!!!
"Th gi i là bi u t ng c a tôi".ế ớ ể ượ ủ
Arthur Schopenhauer (1788-1860)
"Không có gì là s ng còn đ i v i khoa h c; không gì có th là ố ố ớ ọ ể
nh th ".ư ế
Charles Sanders Peirce (1839-1914, tri t gia M )ế ỹ
"Tuy t đ i không có đi u gì đ c hai tâm trí nhìn th y trong ệ ố ề ượ ấ
cùng m t lúc".ộ
Bertrand Russell (1872-1970, tri t gia Anh)ế
Ch ng 15ươ
TRI T H C PH NG TÂY HI N Đ IẾ Ọ ƯƠ Ệ Ạ
15.1. THUY T V L IẾ Ị Ợ
Bentham (1748-1832, tri t gia Anh) ế
- Sinh t i London và h c t i Oxford, là lu t s . Quan tâm ạ ọ ạ ậ ư
đ n v n đ đ o đ c và ng d ng vào th c t .ế ấ ề ạ ứ ứ ụ ự ế
- Ch u nh h ng c a t t ng cách m ng Pháp 1789, phát ị ả ưở ủ ư ưở ạ
tri n thành t t ng xã h i ch nghĩa Anh.ể ư ưở ộ ủ
- M t hành đ ng là đúng hay sai ph i đ c đánh giá trên k t ộ ộ ả ượ ế
q a, ch không ph i là đ ng c c a nó.ủ ứ ả ộ ơ ủ
- M t k t q a là t t n u nó đem l i h nh phúc, và là x u ộ ế ủ ố ế ạ ạ ấ
n u đem l i đau kh cho ng i ta.ế ạ ổ ườ
Ch ng 15ươ
TRI T H C PH NG TÂY HI N Đ IẾ Ọ ƯƠ Ệ Ạ
- Vì th , m c đích c a hành đ ng là gia tăng t i đa h nh ế ụ ủ ộ ố ạ
phúc và gi m thi u đau kh .ả ể ổ
- N u kinh doanh gây đau kh : b t h p pháp, n u tình yêu ế ổ ấ ợ ế
nam n đem l i h nh phúc: không th ph n đ i (giáo phái ữ ạ ạ ể ả ố
Agapemone th p niên 1840 và ch tr ng th c hành tình ậ ủ ươ ự
yêu t do).ự
"L i ích l n nh t cho s đông l n nh t".ợ ớ ấ ố ớ ấ
"M i ng i đ u có giá tr b ng m t, và không ng i nào có ỗ ườ ề ị ằ ộ ườ
giá tr h n m t".ị ơ ộ
Ch ng 15ươ
TRI T H C PH NG TÂY HI N Đ IẾ Ọ ƯƠ Ệ Ạ
Francis Hutcheson (TK 18, tri t gia Ireland g c Scotland)ế ố
"Hành đ ng t t nh t luôn mang l i h nh phúc l n nh t cho ộ ố ấ ạ ạ ớ ấ
nhi u ng i".ề ườ
John Stuart Mill (1806-1873, tri t gia Anh)ế
- Ch a bao gi đ n tr ng, mà đ c giáo d c b i ng i cha ư ờ ế ườ ượ ụ ở ườ
là James Mill, đ c bi t là v thuy t v l i.ặ ệ ề ế ị ợ
- B r i vào tr m c m cho đ n tu i 25, khi g p Harriet ị ơ ầ ả ế ổ ặ
Taylor-m t ng i đóng vai trò quan tr ng trong s nghi p ộ ườ ọ ự ệ
c a ông.ủ
Ch ng 15ươ
TRI T H C PH NG TÂY HI N Đ IẾ Ọ ƯƠ Ệ Ạ
- M t s tác ph m đáng chú ý: ộ ố ẩ
V t doề ự (1859). Lu n đi m trung tâm: cá nhân c n ph i ậ ể ầ ả
đ c t do làm b t c đi u gì nó thích, mi n là không gây ượ ự ấ ứ ề ễ
thi t h i cho ai.ệ ạ
"M c tiêu duy nh t đ c đ m b o cho con ng i, cá nhân ụ ấ ượ ả ả ườ
ho c c ng đ ng, trong vi c can thi p vào t do hành ặ ộ ồ ệ ệ ự
đ ng c a b t lu n m t k nào khác, là s t b o v ".ộ ủ ấ ậ ộ ẻ ự ự ả ệ
"V t trên chính mình, v t trên c thân xác và tâm h n ượ ượ ả ồ
mình, cá th là quy n uy t i th ng".ể ề ố ượ