Bài giảng Ứng dụng sinh học phân tử trong bệnh lý nhiễm trùng - TS.BS. Huỳnh Minh Tuấn

Tài liệu này giới thiệu về ứng dụng của sinh học phân tử trong bệnh lý nhiễm trùng. Nó trình bày các định nghĩa cơ bản, nguyên tắc, ưu và nhược điểm của các kỹ thuật sinh học phân tử chính được sử dụng trong chẩn đoán, xác định kiểu gen, đột biến và giải trình tự các tác nhân vi sinh vật gây bệnh.

Tài liệu này hướng đến các bác sĩ, nhà khoa học, nghiên cứu viên, và sinh viên trong lĩnh vực vi sinh y học, bệnh truyền nhiễm, sinh học phân tử và chẩn đoán y khoa, những người quan tâm đến việc ứng dụng các kỹ thuật sinh học phân tử tiên tiến trong chẩn đoán và quản lý bệnh lý nhiễm trùng.

Tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện về ứng dụng của sinh học phân tử (SHPT) trong lĩnh vực bệnh lý nhiễm trùng. Bắt đầu bằng việc phân biệt các phương pháp xét nghiệm vi sinh truyền thống (khảo sát trực tiếp, nuôi cấy, huyết thanh học, miễn dịch) với các kỹ thuật SHPT hiện đại, tài liệu đi sâu vào các công nghệ SHPT cơ bản. Các kỹ thuật chính được trình bày bao gồm phát hiện trực tiếp vật chất di truyền (lai phân tử, FISH), khuếch đại nucleic acid (PCR, RT-PCR, real-time PCR với nhiều biến thể như Multiplex PCR, Nested PCR), và giải trình tự gen (từ phương pháp Sanger truyền thống đến các thế hệ giải trình tự tiếp theo như Pyrosequencing, Ion Torrent, Illumina, và Oxford Nanopore Sequencing). Ngoài ra, tài liệu còn đề cập đến ứng dụng của Proteomics, đặc biệt là kỹ thuật Khối phổ (MALDI-TOF), trong định danh vi sinh vật. Các ưu điểm nổi bật của SHPT được nhấn mạnh là khả năng định danh rộng và nhanh chóng, định lượng tác nhân gây bệnh (ví dụ: tải lượng vi-rút), xác định kiểu gen để định hướng phác đồ điều trị và đánh giá tiên lượng, phát hiện đột biến kháng thuốc, phân biệt tái phát và tái nhiễm, cùng với vai trò quan trọng trong nghiên cứu dịch tễ học phân tử để giám sát và kiểm soát nguồn lây. Tài liệu cũng trình bày các ứng dụng cụ thể của SHPT trong chẩn đoán các tác nhân gây bệnh là vi-rút (như HIV, HBV, HCV, SARS-CoV-2) và vi khuẩn (như Mycobacterium tuberculosis, các vi khuẩn mọc chậm hoặc khó nuôi cấy). Cuối cùng, tài liệu thảo luận về những giới hạn của sinh học phân tử, bao gồm chi phí cao, yêu cầu về nhân sự và thiết bị chuyên biệt, khả năng phát hiện giới hạn của từng kỹ thuật, và sự thiếu đồng nhất trong các bộ kit và quy trình.