Ế Ỉ
Ọ VĂN H C NGA TH K XIX – XX
ả
ị ươ
Gi ng viên Ph m Th Ph
ng
ạ ĐHSP. TP HCM
L. N. TOLSTOI (1828 – 1910)
DÀN Ý
I. CUỘC ĐỜI & SỰ
NGHIỆP
III. TP CT&HB 1. Giới thiệu chung 2. Một vài vấn đề chính
1. Dòng dõi, gia thế & học của tp
vấn
2. Các giai đoạn sáng tác
IV. L.TOLSTOI – NHÀ
SƯ PHẠM
II. THẾ GIỚI NGHỆ
THUẬT
1. Sự nghiệp sư phạm 2. Tôn chỉ và phương pháp sư phạm
1. Chủ nghĩa hiện thực 2. Lí tưởng thẩm mĩ 3. Phép phân tích tâm lí 4. Tư tưởng tôn giáo
CUỘC ĐỜI & SỰ NGHIỆP
Lev Nicolaievich Tolstoi 1828 – 1910
Sant- Peterburg
Moskva
http://ru.wikipedia.org/wiki
Iasnaia Poliana
www. coraltravel,.ru - лучшие туры по России
Trường Đại học tổng hợp Kazanski, 1844 - Khoa Triết, Luật và Ngữ văn hệ phương Đông - Là một trong những trí thức có học vấn cao nhất châu Âu
Giai đoạn Kavkaz, 1851
1856
Kavkaz – “vùng đất hoang sơ chứa đựng biết bao cảm xúc lạ lùng và nên thơ, được kết tụ bởi 2 thứ khác biệt: chiến tranh và tự do”
Giai đoạn Sevastopol, 1853 -1855
Tuyến phòng ngự số 4 Sevastopol
1859, mở trường dạy trẻ em 1862, sáng lập tờ Tạp chí sư phạm
Năm 1862, thành gia thất
Tolstoi, 1862
Sofia Andreyevna Bers
1863 – 1869, viết Chiến tranh & hoà bình
1873 – 1877, viết Anna Karenina
Những năm 70 – 80, khủng hoảng thế giới quan
• 1877: tuyên bố đoạn tuyệt với giới thượng lưu, sống cuộc sống lao động chân tay
1877
• Từ 1879: nhiệm vụ chính của cuộc đời là tuyên truyền các tư tưởng: – Phủ nhận bạo lực – Vạch trần các tín điều của Giáo Hội Chính Thống Giáo của nhà thờ trong sự đối lập với giáo lí đạo đức của mình.
1889- 1899, viết Phục sinh
Những năm 80 – 90
• Cái chết của Ivan Ilich • Thế lực bóng tối • Cha Sergi • Khadzhi-Murat • Sau đêm vũ hội
“Tôi ko thể chịu đựng hơn, chỉ muốn bỏ ra đi làm sao!”
1896
“Tôi thét lên vì đau đớn, hoang mang, căm ghét bản thân và cuộc sống của mình”.
Tiếp tục sự nghiệp sư phạm
Dữ kiện cuối cuộc đời - Tích cực tham gia công việc xh - Nỗ lực tuyên truyền học thuyết
“Chịu đựng và vị tha”
- Phản đối phương thức bạo lực
của cách mạng 1905
- 1901: bị Giáo hội Nga rút phép
rời bỏ Yasnaia
thông công - 28/10/1910: Poliana
- 7/11/1910: tạ thế
Phần mộ L.Tolstoi tại Yasnaia Poliana
“Tôi ko tìm thấy ở Nga một cái gì lạ lùng hơn, gây xúc động hơn ngôi mộ của Tolstoi. […] Một mô đất vuông nhỏ giữa rừng với cây cao vút, ko một cây thánh giá, ko một vòng hoa, ko có lát mộ, không mộ chí. […]. Người ta ko ngăn cản ai đến gần nơi ông an nghỉ, rào chắn chỉ là những tấm ván mỏng bao quanh ko hề bị đóng lại. Chỉ có sự tôn kính của con người là sự bảo vệ cho giấc yên nghỉ cuối cùng của con người suốt đời ko tìm thấy sự yên nghỉ. Trong khi ở nơi khác là sự hiếu kì chen lấn. Hầm mộ của Napoleon dưới vòm đá cẩm thạch, quan tài của Goethe trong hầm mộ các ông hoàng… Nhưng ko đâu gây xúc động bằng ngôi mộ yên tĩnh một cách kì lạ trong khu rừng Yasnaia Poliana, đc tiếng thì thầm của gió bao bọc…”
(Stefan Zweig)
“Ông mất đi, trong cuộc đời tôi có một khoảng trống quá lớn. […] Không có ông, nền vh của chúng ta sẽ biến thành một bầy gia súc không có người chăn dắt…”
(A. Chekhov)
“ L. Tolstoi luôn luôn sống trong văn học Nga và văn học thế giới như một đỉnh cao hùng vĩ, khó ai vươn tới được”. (M. Cholokhov)
THẾ GIỚI NGHỆ THUẬT
CHIẾN TRANH & HOÀ BÌNH
CHIẾN TRANH VÀ HOÀ BÌNH
I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Hoàn cảnh ra đời - 19/2/1861: Sắc lệnh xoá bỏ chế độ nông nô
Tp là lời giải đáp: con đường của nước Nga sau 1861
(cid:0)
2. Chủ đề: Ca ngợi tinh thần bất khuất của nhân dân Nga trong cuộc CTAQVĐ 1812
Lịch sử hình thành tác phẩm
18631869
Cuộc gặp gỡ với Pusin & Bolkonski
1857
Khởi Tháng Chạp
CT& HB
1825
1812
CTAQVĐ 1812
1805
Chiến tranh
Nga Áo >
3. Nội dung
- TẬP I: Sự kiện 1805: Khối liên minh Nga –Áo bại
trận trong chiến tranh với Pháp. Nổi bật là trận
Austerlits
- TẬP II: Hiện thực nước Nga từ 1808 – 1812
- TẬP III: Cuộc CTAQVĐ 1812 mà đỉnh cao là trận
Borodino
- TẬP IV: Thế trận sau sự kiện Borodino, đặc biệt là
chiến tranh du kích
- PHẦN VĨ THANH: Nc Nga năm 1820, hiện thực xh
trc khi xảy ra CM Tháng Chạp 1825
Bảng phân bố nhân vật
Phòng khách của Anna Pavlovna Serer
• Вечер Анны Павловны был пущен. Веретена с разных
сторон равномерно и не умолкая шумели.
4. Kết cấu tác phẩm
- Tính lịch sử
Austerlits (1805) >< Borodino (1812)
- Tính tương phản
- Tính hài hoà
5. Tư tưởng chủ đạo: tư tưởng nhân dân
“Nhân dân thật là kì diệu, thật là vô song”
“Muốn cho tp hay, cần phải yêu thích tư
tưởng chủ đạo của nó. Như trong Anna
Karenina tôi yêu thích tư tưởng gia đình,
trong CT&HB tôi yêu thích tư tưởng nhân
dân”
• Война и мир (voina i mir)
• Мир:
hoà bình
nhất tề, cùng nhau
Tư tưởng
nhân dân
thế giới, vũ trụ, công xã
II. MỘT VÀI VẤN ĐỀ CHÍNH TRONG TÁC PHẨM
1. NHÂN DÂN & LỊCH SỬ
- Nhân dân là cội nguồn, người giữ gìn nhg
truyền thống văn hoá tốt đẹp, là sức mạnh
sáng tạo trong lao động, lực lượng vô địch
trong cuộc chiến tranh giữ nước
- Quá trình diễn tiến của các biến cố lịch sử
phụ thuộc nhiều vào tinh thần của quần
chúng
Pie Bezukhov,
- Hầu hết các nhân vật trong tp đã gắn
bó với nhân dân và trưởng thành trong
sự nghiệp giải phóng đất nước (And’rei
Ferapontov, Maria
Bolkonski,
Bolkonskaia, Natasa Rostova, Tikhon Serbaty,…)
“Cây gậy tầy của chiến tranh nhân dân
vẫn giơ lên với sức mạnh dữ dội và uy nghi
của nó, giáng xuống quân Pháp cho đến khi
toàn bộ cuộc xâm lăng bị tiêu diệt”
Trận Austerlich
Quân Nga trong trận Borodino
Bộ Tư lệnh Nga & Bộ Tư lệnh Pháp trong trận Borodino
(Người ngồi là Thống soái Kutuzov và Hoàng đế Napoleon)
2. VĨ NHÂN & QUẦN CHÚNG
ố
ở
ị
ự ả
“ đâu không có s gi n d ,
ự
đó
t, cái chân th c –
ạ
ự
Ở
cái t
không có s vĩ đ i”
(L. Tolstoi)
a. Napoleon Bonapac
- Tội đồ chiến tranh
- Tàn nhẫn
- Giả dối, vờ vĩnh, phô trương
Con người
“hữu vi”
b. Kutuzov
Con người
“vô vi”
- Bình dị, chân thành
- Thương dân
- Mang tinh thần, tâm tình
và ý chí của toàn dân
Tem hình huân chương
Kutuzov
Peterburg
Moskva
Iasnaia Poliana
BORODINO
TRẬN BORODINO
««Trong t
ccủủa ta tôôi thi thìì tr trậận khn khủủng khi
nhnhấất lt làà tr trậận gn gầần Moskva
Trong tấất ct cảả c cáác trc trậận n đáđánh nh
ng khiếếp p
n Moskva…»…»
Hỡi các chiến binh! Chúng
««Hỡi các chiến binh! Chúng
ta buộc phải bảo vệ mảnh
ta buộc phải bảo vệ mảnh
đất quê hương, vì niềm tin
đất quê hương, vì niềm tin
và chân lí…»…»
và chân lí
KẾT QUẢ TRẬN BORODINO
Quân Pháp: Tử
58.000,
vong
trong đó có 47
tướng
Quân Nga: Tử
44.000,
vong
trong đó có 23
tướng
Cả 2 bêên n đềđều tuy
Cả 2 b
u tuyêên bn bốố chi
chiếến thn thắắngng
Hội đồng
quân sự
tại làng
Fili
(1.9.1812)
Aleksandr I và tầng lớp quý tộc cung đình yêu cầu Kutuzov
tổ chức thêm một trận đánh nữa trước cửa ngõ Moskva
Tại Hội đồng quân sự, Kutuzov tuyên bố cho lui quân mà ko
giáp trận: “Mất Moskva ko phải là mất cả nc Nga, nhưng
để mất quân đội thì cả Moskva lẫn nc Nga đều mất”
Đồn trú tại Moskva chẳng bao lâu Napoleon hiểu mình rơi
vào ngõ cụt. Đạt đc mục đích bao lâu mong đợi, nhưng
ông ko thể kí kết hoà bình với Nga. Lính tráng Pháp đang
biến thành lũ cướp bóc vô chính phủ, phía trước là mùa
đông giá lạnh trong một thành phố hoang vắng, cháy trụi
Tướng ngoại giao Loriston mang thư cầu hoà lần đầu tới
Kutuzov, lần sau tới Aleksandr I , mà không có hồi đáp
- Tháng 12 quân Nga tổng tiến công, quân Pháp tháo chạy
- 25/12 Aleksandr I ra Tuyên cáo kết thúc chiến tranh
25/12/1812 Аleksandr I
kí Tuyên cáo về chiến
thắng của quân đội
Nga trong cuộc chiến
tranh với Napoleon
Năm 1812 – Tranh của Pryanishnikov
Tượng đài Kutuzov tại Moscow
Tượng đài Borodino
3. CON NGƯỜI ĐI TÌM LÍ TƯỞNG
(con đường của lí trí & tình cảm)
a. Andrey Bolkonski
- Thiên về lí trí
- Xu hướng giải quyết mâu thuẫn xh bằng bạo lực
b. Pie Bezukhov
- Thiên về tình cảm
- Xu hướng giải quyết mâu thuẫn xh bằng cải cách
và tu dưỡng đạo đức
Viacheslav Chikhonov trong vai Andrei Bolkonski
SỰ NGHIỆP SƯ PHẠM
SỰ NGHIỆP SƯ PHẠM
1. Anh/chị tán thành và ko tán thành L.
Tolstoi ở điểm nào trong phương pháp
giáo dục của ông?
2. Từ phương châm giáo dục và phương
pháp sư phạm của L. Tolstoi, em có thể
liên hệ gì tới hiện trạng giáo dục ở VN
ngày nay?
3. Nội dung
- TẬP I: Sự kiện 1805: Khối liên minh Nga –Áo bại trận trong chiến tranh với Pháp. Nổi bật là trận Austerlits
- TẬP II: Hiện thực nước Nga từ 1808 – 1812
- TẬP III: Cuộc CTAQVĐ 1812 mà đỉnh cao là trận
Borodino
- TẬP IV: Thế trận sau sự kiện Borodino, đặc biệt là
chiến tranh du kích
- PHẦN VĨ THANH: Nc Nga năm 1820, hiện thực xh
trc khi xảy ra CM Tháng Chạp 1825
Bảng phân bố nhân vật
Phòng khách của Anna Pavlovna Serer
• Вечер Анны Павловны был пущен. Веретена с разных
сторон равномерно и не умолкая шумели.
4. Kết cấu tác phẩm
- Tính lịch sử
Austerlits (1805) >< Borodino (1812)
- Tính tương phản - Tính hài hoà
5. Tư tưởng chủ đạo: tư tưởng nhân dân
“Nhân dân thật là kì diệu, thật là vô song”
“Muốn cho tp hay, cần phải yêu thích tư tưởng chủ đạo của nó. Như trong Anna Karenina tôi yêu thích tư tưởng gia đình, trong CT&HB tôi yêu thích tư tưởng nhân dân”
• Война и мир (voina i mir)
• Мир:
hoà bình
nhất tề, cùng nhau
Tư tưởng nhân dân
thế giới, vũ trụ, công xã
II. MỘT VÀI VẤN ĐỀ CHÍNH TRONG TÁC PHẨM
1. NHÂN DÂN & LỊCH SỬ - Nhân dân là cội nguồn, người giữ gìn nhg truyền thống văn hoá tốt đẹp, là sức mạnh sáng tạo trong lao động, lực lượng vô địch trong cuộc chiến tranh giữ nước
- Quá trình diễn tiến của các biến cố lịch sử phụ thuộc nhiều vào tinh thần của quần chúng
Pie Bezukhov,
- Hầu hết các nhân vật trong tp đã gắn bó với nhân dân và trưởng thành trong sự nghiệp giải phóng đất nước (And’rei Ferapontov, Maria Bolkonski, Bolkonskaia, Natasa Rostova, Tikhon Serbaty,…)
“Cây gậy tầy của chiến tranh nhân dân vẫn giơ lên với sức mạnh dữ dội và uy nghi của nó, giáng xuống quân Pháp cho đến khi toàn bộ cuộc xâm lăng bị tiêu diệt”
Trận Austerlich
Quân Nga trong trận Borodino
Bộ Tư lệnh Nga & Bộ Tư lệnh Pháp trong trận Borodino (Người ngồi là Thống soái Kutuzov và Hoàng đế Napoleon)
2. VĨ NHÂN & QUẦN CHÚNG
ố
ở
ị ự ả “ đâu không có s gi n d , ự đó t, cái chân th c – ạ
ự
Ở cái t không có s vĩ đ i”
(L. Tolstoi)
a. Napoleon Bonapac
- Tội đồ chiến tranh
- Tàn nhẫn
- Giả dối, vờ vĩnh, phô trương
Con người “hữu vi”
b. Kutuzov
Con người “vô vi”
- Bình dị, chân thành - Thương dân - Mang tinh thần, tâm tình và ý chí của toàn dân
Tem hình huân chương Kutuzov
Peterburg
Moskva
Iasnaia Poliana
BORODINO
TRẬN BORODINO
««Trong t ccủủa ta tôôi thi thìì tr trậận khn khủủng khi nhnhấất lt làà tr trậận gn gầần Moskva
Trong tấất ct cảả c cáác trc trậận n đáđánh nh ng khiếếp p n Moskva…»…»
Hỡi các chiến binh! Chúng ««Hỡi các chiến binh! Chúng ta buộc phải bảo vệ mảnh ta buộc phải bảo vệ mảnh đất quê hương, vì niềm tin đất quê hương, vì niềm tin và chân lí…»…» và chân lí
KẾT QUẢ TRẬN BORODINO
Quân Pháp: Tử 58.000, vong trong đó có 47 tướng
Quân Nga: Tử 44.000, vong trong đó có 23 tướng
Cả 2 bêên n đềđều tuy Cả 2 b
u tuyêên bn bốố chi
chiếến thn thắắngng
Hội đồng quân sự tại làng Fili (1.9.1812)
Aleksandr I và tầng lớp quý tộc cung đình yêu cầu Kutuzov tổ chức thêm một trận đánh nữa trước cửa ngõ Moskva Tại Hội đồng quân sự, Kutuzov tuyên bố cho lui quân mà ko giáp trận: “Mất Moskva ko phải là mất cả nc Nga, nhưng để mất quân đội thì cả Moskva lẫn nc Nga đều mất”
Đồn trú tại Moskva chẳng bao lâu Napoleon hiểu mình rơi vào ngõ cụt. Đạt đc mục đích bao lâu mong đợi, nhưng ông ko thể kí kết hoà bình với Nga. Lính tráng Pháp đang biến thành lũ cướp bóc vô chính phủ, phía trước là mùa đông giá lạnh trong một thành phố hoang vắng, cháy trụi Tướng ngoại giao Loriston mang thư cầu hoà lần đầu tới
Kutuzov, lần sau tới Aleksandr I , mà không có hồi đáp
- Tháng 12 quân Nga tổng tiến công, quân Pháp tháo chạy - 25/12 Aleksandr I ra Tuyên cáo kết thúc chiến tranh
25/12/1812 Аleksandr I kí Tuyên cáo về chiến thắng của quân đội Nga trong cuộc chiến tranh với Napoleon
Năm 1812 – Tranh của Pryanishnikov
Tượng đài Kutuzov tại Moscow
Tượng đài Borodino
3. CON NGƯỜI ĐI TÌM LÍ TƯỞNG (con đường của lí trí & tình cảm)
a. Andrey Bolkonski - Thiên về lí trí - Xu hướng giải quyết mâu thuẫn xh bằng bạo lực
b. Pie Bezukhov - Thiên về tình cảm - Xu hướng giải quyết mâu thuẫn xh bằng cải cách
và tu dưỡng đạo đức