Bài giảng Xét nghiệm hoá sinh gan - Lâm Vĩnh Niên

Tài liệu này trình bày về các xét nghiệm hóa sinh gan, bao gồm các xét nghiệm phản ánh tổn thương tế bào gan, tình trạng tắc mật, chức năng tổng hợp của gan và tình trạng ứ mật. Mục tiêu là giúp người đọc trình bày và giải thích ý nghĩa của các xét nghiệm này trong thực hành lâm sàng.

Bác sĩ lâm sàng, sinh viên y khoa, và các chuyên gia y tế quan tâm đến đánh giá chức năng gan và chẩn đoán các bệnh lý về gan.

Tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về các xét nghiệm hóa sinh gan, nhấn mạnh rằng các xét nghiệm này không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác chức năng gan thực tế và có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố ngoài gan. Các xét nghiệm được phân loại thành các nhóm chính: (1) phát hiện tổn thương tế bào gan (ví dụ: aminotransferase), (2) đánh giá chức năng tổng hợp của gan (ví dụ: albumin, các yếu tố đông máu), và (3) liên quan đến ứ mật (ví dụ: bilirubin, phosphatase kiềm, GGT).

Các aminotransferase (ALT và AST) là những chỉ số nhạy cảm với tổn thương tế bào gan. Mức độ tăng của chúng có thể giúp xác định mức độ tổn thương, nhưng không phải lúc nào cũng tương quan với khả năng phục hồi của gan. Tỉ lệ AST/ALT có thể cung cấp thông tin hữu ích về nguyên nhân gây tổn thương gan (ví dụ: bệnh gan do rượu). Albumin và các yếu tố đông máu được sử dụng để đánh giá chức năng tổng hợp của gan. Nồng độ albumin có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố ngoài gan. Thời gian prothrombin (PT/INR) có thể kéo dài do thiếu vitamin K hoặc bệnh nhu mô gan tiến triển.

Các xét nghiệm liên quan đến ứ mật bao gồm bilirubin, phosphatase kiềm và GGT. Bilirubin tăng có thể do sản xuất quá mức, rối loạn thu nhận, liên hợp hoặc bài tiết bilirubin, hoặc rò rỉ từ tế bào gan bị tổn thương hay ống mật. Phosphatase kiềm tăng thường gặp trong ứ mật, nhưng cũng có thể do các nguyên nhân ngoài gan. GGT có độ đặc hiệu thấp hơn phosphatase kiềm, nhưng có thể giúp xác định nguồn gốc của phosphatase kiềm tăng là từ gan.