Bài t p gi a kỳ: Đ a lý Kinh T - Xã H iậ ữ ị ế ộ L p:ớ
11LCVNH02
Câu 1: Hi u nh th nào v ể ư ế ề
a. Vùng kinh t l n, vùng kinh t hành chính, vùng kinh t tr ng đi m,ế ớ ế ế ọ ể
vùng nông nghi p sinh thái, v trí, vai trò c a t ng lo i vùng đ i v i n n kinhệ ị ủ ừ ạ ố ớ ề
t c a đ t n c.ế ủ ấ ướ
b. Phân tích đ làm rõ nh ng căn c đ phân chia các vùng kinh tể ữ ứ ể ế
c. Đ xác đ nh m t nghành s n xu t chuyên môn hóa ng i ta th ngể ị ộ ả ấ ườ ườ
căn c vào nh ng tiêu chí nào? Cho ví d minh h aứ ữ ụ ọ
Câu 2: Trình bày, vai trò c a th ng m i và nh ng chuy n bi n trongủ ươ ạ ữ ể ế
ho t đ ng th ng m i n c ta t sau đ i m i đ n nay, theo anh ch v nạ ộ ươ ạ ở ướ ừ ổ ớ ế ị ấ
đ nào c n đ c bi t quan tâm đ i v i ho t đ ng này trong n n kinh t thề ầ ặ ệ ố ớ ạ ộ ề ế ị
tr ng.ườ
BÀI LÀM
Câu 1: Hi u nh th nào vể ư ế ề
a. Vùng kinh t l n, vùng kinh t hành chính, vùng kinh t tr ngế ớ ế ế ọ
đi m, vùng nông nghi p sinh thái, v trí, vai trò c a t ng lo i vùng đ iể ệ ị ủ ừ ạ ố
v i n n kinh t c a Đ t N c.ớ ề ế ủ ấ ướ
Đ hi u th nào là vùng kinh t l n, vùng kinh t hành chính, vùng kinhể ể ế ế ớ ế
t tr ng đi m, vùng nông nghi p sinh thái tr c h t ta hi u nh th nào làế ọ ể ệ ướ ế ể ư ế
vùng kinh t : vùng kinh t ế ế là m t th c th khách quan g n ộ ự ể ắ li n v i sề ớ ự
phân công lao đ ng theo lãnh th .ộ ổ Phân công lao đ ng theo lãnh th v a làộ ổ ừ
cơ s , v a là đ ng l c c a s hình thành vùng kinh t . Phân công lao đ ngở ừ ộ ự ủ ự ế ộ
theo lãnh th đ c bi u hi n b ng s t p trung các lo i ổ ượ ể ệ ằ ự ậ ạ s n xu t riêngả ấ
bi t trên m t lãnh th nh t đ nh, b ng s chuyên môn hoá s nệ ộ ổ ấ ị ằ ự ả xu tấ
c a dân c d a vào nh ng đi u ki n và đ c đi m phát tri n s n xu tủ ư ự ữ ề ệ ặ ể ể ả ấ
đ c ặthù, đó là m t vùng kinh t .ộ ế
* Vùng kinh t l n ế ớ
Vùng kinh t l n là các vùng kinh t t ng h p c p cao nh t. M i vùng kinh tế ớ ế ổ ợ ấ ấ ỗ ế
l n có qui mô lãnh th bao trùm trên nhi u t nh và thành ph li n k nhau; cóớ ổ ề ỉ ố ề ề
chung nh ng đ nh h ng c b n v chuyên môn hoá s n xu t, v i nh ngữ ị ướ ơ ả ề ả ấ ớ ữ
ngành chuyên môn hoá l n có ý nghĩa đ i v i c n c, s phátớ ố ớ ả ướ ự
tri n t ng h p c a vùng phong phú, đa d ng. Các vùng kinh t l nể ổ ợ ủ ạ ế ớ
SVTH: Hà Th Ph ng Vĩ Trang: ị ượ 1
Bài t p gi a kỳ: Đ a lý Kinh T - Xã H iậ ữ ị ế ộ L p:ớ
11LCVNH02
còn có nh ng m i liên quan ữ ố chung v kinh t - chính tr -ề ế ị qu c phòng.ố
Các vùng kinh t l n không có các c p chính quy n t ng ng và vìế ớ ấ ề ươ ứ
v y không có ch c năng hành chính, ch có ch c năng kinh t : các v nậ ứ ỉ ứ ế ấ
đ chung v kinh t - xã h i c a vùng s đ c gi i quy t các h iề ề ế ộ ủ ẽ ượ ả ế ở ộ
ngh kinh t vùng, b i các h i đ ng kinh t vùng.ị ế ở ộ ồ ế
Đ i v i n n kinh t n c ta hi n nay có 4 n n kinh t l n:ố ớ ề ế ướ ệ ề ế ớ
- Vùng kinh t B c Bế ắ ộ
- Vùng kinh t B c Trung Bế ắ ộ
- Vùng kinh t Nam Trung Bế ộ
- Vùng kinh t Nam Bế ộ
* Vùng kinh t hành chínhế
Vùng kinh t - hành chính (VKT-HC) là nh ng vùng kinh t v a có ýế ữ ế ừ
nghĩa, ch c năng ứkinh t , v a có ý nghĩa, ch c năng hành chính. M iế ừ ứ ỗ
vùng kinh t - hành chính có m t c p chính quy n t ng ng: V a cóế ộ ấ ề ươ ứ ừ
ch c năng qu n lý kinh t , v a có ứ ả ế ừ ch c năng qu n lý hành chínhứ ả
trên toàn b đ a bàn lãnh th c a vùng. Vùng ộ ị ổ ủ kinh t hành chính có 2ế
lo i:ạ
+ Vùng kinh t hành chính t nh: v i qui mô và s l ng các chuyênế ỉ ớ ố ượ
môn hóa có h n, nh ng các m i liên h kinh t bên trong thì ch t chạ ư ố ệ ế ặ ẽ
và b n v ng, ề ữ g n bó trong m t lãnh th th ng nh t c v qu n lý hànhắ ộ ổ ố ấ ả ề ả
chính và kinh t .ế
+ Vùng kinh t hành chính huy n: là đ n v lãnh th nh nh t c a hế ệ ơ ị ổ ỏ ấ ủ ệ
th ng vùng kinh t , có m c đ chuyên môn hóa s kh i.ố ế ứ ộ ơ ở
- V trí và vai trò: Do có ch c năng kinh t nên trong vùng có chuyênị ứ ế
môn háo s n xu t và phát tri n t ng h p s n xu t; do có ch c năng hànhả ấ ể ổ ợ ả ấ ứ
chính nên vùng là m t đ n v hành chính, lãnh th có k ho ch và ngânộ ơ ị ổ ế ạ
sách riêng.
VKT-HC có m t c p chính quy n làm nhi m v qu n lý nhà n c vộ ấ ề ệ ụ ả ướ ề
m i m t lãnh th . VKT-HC ch đ c xây d ng và t ch c h p lý trên cọ ặ ổ ỉ ượ ự ổ ứ ợ ơ
s c a chi n l c phát tri n kinh t xã h i và ph ng án phân vùngở ủ ế ượ ể ế ộ ươ
kinh t c b n c a đ t n c. S phân chia c p b c VKT-HC m iế ơ ả ủ ấ ướ ự ấ ậ ở ỗ
SVTH: Hà Th Ph ng Vĩ Trang: ị ượ 2
Bài t p gi a kỳ: Đ a lý Kinh T - Xã H iậ ữ ị ế ộ L p:ớ
11LCVNH02
n c ph thu c vào quy mô lãnh th và tình hình kinh t xã h i c aướ ụ ộ ổ ế ộ ủ
n c đó. Hi n nay Vi t Nam, t nh đ c xem nh m t d ng VKT-HC.ướ ệ ở ệ ỉ ượ ư ộ ạ
* Vùng kinh t tr ng đi mế ọ ể
Vùng kinh t tr ng đi m là vùng có ranh gi i “c ng” và ranh gi i “m m”.ế ọ ể ớ ứ ớ ề
ranh gi i “c ng” bao g m m t s đ n v hành chính c p t nh và ranh gi iớ ứ ồ ộ ố ơ ị ấ ỉ ớ
“m m” g m các đô th và ph m vi nh h ng c a nó. Các lãnh th đ cề ồ ị ạ ả ưở ủ ổ ượ
đ u t tr ng đi m bao g m các lãnh th giàu ti m năng, t p trung các quy nầ ư ọ ể ồ ổ ề ậ ề
l c kinh t , có ý nghĩa đ ng l c và nh ng lãnh th còn g p nhi u khó khăn,ự ế ộ ự ữ ổ ặ ề
c n đ c tr giúp đ đ u t phát tri n. Có 3 vùng kinh t tr ng đi m ầ ượ ợ ể ầ ư ể ế ọ ể ở
n c ta ướ
+ Vùng kinh t tr ng đi m phía B cế ọ ể ắ
+ Vùng kinh t tr ng đi m phía Namế ọ ể
+ Vùng kinh t tr ng đi m mi n Trungế ọ ể ề
- V trí và vai trò: Đây Là vùng có d u hi u n i tr i, có đ u tàu tăng tr ngị ấ ệ ổ ộ ầ ưở
nhanh, có kh năng lan to r ng đ i v i các vùng khác trong c n c. Nóả ả ộ ố ớ ả ướ
không ch làm thay đ i b m t c a chính vùng đó mà còn thúc đ y các vùngỉ ổ ộ ặ ủ # ẩ
khác phát tri n, đ a v trí kinh t qu c gia lên t m cao m i, thúc đ y m i liênể ư ị ế ố ầ ớ ẩ ố
kêt ch t ch gi a các vùng, t o đi u ki n thu n l i cho qúa trình phân côngặ ẽ ữ ạ ề ệ ậ ợ
lao đ ng xã h i v i trình đ chuyên môn hoá cao. Vùng tr ng đi m v i uộ ộ ớ ộ ọ ể ớ ư
đi m l n nh v y r t c n cho b t kỳ qu c gia nào dù đã đang và s phátể ớ ư ậ ấ ầ ấ ố ẽ
tri n. Xây d ng và quy ho ch vùng kinh t tr ng đi m là m t vi c nên làmể ự ạ ế ọ ể ộ ệ
nh m t o ra m t đ ng l c phát tri n cho c n n kinh t qu c dân.ằ ạ ộ ộ ự ể ả ề ế ố
T nh n th c v t m quan tr ng k t h p v i vi c tìm hi u nh ngừ ậ ứ ề ầ ọ ế ợ ớ ệ ể ữ
kinh nghi m thành công và th t b i v phát tri n công nghi p có tr ngệ ấ ạ ề ể ệ ọ
đi m c a m t s qu c gia và vùng lãnh th , t nh ng năm 90 c a th kể ủ ộ ố ố ổ ừ ữ ủ ế ỷ
XX, Vi t Nam đã ti n hành nghiên c u và xây d ng các vùng kinh tệ ế ứ ự ế
tr ng đi m. V n đ phát tri n ba vùng kinh t tr ng đi m c a c n cọ ể ấ ề ể ế ọ ể ủ ả ướ
đ c kh ng đ nh trong các văn ki n c a Đ ng và Nhà n c.ượ ẳ ị ệ ủ ả ướ
* Vùng nông nghi p sinh thái ệ
SVTH: Hà Th Ph ng Vĩ Trang: ị ượ 3
Bài t p gi a kỳ: Đ a lý Kinh T - Xã H iậ ữ ị ế ộ L p:ớ
11LCVNH02
Là vùng có s k t h p hài hòa gi a hai y u t đó là nông nghi p côngự ế ợ ữ ế ố ệ
nghi p hóa và sinh h c v i s phát tri n kinh t t ng ng c a vùng đóệ ọ ớ ự ể ế ươ ứ ủ
nh m t o nên s cân b ng trong phát tri n nông nghi p b n v ng v iằ ạ ự ằ ể ệ ề ữ ớ
các ngành kinh t khác. Vùng nông nghi p sinh thái là nh ng vùng s nế ệ ữ ả
xu t nông nghi p khác nhau, d a trên c s các đi u ki n sinh thái đ t -ấ ệ ự ơ ở ề ệ ấ
n c - khí h u khác nhau.ướ ậ
- V trí và vai trò: Vùng nông nghi p sinh thái s t o c s cho vi c sị ệ ẽ ạ ơ ở ệ ử
d ng tài nguyên nông nghi p có hi u qu t i u, phát huy đ y đ ti mụ ệ ệ ả ố ư ầ ủ ề
năng c a t ng vùng nh m l a ch n đúng các lo i hình s d ng đ tủ ừ ằ ự ọ ạ ử ụ ấ
nông, lâm nghi p. M t khác làm c s cho vi c xây d ng quy ho ch t ngệ ặ ơ ở ệ ự ạ ổ
th các vùng kinh t cũng nh quy ho ch s d ng đ t c a các t nh trongể ế ư ạ ử ụ ấ ủ ỉ
toàn qu c.ố
b. Phân tích đ làm rõ nh ng căn c đ phân chia các vùng kinh tể ữ ứ ể ế
Vùng kinh t hình thành vàế phát tri n là m t t t y u khách quanể ộ ấ ế nên khi
ti n hành phân vùng kinh t , c n ph i d a trên nh ng căn c khoa h c sau: ế ế ầ ả ự ữ ứ ọ
- Phân vùng kinh t ph i d a trên nhi m v c b n v xâyế ả ự ệ ụ ơ ả ề
d ng và phát ựtriển n n kinh tề ế qu c dân c a cố ủ ả n c ướ do Đ ng vàả
Nhà n c đ ra, th hi n c ướ ề ể ệ ụ th b ng nh ng ch tiêu nhi m v l n và dàiể ằ ữ ỉ ệ ụ ớ
h n.ạ
- Phân vùng kinh t ph i d a vào y u t t o vùng: Vùng kinh t đ c hìnhế ả ự ế ố ạ ế ượ
thành và phát tri n trên cể ơ s tác đ ng t ng h p c a các y u t . Nh ng y uở ộ ổ ợ ủ ế ố ữ ế
t t o vùng quan tr ng nh t là:ố ạ ọ ấ
+ Phân công lao đ ng xã h i theo lãnh th (đây là y u t t o vùng cộ ộ ổ ế ố ạ ơ
b n ảnh t).ấ Phân công lao đ ng theo lãnh th đ c bi u hi n b ng sộ ổ ượ ể ệ ằ ự
t p trung các lo i s n xu t riêng bi t trên m t lãnh th nh t đ nh b ngậ ạ ả ấ ệ ộ ổ ấ ị ằ
vi c chuyên môn hóa s n xu t c a c dân d a vào đi u ki n và đ cệ ả ấ ủ ư ự ề ệ ặ
đi m s n xu t đ c thù cu lãnh th đó. M i ph m vi lãnh th có ch cể ả ấ ặ ả ổ ỗ ạ ổ ứ
năng s n xu t đ c thù đó là m t vùng kinh t , các vùng kinh t thongả ấ ặ ộ ế ế
qua m i liên h kinh t liên k t v i nhau trong m t h th ng phân côngố ệ ế ế ớ ộ ệ ố
lao đ ng theo lãnh th th ng nh t.ộ ổ ố ấ
SVTH: Hà Th Ph ng Vĩ Trang: ị ượ 4
Bài t p gi a kỳ: Đ a lý Kinh T - Xã H iậ ữ ị ế ộ L p:ớ
11LCVNH02
+ Y u t t nhiên: môi t ng t nhiên là y u t nh h ng tr cế ố ự ườ ự ế ố ả ưở ự
ti p th ng xuyên vĩnh vi n t i quá trình phát tri n và phân bế ườ ễ ớ ể ố
s n xu t t đó nh h ng t i ph ng h ng qui mô và c c uả ấ ừ ả ưở ớ ươ ướ ơ ấ
c a vùng kinh t , nh ng y u t t nhiên nh h ng quan tr ngủ ế ữ ế ố ự ả ưở ọ
như
Ngu n tài nguyên khoáng s n và năng l ng (than đá, d uồ ả ượ ầ
m , khí t nhiên…. V a là nhiên li u nh ng cũng là ngu n nguyênỏ ự ừ ệ ư ồ
li u đ s n xu t ra hàng trăm lo i s n ph m hóa ch t khác nhau)ệ ể ả ấ ạ ả ẩ ấ
nh h ng c a tài nguyên khoáng s n đ i v i vi c hình thànhả ưở ủ ả ố ớ ệ
vùng kinh t các m t tr l ng, ch t l ng, s phân b ….vi cế ở ặ ữ ượ ấ ượ ự ố ệ
đánh giá m c đ c a nó c n xem xét d i góc đ t ng h p tìm raứ ộ ủ ầ ướ ộ ổ ợ
nh h ng tr i đ có th xác đ nh kh năng chuyên môn hóa s nả ưở ộ ể ể ị ả ả
xu t c a vùng.ấ ủ
Các ngu n tài nguyên r ng h i s n, nông s n cũng nhồ ừ ả ả ả ả
h ng quan tr ng nh vùng có tr l ng g l n có kh năng hìnhưở ọ ư ữ ượ ỗ ớ ả
thành và phát tri n các ngành s n xu t chuyên môn hóa g n li nể ả ấ ắ ề
v i tài nguyên r ng các ngu n cá bi n cá n c ng t, cá đ t s nớ ừ ồ ể ướ ọ ặ ả
cho phép hình thành các vùng chuyên môn hóa v ch bi n khaiề ế ế
thác nuôi tr ng các lo i th y s n đ c bi t (tôm, cua, cá,)ồ ạ ủ ả ặ ệ
Đ t đai: Vùng kinh t là b ph n lãnh th qu c gia, kháiấ ế ộ ậ ổ ố
ni m vùng g n li n v i khái ni m ph m vi nh t đ nh c a di nệ ắ ề ớ ệ ạ ấ ị ủ ệ
tích đ t đai, đ t đai là t li u c b n trong s n xu t nông nghi pấ ấ ư ệ ơ ả ả ấ ệ
có vai trò quan tr ng trong s n xu t nông nghi p và hình thành cácọ ả ấ ệ
vùng chuyên canh. Y u t t o vùng quan tr ng c a đ t đai là thế ố ạ ọ ủ ấ ổ
nh ng, vì th c n đánh giá ý nghĩa kinh t c a th nh ng đưỡ ế ầ ế ủ ổ ưỡ ể
t o ra các vùng chuyên canh phù h p. ngoài ra còn có y u t đ aạ ợ ế ố ị
hình kh năng t i tiêu.ả ướ
Khí h u: cũng đóng vai trò quan tr ng. nh h ng c a khíậ ọ Ả ưở ủ
h u đ i v i s n xu t nông nghi p là vi c b trí các cây tr ngậ ố ớ ả ấ ệ ệ ố ồ
gi ng v t nuôi phù h p là nh ng y u t tr i tác đ ng m nh mố ậ ợ ữ ế ố ộ ộ ạ ẽ
SVTH: Hà Th Ph ng Vĩ Trang: ị ượ 5