» 
 » 

Báo cáo chuyên đề: Đánh giá cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực quản lý tài chính công

Chia sẻ: Thái | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

0
Thêm vào BST
Báo xấu
2.833
lượt xem 1.247
download

Báo cáo chuyên đề: Đánh giá cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực quản lý tài chính công

Mô tả tài liệu
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo chuyên đề: Đánh giá cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực quản lý tài chính công gồm có 6 phần, mục tiêu của báo các chuyên đề này là phân tích rõ mối quan hệ giữa cải cách hành chính nhà nước và cải cách tài chính công, giải pháp thực hiện cải cách hành chính. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo chuyên đề: Đánh giá cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực quản lý tài chính công

  1. Ban ChØ ®¹o c¶i c¸ch hµnh chÝnh cña ChÝnh phñ Tæ Th­ ký (Víi sù hç trî cña UNDP) -----***----- B¸o c¸o chuyªn ®Ò nhãm 5: §¸nh gi¸ c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc trong lÜnh vùc qu¶n lý tµi chÝnh c«ng !!!!!!!!!!!!!!!!!! Nhãm tr­ëng: TS. NguyÔn C«ng NghiÖp C¸c thµnh viªn chÝnh: CN. Ph¹m §×nh C­êng CN. NguyÔn Minh T©n Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2000
  2. Môc lôc N«i dung Trang Më ®Çu 2 PhÇn thø nhÊt : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tµi chÝnh c«ng trong 3 nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tµi chÝnh c«ng ViÖt Nam hiÖn nay I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tµi chÝnh c«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 3 II. Nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tµi chÝnh c«ng ViÖt Nam hiÖn nay 6 PhÇn thø hai : C¶i c¸ch ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt Nam vµ mèi quan hÖ víi c¶i c¸ch hµnh chÝnh 12 PhÇn thø ba : Thùc tr¹ng c¶i c¸ch ng©n s¸ch ë ViÖt nam 15 1. Bèi c¶nh kinh tÕ - x∙ héi 15 2. Néi dung c¶i c¸ch vµ kÕt qu¶ 16 PhÇn thø t­ : LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc - Môc tiªu, kÕt qu¶ vµ c¸c vÊn ®Ò tån t¹i 19 PhÇn thø n¨m : ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ng©n s¸ch giai ®o¹n 2001 - 2002 26 1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh ng©n s¸ch giai ®o¹n 2001 - 2002 26 II. §Þnh h­íng bæ sung, söa ®æi LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc 29 PhÇn thø s¸u: KiÓm to¸n Nhµ n­íc - c«ng cô ®Ó t¨ng c­êng kû luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ng©n s¸ch 32
  3. Më ®Çu Trong khu«n khæ §Ò ¸n “C¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt nam”, nhãm nghiªn cøu gåm cã c¸c chuyªn gia cña Bé Tµi chÝnh, KiÓm to¸n Nhµ n­íc, cã sù phèi hîp cña mét sè chuyªn gia trong vµ ngoµi ngµnh tæ chøc ®¸nh gi¸ c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc tµi chÝnh c«ng cña ViÖt Nam. Môc tiªu cña viÖc ®¸nh gi¸ nµy nh»m ph©n tÝch râ mèi quan hÖ gi÷a c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc vµ c¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng; kÕt qu¶ vµ c¸c tån t¹i hiÖn nay trong lÜnh vùc c¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng; c¸c khuyÕn nghÞ vÒ chñ tr­¬ng vµ gi¶i ph¸p tiÕp tôc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý tµi chÝnh c«ng. B¶n b¸o c¸o nµy gåm 6 phÇn : - PhÇn thø nhÊt : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tµi chÝnh c«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tµi chÝnh c«ng ViÖt Nam hiÖn nay - PhÇn thø hai: C¶i c¸ch ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt nam vµ mèi quan hÖ víi c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc. - PhÇn thø ba: Thùc tr¹ng c¶i c¸ch ng©n s¸ch ë ViÖt Nam - PhÇn thø t­ : LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc - Môc tiªu, kÕt qu¶ vµ c¸c vÊn ®Ò tån t¹i. - PhÇn thø n¨m : ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - Nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ng©n s¸ch giai ®o¹n 2001-2002. - PhÇn thø s¸u : KiÓm to¸n ng©n s¸ch - c«ng cô ®Ó t¨ng c­êng kû luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ng©n s¸ch. Do tÝnh phøc t¹p cña lÜnh vùc nghiªn cøu, sù thiÕu ®ång nhÊt vÒ quan ®iÓm còng nh­ sù h¹n chÕ vÒ thêi gian nªn ch¾c ch¾n sÏ cßn khiÕm khuyÕt trong viÖc ®¸nh gi¸, nhËn ®Þnh hay ®Ò xuÊt. Nhãm nghiªn cøu mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc ®Ó bæ sung, hoµn thiÖn b¸o c¸o nµy./. Hµ néi, th¸ng 4 n¨m 2000 TM/Nhãm nghiªn cøu GS,TS NguyÔn C«ng NghiÖp Vô tr­ëng Vô ng©n s¸ch nhµ n­íc
  4. PhÇn thø nhÊt Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tµi chÝnh c«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tµi chÝnh c«ng ViÖt Nam hiÖn nay I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tµi chÝnh c«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tµi chÝnh Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x∙ héi loµi ng­êi còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x∙ héi. Theo ®µ ph¸t triÓn ®ã, s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ tõ chç chØ lµ trao ®æi mang tÝnh chÊt ngÉu nhiªn, trùc tiÕp b»ng hiÖn vËt sang h×nh thøc trao ®æi gi¸n tiÕp th«ng qua vËt ngang gi¸ chung - ®ã lµ tiÒn tÖ. ChÝnh sù xuÊt hiÖn cña tiÒn tÖ ®∙ t¹o nªn mét cuéc c¸ch m¹nh trong c«ng nghÖ ph©n phèi, chuyÓn tõ ph©n phèi b»ng hiÖn vËt (ph©n phèi phi tµi chÝnh) sang ph©n phèi b»ng gi¸ trÞ (ph©n phèi tµi chÝnh) vµ tµi chÝnh b¾t ®Çu ra ®êi tõ ®©y. §Õn khi nhµ n­íc ra ®êi, th× ®ång thêi nhµ n­íc còng cã nh÷ng nhu cÇu chi tiªu vÒ : qu©n ®éi, nhµ tï, bé m¸y qu¶n lý... nh»m duy tr× quyÒn lùc cña nhµ n­íc. Nh÷ng kho¶n nµy ng­êi d©n ph¶i g¸nh chÞu d­íi c¸c h×nh thøc thuÕ, c«ng tr¸i... Tõ ®©y ph¹m trï tµi chÝnh nhµ n­íc (state finance) hay tµi chÝnh c«ng (public finance) b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Tõ thÕ kû XIX trë vÒ tr­íc, trong c¸c nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n cho ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n, tµi chÝnh c«ng ®­îc h×nh thµnh trªn nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp vµ nÒn kinh tÕ tù do c¹nh tranh. Nhµ n­íc lóc bÊy giê t¸ch biÖt chøc n¨ng chÝnh trÞ cña m×nh víi ho¹t ®éng kinh tÕ. Do ®ã, tµi chÝnh c«ng chØ lµ ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng ®¬n thuÇn vÒ mÆt chÝnh trÞ cña nhµ n­íc. Sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt vµ ®Æc biÖt lµ tõ sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ 1929 - 1933, vai trß cña nhµ n­íc ®∙ ®­îc thay ®æi, chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ ngµy cµng ®­îc chó träng song song víi chøc n¨ng chÝnh trÞ vèn cã cña nã. Tµi chÝnh c«ng lóc nµy kh«ng cßn lµ yÕu tè trung lËp mµ lµ mét c«ng cô ®Ó nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, néi dung, ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng tuú thuéc vµo ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chÕ ®é x∙ héi mµ nhµ n­íc ®ã theo ®uæi vµ cã kh¸c nhau trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn, phï hîp víi hoµn c¶nh cña tõng quèc gia . Nh­ vËy, tµi chÝnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, sù ra ®êi vµ tån t¹i cña tµi chÝnh g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ tån t¹i cña kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ. Cßn tµi chÝnh c«ng ra ®êi vµ tån t¹i g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ tån t¹i cña nhµ n­íc. Tµi chÝnh c«ng hiÖn ®¹i ngµy nay lµ mét ph¹m trï kinh tÕ mang tÝnh lÞch sö, v× cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, tµi chÝnh c«ng ®∙ tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý nÒn kinh tÕ, tøc lµ nhµ n­íc ®∙ khai th¸c, vËn
  5. dông c«ng cô tµi chÝnh ®Ó ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ - x∙ héi, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ - x∙ héi ph¸t triÓn. 2. B¶n chÊt, vai trß vµ chøc n¨ng cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng a, B¶n chÊt cña tµi chÝnh : Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ mµ ë ®ã thÞ tr­êng lµ trung t©m cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã môc ®Ých trùc tiÕp lµ phôc vô thÞ tr­êng, thÞ tr­êng x¸c ®Þnh sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm, trao ®æi, ph©n phèi, tiªu dïng ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng hay nãi c¸ch kh¸c nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ lín (s¶n xuÊt c¸i g×, nh­ thÕ nµo, cho ai) ®Òu ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ tr­êng. §©y lµ nÒn kinh tÕ më, lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao h¬n cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, lµ s¶n phÈm ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi ®∙ tr¶i qua nhiÒu thêi ®¹i. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ®Òu ®­îc tiÒn tÖ ho¸, do vËy t­¬ng øng víi chu tr×nh tuÇn hoµn cña nÒn kinh tÕ ®∙ h×nh thµnh nªn c¸c luång chuyÓn dÞch kh«ng ngõng gi¸ trÞ c¸c nguån lùc tµi chÝnh. Tõ ®ã t¹o ra hµng lo¹t c¸c mèi quan hÖ qua l¹i d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ cña c¸c nguån lùc ®ã. Chóng diÔn ra ë mäi khu vùc : hµnh chÝnh nhµ n­íc, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®êi sèng d©n c­ . Nguån lùc tµi chÝnh kh«ng chØ bã hÑp ë d¹ng tiÒn tÖ vËn ®éng qua 2 kªnh ng©n s¸ch vµ ng©n hµng trong ph¹m vi ho¹t ®éng kinh tÕ cña nhµ n­íc, mµ cßn bao gåm gi¸ trÞ cña c¶i x∙ héi, tµi s¶n quèc gia, tæng s¶n phÈm quèc héi ë c¶ d¹ng vËt chÊt vµ d¹ng tiÒm n¨ng lu©n chuyÓn theo nhiÒu kªnh kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. Chóng h×nh thµnh, vËn ®éng vµ chuyÓn dÞch xoay quanh thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó t¹o lËp nªn c¸c quü tiÒn tÖ vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ vµo môc ®Ých g¾n liÒn víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ, x∙ héi. VËy b¶n chÊt cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ tæng thÓ (hÖ thèng) nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c thùc thÓ tµi chÝnh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph©n phèi vµ sö dông c¸c nguån lùc tµi chÝnh. b. Vai trß cña tµi chÝnh XÐt ë gãc ®é kinh tÕ vÜ m«, tµi chÝnh cã nh÷ng vai trß chñ yÕu sau ®©y : b1. Ph©n phèi s¶n phÈm quèc d©n : tµi chÝnh tiÕn hµnh ph©n phèi s¶n phÈm quèc d©n ®Ó h×nh thµnh c¸c nguån vèn tÝch luü vµ tiªu dïng. Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vµ c«ng cô tµi chÝnh, nhµ n­íc thùc hiÖn ph©n phèi tæng s¶n phÈm quèc d©n theo h­íng ­u tiªn cho tÝnh luü ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi, cung cÊp c¸c nguån vèn ®Ó tho¶ m∙n c¸c yªu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng mµ tµi chÝnh cña khu vùc t­ nh©n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Ngoµi ra, ph©n phèi cña tµi chÝnh cßn ®¶m b¶o duy tr× ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc vµ ®¶m b¶o an ninh, quèc phßng.
  6. b2. Qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ - x∙ héi : kinh tÕ thÞ tr­êng, víi nh÷ng ­u ®iÓm vÒ kh¶ n¨ng t¹o ra hµng ho¸, dÞch vô phong phó, thùc hiÖn ®­îc sù ph¸t triÓn vµ thÞnh v­îng vÒ kinh tÕ, khuyÕn khÝch lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung .... song còng chøa ®ùng hµng lo¹t c¸c khuyÕt tËt mµ b¶n th©n nã kh«ng thÓ tù gi¶i quyÕt ®­îc nh­ : ph¸t tÝn hiÖu sai, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Þnh h­íng l©u dµi do ®ã dÔ dÕn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cung cÇu, gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng g©y ra l¹m ph¸t kinh tÕ; thÞ tr­êng ph¸t triÓn dÉn ®Õn ®éc quyÒn lµm gi¶m ®éng lùc ph¸t triÓn, trong nhiÒu tr­êng hîp cßn k×m h∙m tiÕn bé khoa häc kü thuËt; tµn ph¸ huû ho¹i m«i tr­êng, tµi nguyªn... ChÝnh v× vËy rÊt cÇn ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng1. Trong c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ - x∙ héi, c«ng cô tµi chÝnh ®ãng vai trß träng yÕu, ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu : - C©n ®èi cung cÇu vÒ nguån lùc tµi chÝnh. - §iÒu chØnh vÜ m« nÒn kinh tÕ - x∙ héi. - Thùc hiÖn c«ng b»ng x∙ héi. c. Chøc n¨ng cña tµi chÝnh : Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, tµi chÝnh cã 3 chøc n¨ng c¬ b¶n lµ : (1) chøc n¨ng tæ chøc vèn, (2) chøc n¨ng ph©n phèi vµ (3) chøc n¨ng gi¸m ®èc. Trong ®ã: c1. Chøc n¨ng tæ chøc vèn : chÝnh lµ sù thu hót vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc nh­ huy ®éng c­ìng bøc, huy ®éng tù nguyÖn, vay m­în.... tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , c¸c chñ thÓ kh¸c nhau ®Ó h×nh thµnh c¸c quü tiÒn tÖ nh»m phôc vô cho s¶n xuÊt - kinh doanh, hoÆc tiªu dïng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi. c2. Chøc n¨ng ph©n phèi : bao gåm ph©n phèi lÇn ®Çu vµ ph©n phèi l¹i. Víi chøc n¨ng nµy, nhµ n­íc thùc hiÖn h×nh thøc ph©n phèi l¹i nh»m ®¸p øng cho nhu cÇu tiªu dïng vµ tÝch luü ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô x∙ héi. Nhµ n­íc thùc hiÖn c¬ chÕ ph©n phèi l¹i b»ng 3 biÖn ph¸p chñ yÕu : tµi chÝnh , tÝn dông vµ b¶o hiÓm nhµ n­íc, chÝnh s¸ch gi¸ c¶. c3. Chøc n¨ng gi¸m ®èc : ®©y lµ mét thuéc tÝnh kh¸ch quan vèn cã cña tµi chÝnh. Gi¸m ®èc cña tµi chÝnh kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ kiÎm tra vµ gi¸m s¸t, nã cßn bao gåm nhiÒu khÝa c¹nh , trong ®ã cã nh÷ng khÝa c¹nh chñ yÕu nh­ : KiÓm tra vµ gi¸n s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn; Qu¶n trÞ rñi ro; T­ vÊn... 3. Tµi chÝnh c«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1 Lý thuyÕt vÒ nÒn kinh tÕ hçn hîp cña P.A. Samuelson
  7. Tµi chÝnh c«ng (hay tµi chÝnh nhµ n­íc) lµ mét bé phËn cña hÖ thèng tµi 2 chÝnh . Nh­ ®∙ tr×nh bµy ë trªn, tµi chÝnh c«ng g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña khu vùc nhµ n­íc, lµ khÝa c¹nh kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng cña nhµ n­íc. - VÒ mÆt cÊu tróc : trong kinh tÕ thÞ tr­êng, tµi chÝnh c«ng bao gåm nh÷ng thµnh tè chÝnh lµ : Ng©n s¸ch nhµ n­íc, B¶o hiÓm x∙ héi, TÝn dông nhµ n­íc, c¸c quü tiÒn tÖ tËp trung cña nhµ n­íc. Trong ®ã ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ kh©u chñ ®¹o ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc duy tr× ho¹t ®éng cña bé m¸y quyÒn lùc Nhµ n­íc. - Vai trß cña tµi chÝnh c«ng lµ tæ chøc thiÕt lËp mét m«i tr­êng, trong ®ã c¬ chÕ thÞ tr­êng cã thÓ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ còng nh­ t¹o ra sù ®ång bé cho c¬ chÕ ®ã. - VÒ chøc n¨ng : 3 chøc n¨ng cña tµi chÝnh chung ®­îc chuyÓn ho¸ trong tµi chÝnh c«ng lµ : + Chøc n¨ng ph©n phèi c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ : ®ßi hái tµi chÝnh c«ng ph¶i cung cÊp c¸c nguån vèn ®Ó tho¶ m∙n c¸c yªu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng mµ tµi chÝnh cña khu vùc t­ nh©n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. ViÖc lµm nµy t¹o nªn sù ph¸t triÓn can b»ng gi÷a hµng ho¸, dÞch vô t­ nh©n vµ hµng ho¸, dÞch vô c«ng céng, ®ång thêi t¹o ra sù phèi hîp trong viÖc ph©n bæ c¸c nguån vèn cña nÒn kinh tÕ. + Chøc n¨ng ®iÒu chØnh thu nhËp : ®ßi hái tµi chÝnh c«ng ph¶i thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh sù thiÕu c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp cña nÒn kinh tÕ. + Chøc n¨ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« : tµi chÝnh c«ng cã thÓ gióp nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn æn ®Þnh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch nh­ : chÝnh s¸ch thuÕ kho¸, chÝnh s¸ch ng©n s¸ch, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc, chÝnh s¸ch tÝn dông nhµ n­íc.... Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng ph¹m vi cña tµi chÝnh c«ng rÊt réng, cã liªn quan ®Õn c¸c quan hÖ thu, chi, vay vµ tr¶ nî, còng nh­ c¸c quan hÖ cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng cña nhµ n­íc. II. Nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tµi chÝnh c«ng ViÖt Nam hiÖn nay 1. Ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt nam: - Ng©n s¸ch Nhµ n­íclµ toµn bé c¸c kho¶n thu, chi cña Nhµ n­íc trong dù to¸n ®∙ ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh vµ ®­îc thùc hiÖn trong mét n¨m ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Nhµ n­íc3. 2 Ngoµi tµi chÝnh c«ng hÖ thèng tµi chÝnh cßn cã : tµi chÝnh cña khu vùc phi tµi chÝnh (c¸c doanh nghiÖp), tµi chÝnh cña khu vùc tµi chÝnh (c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng th­¬ng m¹i...), tµi chÝnh c¸c hé gia ®×nh vµ c¸c tæ chøc x∙ héi 3 LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc, ngµy 20/3/1996.
  8. Ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a Nhµ n­íc vµ x∙ héi, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh Nhµ n­íc huy ®éng, sö dông c¸c nguån tµi chÝnh nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ x∙ héi. §ång thêi ng©n s¸ch nhµ n­íc thùc hiÖn c©n ®èi c¸c kho¶n thu - chi cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Do vËy, ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ c«ng cô ®iÒu khiÓn vÜ m« nÒn kinh tÕ cña mét n­íc. Nhµ n­íc chØ cã thÓ thùc hiÖn ®iÒu chØnh thµnh c«ng khi cã nguån tµi chÝnh ®¶m b¶o. 1.1. Thu ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ ®Æc ®iÓm : a, §Þnh nghÜa : thu ng©n s¸ch nhµ n­íc bao gåm c¸c kho¶n thu tõ thuÕ, phÝ, lÖ phÝ; c¸c kho¶n thu tõ ho¹t ®éng kinh tÕ cña Nhµ n­íc; c¸c kho¶n ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n; c¸c kho¶n viÖn trî; c¸c kho¶n thu kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; c¸c kho¶n do Nhµ n­íc vay ®Ó bï ®¾p béi chi ®­îc ®­a vµo c©n ®èi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. b, §Æc ®iÓm : C¸c kho¶n thu ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Òu mang tÝnh c­ìng bøc, b¾t buéc- mét sù b¾t buéc cÇn thiÕt; kh«ng cã tÝnh hoµn tr¶ : + BÊt kú mét nhµ n­íc nµo còng cã quyÒn lËp ph¸p . Do nhu cÇu chi tiªu cña m×nh, Nhµ n­íc ®∙ sö dông quyÒn ®ã ®Ó quy ®Þnh hÖ thèng ph¸p luËt tµi chÝnh vµ thuÕ kho¸, b¾t mäi ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n ph¶i nép mét phÇn thu nhËp cña m×nh cho nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ mét chñ thÓ kinh tÕ thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. + Mäi ®èi t­îng nép thuÕ ®Òu ý thøc ®­îc nghÜa vô cña m×nh trong viÖc ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc, cña quèc gia. §ång thêi, hä còng ý thøc ®­îc vai trß quan träng cña Nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh sö dông c¸c nguån tµi chÝnh ®­îc giao phã. 1.2. Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®Æc ®iÓm vµ nguyªn t¨c tæ chøc c¸c kho¶n chi a, §Þnh nghÜa : chi ng©n s¸ch nhµ n­íc bao gåm: c¸c kho¶n chi ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi, b¶o ®¶m quèc phßng, an ninh, b¶o ®¶m ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n­íc; chi tr¶ nî cña nhµ n­íc; chi viÖn trî vµ c¸c kho¶n chi kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. HiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n, chi ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ hµnh ®éng Nhµ n­íc xuÊt quü ng©n s¸ch cho c¸c ®èi t­îng thô h­ëng ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh ®èi víi c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x∙ héi do Nhµ n­íc ®¶m nhËn. - Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc kh¸c víi sù chi tiªu cña c¸c chñ thÓ kh¸c ë chç g¾n víi quyÒn lùc Nhµ n­íc, dù to¸n cho ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i ®­îc Quèc héi th«ng qua vµ cã gi¸ trÞ ph¸p lý nh­ mét ®¹o luËt.
  9. b, §Æc ®iÓm : chi ng©n s¸ch nhµ n­íc thÓ hiÖn quan hÖ tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ sö dông quü ng©n s¸ch nhµ n­íc nh»m trang tr¶i cho c¸c chi phÝ bé m¸y Nhµ n­íc vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ x∙ héi mµ Nhµ n­íc ®¶m nhËn theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Mçi chÕ ®é x∙ héi, mçi giai ®o¹n lÞch sö chi ng©n s¸ch nhµ n­íc cã nh÷ng néi dung c¬ cÊu kh¸c nhau nh­ng chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung trªn khÝa c¹nh chñ yÕu sau: - Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc g¾n chÆt víi bé m¸y Nhµ n­íc vµ nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ, chÝnh trÞ, x∙ héi mµ Nhµ n­íc ®¶m ®­¬ng tr­íc mçi quèc gia. - C¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña Nhµ n­íc lµ chñ thÓ duy nhÊt quyÕt ®Þnh c¬ cÊu, néi dung, møc ®é c¸c kho¶n chi cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, bëi v× c¬ quan ®ã quyÕt ®Þnh c¸c nhiÖm vô kinh tÕ, chÝnh trÞ, x∙ héi cña quèc gia. - HiÖu qu¶ c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i ®­îc xem xÐt toµn diÖn dùa vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x∙ héi mµ c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch ®¶m nhiÖm. Do ®ã dïng c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chi ng©n s¸ch nhµ n­íc gÆp khã kh¨n vµ kh«ng toµn diÖn. - C¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc mang tÝnh chÊt kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp, thÓ hiÖn ë chç kh«ng ph¶i mäi kho¶n thu víi møc ®é vµ sè l­îng cña nh÷ng ®Þa chØ cô thÓ ®Òu ®­îc hoµn l¹i d­íi c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc. §iÒu nµy ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng chøc n¨ng tæng hîp vÒ kinh tÕ, x∙ héi cña Nhµ n­íc. - Chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc g¾n chÆt víi sù vËn ®éng cña c¸c ph¹m trï gi¸ trÞ kh¸c nh­ tiÒn l­¬ng, gi¸ c¶, l∙i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i, c¸c ph¹m trï thuéc lÜnh vùc tiÒn tÖ. - NhËn thøc râ mèi quan hÖ nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a chÝnh s¸ch Ng©n s¸ch víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, thu nhËp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m« (t¨ng tr­ëng, c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh gi¸ c¶, c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n). Néi dung c¬ cÊu c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ ph¶n ¸nh nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ - chÝnh trÞ - x∙ héi. §iÒu ®ã biÓu hiÖn cô thÓ nh­ sau: - ChÕ ®é x∙ héi lµ nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn néi dung c¬ cÊu chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®Õn b¶n chÊt vµ nhiÖm vô kinh tÕ x∙ héi cña Nhµ n­íc. - Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, võa t¹o ra kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cho viÖc h×nh thµnh néi dung c¬ cÊu cho mét c¸ch hîp lý. - Kh¶ n¨ng tÝch luü cña nÒn kinh tÕ. Kh¶ n¨ng tÝch luü cµng lín, kh¶ n¨ng chi ®Çu t­ ph¸t triÓn cµng lín.
  10. MÆt kh¸c, nã cßn phô thuéc vµo nguån tÝch luü vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ chÝnh s¸ch chi cña ng©n s¸ch nhµ n­íc theo tõng giai ®o¹n lÞch sö. - M« h×nh tæ chøc bé m¸y cña Nhµ n­íc trong tõng thêi kú. 1.3 C¸c nguyªn t¾c tæ chøc c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc : - Nguyªn t¾c thø nhÊt: g¾n chÆt kh¶ n¨ng thu ®Ó bè trÝ c¸c kho¶n chi Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái møc ®é chi chung vµ c¬ cÊu c¸c kho¶n chi ph¶i dùa vµo kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng GDP cña ®Êt n­íc. NÕu vi ph¹m nguyªn t¾c nµy sÏ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng l¹m ph¸t, g©y mÊt æn ®Þnh cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi. - Nguyªn t¾c thø hai : B¶o ®¶m yªu cÇu tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ trong viÖc bè trÝ c¸c kho¶n chi tiªu cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c nµy, kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc dùa trªn c¸c ®Þnh møc, chÕ ®é vµ tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh vµ tæ chøc chi theo ch­¬ng tr×nh môc tiªu ®­îc tÝnh to¸n, c©n nh¾c cÈn thËn b¶o ®¶m tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x∙ héi. - Nguyªn t¾c thø ba : Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm trong viÖc bè trÝ c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nhÊt lµ chi mang tÝnh chÊt phóc lîi c«ng céng. - Nguyªn t¾c thø t­ : tËp trung cã träng ®iÓm, ®ßi hái viÖc ph©n bæ c¸c nguån vèn, c¨n cø ch­¬ng tr×nh cã träng ®iÓm cña Nhµ n­íc, thóc ®Èy c¸c ngµnh, lÜnh vùc kh¸c ph¸t triÓn. - Nguyªn t¾c thø n¨m : ph©n biÖt râ nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi cña c¸c cÊp theo luËt ph¸p ®Ó bè trÝ c¸c kho¶n chi cho thÝch hîp, tr¸nh c¸c kho¶n chi chång chÐo, khã kiÓm tra gi¸m s¸t n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ tÝnh chñ ®éng cña c¸c cÊp. - Nguyªn t¾c thø s¸u : kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh - tiÒn tÖ kh¸c t¹o nªn c«ng cô tæng hîp ®Ó cïng t¸c ®éng nÒn kinh tÕ. 2. B¶o hiÓm x· héi ViÖt nam : a, Kh¸i niÖm : B¶o hiÓm x∙ héi lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm do nhµ n­íc tæ chøc, qu¶n lý nh»m b¶o ®¶m vËt chÊt, gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng cho nh÷ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm x∙ héi khi bÞ èm ®au, thai s¶n, suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng, hÕt tuæi lao ®éng hoÆc chÕt. Quü b¶o hiÓm x∙ héi ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån thu b¶o hiÓm x∙ héi vµ sù hç trî cña nhµ n­íc, Quü b¶o hiÓm x∙ héi ®­îc qu¶n lý thèng nhÊt vµ sö dông ®Ó chi c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi quy ®Þnh t¹i §iÒu lÖ b¶o hiÓm x∙ héi vµ c¸c ho¹t ®éng sù nghiÖp b¶o hiÓm x∙ héi.
  11. b. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn : B¶o hiÓm x∙ héi lµ mét chÝnh s¸ch x∙ héi lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ®­îc thùc hiÖn ë n­íc ta tõ n¨m 1945 ngay sau khi giµnh ®­îc ®éc lËp. Lóc nµy ®èi t­îng ®­îc h­ëng b¶o hiÓm x∙ héi míi chØ cã c«ng chøc Nhµ n­íc. §Õn n¨m 1961, ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, x∙ héi cña ®Êt n­íc, ChÝnh phñ ®∙ ban hµnh §iÒu lÖ t¹m thêi vÒ c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi. Thêi kú nµy, ®èi t­îng ®­îc më réng h¬n, ng­êi ®­îc h­ëng b¶o hiÓm x∙ héi lµ c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ lùc l­îng vò trang. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x∙ héi do c¸c c¬ quan kh¸c nhau ®¶m nhËn. Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ X∙ héi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi dµi h¹n, Tæng Liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi ng¾n h¹n. Nguån kinh phÝ ®Ó chi tr¶ cho c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi tõ 1946 - 1994 chñ yÕu do Ng©n s¸ch Nhµ n­íc bao cÊp. Tõ sau §¹i héi §¶ng lÇn thø VII, ®i ®«i víi c¶i c¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng, Nhµ n­íc còng ®ång thêi thùc hiÖn c¶i c¸ch mét b­íc chÕ ®é, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x∙ héi. NghÞ ®Þnh sè 43/CP ngµy 22/6/1993 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi ®∙ x¸c ®Þnh quü b¶o hiÓm x∙ héi ®­îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng( 5% tiÒn l­¬ng th¸ng ), ng­êi sö dông lao ®éng ( 15% tæng quü l­¬ng th¸ng) vµ hç trî cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Bé LuËt lao ®éng ®­îc Quèc héi kho¸ IX th«ng qua t¹i kú häp thø 5, cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/1/1995 ®∙ chÝnh thøc ghi nhËn sù ®ãng gãp cña ba bªn vµo quü b¶o hiÓm x∙ héi. §Ó cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh cña Bé LuËt lao ®éng, ChÝnh phñ ®∙ cã c¸c NghÞ ®Þnh sè 12/CP ngµy 26/1/1995 vµ sè 45/CP ngµy 15/7/1995 ban hµnh §iÒu lÖ b¶o hiÓm x∙ héi ¸p dông ®èi víi c«ng chøc, c«ng nh©n viªn chøc Nhµ n­íc vµ mäi ng­êi lao ®éng theo lo¹i h×nh b¶o hiÓm x∙ héi b¾t buéc vµ §iÒu lÖ b¶o hiÓm x∙ héi ®èi víi sü quan qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, h¹ sü quan, binh sü qu©n ®éi nh©n d©n vµ c«ng an nh©n d©n. §Ó triÓn khai thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x∙ héi trong thêi kú ®æi míi, ngµy 16/2/1995 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 19/CP vÒ viÖc thµnh lËp tæ chøc B¶o hiÓm x∙ héi ViÖt Nam trªn c¬ së thèng nhÊt c¸c tæ chøc b¶o hiÓm x∙ héi ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng thuéc hÖ thèng Lao ®éng Th­¬ng binh vµ X∙ héi vµ Tæng Liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam víi chøc n¨ng, nhiÖm vô chÝnh lµ: Tæ chøc thu b¶o hiÓm x∙ héi; gi¶i quyÕt chÕ ®é, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x∙ héi; chi tr¶ cho ®èi t­îng h­ëng b¶o hiÓm x∙ héi; ®Çu t­, b¶o toµn vµ t¨ng tr­ëng quü b¶o hiÓm x∙ héi. Nh­ng trªn thùc tÕ do ph¶i tiÕp nhËn bµn giao tæ chøc vµ nh©n sù tõ hai ngµnh nªn trong ph¹m vi toµn quèc, B¶o hiÓm x∙ héi ViÖt Nam chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ 1/10/1995. C. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¬ quan B¶o hiÓm x∙ héi ViÖt Nam ®­îc quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 19/CP ngµy 16/02/1995 cña ChÝnh phñ nh­ sau :
  12. (1) Tæ chøc thùc hiÖn viÖc thu b¶o hiÓm x∙ héi theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, bao gåm c¸c nguån thu sau: - Ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng b»ng 15% so víi tæng quü tiÒn l­¬ng; - Ng­êi lao ®éng ®ãng b»ng 5% tiÒn l­¬ng; - Nhµ n­íc ®ãng vµ hç trî thªm ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi ®èi víi ng­êi lao ®éng; - C¸c nguån thu kh¸c. (2) Qu¶n lý Quü b¶o hiÓm x∙ héi vµ tæ chøc viÖc chi tr¶ cho ng­êi lao ®éng tham gia b¶o hiÓm x∙ héi c¸c kho¶n trî cÊp vÒ b¶o hiÓm x∙ héi ®Çy ®ñ, thuËn tiÖn vµ ®óng thêi h¹n theo quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 142, 143, 144, 145, 146 Bé luËt Lao ®éng. (3) Cã quyÒn tõ chèi viÖc chi tr¶ c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi cho c¸c ®èi t­îng ®­îc h­ëng b¶o hiÓm x∙ héi khi cã kÕt luËn cña c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn vÒ hµnh vi man tr¸, lµm gi¶ hå s¬, tµi liÖu; ®ång thêi ra v¨n b¶n th«ng b¸o viÖc tõ chèi chi tr¶ ®ã cho ®­¬ng sù, c¬ quan sö dông lao ®éng vµ c¬ quan ph¸p luËt. (4) Båi th­êng mäi kho¶n thu, chi sai quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ b¶o hiÓm x∙ héi cho c¸c ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm x∙ héi vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt. (5) X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c dù ¸n vµ biÖn ph¸p ®Ó b¶o tån gi¸ trÞ vµ t¨ng tr­ëng quü b¶o hiÓm x∙ héi theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. (6) Tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh vÒ ®Þnh møc chi phÝ qu¶n lý; ®Þnh møc lÖ phÝ thu chi quü b¶o hiÓm x∙ héi vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¶o hiÓm x∙ héi vµ tæ chøc thùc hiÖn. (7) KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã liªn quan viÖc söa ®æi, bæ sung c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é b¶o hiÓm x∙ héi cho phï hîp víi t×nh h×nh cña ®Êt n­íc trong tõng giai ®o¹n. (8) Tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c thèng kª, h¹ch to¸n, kÕ to¸n; h­íng dÉn nghiÖp vô thu, chi b¶o hiÓm x∙ héi vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn. Tæ chøc c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ b¶o hiÓm x∙ héi. (9) KiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c chÕ ®é thu, chi b¶o hiÓm x∙ héi. (10) Gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c khiÕu n¹i cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm x∙ héi vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x∙ héi. (11) Thùc hiÖn viÖc hîp t¸c quèc tÕ vÒ sù nghiÖp b¶o hiÓm x∙ héi theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ.
  13. (12) Qu¶n lý tæ chøc, viªn chøc vµ c¬ së vËt chÊt cña B¶o hiÓm x∙ héi ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc.
  14. PhÇn thø hai C¶i c¸ch ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt Nam vµ mèi quan hÖ víi c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc Quèc héi n­íc Céng hßa x∙ héi chñ nghÜa ViÖt nam th«ng qua ngµy 20/3/1996 quy ®Þnh “ ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ toµn bé c¸c kho¶n thu, chi cña Nhµ n­íc trong dù to¸n ®∙ ®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh vµ ®­îc thùc hiÖn trong mét n¨m ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. Víi ®Þnh nghÜa nh­ trªn, ng©n s¸ch nhµ n­íc bao hµm nh÷ng néi dung c¬ b¶n nh­ sau: Mét lµ, ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong x∙ héi, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh Nhµ n­íc huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån tµi chÝnh nh»m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña Nhµ n­íc theo luËt ®Þnh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ng©n s¸ch nhµ n­íc g¾n liÒn víi Nhµ n­íc. Nã võa lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n­íc, võa lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß chØ huy kinh tÕ - x∙ héi theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. Hai lµ, Nhµ n­íc lµ chñ thÓ vµ lµ chñ thÓ duy nhÊt cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. ChØ cã c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn míi ®­îc huy ®éng vµo ng©n s¸ch vµ quyÕt ®Þnh sö dông ng©n s¸ch. Ng­îc l¹i, ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n thu, chi cña Nhµ n­íc. Ba lµ, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ theo dù to¸n vµ theo thêi gian. Niªn ®é ng©n s¸ch ®­îc quyÕt ®Þnh trong 1 n¨m. XÐt vÒ néi dung h×nh th¸i biÓu hiÖn, ng©n s¸ch nhµ n­íc bao gåm 2 h×nh th¸i lµ thu ng©n s¸ch vµ chi ng©n s¸ch, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh huy ®éng vµ qu¸ tr×nh sö dông tµi chÝnh. - Thu ng©n s¸ch lµ c¸c kho¶n thu cña Nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn theo LuËt, Ph¸p lÖnh vµ chÕ ®é thu do ChÝnh phñ hoÆc c¬ quan ®­îc uû quyÒn quy ®Þnh. Nã còng bao gåm c¸c kho¶n thu viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cña n­íc ngoµi cho ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc. §Æc ®iÓm cña thu ng©n s¸ch lµ c¸c kho¶n huy ®éng mang tÝnh c­ìng bøc (trõ thu viÖn trî). - Chi ng©n s¸ch lµ c¸c kho¶n chi cña Nhµ n­íc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi, b¶o ®¶m quèc phßng - an ninh, duy tr× bé m¸y vµ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chøc n¨ng kh¸c cña Nhµ n­íc, kÓ c¶ nghÜa vô tr¶ nî vµ viÖn trî.
  15. §Æc ®iÓm cña chi ng©n s¸ch lµ kh«ng ph¶i hoµn tr¶ trùc tiÕp. Bèn lµ, ng©n s¸ch nhµ n­íc ViÖt Nam lµ mét hÖ thèng ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c bé phËn sau: - Ng©n s¸ch trung ­¬ng(ng©n s¸ch cña ChÝnh phñ, c¸c bé). - Ng©n s¸ch c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng. - Ng©n s¸ch c¸c huyÖn, quËn,thÞ x∙, thµnh phè trùc thuéc tØnh. - Ng©n s¸ch c¸c x∙, ph­êng, thÞ trÊn. Mèi quan hÖ gi÷a ng©n s¸ch c¸c cÊp lµ quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong mét thùc thÓ thèng nhÊt, võa mang tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi cã nguån thu, nhiÖm vô chi riªng), võa cã sù bæ sung, hç trî lÉn nhau bæ sung ng©n s¸ch, ®iÒu tiÕt ng©n s¸ch), ®Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ chÕ ®é thu, chi trªn ph¹m vi c¶ n­íc. Nh­ vËy, ng©n s¸ch nhµ n­íc chÝnh lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña Nhµ n­íc (tuy kh«ng ph¶i lµ toµn bé). Nã võa lµ t¸c nh©n bªn ngoµi khi xÐt vÒ mÆt ®¶m b¶o nguån vËt chÊt ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc, võa lµ thùc thÓ bªn trong khi xÐt vÒ mÆt néi dung ho¹t ®éng thu, chi. Do ®ã c¶i c¸ch ng©n s¸ch nhµ n­íc võa lµ c«ng cô võa lµ môc tiªu cña c¶i c¸ch hµnh chÝnh Nhµ n­íc, thÓ hiÖn cô thÓ trªn c¸c mÆt sau ®©y: Mét lµ, ng©n s¸ch nhµ n­íc cung cÊp nguån tµi chÝnh (kinh phÝ) ®Ó duy tr× bé m¸y Nhµ n­íc. Ng©n s¸ch nhµ n­íc cã giµu m¹nh th× míi cã ®ñ nguån ®Ó cung cÊp cho bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc (l­¬ng, c«ng vô phÝ, nghiÖp vô kinh tÕ, mua s¾m tµi s¶n, ph­¬ng tiÖn, ...). Ng­îc l¹i, nÕu ng©n s¸ch nhµ n­íc eo hÑp th× tÊt yÕu sÏ ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, ®ã míi chØ lµ quan hÖ bªn ngoµi cña quan hÖ gi÷a ng©n s¸ch vµ Nhµ n­íc. VÒ thùc chÊt ®©y lµ mèi quan hÖ qua l¹i rÊt nh¹y c¶m vµ phøc t¹p. NÕu bé m¸y Nhµ n­íc ph×nh ra hoÆc lËp thªm c¸c tæ chøc míi, ng©n s¸ch sÏ ph¶i chi thªm x©y dùng trô së, mua s¾m trang thiÕt bÞ, tr¶ l­¬ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña bé m¸y... Ng­îc l¹i, nÕu s¾p xÕp l¹i bé m¸y, tinh gi¶m biªn chÕ th× ng©n s¸ch sÏ gi¶m chi (tÊt nhiªn, ®ã lµ kÕt qu¶ l©u dµi, cßn vÒ tr­íc m¾t ng©n s¸ch vÉn cã thÓ t¨ng chi ®Î s¾p xÕp lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm d«i d­... §ång thêi, c¬ chÕ tµi chÝnh - ng©n s¸ch còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc : nÕu chi hµnh chÝnh Nhµ n­íc xiÕt chÆt l¹i hoÆc thùc hiÖn kho¸n chi th× cã t¸c ®éng gi¶m biªn chÕ, gi¶m ®Çu mèi, thËm chÝ nÕu dòng c¶m c¾t gi¶m kinh phÝ cña mét sè ngµnh sÏ dÉn ®Õn ngµnh ®ã buéc ph¶i s¾p xÕp l¹i hoÆc chuyÓn h×nh thøc ho¹t ®éng. VÝ dô: khi Nhµ n­íc thùc hiÖn c¾t gi¶m 50% kinh phÝ cho c¸c viÖn nghiªn cøu chuyÓn h×nh thøc tù trang tr¶i th× sè ViÖn nghiªn cøu ®∙ gi¶m h¼n, trong ®ã mét sè chuyÓn vµo c¸c Tæng c«ng ty, g¾n ho¹t ®éng khoa häc víi s¶n xuÊt.
  16. Hai lµ, ho¹t ®éng ng©n s¸ch chÝnh lµ ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng thu, chi ng©n s¸ch lµ thÓ hiÖn tËp trung quan hÖ cña Nhµ n­íc víi d©n (Nhµ n­íc thu thuÕ, Nhµ n­íc tr¶ l­¬ng, Nhµ n­íc ®¶m b¶o giao th«ng, Nhµ n­íc hç trî c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch, ...). NÕu xÐt vÒ quy m« cña bé m¸y vµ sè l­îng c«ng chøc th× ngµnh tµi chÝnh (mµ chñ yÕu lµ ho¹t ®éng qu¶n lý ng©n s¸ch) chiÕm thø ha i (sau ngµnh gi¸o dôc) trong bé m¸y nhµ n­íc nãi chung vµ ®øng ®Çu trong c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nãi riªng. NÕu xÐt vÒ thñ tôc hµnh chÝnh nhµ n­íc th× hÇu hÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh hoÆc lµ trùc tiÕp hoÆc lµ gi¸n tiÕp ®Òu cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ng©n s¸ch. V× vËy, c¶i c¸ch hµnh chÝnh Nhµ n­íc cã néi dung quan träng lµ c¶i c¸ch thÓ chÕ, c¶i c¸ch bé m¸y qu¶n lý ng©n s¸ch, c¶i c¸ch thñ tôc ng©n s¸ch, ... Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, khi mµ Nhµ n­íc dÇn tõ bá viÖc sö dông c¸c c«ng cô hµnh chÝnh ®Ó can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng kinh tÕ - x∙ héi th× viÖc sö dông c«ng cô tµi chÝnh - ng©n s¸ch ngµy cµng ®­îc coi träng. Theo ®ã còng cã nghÜa lµ c¶i c¸ch tµi chÝnh - ng©n s¸ch ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong c¶i c¸ch hµnh chÝnh Nhµ n­íc, c¶ vÒ quan hÖ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, c¶ vÒ néi dung bªn trong còng nh­ bªn ngoµi.
  17. PhÇn thø ba Thùc tr¹ng c¶i c¸ch ng©n s¸ch ë ViÖt nam 1- Bèi c¶nh kinh tÕ - x∙ héi: Tõ khi thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ theo kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc, nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®∙ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt quan träng. Møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n giai ®o¹n 1991 - 1995 ®¹t 108,2%, giai ®o¹n 1996 - 2000 ®¹t 106,8%, lµ mét trong c¸c n­íc cã tû lÖ t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong khu vùc vµ thÕ giíi. §¸ng chó ý lµ n«ng nghiÖp liªn tôc ph¸t triÓn víi tèc ®é cao, ®­a ViÖt nam ra khái n¹n ®ãi ®∙ tån t¹i nhiÒu n¨m vµ v­¬n lªn trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc xuÊt khÈu ®øng thø h¹ng cao trªn thÕ giíi vÒ mét sè mÆt hµng nh­ : g¹o, cµ phª, cao su, hµng may mÆc, hµng thuû s¶n ... ; nÒn c«ng nghiÖp sau thêi gian dµi tr× trÖ do l¹c hËu vÒ trang thiÕt bÞ ®∙ cã b­íc khëi s¾c vµ ®∙ h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh nghÒ t­¬ng ®èi toµn diÖn, trong ®ã cã mét sè ngµnh v­¬n lªn ë tr×nh ®é kh¸ nh­ : b­u chÝnh viÔn th«ng, ®iÖn tö, l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ...; xuÊt khÈu t¨ng kh¸ víi møc b×nh qu©n ®¹t trªn 15%/n¨m; l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ cã kÕt qu¶ vµ lµ nh©n tè quan träng ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng kinh tÕ - x∙ héi; møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng lªn râ rÖt, c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®­îc thùc hiÖn cã kÕt qu¶ trªn ph¹m vi réng ®∙ gi¶m mét nöa sè hé ®ãi nghÌo trong thêi gian 5 n¨m... Trªn b×nh diÖn ngo¹i giao, uy tÝn vµ vÞ thÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng cñng cè vµ n©ng cao trªn tr­êng quèc tÕ, quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®­îc më réng, tõng b­íc héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc còng nh­ toµn thÕ giíi. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®∙ ®¹t ®­îc, sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi ë ViÖt nam còng ®ang gÆp ph¶i c¸c khã kh¨n gay g¾t, tõ bªn trong vµ bªn ngoµi, thÓ hiÖn tËp trung ë c¸c vÊn ®Ò sau: - XuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÊp, c¬ së vËt chÊt kü thuËt l¹c hËu nªn khã duy tr× ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn nhanh vµ v÷ng ch¾c trong thêi kú dµi. - C¬ cÊu kinh tÕ ch­a hîp lý : n«ng l©m nghiÖp lµ c¸c ngµnh cã n¨ng suÊt thÊp vÉn chiÕm tû träng lín; xuÊt khÈu chñ yÕu lµ nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm th« nªn hiÖu qu¶ thÊp, khã c¹nh tranh víi khu vùc vµ thÕ giíi. - ChiÕn tranh vµ c¬ chÕ tËp trung cò víi c¸c hËu qu¶ vµ di chøng cßn ¶nh h­ëng kh¸ nÆng nÒ g©y lùc c¶n cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nãi chung vµ c¸c c¶i c¸ch nãi riªng. - TÝch luü néi bé cßn thÊp, tû lÖ tiÕt kiÖm l¹i cµng thÊp, song nhu cÇu rÊt lín, nhÊt lµ nhu cÇu ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, g©y søc Ðp ®Õn c¸c c©n ®èi tµi chÝnh - tiÒn tÖ. Nh×n chung, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ cßn ë møc thÊp vµ ®©y chÝnh lµ ®iÓm yÕu nhÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ë ViÖt nam. Thªm vµo ®ã lµ sù
  18. yÕu kÐm cña bé m¸y qu¶n lý víi thÓ chÕ vµ bé m¸y cång kÒnh ®­îc vËn hµnh theo kiÓu hµnh chÝnh quan liªu nªn chËm ch¹p vµ ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nÒn kinh tÕ chuyÓn ®éng nhanh theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Vµ cho ®Õn nay, mÆc dï ®∙ tr¶i qua h¬n 10 n¨m ®æi míi kinh tÕ vµ ®­îc coi lµ mét nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng trong khu vùc, song trong b¶ng xÕp h¹ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ cña UNDP, ViÖt nam vÉn ®øng trong nhãm nh÷ng n­íc l¹c hËu nhÊt thÕ giíi. Nh÷ng khã kh¨n, yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ vµ cña bé m¸y Nhµ n­íc ®­îc ph¶n ¸nh râ qua t×nh h×nh tµi chÝnh - ng©n s¸ch nhµ n­íc nh­ sau: - Møc huy ®éng ng©n s¸ch nhµ n­íc thÊp (b×nh qu©n tõ 1991 ®Õn 1999 mçi n¨m chØ ®¹t kho¶ng gÇn 5 tû USD). §©y lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt dÉn ®Õn h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®Çu t­ c¶i t¹o c¬ së h¹ tÇng vµ kh¶ n¨ng cña Nhµ n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x∙ héi ngµy cµng bøc xóc. §­¬ng nhiªn, trong ®iÒu kiÖn ®ã, ng©n s¸ch còng kh«ng thÓ t¨ng chi cho bé m¸y hµnh chÝnh cho dï ®ã lµ nh÷ng nhu cÇu rÊt cÇn thiÕt nh­ trang bÞ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc vµ n©ng tiÒn l­¬ng cho c«ng chøc Nhµ n­íc, dï chØ lµ bï vµo sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ mÊt ®i do gi¸ c¶ t¨ng. - Qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ n­íc kÐm hiÖu lùc vµ thiÕu hiÖu qu¶. Cã t×nh tr¹ng chång chÐo nhau, nhÊt lµ kh«ng râ rµng vÒ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm vÒ ng©n s¸ch. ViÖc quyÕt ®Þnh ng©n s¸ch cña Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp mang tÝnh h×nh thøc vµ quyÒn tù chñ tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch, c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng ®­îc coi träng. §Æc biÖt lµ sù thiÕu hôt nghiªm träng cña c¸c v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p quy vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch. Tr­íc khi LuËt NSNN ®­îc ban hµnh, chØ cã duy nhÊt 1 v¨n b¶n t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch lµ "§iÒu lÖ lËp vµ chÊp hµnh ng©n s¸ch" ban hµnh theo NghÞ ®Þnh sè 168 - CP ngµy 20/10/1961 cñaChÝnh phñ. Trong khi ®ã, HiÕn ph¸p ®∙ thay ®æi tíi 3 lÇn vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®∙ chuyÓn sang b­íc ngoÆt míi. - Bªn c¹nh viÖc nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng chÊp hµnh nghiªm chØnh nghÜa vô nép thuÕ, còng ®∙ x¶y ra t×nh tr¹ng thu l¹m tiÒn thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c ë ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ cÊp x∙. Sö dông ng©n s¸ch thiÕu hiÖu qu¶, l∙ng phÝ lín nhÊt lµ chi ®Çu t­ XDCB vµ c¸c kho¶n chi theo ch­¬ng tr×nh, dù ¸n. 2- Néi dung c¶i c¸ch vµ kÕt qu¶: Tõ khi b­íc vµo ®æi míi kinh tÕ, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®∙ chó träng viÖc c¶i c¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ, coi ®ã lµ mét trong c¸c néi dung quan träng nhÊt cña c¶i c¸ch kinh tÕ nãi chung. Víi vai trß chñ ®¹o cña ng©n s¸ch trong hÖ thèng tµi chÝnh Nhµ n­íc, viÖc c¶i c¸ch ng©n s¸ch ®­îc coi lµ träng t©m cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch nµy. Sau gÇn 10 n¨m thùc hiÖn, ng©n s¸ch ViÖt nam ®∙ cã nh÷ng chuyÓn biÕn rÊt quan träng, ®¸p øng c¬ b¶n tiÕn tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ, ®ã lµ:
  19. - ChuyÓn ph­¬ng thøc thu ng©n s¸ch nhµ n­íc tõ thu theo nhiÒu h×nh thøc vµ cã ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ sang thu theo LuËt, b¶o ®¶m tÝnh c«ng khai vµ sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, Nhµ n­íc ®∙ ban hµnh 13 LuËt thuÕ vµ 2 lÇn c¶i c¸ch thuÕ. Néi dung c¸c LuËt thuÕ míi ngµy cµng tiÕn bé vµ phï hîp h¬n víi th«ng lÖ quèc tÕ. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc lµ sè thu ng©n s¸ch t¨ng nhanh, tèc ®é t¨ng thu b×nh qu©n thêi kú 1991 - 1995 lµ 50,6%, trong ®ã thu tõ thuÕ vµ phÝ t¨ng 50,7%. KÓ tõ n¨m 1996 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng thu cã chËm l¹i (­íc kho¶ng 6,9%, trong ®ã thuÕ vµ phÝ t¨ng 7,4%) song vÉn xÊp xØ møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ (b×nh qu©n t¨ng tr­ëng GDP lµ 6,8%). §iÒu quan träng h¬n lµ thu tõ thuÕ vµ phÝ ®∙ trë thµnh nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ thu ng©n s¸ch nhµ n­íc ®∙ trë vÒ ®óng b¶n chÊt cña nã lµ thu tõ s¶n xuÊt. !"#$%#&$'($) : !"#$%&#'(&#)*+)#,-$(#)(.#)/0$#'1##2334#5#2333 §¬n vÞ : % 1996 1997 1998 1999 67)*#,8#'(&#9*+)#,-$(#)(.#)/0$ 2::;: 2::;: 2::;: 2::;:
  20. Trªn thùc tÕ chi ®Çu t­ XDCB vÉn lµ kho¶n chi lín nhÊt cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn, song cã sù bè trÝ l¹i, ®ã lµ xãa bá viÖc ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt vµ c¸c dù ¸n kh¸c cã kh¶ n¨ng thu håi vèn, dµnh vèn cho c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ h¹ tÇng x∙ héi. ChÝnh nhê sù bè trÝ l¹i nµy mµ h¹ tÇng c¬ së tèt h¼n lªn, phï hîp víi ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi ®êi sèng v¨n hãa - x∙ héi vµ phóc lîi c«ng céng cña toµn d©n cã b­íc tiÕn quan träng. ViÖc xãa bá sù bao cÊp trµn lan cña ng©n s¸ch nhµ n­íc trong c¸c thêi kú còng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt. NÕu nh×n vµo c¸c n¨m 1987 - 1988, chi bï lç, bï gi¸ cña ng©n s¸ch mµ thùc chÊt lµ trî cÊp theo kiÓu b×nh qu©n cho mäi c¸n bé c«ng nh©n Nhµ n­íc (kÓ c¶ con c¸i hä, kh«ng phô thuéc vµo chÊt l­îng vµ sè l­îng lao ®éng), chiÕm tíi 37 - 38% chi tiªu dïng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc th× ®Õn nay kho¶n “ trî cÊp” ®ã ®∙ hoµn toµn chÊm døt. GÇn ®©y (sau khi cã LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc ban hµnh), Nhµ n­íc tiÕp tôc xem xÐt viÖc gi¶m bít chi cho c¸c viÖn khoa häc mang h×nh thøc thùc nghiÖm, c¸c tr­êng d¹y nghÒ víi môc ®Ých gi¶m nhÑ chi tiªu vµ thóc ®Èy c¸c tæ chøc nµy lµm viÖc hiÖu qu¶ h¬n g¾n ho¹t ®éng cña m×nh víi s¶n xuÊt. Phô lôc sè 2 : C¬ cÊu chi ng©n s¸ch nhµ n­íc giai ®o¹n 1996 - 1999 !"#$%&$'$( $ )**+ )**, )**- )*** Tæng sè chi Ng©n s¸ch nhµ n­íc 100 100 100 100 I. Chi ®Çu t­ XDCB 24,9 27,5 27,9 34,7 II. Chi thêng xuyªn 75,1 72,5 70,9 65,3 ).$/01$234#$56$07#0$809#0 ):.) ):.) *.; ,.) ;.$/01$01?@$A1#0$BC +., +.D +.+ +.) D.$/01$01?@$EF$0G1 D;.D DD.H DD., D; IJK#>$LM$' $ $ $ $ N$$/01$>1OK$PQ8 -., ):.) ):.R ):.) N$$/01$L7K$BSK ;.) ;.; ;.- ;.* N$$/01$T$BC R.R R.D R.; D.* N$$/01$0U$BJV$23W$XYZY )D )D );.D ))., - LËp l¹i c©n b»ng trong c©n ®èi thu, chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, gi¶m møc béi chi ng©n s¸ch nhµ n­íc trong tû lÖ t­¬ng quan hîp lý víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tiªu dïng x∙ héi. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, béi chi ng©n s¸ch nhµ n­íc lu«n ë møc

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Giấy phép ICP số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2015 TaiLieu.VN. All rights reserved. TaiLieu.VN hiển thị tốt nhất với trình duyệt Chrome, Firefox, Internet Explorer 8.

Đồng bộ tài khoản