BÁO CÁO RÀ SOÁT PHÁP LÝ Về những tác động, ảnh hưởng của Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010 đến tổ chức và hoạt động của tổ chức tín dụng

Phòng Pháp ch LVB - ếBáo cáo rà soát Lu t các TCTD năm 2010ậ2010

BÁO CÁO RÀ SOÁT PHÁP LÝ

Về những tác động, ảnh hưởng của Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010 đến tổ chức và hoạt động của tổ chức tín dụng1

Ngày 16/6/2010, Quốc Hội nước Cộng Hoà XHCN Việt Nam thông qua Luật các Tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 (Luật 2010) và có hiệu lực từ

ngày 01/01/2011, thay thế Luật các tổ chức tín dụng năm 1997 & 2004 (Luật 1997 & 2004). Luật 2010 có những thay đổi chủ yếu dưới đây tác động đến tổ

chức và hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD) nói chung, Ngân hàng Thương mại (NHTM) nói riêng.

STT NỘI DUNG

QUY ĐỊNH

LUẬT 1997 & 2004 và

một số quy định liên quan

khác trong các văn bản

hướng dẫn.

LUẬT 2010 Đánh giá tác động

I. Những quy định chung

Có sự thay đổi về

bản chất của một

số khái niệm: (i)

Nhận tiền gửi; (ii)

Cho vay; (iii)

Chiết khấu; (iv)

Tài khoản thanh

toán; (v) Không

kỳ hạn; (vi) Cổ

Khái niệm “Nhận tiền gửi”

không được Luật 1997 &

2004 quy định thành khái

niệm mà chỉ được quy định

chung chung tại Điều 45.

Điều

Luật 2010 đã đưa ra: Nhận tiền gửi2 là hoạt

động nhận tiền của tổ chức, cá nhân dưới

hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có

kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng

chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình

thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có

hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi

tiền theo thỏa thuận.

Đây là một thay đổi căn bản, vì trước đây việc

phát hành Giấy tờ có giá trước đây được điều

chỉnh theo Quy chế riêng3, các công cụ huy động

được gộp vào khái niệm Chứng chỉ tiền gửi.

Trong khi đó các chứng chỉ tiền gửi dài hạn (như

trái phiếu) khi phát hành khá phức tạp và phải phù

hợp với quy định của Luật chứng khoán về phát

hành ra công chúng/phát hành riêng lẻ. Vì vậy,

Luật đã cụ thể hóa khái niệm “Nhận tiền gửi” với

bản chất là kênh huy động của Ngân hàng.

1 Chỉ nghiên cứu, phân tích, đánh giá trên cơ sở các Tổ chức tín dụng là Ngân hàng thương mại cổ phần.

2 Khoản 13, Điều 4, Luật 2010.

3 Quyết định số 07/2008/QĐ-NHNN ban hành Quy chế phát hành giấy tờ có giá trong nước của tổ chức tín dụng

Phòng Pháp ch LVB - ếBáo cáo rà soát Lu t các TCTD năm 2010ậ2010

STT NỘI DUNG

QUY ĐỊNH

LUẬT 1997 & 2004 và

một số quy định liên quan

khác trong các văn bản

hướng dẫn.

LUẬT 2010 Đánh giá tác động

đông lớn; (vii)

Người có liên

quan…..

Khái niệm “Cho vay” trong

Luật 1997 & 2004 không

được quy định cụ thể.

Luật 2010 đã luật hóa4 khái niệm Cho vay

trong Quyết định số 1627, theo đó: “Cho

vay” là một hình thức cấp tín dụng, theo đó

TCTD giao cho khách hàng sử dụng một

khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời

gian nhất định theo thoả thuận với nguyên

tắc có hoàn trả cả gốc và lãi

Điểm mới so với Luật 1997 & 2004 đối với khái

niệm Cho vay đó chính là việc Luật 2010 mở

rộng và luật hóa khái niệm cho vay bao gồm cả

việc cam kết cho vay của các Ngân hàng.

“Chiết khấu” trong Luật

1997 & 2004 được coi là

việc TCTD mua thương

phiếu, giấy tờ có giá khác

của người thụ hưởng trước

khi đến hạn thanh toán.

Luật 2010 quy định: “Chiết khấu là việc

mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền

truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy

tờ có giá khác của người thụ hưởng trước

khi đến hạn thanh toán”

Điểm thay đổi cơ bản trong khái niệm “Chiến

khấu” của Luật 2010 đó là việc:

a) Chỉ rõ hình thức chiết khấu gồm: (i) Mua có

kỳ hạn hoặc (ii) Mua có bảo lưu quyền truy

đòi;

b) Mở rộng đối tượng chiết khấu không chỉ dừng

lại ở Thương phiếu mà là các công cụ chuyển

nhượng5, giấy tờ có giá khác trước khi đến hạn

thanh toán.6

Với việc đưa ra khái niệm mới này sẽ ảnh

hưởng đến các quy định và hoạt động cấp tín

dụng của Ngân hàng;

4 Đã được quy định tại khoản 1, Điều 3 Quy định cho vay ban hành kèm theo Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN.

5 Khái niệm công cụ chuyển nhượng theo Điều 1 Luật Công cụ chuyển nhượng gồm: Hối phiếu đòi nợ, hối phiếu nhận nợ, séc, công cụ chuyển nhượng khác

6 Với việc Luật 2010 đưa ra khái niệm “Chiết khấu” mới này, hàng loạt các quy định của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước về chiết khấu và/hoặc có liên quan đến chiết khác sẽ

được ban hành, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Phòng Pháp ch LVB - ếBáo cáo rà soát Lu t các TCTD năm 2010ậ2010

STT NỘI DUNG

QUY ĐỊNH

LUẬT 1997 & 2004 và

một số quy định liên quan

khác trong các văn bản

hướng dẫn.

LUẬT 2010 Đánh giá tác động

Khái niệm “Người có liên

quan” không được quy định

tại Luật 1997 & 2004, tuy

nhiên khái niệm này đã

được thể hiện trong Nghị

định số 59/2009/NĐ-CP

quy định7.

Khái niệm “Người có liên quan” được Luật

2010 luật hóa từ Nghị định số 59/2009/NĐ-

CP, theo đó Luật tiếp tục quy định tại

Khoản 28, Điều 5.

Đây là lần đầu tiên Luật hóa quy định này, theo

đó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến các quy định về:

- Các quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ

phần tại các Công ty con, Công ty liên kết của

Ngân hàng;

-Các quy định về quản trị, kiểm soát và điều

hành của HĐQT8, BKS, TGĐ, các tiêu chuẩn,

điều kiện9, trường hợp không được đảm nhiệm

chức vụ10 và trách nhiệm công khai lợi ích11

đối với thành viên HĐQT, BKS, TGĐ;

- Các quy định liên quan đến giới hạn cấp tín

dụng12;

-Các quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần13

II. Các hạn chế để bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD Trên cơ sở thay đổi phạm vi hoạt động của từng

loại hình TCTD, Luật 2010 đã quy định các tỷ lệ

bảo đảm an toàn của từng loại hình TCTD theo

hướng kiểm soát chặt chẽ hơn đối với các ngân

hàng thương mại và nới lỏng tỷ lệ an toàn áp dụng

đối với công ty tài chính, công ty cho thuê tài

7 Kho n 9, Đi u 5 Ngh đ nh s 59/2009/NĐ-CPả ề ị ị ố

8 Kho n 2, Đi u 62 Lu t các t ch c tín d ng năm 2010;ả ề ậ ổ ứ ụ

9 Đi u 50, Lu t các t ch c tín d ng năm 2010;ề ậ ổ ứ ụ

10 Đi u 33, Lu t các t ch c tín d ng năm 2010ề ậ ổ ứ ụ

11 Đi u 39, Lu t các t ch c tín d ng năm 2010.ề ậ ổ ứ ụ

12 Đi u 128, Lu t các t ch c tín d ng năm 2010.ề ậ ổ ứ ụ

13 Kho n 3, Đi u 55, Lu t các t ch c tín d ng năm 2010ả ề ậ ổ ứ ụ

Phòng Pháp ch LVB - ếBáo cáo rà soát Lu t các TCTD năm 2010ậ2010

STT NỘI DUNG

QUY ĐỊNH

LUẬT 1997 & 2004 và

một số quy định liên quan

khác trong các văn bản

hướng dẫn.

LUẬT 2010 Đánh giá tác động

chính

Phòng Pháp ch LVB - ếBáo cáo rà soát Lu t các TCTD năm 2010ậ2010

STT NỘI DUNG

QUY ĐỊNH

LUẬT 1997 & 2004 và

một số quy định liên quan

khác trong các văn bản

hướng dẫn.

LUẬT 2010 Đánh giá tác động

Những trường hợp

không được cấp

tín dụng

1. TCTD không được cho

vay đối với những người sau

đây:

a) TV HĐQT, BKS, TGĐ,

PTGĐ của NH;

b) Người thẩm định, xét

duyệt cho vay;

c) Bố, mẹ, vợ, chồng, con

của thành viên HĐQT,

BKS, TGĐ, PTGĐ.

3. NH không được chấp

nhận bảo lãnh của các đối

tượng nêu tại mục 1 để làm

cơ sở cho việc cấp tín dụng

Luật 2010 quy định:

1. NH không được cấp tín dụng đối với

những tổ chức, cá nhân sau đây:

a) TV HĐQT, TV BKS, TGĐ, PTGĐ và

các chức danh tương đương của NH, pháp

nhân là cổ đông có người đại diện phần vốn

góp là thành viên HĐQT, thành viên BKS

của NH.

b) Cha, mẹ, vợ, chồng, con của thành viên

HĐQT, TV BKS, TGĐ, PTGĐ và các chức

danh tương đương.

3. NH không được cấp tín dụng cho khách

hàng trên cơ sở bảo đảm của đối tượng quy

định tại khoản 1 Điều này. NH không được

bảo đảm14 dưới bất kỳ hình thức nào để

TCTD khác cấp tín dụng cho đối tượng quy

định tại khoản 1 Điều này.

4. NH không được cấp tín dụng cho DN

hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh chứng

khoán mà NH nắm quyền kiểm soát15.

Luật 201016 đã quy định cụ thể, rõ ràng hơn khi

thay cụm từ “cho vay” bằng “cấp tín dụng17”,

đồng thời, đưa ra các quy định nhằm hạn chế các

hoạt động tạo ra xung đột lợi ích trong nội bộ NH.

Trong các quy định này có các quy định về các

đối tượng mà NH không được phép cấp tín dụng,

cụ thể gồm những cá nhân giữ trọng trách nhất

định trong ngân hàng và những người có liên

quan của họ; quy định về việc NH không được

phép cấp tín dụng trên cơ sở nhận cầm cố cổ

phiếu của chính NH hoặc công ty con của NH.

Ngoài ra, Luật còn cấm việc cấp tín dụng cho

Công ty chứng khoán mà Ngân hàng nắm quyền

kiểm soát; không được cấp tín dụng trên cơ sở

cầm cố bằng cổ phiếu của chính Ngân hàng hoặc

14 NH không đ c b o lãnh, c m c , th ch p…. cho các đ i t ng thu c kho n 1, Đi u 126 Lu t các t ch c tín d ng năm 2010 khi các T ch c tín d ng khác c p tín d ngượ ả ầ ố ế ấ ố ượ ộ ả ề ậ ổ ứ ụ ổ ứ ụ ấ ụ

cho các đ i t ng này. ố ượ

15 Khái ni m ki m soát có th v n d ng kho n 25, Đi u 4 Lu t các t ch c tín d ng năm 2010. T l chi ph i là s h u v n trên 50% ho c t l khác mà có quy n chi ph i cácệ ể ể ậ ụ ả ề ậ ổ ứ ụ ỷ ệ ố ở ữ ố ặ ỷ ệ ề ố

quy t đ nh c a Công ty ch ng khoán. ế ị ủ ứ

16 Đi u 126, Lu t các T ch c tín d ng năm 2010.ề ậ ổ ứ ụ

17 Đ tránh hi u nh m nh tr c đây, khái ni m ể ể ầ ư ướ ệ c p tín d ngấ ụ trong Lu t 2010 bao g m: cho vay, chi t kh u, cho thuê tài chính, bao thanh toán, b o lãnh ngân hàng và cácậ ồ ế ấ ả

nghi p v c p tín d ng khác.ệ ụ ấ ụ