Tiểu luận
Vai trò của lãi suất
trong phát triển kinh tế
Mục Lục
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 4
Phần I : LÝ LUẬN CHUNG VỀ LÃI SUẤT VÀ VAI TRÒ CỦA LÃI SUẤT
ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ. ........................................... 5
I - LÃI SUẤT – KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT. .............................................. 5
1. Các lý thuyết kinh tế về bản chất của lãi suất................................................ 5
2 - Các phép đo lãi suất..................................................................................... 7
3. Phân biệt lãi suất với một số phạm trù kinh tế khác: ..................................... 8
Lãi suất thực = lãi suất danh nghĩa – tỷ lệ lạm phát dự tính .............................. 9
II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT ...................................... 9
1. Của cải – tăng trưởng...................................................................................10
2. Khả năng sinh lời dự tính của các cơ hộ đầu tư............................................10
3. Lạm phát dự tính: ........................................................................................11
4. Thay đổi mức giá.........................................................................................12
5. Hoạt động thu, chi của Nhà nước.................................................................12
6. Tỷ giá hối đoái.............................................................................................12
7. Lượng tiền cung ứng....................................................................................13
III. VAI TRÒ CỦA LÃI SUẤT TRONG NỀN KINH TẾ...............................14
1. Lãi Suất với quá trình huy động vốn............................................................14
2. Lãi suất với quá trình đầu tư........................................................................15
3. Lãi suất với tiêu dùng và tiết kiệm:..............................................................15
4. Lãi suất với tỷ giá hối đoái và hoạt động xuất nhập khẩu.............................16
5. Lãi suất với lạm phát ...................................................................................17
6. Lãi suất với quá trình phân bổ các nguồn lực...............................................17
7. Lãi suất vai trò của nó đối với Ngân Hàng Thương mại...............................17
PHẦN II.: CÁC CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT ĐƯỢC THỰC HIỆN Ở VN
TRONG THỜI GIAN QUA.............................................................................19
I . Giai đoạn từ tháng 3/1989 trở về trước. .......................................................19
1. Đối với NHTM ............................................................................................19
2. Đối với doanh nghiệp. .................................................................................19
II. Từ tháng 3/1989 đến 1993...........................................................................20
1. Tác động tích cực của chính sách lãi suất thực dương..................................20
2. Tác động tiêu cực ........................................................................................20
III. Từ 1993 đến 1996......................................................................................21
1. Tác động tích cực ........................................................................................21
2. Tác động tiêu cực ........................................................................................21
IV. Thực hiện chính sách lãi suất trần(96-2000) ..............................................23
1. Chính sách lãi suất trần tác động đến các NHTM. .......................................24
2. Hạn chế........................................................................................................24
3. Chính sách lãi suất trần đối với các doanh nghiệp........................................26
V. Từ 2000 đến nay: thực hiện chính sách lãi suất cơ bản................................28
1. Định hướng điều chỉnh lãi suất cơ bản.........................................................28
2. Nội dung cơ chế điều hành lãi suất. .............................................................28
3. Tác động của lãi suất cơ bản đến hoạt đọng của NHTM và DN...................29
VI. Những kết luận rút ra trong việc điều hành thực thi chính sách lãi suất trong
thời gian qua....................................................................................................30
1. Những kết quả đạt được...............................................................................30
2. Những tồn tại, hạn chế.................................................................................30
VII. Một số giải pháp nhằm đổi mới chính sách lãi suất trong mục tiêu phát
triển kinh tế của vn trong giai đoạn hiện nay. ..................................................31
1. Các mục tiêu hướng tới................................................................................31
2. Những điều kiện trong việc điều chỉnh chính sách lãi suất của vn................31
3. Một số giải pháp trong việc đổi mới chính sách lãi suất ở Việt Nam............32
KẾT LUẬN.....................................................................................................34
LỜI MỞ ĐẦU
Như chúng ta đã biết, lãi suất là một trong những biến số dược theo dõi một
cách chặt chẽ nhất trong nền kinh tế. Diễn biến của nó được đưa tin hàng ngày
trên các phương tiện thông tin đại chúng. Sự dao động của lãi suất ảnh hưởng
trực tiếp đến các quyết định của cá nhân, doanh nghiệp cũng như hoạt động của
các tổ chức tín dụng và toàn bộ nền kinh tế. Bài viết này sẽ cho người đọc thấy
được và hiểu được một số vấn đề cơ bản về lãi suất, phân biệt lãi suất với một
số phạm trù kinh tế, các nhân tố tác động đến lãi suất, và vai trò của lãi suất đối
với nền kinh tế. Từ đó người đọc sẽ thấy được vai trò, sự cần thiết của lãi suất.
Từ việc nghiên cứu những vấn đề cơ bản về lãi suất, thấy rõ tầm quan trọng
của lãi suất,từ đó vận dụng vào thực tiễn vào Việt nam nhận thấy lãi suất được
điều hành dưới hình thức các chính sách lãi suất trong từng thời kỳ. Chính sách
lãi suất là một công cụ quan trọng trong điều hành chính sách tiền tệ quốc gia,
nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và kiềm chế lạm phát.lãi suất được sử dụng
linh hoạt sẽ có tác động tích cực đến nền kinh tế. Ngược lại lãi suất được giữ
một các cố định, có thể kích thích tăng trưởng kinh tế những sang thời kỳ khác,
nó trở thành vật cản cho sự phát triển kinh tế.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này tác giả chọn đề tài “ …..”
để viết đề án. Bố cục gồm 2 phần chính
Phần I: Lý luận chung về lãi suất và vai trò của lãi suất đối với quá trình
phát triển kinh tế.
Phần II: Các chính sách lãi suất được thực hiện ở Việt Nam trong thời gian
qua.
Phần I : LÝ LUẬN CHUNG VỀ LÃI SUẤT VÀ VAI TRÒ CỦA LÃI
SUẤT ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ.
I - LÃI SUẤT – KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT.
Trong nền kinh tế thị trường lãi suất là một trong những biến số được theo
dõi một cách chặt chẽ nhất bởi nó quan hệ mật thiết đối với lợi ích kinh tế của
từng người trong xã hội. Lãi suất tác động đến quyết định của mỗi cá nhân: chi
tiêu hay tiết kiệm đề đầu tư. Sự thay đổi lãi suất có thể dẫn tới sự thay đổi
quyết định của mỗi doanh nghiệp: vay vốn để mở rộng sản xuất hay cho vay
tiền để hưởng lãi suất, hoặc đầu tư vào đâu thì có lợi nhất. Thông qua những
quyết định của các cá nhân, doanh nghiệp lãi suất ảnh hưởng đến mức độ phát
triển cũng như cơ cấu của nền kinh tế đất nước.
1. Các lý thuyết kinh tế về bản chất của lãi suất
1.1. lý thuyết của C.Mác về lãi suất.
* Lý thuyết của Mác về nguồn gốc, bản chất lãi suất trong nền kinh tế
hàng hoá TBCN
Qua qúa trình nghiên cứu bản chất của cntb Mác đã vạch ra rằng quy luật
giá trị thặng dư tức giá trị lao động không của công nhân làm thuê tạo ra là quy
luật kinh tế cơ bản của chủ nghia tư bản và nguồn gốc của mọi lãi suất đều xuất
pháttừ giá trị thặng dư.
Theo Mác, khi xã hội ptr thì tư bản tài sản tách rời Tư bản chức năng, tức là
quyền sở hữu tư bản tách rời quyền sử dụng tư bản nhưng mục đích của tư bản
là giá trị mang lại giá trị thặng dư thì không thay đổi. Vì vậy, trong xã hội phát
sinh quan hệ dho vay và đi vay, đã là tư bản thì sau một thời gian giao cho nhà
tư bản đi vay sử dụng, tư bản cho vay được hoàn trả lại cho chủ sở hữu nó kèm
theo một giá trị tăng thêm gọi là lợi tức.
Về thực chất lợi tức chỉ là một bộ phận của giá trị thặng dư mà nhà tư bản
đi vay phải cho nhà tư bản vay. Trên thực tế nó là một bộ phận của lnh bình
quân mà các nhà tư bản công thương nghiệp đi vay phải chia cho các nhà tư bản
cho vay. Do đó nó là biểu hiện quan hệ bóc lột tư bản chủ nghĩa được mở rộng
trong lĩnh vực phân phối và giơí hạn tối đa của lợi tức là lnh bình quân, còn
giới hạn tối thiểu thì không có nhưng luôn lớn hơn không.
Vì vậy sau khi phân tích côg thức chung của tư bản và hình thái vận động
đầy đủ của tư bản Mác đã kết luận:”Lãi suất là phần giá trị thặng dư được tạo ra