Bảo hộ "Bí mật kinh doanh"
Mỗi doanh nghiệp khi hoạt động trên thương trường đều có một bí mật kinh
doanh riêng nhằm tạo ra lợi nhuận và lợi thế trước đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên,
trong rất nhiều doanh nghiệp, nhận thức và bảo vệ bí mật kinh doanh chưa được
các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm một cách đúng mức. Vậy bí mật kinh
doanh là gì? Bí mật kinh doanh có được bảo hộ ở Việt Nam? Những hành vi nào
được coi là xâm phạm bí mật kinh doanh?...
Đó là nội dung của cuộc hội thảo "Bảo hộ thông tin bí mật” diễn ra trong
ngày 21.11.2005, tại Hà Nội do Cục Sở hữu trí tuệ phối hợp với Viện Sở hữu trí
tuệ Liên bang Thụy Sỹ tổ chức. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ của
Chương trình hợp tác đặc biệt Việt Nam - Thụy Sỹ về sở hữu trí tuệ với sự tham
gia của các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện nhiều doanh nghiệp trong nước.
Hội thảo tập trung đưa ra những vấn đề mà các đại biểu quan tâm: Đó là
vấn đề thông tin bí mật, một trong số các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ. Việc
bảo hộ thông tin bí mật ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản
xuất, kinh doanh và nghiên cứu - triển khai. Ngày nay, bên cạnh các yếu tố cơ bản
như vốn, nhân lực, môi trường đầu tư... việc bảo vệ các thông tin bí mật là một yếu
tố tạo năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần vào thành công của các
doanh nhân. Đây cũng là những vấn đề mà các doanh nhân Việt kiều rất quan tâm!
Các chuyên gia cũng nêu rõ: Để xây dựng năng lực cạnh tranh bền vững,
chủ thể kinh doanh phải dựa vào các sáng tạo kỹ thuật, cũng như những bí quyết
sản xuất để duy trì năng lực cạnh tranh; muốn bảo đảm sự tăng trưởng cần thiết thì
họ phải giữ bí mật các bí quyết sản xuất nhằm tạo lợi thế trong kinh doanh và Nhà
nước cần có những cơ chế bảo hộ hiệu qủa các thông tin bí mật này.
Hội thảo là cơ hội tốt cho các cán bộ làm công tác quản lí, thực thi sở hữu
trí tuệ phía Việt Nam học hỏi kinh nghiệm của Thụy Sỹ và các nước trên thế giới,
trao đổi các thông tin cần thiết như: Bảo hộ thông tin bí mật, quản lý, khai thác,
giải quyết tranh chấp về thông tin bí mật.
Bí mật kinh doanh là gì?
Bí mật kinh doanh là những thông tin: không là hiểu biết thông thường; có
khả năng áp dụng trong kinh doanh và khi được sử dụng sẽ tạo cho người nắm giữ
thông tin đó có lợi thế hơn so với người không nắm giữ hoặc không sử dụng nó;
được chủ sở hữu bảo mật bằng các biện pháp cần thiết để không bị tiết lộ và không
dễ dàng tiếp cận được.
Những thông tin đáp ứng được các yêu cầu trên đây được coi là những bí
mật kinh doanh và được bảo hộ theo quy định tại Nghị định số 54/2000/NÐ-CP
ngày 03.10.2000 về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với bí mật kinh doanh,
chỉ dẫn địa lý, tên thương mại và bảo hộ quyền chống cạnh tranh không lành mạnh
liên quan đến sở hữu công nghiệp.
Những hành vi bị coi là xâm phạm bí mật kinh doanh?
Bí mật kinh doanh mang đến cho doanh nghiệp rất nhiều lợi ích, chính vì
vậy, bí mật kinh doanh luôn bị các đối thủ cạnh tranh nhòm ngó, tiếp cận và thu
thập nhằm chiếm đoạt lợi thế của doanh nghiệp sở hữu nó.
Có rất nhiều hành vi được coi là xâm phạm bí mật kinh doanh, tuy nhiên,
có thể nhận diện những hành vi xâm phạm bí mật kinh doanh chủ yếu như sau:
PTiếp cận, thu thập thông tin bí mật kinh doanh bằng cách chống lại các
biện pháp bảo mật của người sở hữu bí mật kinh doanh. Những bí mật kinh doanh
thường được chủ sở hữu dùng các biện pháp bảo mật nhằm lưu giữ và bảo mật
những thông tin này trước đối thủ cạnh tranh như cất giữ tại nơi bí mật, cài đặt các
thiết bị, mã số bảo vệ... Hành vi sử dụng những biện pháp để phá vỡ hệ thống bảo
vệ thông tin này để tiếp cận, thu thập thông tin bí mật được coi là những hành vi
xâm phạm bí mật kinh doanh.
PBộc lộ, sử dụng thông tin thuộc bí mật kinh doanh mà không được phép
của chủ sở hữu. Thực tế kinh doanh, chủ sở hữu bí mật kinh doanh thường phải sử
dụng và cung cấp những thông tin thuộc bí mật kinh doanh của mình cho đối tác.
Về nguyên tắc, đối tác phải bảo mật tuyệt đối các thông tin này và chỉ được tiết lộ
hoặc sử dụng nó khi có sự chấp thuận của chủ sở hữu.
PLừa gạt, lợi dụng lòng tin của người có nghĩa vụ bảo mật, dùng thủ đoạn
nhằm tiếp cận, thu thập và tiết lộ thông tin thuộc bí mật kinh doanh của chủ sở hữu
bí mật kinh doanh. Đây là hành vi đối thủ cạnh tranh dùng các thủ đoạn để lừa gạt
để người sở hữu bí mật tin và cung cấp bí mật kinh doanh hoặc mua chuộc người
có nghĩa vụ bảo mật nhằm tiếp cận thu thập hoặc tiết lộ các thông tin bí mật của
doanh nghiệp.
PTiếp cận, thu thập các thông tin thuộc bí mật kinh doanh của người khác
khi người này thực hiện các giao dịch hành chính tại cơ quan hành chính nhà
nước. Khi sở hữu các bí mật kinh doanh để được bảo hộ hoặc được áp dụng trên
thực tế, các doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp đăng ký, xin giấy phép lưu
hành hoặc yêu cầu bảo hộ tại cơ quan Nhà nước. Chính vì vậy, các đối thủ cạnh
tranh có thể lợi dụng những sõ hở tại cơ quan Nhà nước này để tiếp cận, thu thập
các thông tin bí mật đó.
