intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bảo vệ nhân quyền ở Úc

Chia sẻ: Nguyen Hung Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST
Báo xấu
52
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Bảo vệ nhân quyền ở Úc đưa ra một số trường hợp cụ thể thông qua đó giúp các bạn biết được một số quyền được bảo vệ ở Úc và một số quyền thì không. Tài liệu giúp ích cho các bạn hiện đang sống ở Úc và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bảo vệ nhân quyền ở Úc

  1. Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc NHÂN QUYỀN BỘ TÀI LIỆU GIÁO DỤC CỘNG ÐỒNG VIETNAMESE
  2. Introduction - Vietnamese Phần Giới Thiệu Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc Các Trường Hợp Cụ Thể Maggie đưa em cô, Sandra, đến bệnh viện vì cô này bị đau bụng nặng. Họ đã phải đợi đến hai giờ và được bảo đi về nhà gặp bác sĩ gia đình. Bác sĩ gia đình nơi Sandra cư trú không còn nhận tính tiền bằng thẻ Medicare nữa. Hiện cô lại NHÂN không có tiền để trả $35 đô-la QUYỀN lệ phí khám bệnh và sau đó chỉ có thể lấy lại $25 đô-la từ quỹ Medicare mà thôi. Sandra phải đợi đến đợt lãnh tiền của Centrelink 2 ngày sau đó trước khi đi gặp bác sĩ. Mary và gia đình sống trong căn nhà tạm thời tại một cộng đồng người thổ dân ở vùng xa Tất cả những trường hợp cụ thể trên nói Mỗi dữ kiện nói về một lãnh vực riêng, xôi, nơi không có nguồn nước về những quyền cơ bản của con người trình bày những tiêu chuẩn quốc tế về uống trong sạch, cũng không mà Chính Phủ Úc cam kết tôn trọng và nhân quyền và đưa ra những đường bảo vệ cho mọi người dân sống trên đất hướng có thể giúp cải thiện việc bảo vệ có hệ thống cống rãnh hẳn hoi. Úc. Chúng bao gồm quyền: nhân quyền ở Úc. • được hưởng một chế độ chăm sóc Trong buổi phỏng vấn việc làm sức khỏe với chi phí vừa phải Dưới đây là những đề tài mà các dữ kiện của Julie, nhà nhân dụng yêu • có nơi cư trú an toàn bao gồm nguồn đề cập: cầu cô ký vào bản hợp đồng cung cấp nước có thể uống được. • Bối cảnh của việc bảo vệ nhân quyền lao động cá nhân, xác định mọi • tham gia công đoàn và thương lượng • Phân biệt tuổi tác điều kiện làm việc và không các điều kiện làm việc • Quyền dân sự và chính trị cho phép công đoàn hiện diện • tự do tín ngưỡng và không bị đối xử • Quyền về sự khuyết tật tại nơi làm việc. bất công; và • Quyền về giáo dục • không bị giam giữ cho đến khi bị • Môi trường và nhân quyền buộc tội. • Quyền về sức khỏe Faduma là một tín đồ Hồi Giáo. • Quyền về nhà ở Cô hiện đang làm nhân viên Ðối với một xã hội dân chủ như nước • Quyền của người thổ dân tiếp tân. Faduma choàng khăn Úc, ai cũng có thể được hưởng những • Phân biệt chủng tộc và tôn giáo che đầu (hijab) theo tục lệ của quyền này nhưng thực tế thì không phải • Quyền dành cho người tị nạn và một tín đồ Hồi giáo. Cô phải như vậy. người tìm nơi tị nạn (asylum seeker) chịu đựng với những thái độ • Quyền giới tính tiêu cực và những lời bình luận • Quyền an sinh xã hội Mục đích của bộ tài liệu giáo • Quyền của phụ nữ của các đồng nghiệp về biểu dục này là gì? hiện bề ngoài của mình. • Quyền của người lao động. Ðề án “Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc” (Protecting Human Rights in Australia) Nhà của Abdullah bị bố ráp. nhằm mục đích cung cấp cho cộng đồng Giới hữu trách đe dọa sẽ dẫn một tài liệu giáo dục về nhân quyền anh đi và tạm giữ đến 7 ngày ở Úc bằng một loạt các dữ kiện (fact d Xin vào khu mạng www. để thẩm vấn mà không cần sheet). piac.asn.au của Trung phải có lệnh bắt hoặc bị buộc Tâm Yểm Trợ Quyền Lợi tội. Giới hữu trách còn nói rằng Mục đích của những dữ kiện là cung cấp cho quý vị những thông tin về nhân Công Cộng (Public Interest anh không được thảo luận việc quyền mà chúng có ảnh hưởng đến quý Advocacy Centre) để tìm điều tra này với bất cứ ai. vị, đến gia đình và cộng đồng của quý vị hiểu về những ý tưởng mà d Những sự kiện này đã xảy ra ở trong đời sống hàng ngày. Một số những quý vị có thể áp dụng để Úc trong thời gian gần đây và quyền này được bảo vệ ở Úc, còn một cải thiện việc bảo vệ nhân chúng đã vi phạm các quyền của số thì không. con người được cả thế giới công quyền ở Úc. Tháng Bảy năm 2005 nhận. 1 Dữ Kiện số
  3. Bối Cảnh Nhân Quyền Nhân quyền là gì? năm 1948. Tuy không có sự ràng buộc về mặt pháp lý, nhưng Bản Tuyên Ngôn Quốc Mỗi thành viên Liên Hiệp Quốc có quyền Tế Nhân Quyền đã khẳng định và công chọn lựa và ký kết từng quy ước. Một khi ““Mọi người sinh ra đều được tự do nhận các quyền của con người mà trước đó đã ký kết, thành viên đó có nghĩa vụ phải và bình đẳng về nhân phẩm những quyền này đã bị chính phủ các nước tuân theo các tiêu chuẩn nhân quyền có và các quyền” vi phạm bằng cách đàn áp, bỏ tù và thủ trong quy ước đó. Các quy ước được mỗi Ðiều 1, Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền tiêu hàng triệu người trước và trong lúc nước đưa vào hành động bằng vào việc (Universal Declaration of Human Rights, xảy ra Thế Chiến Thứ Hai. quốc hội thông qua các đạo luật có liên Article 1.) quan đến các quy ước. Những đạo luật Nước Úc đã đóng một vai trò hàng đầu này buộc các nước đề ra các tiêu chuẩn Các tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền là trong việc phát triển những nguyên tác cơ tối thiểu và áp dụng những tiêu chuẩn này một tập hợp các giá trị và nguyên tắc chỉ bản của Bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân vào thực tế theo thời gian. đạo mà chính phủ các nước trên thế giới Quyền. Tuy những nguyên tắc này không đồng ý là những điều cần thiết để mọi có tính cách ràng buộc pháp lý nhưng Chính phủ các nước có trách nhiệm bảo vệ người được sống trong danh dự và sự tôn chúng là một bản tuyên bố của các mục nhân quyền về mặt pháp lý. trọng cho dù họ là ai và bất kể nơi sinh đích và có ảnh hưởng sâu rộng đến việc sống. phát triển luật quốc tế. Nhân Quyền ở Úc Nhân quyền tức là nói về trách nhiệm mà Chính phủ Úc, dưới sự lãnh đạo của các Hai Công Ước Liên Hiệp Quốc đã chuyển mỗi người chúng ta phải công nhận và tôn chính đảng, đã đóng một vai trò quan dịch những nguyên tắc này thành luật trọng phẩm cách lẫn nhau. trọng trong việc soạn thảo và ký kết rất quốc tế. Cùng với Bản Tuyên Ngôn Quốc nhiều quy ước nhân quyền quốc tế. Thế Tế Nhân Quyền, hai Công Ước này được Nhân quyền: nhưng những cam kết này chưa được đem xem như Ðạo Luật Quốc Tế Nhân Quyền • là sự giống nhau cho mọi người ở mọi ra áp dụng ở Úc cho đến khi những đạo (International Bill of Human Rights). nơi, không phân biệt giàu nghèo, nam luật liên hệ được quốc hội thông qua, hoặc nữ hay nơi sinh sống. cho đến khi có sự thành lập các dịch vụ, Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và • có liên hệ lẫn nhau. Quyền tự do ngôn chương trình và chính sách của chính phủ. Chính Trị (International Covenant on luận sẽ chẳng có ý nghĩa gì mấy nếu Civil and Political Rights) có liên quan quý vị không có khả năng cung cấp Việc thực hiện bảo vệ nhân quyền ở Úc đã đến quyền được tham gia trong tiến trình thực phẩm, nước và nơi cư trú cơ bản không được đồng nhất. Không giống như dân chủ, bao gồm: cho gia đình mình. những quốc gia phát triển khác, nước Úc • tự do ngôn luận, tôn giáo và quyền • là những điều không thể bị tước đi không có sự bảo vệ nhân quyền đầy đủ về được bầu cử dưới bất kỳ hoàn cảnh nào. Quyền mặt pháp lý trong một Hiến Chương hay • không bị bắt bớ, giam cầm bất công và được hưởng một nền giáo dục không một Ðạo Luật Nhân Quyền. quyền được xét xử công bằng; và thể bị tước đi để đổi lấy quyền được • là tự do liên hiệp và quyền tham gia chăm sóc sức khỏe. Sự yếu kém trong việc bảo vệ nhân quyền công đoàn. ở Úc đã được thể hiện rõ nét trong những Chính phủ các nước có trách nhiệm tôn năm gần đây qua việc một số quyền con Công Ước Quốc Tế về Quyền Kinh Tế, trọng và bảo vệ nhân quyền và quyền tự người đã bị giảm đi hoặc bị mất. Ðiều này Xã Hội và Văn Hóa (International do của mọi người. đã xảy ra trong: Covenant on Economic, Social and • những thay đổi đối với hệ thống chăm Cultural Rights) có liên quan đến quyền sóc sức khỏe Medicare và giáo dục bậc Nhân quyền từ đâu mà có? được sinh sống với những tiêu chuẩn sống đại học Chúng ta có thể đi ngược dòng lịch sử qua cơ bản, bao gồm: • các đạo luật về quan hệ tại nơi làm việc nhiều xã hội và tôn giáo để tìm hiểu về sự • tiếp cận thực phẩm, nhà cửa, việc làm, • việc đối xử với những người tìm nơi phát sinh những tư tưởng về nhân quyền. an sinh xã hội, giáo dục và sức khỏe; lánh nạn và người tị nạn Nhiều thế kỷ trước đây, đã có những cá và • những thay đổi đối với các đạo luật về nhân và phong trào xã hội đứng lên đấu • lương bổng công bằng và các điều kiện quyền làm chủ đất đai của người bản tranh đòi sự công nhận về các quyền của làm việc an toàn. xứ; và con người. Kết quả là chúng ta đã có được • những đạo luật chống khủng bố. Hiến Chương Magna Carta - một hiến pháp Úc đã ký kết vào cả hai Công Ước này và cơ bản bảo đảm các quyền và đặc quyền một số công ước quốc tế khác, bao gồm: Ngay cả trong trường hợp quý vị nghĩ rằng - ở Anh Quốc (1215), Bản Tuyên Ngôn • Công Ước về việc Loại Bỏ Mọi Hình Thức dẫu sao đi nữa, vấn đề nhân quyền ở Úc Nhân Quyền (Declaration of Rights) ở Pháp Phân Biệt Chủng Tộc cũng còn tốt hơn ở một số quốc gia khác (1789) và Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền • Công Ước về việc Loại Bỏ Mọi Hình Thức nhưng rõ ràng là còn có nhiều bước cần (Bill of Rights) ở Hoa Kỳ (1791). Phân Biệt Chống Lại Phụ Nữ phải thực hiện để bảo vệ những quyền con • Công Ước về Quyền của Trẻ Em người dễ bị tổn thương này. Bản tuyên ngôn quốc tế đầu tiên về nhân • Công Ước về Tình Trạng của Người Tị quyền, có tên là Bản Tuyên Ngôn Quốc Nạn Tế Nhân Quyền (Universal Declaration of • Công Ước Chống Tra Tấn Dã Man Human Rights), đã được các thành viên • Các Công Ước của Tổ Chức Lao Ðộng của tổ chức Liên Hiệp Quốc công nhận Quốc Tế về các quyền của người lao động.
  4. Nhân Quyền ở Úc Biệt Chống Lại Phụ Nữ (Convention on the Elimination of All Forms of “Những quyền Discrimination Against Women); và Hiến Pháp • việc gia tăng sự nhận thức và Thập nào không được Hiến pháp nước Úc năm 1901 phân định các mối quan hệ giữa chính phủ cấp Liên Niên Quốc Tế về Người Khuyết Tật bảo vệ ở Úc?” (1983-1992) đã dẫn đến việc ban hành Bang và Tiểu Bang. Nhưng điều khác biệt Ðạo Luật Chống Phân Biệt Khuyết Tật giữa hiến pháp của Úc và rất nhiều nước năm 1992 (Disability Discrimination Act d Xin tham khảo các dữ khác trên thế giới là hiến pháp của Úc 1992). kiện của từng vấn đề. không có Hiến Chương hay Ðạo Luật Nhân Quyền. Tuy nhiên những đạo luật chống phân biệt của Úc cũng vẫn còn những khoảng hở. Ví Hiến Pháp Úc chỉ quy định sự bảo vệ giới dụ như các đạo luật chống phân biệt liên Việc bảo vệ nhân quyền ở Úc có hạn cho các quyền của con người, bao bang không cấm đoán việc phân biệt dựa gồm: trên tôn giáo hoặc giới tính của một người. thể được cải thiện như thế nào? • tự do tôn giáo Luật chống phân biệt của Úc còn có một • không bị phân biệt dựa trên cơ bản nơi giới hạn khác: Ðó là mỗi lần chỉ nhắm vào Hiện nay Úc là quốc gia liên bang duy sinh sống tại các tiểu bang một hình thức phân biệt chứ không kết nhất và cũng là một trong số rất ít các • xét xử bằng bồi thẩm đoàn hợp. Chẳng hạn như phân biệt chủng tộc, nước phát triển không có sự bảo vệ pháp • sở hữu tài sản bằng các điều khoản giới tính hoặc khuyết tật. Phương pháp này lý đối với nhân quyền. công bằng; và không công nhận rằng một người có thể bị • một số quyền có thể được bao hàm một phân biệt dựa trên sự kết hợp của nhiều Có một số cách có thể thực hiện để cải cách mặc nhiên chẳng hạn như quyền yếu tố như chủng tộc, giới tính, khả năng, thiện việc bảo vệ nhân quyền ở Úc. Chính tự do bày tỏ chính kiến. tuổi tác, bản năng sinh dục, tôn giáo hay phủ các cấp có thể ban hành thêm các nguồn gốc văn hóa. đạo luật bảo vệ các quyền cụ thể, đưa ra Mặc dù Hiến Pháp Úc có sự bảo đảm cho các chương trình giáo dục cho cộng đồng, một số quyền tự do nhưng chỉ là con số Thông luật cho các nhà chính trị và các quan tòa về rất ít và có tác động giới hạn. Những Thông luật (luật bất thành văn) là lãnh vực vấn đề nhân quyền. Trong khi những đề quyền tự do này thường chỉ được áp dụng pháp lý không bao gồm trong Hiến Pháp nghị này có thể nới rộng việc bảo vệ nhân cho các đạo luật ở cấp liên bang. Tòa Án hoặc luật pháp. Thông luật bao gồm những quyền ở một số lãnh vực thì chúng lại Tối Cao (High Court), tức là tòa áp dụng phán quyết của các quan tòa, mà chúng không có sự bảo đảm pháp lý về việc bảo hiến pháp, lại diễn giải các quyền tự do được dùng làm tiền lệ cho những phán vệ nhân quyền một cách đồng nhất tại này một cách hạn hẹp. Thí dụ: Tòa Án Tối quyết trong tương lai và những nguyên tắc khắp các tiểu bang và lãnh thổ. Cao chưa từng áp dụng quyền tự do tôn luật pháp bất thành văn. giáo để bác bỏ một đạo luật không có sự Phương cách hữu hiệu nhất nhằm bảo đồng nhất với quyền này. Thông luật tập trung vào việc cung cấp đảm nhân quyền được bảo vệ một cách những phương pháp quản trị và thủ tục đầy đủ và lâu dài là việc thông qua một Luật Pháp cho việc bảo vệ hơn là mô tả cụ thể bất kỳ Ngoài ra ở Úc cũng có những đạo luật cấp Hiến Chương hoặc một Ðạo Luật Nhân quyền con người nào. Ðiều này có nghĩa là tiểu bang và liên bang được ban hành để Quyền dựa trên các tiêu chuẩn nhân thông luật chỉ tham chiếu đến nhân quyền bảo vệ một số quyền. Tuy nhiên, vấn đề quyền quốc tế. một cách gián tiếp và rải rác. nhân quyền rất hiếm khi được tham chiếu một cách rõ ràng trong các đạo luật ở Úc. Ðã có một số nỗ lực trong quá khứ nhằm Trong phán quyết Mabo v Queensland (Số Thay vào đó, những quyền này được ám đưa ra một Hiến Chương hoặc một Ðạo 2),1 (phiên xử bộ tộc Mabo kiện chính chỉ trong luật pháp thông qua các nghĩa vụ phủ Queensland) của Tối Cao Pháp Viện Luật Nhân Quyền ở cả hai cấp tiểu bang và giới hạn đối với các cá nhân, chính phủ về quyền làm chủ đất đai của người thổ và liên bang nhưng tất cả đều không và những cơ quan khác. dân, Thẩm Phán Brennan nói rằng các tiêu thành công. Tuy nhiên công chúng Úc có chuẩn nhân quyền quốc tế là “một sự ảnh thể đang thay đổi ý kiến về vấn đề này. Chỉ có một trường hợp ngoại lệ. Ðó là các hưởng mạnh mẽ và hợp pháp trong việc đạo luật về chống phân biệt. Những đạo phát triển thông luật”. Phán quyết Mabo Tiếp theo các cuộc tham khảo rộng rãi ý luật này đề cập một cách rõ ràng những cho phép các tòa án trên toàn nước Úc kiến cộng đồng, Lãnh Thổ Thủ Ðô (ACT) quyền con người nào được bảo vệ cũng dựa vào các nguyên tắc nhân quyền quốc vừa thông qua Ðạo Luật Nhân Quyền năm như những quy ước quốc tế mà những đạo tế khi đưa ra các phán quyết có liên quan 2004 (Human Rights Act 2004) – một hiến luật này dùng làm nền tảng. đến các quyền của con người.. chương về nhân quyền được ban hành. Ðiều này cho thấy sự lãnh đạo chính trị Thí dụ: Ngoài ra các tòa án ở Úc còn phán rằng cũng như sự ủng hộ của cộng đồng là điều • Ðạo Luật Chống Phân Biệt Chủng Tộc các viên chức chính phủ có thể quan tâm cần thiết nếu như nước Úc muốn cải thiện năm 1975 (Race Discrimination Act đến những nguyên tắc quốc tế khi đưa việc bảo vệ nhân quyền ở trong nước. 1975) được dựa trên Công Ước của Liên ra những quyết định có thể tác động đến Hiệp Quốc về việc Loại Bỏ Mọi Hình nhân quyền.2 Thức Phân Biệt Chủng Tộc (Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination) • Ðạo Luật Chống Phân Biệt Giới Tính năm 1984 (Sex Discrimination Act 1984) được dựa trên Công Ước về việc Loại Bỏ Mọi Hình Thức Phân
  5. Nên chọn lựa hình thức bảo vệ Lợi điểm của một Ðạo Luật Nhân Quyền minh được trong một xã hội tự do và dân mang tính hiến pháp là nó bảo vệ không chủ”. nhân quyền nào? cho nhân quyền và các quyền tự do cơ bản bị vận dụng để mưu đồ lợi thế chính Một chọn lựa khác có thể được dùng ở Úc. Hai mô hình cơ bản có thể được dùng cho trị nhất thời. Các chính phủ tương lai cũng Ðó là ban hành một đạo luật bảo vệ nhân một Hiến Chương hoặc một Ðạo Luật Nhân không thể thu hồi đạo luật này nếu không quyền bình thường với đề nghị rằng sau Quyền: Ðó là ban hành một đạo luật bình được sự đồng ý của công chúng. Tuy nhiên một thời gian cố định, toàn thể dân chúng thường hoặc cải tổ Hiến Pháp. có một vài ý kiến cho rằng điều này (tức là Úc sẽ bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu sự khó khăn trong việc thay đổi hiến pháp) dân ý để quyết định sự sát nhập việc bảo Ðạo luật bình thường sẽ tạo ra sự khó khăn trong việc thay đổi vệ nhân quyền vào Hiến Pháp Úc. Ðiều Nếu một Hiến Chương hoặc một Ðạo Luật đạo luật này cho phù hợp với những phát này sẽ giúp dân chúng Úc thử thách sự cải Nhân Quyền được ban hành một cách triển mới về nhân quyền. thiện và đánh giá sự hữu hiệu của việc bảo bình thường thì đạo luật này có thể đưa vệ nhân quyền. ra những bảo đảm bao quát đối với những Một số ý kiến cho rằng sự hiện diện của quyền con người và quyền tự do chưa hiện một Ðạo Luật Nhân Quyền mang tính Hiến hữu. Quốc hội có thể thay đổi hay bổ sung Pháp cũng có nghĩa là quốc hội được bầu đạo luật này để đáp ứng với những thay ra sẽ không còn là cơ quan có quyết định đổi theo thời gian. tối hậu về luật pháp nữa vì các tòa án có thể dựa vào hiến pháp để tuyên bố một Cả hai nước New Zealand và Vương Quốc đạo luật nào đó là không hợp hiến. Anh đều đã có những Ðạo Luật Nhân Quyền. Các tòa án ở cả hai nước đã diễn Tuy nhiên ở Canada, đã có một số d Muốn biết thêm chi tiết về giải các đạo luật một cách nhất quán với trường hợp mà quốc hội vẫn là cơ quan những quyền được bảo vệ và Ðạo Luật Nhân Quyền. Các tòa án còn có có quyết định sau cùng. Hiến Chương những quyền không được bảo quyền tuyên bố rằng quy định của một Nhân Quyền và Các Quyền Tự Do của vệ ở Úc, xin tham khảo những đạo luật nào đó không đồng nhất với Ðạo Canada (Canadian Charter of Rights and dữ kiện của từng vấn đề. Luật Nhân Quyền. Tuy nhiên các tòa án Freedoms) cho phép quốc hội tuyên bố không có quyền thay đổi đạo luật này mà tính hiệu lực của một đạo luật bất chấp chỉ có quốc hội mới có đủ thẩm quyền tối một số quyền cụ thể có trong hiến chương. hậu để soạn và thay đổi luật pháp. Các Các tòa án ở Canada và Nam Phi còn được TÀI LIỆU THAM KHẢO phán quyết mà các tòa án cho rằng luật phép ủng hộ một đạo luật mặc dù đạo luật 1 Mabo v Queensland (No. 2) (1992) 175 CLR 1. pháp không có sự đồng nhất với Ðạo Luật này có thể vi phạm một quyền con người 2 Minister of State for Immigration and Ethnic Affairs v Ah Hin Teoh F.C. No. 95/013 [1995] HCA 20. Nhân Quyền có thể là những dấu hiệu cho nào đó nếu như đạo luật này có thể “biện quốc hội thấy sự cần thiết trong việc xem xét và thay đổi luật. Nhược điểm chính của việc ban hành một đạo luật bảo vệ nhân quyền bình thường là đạo luật này có thể được quốc hội sửa đổi. Tuy nhiên điều này cũng có mặt tích Bộ tài liệu giáo dục này do Annie Pettitt và Tiến sĩ Patricia Ranald cực của nó vì các vấn đề mới và nổi bật có thuộc Trung Tâm Yểm Trợ Quyền Lợi Công Cộng (PIAC) nghiên cứu và thể được điều chỉnh một cách dễ dàng. Tuy soạn thảo với sự hỗ trợ của tổ chức Myer Foundation, và đã được Jane nhiên, đạo luật này cũng có thể được thay Stratton, thuộc PIAC, cập nhật vào tháng Bảy năm 2005. Bản dịch bộ đổi để giảm thiểu việc bảo vệ nhân quyền tài liệu giáo dục này đã được thực hiện với sự hỗ trợ của tổ chức Luật hoặc bị xóa bỏ hoàn toàn. Pháp và Công Lý NSW (Law and Justice Foundation of NSW). Ðiều này có nghĩa là việc bảo vệ nhân PIAC là một trung tâm chính sách và pháp lý độc lập và phi lợi nhuận. PIAC chủ quyền tùy thuộc vào xu hướng chính trị. trương cổ vũ một xã hội dân chủ, công bằng và tạo điều kiện cho các cá nhân và đoàn thể, đặc biệt là những người bị thiệt thòi hoặc cách ly trong xã hội. Bảo vệ Hiến Pháp Hình thức bảo vệ nhân quyền thứ hai thay Public Interest Advocacy Centre Limited cho việc ban hành một đạo luật bảo vệ Level 9, 299 Elizabeth Street, nhân quyền bình thường là sát nhập Ðạo Luật Nhân Quyền vào trong Hiến Pháp Úc. Sydney NSW 2000 Australia Tiến trình này chỉ có thể được thực hiện DX 643 Sydney thông qua một cuộc trưng cầu dân ý của Ðiện thoại: (02) 8898 6500 dân chúng Úc. Ðiện thư: (02) 8898 6555 Hộp Thư Ðiện Tử: piac@piac.asn.au Hoa Kỳ, Canada và Nam Phi đều đã có Khu mạng: www.piac.asn.au các Hiến Chương hoặc các Ðạo Luật Nhân A.C.N. 002 773 524 Quyền sát nhập vào hiến pháp quốc gia. A.B.N. 77 002 773 524 Bất kỳ đạo luật nào không đồng nhất với ISBN: 0-9757934-0-3 Hiến Chương hay Ðạo Luật Nhân Quyền này đều được coi là vô giá trị và không có hiệu lực. TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  6. Age Discrimination - Vietnamese Phân Biệt Tuổi Tác Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị Người lớn tuổi (International Covenant on Civil and Người trẻ tuổi Political Rights - ICCPR) và Công Ước Quốc Tế về Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa Các Trường Hợp Cụ Thể (International Covenant on Economic, Các Trường Hợp Cụ Thể Social and Cultural Rights - ICESCR) Sa thải nhằm giảm bớt chi thông qua việc công nhận rằng mọi Mức lương của thanh tiêu và sa thải vì thặng dư người đều được hưởng tất cả mọi quyền thiếu niên công việc/tay nghề1 của con người một cách đồng đều và Melinda làm việc trong một không bị phân biệt vì bất kỳ lý do gì. Marcus 56 tuổi, đã làm việc tại tiệm bán đồ ăn nhanh đã được một ngân hàng địa phương qua Công Ước số 111 về Sự Phân Biệt gần 3 năm. Khi mới vào làm, nhiều chức vụ khác nhau - kế (Nhân Dụng và Nghề Nghiệp) của Tổ cô chỉ mới chỉ 16 tuổi và công toán, nhân viên đào tạo, kiểm Chức Lao Ðộng Quốc Tế (International việc lúc đó là việc làm bán thời soát tín dụng và quản lý chi Labour Organisation’s Discrimination mang tính thời vụ. Trung bình nhánh – và rồi ông bị mất việc vì (Employment and Occupation) cô làm khoảng 11 giờ/tuần với ngân hàng “thu nhỏ” hoạt động Convention 111) ngăn cấm việc đối xử mức lương khoảng $8/giờ. Khi kinh doanh. Mucus là một nhân phân biệt trong vấn đề việc làm. Chính viên giỏi, giầu kinh nghiệm và vừa tròn 18 tuổi, cô được tăng phủ Úc đã tự nguyện chỉ rõ rằng quy đã làm việc trong lãnh vực ngân định chống đối xử phân biệt sẽ bao gồm lương lên $10,50/giờ nhưng số hàng được 36 năm. Ông cứ nghĩ vấn đề phân biệt tuổi tác tại Úc. giờ làm lại bị giảm xuống còn 3 là sẽ tiếp tục làm việc cho ngân giờ một tuần.4 hàng cho đến khi nghỉ hưu. Lý Người lớn tuổi do ngân hàng cho ông nghỉ việc Những Nguyên Tắc về Người Lớn Tuổi Hầu hết mức lương của các ngành là ông không đủ “linh động” và của Liên Hiệp Quốc, Kế Hoạch Hành nghề và các hợp đồng làm việc có quá ít kiến thức về kế hoạch Ðộng Quốc Tế đối với Người Lớn Tuổi và đều quy định mức lương trả cho tái cải tổ cơ cấu làm việc. Sau 6 Kiến Nghị số 162 có liên quan đến quyền nhân viên trẻ tuổi. Mức lương tháng ròng rã tìm việc với hơn của người lao động lớn tuổi của Tổ Chức này chủ yếu dựa trên độ tuổi 400 đơn xin việc, Marcus tìm được một việc làm với chức vụ Lao Ðộng Quốc Tế đều nhấn mạnh đến của nhân viên, thường là dưới 18 thư ký và mức lương khá thấp.2 những quan ngại quốc tế về quyền của hoặc 21 tuổi. Dựa vào tuổi tác người lớn tuổi. để xác định mức lương là một sự Mất việc là điều có tác động rất phân biệt.5 Những người trẻ tuổi Trẻ em và người trẻ tuổi thường được thuê làm theo dạng nghiêm trọng đối với người trưởng Các quyền của trẻ em hầu như được thời vụ và không được hưởng thành và người đã có tuổi bởi vì một khi mất việc, họ sẽ rất khó công nhận một cách rõ ràng trong Công quyền lợi nghỉ bệnh hoặc nghỉ tìm lại được việc làm. Ước về Quyền của Trẻ Em (Convention phép có lương. Những người trẻ on the Rights of the Child - CROC), tuổi thường bị sa thải hoặc giảm Công ước này công nhận một cách rõ bớt giờ làm khi họ lớn lên vì mức Phân biệt tuổi tác là gì? ràng các quyền của người trẻ tuổi, bao lương tăng theo tuổi. gồm quyền tự do liên kết và quyền tự do Phân biệt tuổi tác là khi một người bị từ hội họp một cách ôn hòa.8 chối cơ hội vì lý do tuổi tác nhưng vấn đề tuổi tác lại không liên quan gì đến Chính sách hiện thời của khả năng của người này trong việc Úc về phân biệt tuổi tác tận dụng cơ hội đó.7 Năm 2004, Quốc Hội Liên XIN LỖI CHÁU... ÐÂY Bang Úc thông qua Ðạo Luật Quyền về phân CÒN CHỖ CỦA ÐÁM về Phân Biệt Tuổi Tác (Age LÀ NƠI TỤ TẬP CỦA TRẺ THẤT NGHIỆP Ở biệt tuổi tác NGƯỜI LỚN BỊ MẤT Discrimination Act 2004 ÐẦU ÐÀNG KIA KÌA!... (Cth)). Theo đó việc phân trong các công VIỆC... biệt tuổi tác được xem là ước quốc tế bất hợp pháp trong một số lãnh vực đời sống cộng Những người trẻ cũng đồng, bao gồm lãnh vực như lớn tuổi đều có việc làm, giáo dục, chỗ quyền được tôn trọng ở, quản trị các chương phẩm cách như mọi trình và luật Liên Bang, người khác. yêu cầu thông tin, quy định về hàng hóa, dịch Việc bảo vệ chống vụ hoặc các tiện nghi, và phân biệt tuổi tác việc tiếp cận cơ sở. được bao gồm trong Công Ngoài ra còn có một đạo Tháng Bảy năm 2005 Ước Quốc luật chống phân biệt liên bang khác có sự 2 Dữ Kiện số
  7. Quyền của người trẻ tuổi không Người lớn tuổi được bảo vệ Người trẻ tuổi Công ước CROC đã không được áp dụng Các Trường Hợp Cụ Thể đầy đủ trong luật pháp Úc. Thí dụ: các Các Trường Hợp Cụ Thể công dân không có quyền dựa vào các quy định của CROC để đệ đơn khiếu nại tại các Sắp xếp việc làm toà án địa phương. Nơi công cộng Marion 55 tuổi và đã có một số Lúc được 13 tuổi, Ben bị cấm năm kinh nghiệm trong ngành Những thành phần trẻ tuổi thường có đến trung tâm thương mại địa quảng cáo. Cách đây hai năm, sau khuynh hướng hội họp tại những nơi công phương trong thời gian 3 tháng khi đi làm ở một số ngành khác cộng và thương mại. Các nhân viên an ninh thường hay nhắm vào những thành phần vì tội ăn cắp một món đồ chơi. nhau, Marion tìm cách trở lại làm Nhưng trung tâm buôn bán này việc trong ngành quảng cáo. Trong trẻ tại các trung tâm buôn bán là một thí dụ về việc phân biệt tuổi tác gián tiếp. là nơi tập trung các sinh hoạt xã hai năm trời, bà đã nộp đơn rất hội, hơn nữa trạm xe buýt lại nằm nhiều nơi cho những công việc mà Phân biệt tuổi tác gián tiếp xảy ra khi các ngay trong khuôn viên của trung bà có tay nghề và kinh nghiệm, đạo luật, chính sách, thông lệ hoặc cơ cấu tâm thương mại nên việc tuân thủ thế nhưng bà chỉ được phỏng vấn tổ chức có sự đối xử không thuận lợi với lệnh cấm đối với Ben là một việc vỏn vẹn có 2 lần. Marion được cho những người ở một độ tuổi đăc biệt nào đó. biết là kinh nghiệm của bà trong rất khó khăn. Do đó cậu vi phạm lãnh vực quảng cáo bây giờ không lệnh cấm và bị nhân viên an ninh Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền của Trẻ còn thích hợp nữa và rằng các cơ bắt được. Cậu bị buộc tội vi phạm Em đã bày tỏ mối quan ngại về những hạn sở nhân dụng coi bà như “đã quá chế áp đặt lên giới trẻ trong việc tiếp cận, khu vực cấm và bị trung tâm đát”.3 (không còn giá trị sử dụng) sử dụng những nơi công cộng, đồng thời thương mại cấm không cho vào khẳng định rằng những hạn chế này là trung tâm thêm 12 tháng nữa.6 Sự phân biệt tuổi tác của các nhà một sự vi phạm đối với quyền dân sự của Giới trẻ thường tụ tập tại những nơi nhân dụng là một vấn nạn khá phổ trẻ em, trong đó bao gồm quyền tự do hội công cộng hơn là người lớn. Trung biến và rất nhiều cơ sở nhân dụng họp.10 tâm thương mại là một nơi tụ tập đã không màng đến việc cố gắng khá phổ biến của giới trẻ. Những giúp người lớn tuổi tìm việc làm. Cải thiện quyền của người trung tâm thương mại thường được lớn tuổi và trẻ tuổi ở Úc phân loại là tài sản tư nhân hợp bảo vệ nhất định chống lại việc phân biệt pháp và chủ nhân có quyền cho tuổi tác. Ðạo Luật Liên Bang về Ủy Ban Cơ phép những thành phần nào được Ðạo Luật về Phân Biệt Tuổi Tác năm 2004 vào bất động sản của họ. Việc cấm Hội Bình Ðẳng và Nhân Quyền năm 1986 (Age Discrimination Act 2004 (Cth)) là một (Human Rights and Equal Opportunity những người trẻ tuổi không cho bước tiến đến sự công nhận một số quyền vào trung tâm thương mại vì những Commission Act 1986) chỉ bao gồm việc của những người lớn và trẻ tuổi. Tuy nhiên phân biệt tuổi tác trong lãnh vực việc làm hành vi không mấy nghiêm trọng đã vẫn còn có một số lãnh vực mà Ðạo Luật trở thành phổ biến tại khắp các tiểu và không quy định việc phân biệt tuổi tác này không bao gồm, nhất là vấn đề mức là bất hợp pháp hay có những biện pháp bang và lãnh thổ. Những thành phần lương của thanh thiếu niên. Ðiều này khiến trẻ có nguồn gốc sắc tộc và thổ dân cưỡng chế.9 cho giới trẻ bị phân biệt một cách hợp pháp thường phải chịu đựng vì những trong vấn đề việc làm,11 và bao gồm một số khuôn mẫu chủng tộc. Họ thường Phân biệt tuổi tác là một hành vi bất hợp ngoại lệ chung khiến cho Ðạo Luật bị kém đi pháp tại khắp các tiểu bang và lãnh thổ Úc bị các nhân viên an ninh lưu ý vì bị phần hiệu quả.12 cho là những thành phần hay gây nhưng luật pháp lại không có những quy định đồng nhất. phiền toái. Biện pháp cấm vào trung Việc bảo vệ chống phân biệt tuổi tác cho tâm thương mại đặc biệt rất bất phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế là điều công vì các tiện nghi công cộng và Các quyền về phân biệt tuổi cần thiết nhằm bảo đảm rằng mọi người văn phòng Centrelink thường được tác không được bảo vệ ở Úc dân ở mọi lứa tuổi đều được đối xử một đặt bên trong các trung tâm thương cách công bằng và đúng đắn. mại. Thậm chí có một số thanh thiếu Quyền của người lớn tuổi không niên bị cấm vĩnh viễn. được bảo vệ Trong khi việc cưỡng bách nghỉ hưu là điều TÀI LIỆU THAM KHẢO bất hợp pháp thì những người lớn tuổi vẫn phải đương đầu với sự phân biệt gián tiếp “Nên chọn lựa hình 1 Being “retrenched” or made “redundant” means losing your job because it no longer exists. trong việc làm và họ thường bị “bớt việc thức bảo vệ nhân 2 Ủy Ban Cơ Hội Bình Ðẳng và Nhân Quyền, Vấn Ðề Tuổi dần” khi sắp đến tuổi nghỉ hưu. Tác (Age Matters) (1999), tr 23. quyền nào?” 3 4 Như ghi chú 2, tr 18. Trường hợp cụ thể do Job Watch – Employment Rights Hiện đang có sự tranh luận về việc cải Legal Centre, Victoria cung cấp. 5 Như ghi chú 2, tr 39. thiện thu xếp hưu bổng cho những người tuy lớn tuổi nhưng vẫn muốn tiếp tục làm dMuốn biết thêm về những 6 Trường hợp cụ thể do Trung Tâm Pháp Lý Marrickville, NSW cung cấp. việc. Tuy nhiên, chế độ đóng góp vào quỹ chọn lựa trong việc bảo 7 Ủy Ban Cơ Hội Bình Ðẳng và Nhân Quyền, All about age hưu bổng cho nhân viên sẽ chấm dứt khi vệ nhân quyền bằng một discrimination, 2004 (truy cập trên khu mạng www. humanrights.gov.au ngày 13 tháng Bảy 2005). người lao động được 70 tuổi. Ðiều này có Hiến Chương hoặc một 8 CROC, Ðiều 15. Cũng đượcc công nhận trong Công Ước ICCPR, Ðiều 21 và 22. nghĩa là những cơ sở thuê mướn nhân viên Ðạo Luật Nhân Quyền, xin 9 Như ghi chú 2, tr 6. trên 70 tuổi sẽ không có nghĩa vụ phải tham khảo dữ kiện Số 1: 10 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền của Trẻ Em, Những đóng góp vào quỹ hưu bổng cho nhân viên Nhận Xét cuối cùng của Ủy Ban về Quyền của Trẻ Em, nữa và đây chính là một bất lợi đối với Bối Cảnh Nhân Quyền Australia, 10/10/1997, UN Doc CRC/C/15/Add.79. 11 Ðạo Luật về Phân Biệt Tuổi Tác, Phần 25. những người trên 70 tuổi muốn tiếp tục (Background to Human 12 Ðạo Luật về Phân Biệt Tuổi Tác, Phần 33 – 43. làm việc. Rights). TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  8. Civil and Political Rights - Vietnamese Quyền Dân Sự và Chính Trị Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc • bầu cử Các Trường Hợp Cụ Thể • tự do ngôn luận và liên kết Các Trường Hợp Cụ Thể • không bị bắt bớ tùy tiện hoặc giam Các đạo luật chống khủng bố cầm vô cớ Quyền tự do ngôn luận Trong thời gian gần đây, • được thông báo về lý do bị bắt giữ và các tội trạng bị truy tố Khi Pauline Hanson đệ đơn Abdullah phải trải qua một cuộc • được đưa ra tòa xét xử nhanh kiện ca sĩ Pauline Pantsdown điều tra của Cơ Quan Tình Báo An Ninh Úc (Australian Security chóng và quyền được tự do trong về tội phỉ báng vào năm Intelligence Organisation - khi chờ đợi xét xử 1997, đài phát thanh Triple ASIO). Các nhân viên của ASIO • được bồi thường nếu bị bắt giữ trái J thuộc hệ thống phát thanh đã đến nhà anh và nói rằng anh phép quốc gia ABC đã loại bài ca không bị buộc tội gì cả và chỉ • được coi là vô tội cho đến khi có châm biếm “Back Door Man” muốn hỏi anh một số tin tức. bằng chứng phạm tội theo quy của ca sĩ này ra khỏi danh Abdullah không muốn nói bất định của pháp luật sách nhạc của đài. Mặc dù cứ điều gì nếu không có sự hiện • được quyền tự bào chữa hoặc tự quyết định vụ kiện này chưa được xét diện của luật sư của anh. Nhân • không bị buộc khai báo chống lại xử nhưng tòa án đã ra lệnh viên ASIO nói rằng anh sẽ bị buộc tội nếu thảo luận việc điều bản thân hoặc buộc thú tội; và cấm phát sóng bài hát này tại tra này với bất cứ ai, và anh chỉ • không phải là đối tượng của sự can tiểu bang Queensland. Trên có thể tiếp cận với một luật sư thiệp trái phép hoặc tùy tiện vào thực tế đây là một lệnh cấm được chính phủ chấp thuận nếu đời tư cá nhân. toàn quốc vì rất nhiều đài anh bị giam giữ. Họ nói rằng nếu phát thanh là đài quốc gia và anh không chịu hợp tác, họ có không thể phát sóng một bản thể tạm giam anh trong vòng Chính sách hiện thời của Úc về nhạc đã bị cấm ở một tiểu bảy ngày, và có thể lâu hơn mà quyền dân sự và chính trị bang. Lệnh cấm này hiện vẫn không cần buộc tội. Vì không còn hiệu lực.2 muốn để vợ con ở nhà một mình Thông qua sự kết hợp của Hiến Pháp, nên Abdullah đành phải đồng ý luật pháp và các phán quyết mang Lệnh cấm bài hát mang tính chính nói chuyện với các nhân viên của tính tiền lệ, nước Úc có sự bảo vệ cụ trị của Pauline Pantsdown là một ASIO.1 thể đối với một số quyền dân sự và điều không bình thường bởi vì hài chính trị, bao gồm quyền: hước và châm biếm thường được Các đạo luật chống khủng bố ban • bầu cử6 sử dụng khá phổ biến trong các hành năm 2003 coi việc tiết lộ bất • đời tư cá nhân7 cuộc tranh luận chính trị. Lệnh kỳ thông tin nào có liên quan đến • được xét xử công bằng kể cả việc cấm này cho thấy quyền tự do cuộc điều tra của cơ quan ASIO được có đại diện pháp lý8 ngôn luận không hoàn toàn được trong thời gian hai năm là một • giữ im lặng khi bị thẩm vấn9 bảo vệ ở Úc. Tự do thảo luận các hành vi phạm pháp. Không biết đã • xét xử nhanh chóng;10 và vấn đề công cộng là một yếu tố có bao nhiêu người bị ASIO điều • không bị miệt thị một cách bất cần thiết của một nền dân chủ. tra và bao nhiêu người bị buộc công hoặc phỉ báng (làm mất danh “hợp tác” mà không được cố vấn dự).11 pháp lý. Những đạo luật này cũng những người, tuy không bị tình nghi không cho phép bất kỳ luật sư hay Tuy nhiên trong những năm gần đây, là đã hay có thể thực hiện những nhà báo nào tiết lộ những thông tin chính phủ Liên Bang và một số tiểu hành vi khủng bố nhưng lại có có thể có liên quan đến cuộc điều bang đã ban hành các đạo luật nhằm những thông tin liên quan đến một tra của AISO. giảm thiểu các quyền cơ bản này cuộc điều tra chống khủng bố. Họ trong một số trường hợp cụ thể. Sau có thể bị tạm giam trong vòng bảy biến cố 11 tháng 9, Chính Phủ Liên ngày mà không cần phải bị buộc tội, Quyền dân sự và chính trị Bang Úc đã thông qua một đạo luật và thời gian giam giữ có thể được giới hạn một số quyền dân sự cơ bản kéo dài.12 trong các công ước quốc tế như quyền bảo vệ riêng tư, quyền được cố vấn pháp lý, và quyền được Trong một xã hội dân chủ, ngay cả Các quyền dân sự và chính trị cơ giữ im lặng trong lúc bị thẩm vấn. trong những trường hợp bị đe dọa bản được công nhận hầu như đầy nghiêm trọng, không một cá nhân đủ nhất trong Bản Tuyên Ngôn nào có thể bị từ chối quyền tự do Quốc Tế Nhân Quyền (Universal Các quyền dân sự và chính trị và là đối tượng của sự giam giữ tùy Declaration on Human Rights) và không được bảo vệ ở Úc tiện ngoại trừ trường hợp họ bị truy trong Công Ước Quốc Tế về Quyền tố và được đưa ra xét xử một cách Dân Sự và Chính Trị (International nhanh chóng bằng một phiên tòa Covenant on Civil and Political Giam giữ khi chưa bị buộc tội độc lập. Rights - ICCPR). Công Ước ICCPR có Năm 2002, Chính Phủ Liên Bang ban Tháng Bảy năm 2005 liên quan đến quyền được tham gia hành một số đạo luật cho phép cơ 3 Dữ Kiện số trong tiến trình dân chủ, bao gồm quan ASIO và Lực Lượng Cảnh Sát những quyền sau: Liên Bang Úc được quyền tạm giữ
  9. tỏ quyền tự do ngôn luận Các Trường Hợp Cụ Thể không hoàn toàn được bảo vệ ở Úc. Sự bùng nổ các án lệnh viễn thông Quyền đời tư cá nhân Matthew là một thành viên Năm 2004, Quốc Hội Liên được bầu vào hội đồng thành Bang Úc thông qua một phố địa phương. Ông đang bị đạo luật nới rộng phạm vi Ủy Ban Chống Tham Nhũng Ðộc can thiệp viễn thông nhằm Lập (Independent Commission bao gồm việc kiểm duyệt thông tin liên lạc dưới hình Against Corruption - ICAC) điều thức văn bản và hình ảnh, tra trong vài tháng qua vì bị chẳng hạn như thư điện tử cáo buộc tội tham nhũng tại Hội (email).14 Ðồng Thành Phố. Bà Caroline, vợ ông, vừa mới khám phá ra Như vậy quyền đời tư cá rằng tất cả mọi điện thoại của nhân chỉ còn được bảo đảm bà, bao gồm điện thoại tại nơi một cách giới hạn ở Úc bởi vì chúng ta làm việc, tại nhà và điện thoại không có biện pháp hay hình phạt nào di động, đều bị nghe lén. Bà chỉ dành cho việc vi phạm đời tư cá nhân. biết việc việc này khi chồng bà “Nên chọn lựa hình bị cơ quan ICAC thẩm vấn. Tuy Quyền giữ im lặng thức bảo vệ nhân nhiên cuộc điều tra đã không Các đạo luật chống khủng bố dành cho tìm được bằng chứng nào cho cơ quan ASIO và các đạo luật quy định quyền nào?” thấy Matthew hoặc Caroline có quyền hành của các ủy ban luật pháp hành vi tham nhũng.3 – chẳng hạn như Ủy Ban Ðiều Tra dMuốn biết thêm về những Tội Phạm Úc, ASIC, ICAC, và Ủy Ban chọn lựa trong việc bảo Số án lệnh cho phép nghe lén điện Thanh Tra Lực Lượng Cảnh Sát – giới thoại đã tăng vọt trong 5 năm qua. hạn quyền giữ im lặng khi bị tra hỏi. vệ nhân quyền bằng một Hiện nay có nhiều cơ quan có thể xin Mặc dù không phải là tòa án, nhưng Hiến Chương hoặc một án lệnh này, bao gồm lực lượng cảnh những cơ quan này có thể buộc người sát tiểu bang và liên bang, Ủy Ban Ðạo Luật Nhân Quyền, xin ta trả lời các câu hỏi ngay cả trong Thanh Tra Lực Lượng Cảnh Sát (Police trường hợp những câu trả lời này có tham khảo dữ kiện Số 1: Integrity Commission), Cơ Quan Ðiều Bối Cảnh Nhân Quyền Tra Tội Phạm Quốc Gia (National Crime thể tiết lộ việc họ đang có những hành Authority), Ủy Ban Ðầu Tư và Chứng vi phạm pháp. (Background to Human Khoán Úc (Australian Securities and Rights). Investments Commission - ASIC), Quyền bầu cử ICAC và các Ủy Ban Ðiều Tra Quốc Gia (Royal Commission). Trong năm Mọi công dân Úc trên 18 tuổi và những công dân Anh Quốc có tên trong danh TÀI LIỆU THAM KHẢO 2001, số cuộc điện thoại bị chặn nghe tính theo bình quân đầu người ở Úc sách cử tri trước ngày 26 tháng 1 năm 1 Trường hợp cụ thể do Hội Ðồng về Tự Do Dân Sự NSW nhiều hơn ở Hoa Kỳ đến 20 lần.4 Ðấy 1984 đều có quyền bỏ phiếu trong 2 (Council of Civil Liberties) cung cấp. Australian Broadcasting Corporation v Pauline Hanson, là chưa kể những cuộc điện thoại bị các cuộc bầu cử liên bang. Tuy nhiên, unreported, 28 September 1998, Supreme Court of cơ quan ASIO chặn nghe. những tù nhân đang thọ án tù giam từ Queensland, Court of Appeal. 3 Trường hợp cụ thể do Hội Ðồng về Tự Do Dân Sự NSW ba năm trở lên15 hoặc những công dân (Council of Civil Liberties) cung cấp. Úc sinh sống ở ngoại quốc từ sáu năm 4 Bộ Tư Pháp, Bản Báo Cáo Thường Niên về Ðạo Luật Trong khi việc kiểm duyệt thông tin trở lên16 đều không được hưởng quyền Telecommunications (Interception) Act 2000/01; liên lạc và những kỹ thuật theo dõi tự do cơ bản này. Administrative Office of the United States Courts, Annual Wiretap Report 2001. là điều cần thiết trong việc chống lại 5 Daryl Melham MP, Phát Ngôn Viên Ðối Lập về Công Lý và Quan tội phạm thì những điều này lại có Thuế, More Telephone Taps in Australia than the United States liên hệ đến việc xâm phạm tính riêng (press release), 15/9/2002. tư một cách nghiêm trọng.5 Chúng ta Cải thiện quyền dân sự và chính 6 Ðạo Luật Commonwealth Electoral Act 1918, Chương 93. 7 Ðạo Luật Privacy Act 1988 (Cth); và sự liên hệ đến quyền phá cần có sự giám sát bên ngoài mạnh trị ở Úc thai của phụ nữ, R v Davidson [1969] VR 667 and R v Wald mẽ hơn để bảo đảm rằng chúng được (1971) 3 DCR (NSW) 25. sử dụng đúng và không bị lạm dụng. Mặc dù Úc là một quốc gia dân chủ và 8 Dietrich v The Queen (1992) 177 CLR 292. 9 Environment Protection Authority v Caltex Refining Co. Pty. có một lịch sử về việc tôn trọng quyền Limited (1993) 178 CLR 477. 10 Jago v The District Court of New South Wales and Others Tự do ngôn luận dân sự và chính trị của dân chúng, (1989) 168 CLR 23. Năm 2003, Chính Phủ Liên Bang sửa những sửa đổi về luật pháp trong 11 David Russell Lange v Australian Broadcasting Corporation (1997) 189 CLR 520. đổi một số đạo luật nhằm gia tăng thời gian gần đây đã chứng tỏ những 12 Security Legislation Amendment (Terrorism) Act 2002 (Cth). quyền hạn cho cơ quan ASIO,13 theo quyền cơ bản này có thể bị thu hẹp 13 ASIO Legislation Amendment Act 2003 (Cth). 14 Telecommunications (Interception) Amendment Act 2004 đó quyền tự do báo chí và tự do ngôn một cách dễ dàng. (Cth). 15 Commonwealth Electoral Act 1918 (Cth), section 93(8)(b) luận bị giới hạn triệt để. Hiện nay bất amended by the Electoral and Referendum Amendment kỳ ai, kể cả luật sư, phóng viên hoặc Việc bảo vệ quyền dân sự và chính trị (Prisoner Voting and Other Measures) Act 2004 (Cth). thành viên quốc hội, đều không được cũng như các quyền tự do cơ bản cho 16 Commonwealth Electoral Act 1918 (Cth), section 94(1). phép tường trình về các vấn đề có liên phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế là quan đến một cuộc điều tra chống điều cần thiết nhằm bảo đảm rằng mọi khủng bố trong thời gian hai năm. người dân Úc đều được bảo đảm nhân quyền và nhân phẩm của họ. Việc cấm phát sóng bản nhạc châm biếm của Pauline Pantsdown đã chứng TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  10. Disability Rights - Vietnamese Quyền của Người Khuyết Tật Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc phủ các nước bảo vệ chống lại việc phân với mọi người nhưng thật ra lại khiến Các Trường Hợp Cụ Thể biệt khuyết tật và có hành động tích cho một người khuyết tật khó tuân thủ cực giúp giảm thiểu những bất lợi. Hành hơn. Chẳng hạn như cầu thang phía động tích cực có nghĩa là dành sự ưu đãi trước các cao ốc là một cản trở đối với Bạc đãi và bỏ bê người cho những người bị khiếm khuyết khả những người sử dụng xe lăn. khuyết tật năng để giúp họ tham gia một cách đầy đủ và bình đẳng trong xã hội.7 Ngoài ra, Neil bị một chứng bệnh tâm Ðạo Luật DDA ngăn cấm việc đối xử quyền của trẻ khuyết tật còn được công thần. Trong thời gian theo học nhận trong Công Ước về Quyền của Trẻ phân biệt đối với người khuyết tật trong tại một trường công lập dành Em (Convention on the Rights of the các lãnh vực: cho những trẻ khuyết tật ở Child - CROC).8 • nhân dụng Perth, cậu thường xuyên bị nhốt • giáo dục trong một chuồng quây rào kín Việc sử dụng công ước ICCPR và • tiếp cận các cơ sở vì có hành vi xấu. Chuồng này ICESCR cũng như những hiệp định có • cung cấp hàng hóa, dịch vụ và tiện có ba mặt được quây bằng một liên quan đến việc tra tấn, phân biệt nghi hàng rào cao 3,5 mét và được chống lại phụ nữ và phân biệt chủng • chỗ ở gắn vào tường của một tòa nhà. tộc của những người khuyết tật đã gặp • câu lạc bộ và thể thao rất nhiều trở ngại và những điều này • sử dụng đất đai; và Chuồng không có nhà vệ sinh đã được nhận diện.9 Kết quả là một • quản trị các đạo luật và chương trình hay nguồn nước và được dựng hiệp định riêng biệt của Liên Hiệp Quốc, lên nhằm mục đích nhốt giữ Neil. liên bang. nhắm vào người khiếm khuyết khả năng Trong mấy tháng qua, hầu như hiện đang được soạn thảo.10 ngày nào Neil cũng bị nhốt vào Ðạo Luật này còn ngăn cấm việc quấy chuồng này, có ngày bị nhốt vài Hơn nữa, hiện đang có một số nguyên nhiễu người khuyết tật trong các lãnh lần và mỗi lần có thể lâu đến 1 tắc chỉ đạo khu vực và quốc tế về việc vực: giờ 20 phút.1 áp dụng các tiêu chuẩn nhân quyền đối • nhân dụng với người khuyết tật. Hai nguyên tắc • giáo dục; và Bộ Giáo Dục Tiểu Bang Tây Úc có tên Các Nguyên Tắc Tiêu Chuẩn về • cung cấp hàng hóa, dịch vụ và tiện đồng ý tháo gỡ chuồng nhưng Quân Bằng Cơ Hội (Standard Rules on nghi. không bảo đảm là có dùng lại nữa the Equalization of Opportunities) và công ước Biwako Millennium Framework Tất cả mọi tiểu bang và lãnh thổ đều có hay không. (một chương trình hành động khu vực những đạo luật tương tự, ngăn cấm việc Châu Á Thái Bình Dương nhằm thực đối xử phân biệt với người khuyết tật. hiện một xã hội bao gồm, dựa trên nhân quyền, không gây trở ngại cho những Người khiếm năng (khuyết thành phần khuyết tật) là những chuẩn Ðạo luật về các dịch vụ khuyết tật DSA mực hữu dụng dùng để đo lường trách thiết lập điều khoản quy định các dịch tật) ở Úc vụ hỗ trợ dành cho những người bị nhiệm của chính phủ Úc trong việc thực hiện các quyền của người khuyết tật.11 khiếm khuyết về mặt cơ thể, tâm thần, Vào năm 1998, Úc có 3,6 triệu người trí tuệ và giác quan trong các lãnh vực khiếm năng (19% dân số).4 Con số này chỗ ở, nhân dụng và tham gia cộng bao gồm những người bị khiếm khuyết Chính sách khuyết tật hiện đồng. Mỗi tiểu bang và lãnh thổ đều về mặt trí tuệ, tâm thần, cơ phận, thời của Úc có riêng một đạo luật về các dịch vụ cảm giác và mất khả năng không phải Chính Phủ Úc đã nỗ lực cải thiện quyền do bẩm sinh. Ða số những người này khuyết tật. của người khuyết tật thông qua Ðạo (87%) đã phải chịu đựng những hạn chế Luật Phân Biệt Khuyết Tật năm 1992 trong các sinh hoạt, chẳng hạn như di (Disability Discrimination Act 1992 - Các quyền của người khuyết chuyển hay liên lạc, hay những hạn chế DDA) và Ðạo Luật Các Dịch Vụ Khuyết tật không được bảo vệ ở Úc về khả năng đến trường hay làm việc.5 Tật năm 1986 (Disability Services Act Các dịch vụ khuyết tật và các đạo luật 1986 - DSA). Các chính phủ liên bang, chống phân biệt ở Úc không bảo đảm Quyền của người khuyết tật tiển bang và lãnh thổ chia sẻ trách việc thực hiện các biện pháp tích cực nhiệm trong việc tài trợ ngân sách nhằm đoan chắc rằng người khuyết tật trong các công ước quốc tế nhằm cung cấp các dịch vụ cho người có thể tham gia một cách bình đẳng khuyết tật.12 trong xã hội.13 Chẳng hạn như rất nhiều Người khuyết tật tức người khiếm năng được quyền hưởng tất cả những quyền các cao ốc, các hình thức chuyên chở có trong Công Ước Quốc Tế về Kinh Ðạo luật DDA quy định rằng việc đối công cộng cũng như nơi làm việc vẫn Tế, Xã Hội và Văn Hóa (International xử thiếu thiện cảm với một người, dù còn những cản trở vật chất, gây khó Covenant on Economic, Social and là trực tiếp hay gián tiếp, vì sự khiếm khăn cho người khuyết tật trong việc Cultural Rights - ICESCR) và Công Ước khuyết của họ là bất hợp pháp. Ðối xử tiếp cận. Nếu đạo luật chống đối xử Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị phân biệt trực tiếp là khi một người phân biệt quy định bổn phận thực hiện (International Covenant on Civil and khuyết tật bị đối xử thiếu thuận lợi một những biện pháp tích cực, thì có lẽ Political Rights - ICCPR).6 Cả hai công những trở ngại trên đã không còn nữa. cách rõ ràng so với những người bình ước này ngăn cấm việc đối xử phân biệt thường. Ðối xử phân biệt gián tiếp là khi dưới bất kỳ hình thức nào. Ủy Ban đặc Ðạo luật chống đối xử phân biện tập một chính sách hay một thông lệ có vẻ trung vào những khiếu nại cá nhân hơn Tháng Bảy năm 2005 trách Công Ước ICESCR yêu cầu chính như được áp dụng một cách trung hòa 4 Dữ Kiện số
  11. Chúng ta có thể nhận ra điều này trong Các Trường Hợp Cụ Thể nhiều trường hợp người khuyết tật tiếp tục bị bạc đãi, bỏ bê và những cái chết có thể ngăn ngừa được. Lạm dụng và bỏ bê người khuyết tật Cải thiện quyền của người Bà Catherine 79 tuổi, bị trở ngại trong vấn đề di chuyển và sống khuyết tật ở Úc tại một nhà dưỡng lão ở Sydney. Trong khi Úc có một thành tích khá tốt về Thường khi bà yêu cầu được giúp việc quảng bá và bảo vệ quyền của người đỡ đi nhà vệ sinh thì các nhân viên khuyết tật thì chúng ta lại thất bại trong trả lời là họ rất bận. Sau đó họ lấy việc thực hiện đầy đủ phạm vi sâu rộng một tấm vải gấp sẵn để giữa hai của các quyền được định trong các công chân bà và bảo bà tiêu tiểu vào ước quốc tế. Những cải thiện đã được thực đấy. Quá xấu hổ và ngỡ ngàng, bà hiện nhằm bảo vệ quyền của người khuyết Catherine buộc phải đi tiểu ngay tật vẫn có thể bị các chính phủ tương lai trên giường.2 thay đổi. Darren, 9 tuổi, sống tại một viện tế Khi một Tòa Án Liên Bang phán rằng việc bần dành cho những người khuyết nghiện ngập một loại thuốc cấm có thể tật tại một vùng xa ở Queensland. được coi là một sự khuyết tật thì Chính Cậu bị thiếu dinh dưỡng, lâm bệnh Phủ Liên Bang đã đưa ra một dự thảo tu và được chuyển đến một bệnh viện chính án có tên Tu Chính Án về Phân Biệt G NGƯỜ I lớn ở Brisbane. Giới hữu trách và NHỮN Khuyết Tật 2003 (Disability Discrimination NG ANH HÙ CAN T ẾT TẬ KHUY A NG CỦ bệnh viện đã thu xếp một lệnh Amendment Bill 2003). Nội dung tu chính TRƯỜ CHÚN G TA “Không Cần Hồi Sinh” (“Not for án cho phép việc đối xử phân biệt vói một Resuscitation” (“NFR”)) trong hồ người nghiện ngập một loại thuốc cấm. sơ bệnh lý của Darren. Lệnh này Mặc dù dự luật này chưa được quốc hội cho phép bệnh viện không cần phải thông qua nhưng nó chứng tỏ rằng một có những biện pháp tích cực để chính phủ có thể dễ dàng giảm bớt việc cứu tỉnh Daren trong trường hợp bảo vệ nhân quyền. cậu cần được hồi sinh để giữ sinh mạng. Một số nhân viên làm việc Việc bảo vệ quyền của người khuyết tật tại viện tế bần đã quan tâm đến cho phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, trường hợp của Daren và thông bao gồm các biện pháp tích cực, là điều báo cho một tổ chức ủng hộ do cần thiết. Ðể có thể cải thiện các quyền chính phủ tài trợ. Tổ chức này đã của người khuyết tật, Chính Phủ Liên Bang can thiệp và đòi hỏi việc thu hồi Úc cần hỗ trợ và thực hiện Công Ước mới lệnh án NFR. Kết quả là sau đó của Liên Hiệp Quốc về quyền của người TÀI LIỆU THAM KHẢO khuyết tật đang được đề nghị cũng như Daren đã lên cân, khỏi bệnh và trở Các Nguyên Tắc Tiêu Chuẩn và Công Ước The Australian, ngày 9/2/2004, tr 3; và ngày 10/2/2004, tr 5. 1 về viện tế bần.3 Biwako Framework. 2 Trường hợp cụ thể do tổ chức Người Khuyết Tật Úc cung cấp. 3 Trường hợp cụ thể do tổ chức Queensland Advocacy Inc. và tổ chức Người Khuyết Tật Úc cung cấp. 4 ABS, Disability, Ageing and Carers: Summary of Findings, cat. no. 4430.0, Canberra (1999), tr 13. 5 The Productivity Commission, Review of the Disability là giải quyết việc đối xử phân biệt một Discrimination Act 1992 (2003), tr 34. cách có hệ thống. “Nên chọn lựa hình 6 7 ICESCR Ðiều 2 và ICCPR Ðiều 2 và 26. CESCR Bình Luận Chung số 5 – Persons with Disabilities, Phân biệt một cách có hệ thống xảy ra khi thức bảo vệ nhân Eleventh session (1994), UN Doc E/1995/22 (đoạn 5 và 9); also recognised in the Standard Rules on the Equalization of luật pháp, các chính sách, thông lệ, cơ cấu quyền nào?” Opportunities for Persons with Disabilities, annexed to General Assembly resolution 48/96 of 20 December 1993 (đoạn 17). tổ chức hoặc tập tục tại nơi làm việc đối 8 CROC Ðiều 23 (1989) UN Doc A/RES/44/25. xử thiếu thiện cảm với người khuyết tật. dMuốn biết thêm về những 9 Gerard Quinn and Theresia Degener, “Human Rights and Disability: The current use and future potential of United Nước Úc có một lịch lịch sử lâu dài về việc chọn lựa trong việc bảo Nations human rights instruments in the context of disability”, đưa người khuyết tật vào các trại, viện. vệ nhân quyền bằng một UN Doc HR/PUB/02/1 (2002). Tài liệu này và khu mạng của Tổ Chức Người Khuyết Tật Úc (www.pwd.org.au) là những nguồn Mặc dù từ thập niên 70, chính phủ đã có Hiến Chương hoặc một tư liệu hữu ích. Muốn biết đầy đủ chi tiết về các thỏa hiệp một chính sách hội nhập người khuyết tật Ðạo Luật Nhân Quyền, xin nhân quyền quốc tế, xin vào khu mạng www.unhchr.org/eng- vào trong xã hội nhưng vẫn còn rất nhiều lish/law/index.htm. người khuyết tật tiếp tục cần sự trợ giúp tham khảo dữ kiện Số 1: 10 Tổ Chức Người Khuyết Tật Úc, www.pwd.org.au (truy cập ngày để sống trong cộng đồng và thường thì họ Bối Cảnh Nhân Quyền 11 31/3/2004). Biwako Millennium Framework for Action Towards an Inclusive, lại không nhận được sự trợ giúp cần thiết. (Background to Human Barrier-free and Rights-based Society for Persons with Sống trong cộng đồng là một quyền cơ Rights). Disabilities & Developments in Asia and the Pacific, UN Doc. E/ESCAP/APDDP/4/Rev.1, 24 January 2003. bản của con người nhưng rất nhiều người 12 Australian Government, Third Periodic Report on ICCPR: khuyết tật lại thường xuyên bị từ chối Australia, UN Doc CCPR/AUS/98/3, 22 July 1999, tr 13–15. quyền này. 13 Các Nguyên Tắc Tiêu Chuẩn và Bình Luận Chung số 5 của CESCR không được đưa vào trong đạo luật DDA hay Ðạo Luật về Ủy Ban Cơ Hội Bình Ðẳng và Nhân Quyền năm 1986 (Cth). Cách thức đồi xử với người khuyết tật hiện là một vấn đề tổng thể nghiêm trọng. TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 DỮ KIỆN NÀY ÐƯỢC SOẠN THẢO VỚI SỰ CỘNG TÁC CỦA CÁC TỔ CHỨC NGƯỜI KHUYẾT TẬT PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  12. Education Rights - Vietnamese Quyền về Giáo Dục Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc Quyền về giáo dục trong biệt, trường lớp không quá xa nơi Các Trường Hợp Cụ Thể các công ước quốc tế dân chúng cư ngụ, chi phí phải chăng và dần dần được miễn phí “Mọi người đều có quyền được • có thể chấp nhận được – dùng Ðóng cửa trường học hưởng một nền giáo dục. Giáo dục những chương trình và phương Năm 1994, Jordan được 6 tuổi phải được miễn phí ít ra là ở các pháp giảng dạy có chất lượng cấp tiểu học và cơ sở. Cấp tiểu học cao, phù hợp về mặt văn hóa; và và đang học lớp 2 tại một ngôi sẽ là trình độ giáo dục bắt buộc.” • có khả năng thích ứng – thích trường ở vùng thôn quê miền ứng với các nhu cầu thay đổi của Ðông-Bắc Victoria thì trường Bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền, Ðiều 26. xã hội, cộng đồng và học sinh. bị đóng cửa. Cậu rất thích ngôi trường này và yêu mến thầy Chính sách giáo dục hiện Ðiều 13 của Công Ước Quốc Tế mình mặc dù, ngoài cậu ra, về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn thời của Úc trường chỉ vọn vẹn có 20 học Hóa (International Covenant on sinh. Sau đi trường đóng cửa, Tại Úc, trách nhiệm pháp lý trong Economic, Social and Cultural lãnh vực giáo dục phụ thuộc chủ Jordan phải mất cả giờ đồng hồ Rights - ICESCR) khẳng định rằng yếu vào các tiểu bang và lãnh thổ. để đi học tại một ngôi trường chính phủ các nước cần cung cấp Với chủ trương theo đuổi kế hoạch gần nhất. Khi còn nhỏ tuổi, cho người dân: của ICESCR, chính sách giáo dục Jorden thường cảm thấy mệt • một nền giáo dục tiểu học miễn của Úc chú trọng nhiều vào lãnh nhoài khi đến trường đến nỗi cậu phí và bắt buộc vực giáo dục tiểu học. Chính sách không còn sức để tập trung vào • một nền giáo dục bậc trung học giáo dục của một số tiểu bang và việc học.1 phổ cập, dễ tiếp cận và dần dần lãnh thổ quy định: được miễn phí • các luật lệ về việc mở trường học Nghiên cứu cho thấy khoảng • một nền giáo dục cao đẳng mà • tuổi bắt buộc đến trường mọi người có thể tiếp cận một • trách nhiệm của phụ huynh về 20–25% học sinh lớp 9 và 10 ở cách bình đẳng và dần dần được việc cho con em đến trường; và Victoria có sức học dưới mức tiêu miễn phí; và chuẩn tối thiểu2 của tiểu bang về • thành lập chương trình giảng dạy • giáo dục cấp tốc dành cho những tối thiểu của trường. hai môn đọc và toán. Nhiều em người chưa hoàn tất bậc tiểu trong số này bị ảnh hưởng bởi học. Các mục tiêu của chương trình việc đóng cửa trường và sĩ số học giảng dạy được dựa cơ bản trên kế sinh trong lớp gia tăng trong thời Trong khi mục tiêu của tất cả hình sách Các Mục Tiêu Giáo Dục Quốc gian từ 1993-1995.2 thức giáo dục là được cung cấp Gia (National Goals for Schooling).7 hoàn toàn miễn phí thì mục tiêu Các mục tiêu này quy định rằng: này có thể được thực hiện dần dần • Việc giáo dục cần phát triển đầy Các Trường Hợp Cụ Thể - bắt đầu từ bậc tiểu học, sau đó đủ năng lực và tài năng của mọi đến bậc trung học và cao đẳng.4 học sinh • học sinh cần đạt được các tiêu Tiếp cận giáo dục Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền chuẩn cao về kiến thức, kỹ năng của Trẻ Em giải thích rằng quyền và sự hiểu biết thông qua một Hai anh em, Marguerite và Paul được hưởng một nền giáo dục phụ chương trình giảng dạy cân đối học tại một trường trung học thuộc vào việc tiếp cận cũng như công lập ở vùng ngoại ô phía tây và toàn diện; và nội dung và chất lượng của chương • việc giáo dục không nên có sự Melbourne. Năm 2003, hai em trình giảng dạy.5 Chính phủ các phân biệt và cần phổ biến sự theo học lớp 8 và 9 nhưng lại nước cần thành lập một trình độ hiểu biết về tính đa dạng. không được phép sử dụng máy giáo dục cưỡng bách điện toán của nhà trường ngoài tối thiểu để công nhận giờ học vì cả hai không đóng lệ “rằng mỗi đứa trẻ phí máy điện toán $180 một em có những đặc tính, mà nhà trường yêu cầu. Trong ý thích, khả năng khi đó mẹ các em, một bà mẹ và nhu cầu học hỏi đơn chiếc, lại có thu nhập thấp. riêng”.6 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Bà được chính phủ trợ cấp $127 Kinh Tế, Xã Hội và đô-la cho mỗi đứa con nhưng Văn Hóa quy định rằng số tiền này không đủ cho bà các tiêu chuẩn giáo trang trải tiền mua sắm đồng dục này cần có những phục, sách vở, phí đi cắm trại tính năng: và máy điện toán. Tất cả những • phổ cập – được học sinh khác học chung lớp với thực hiện bởi những Marguerite và Paul đã dùng máy cơ sở giáo dục có điện toán của nhà trường để làm chất lượng và chức bài. Cả Marguerite và Paul đều năng cảm thấy như bị “đì” vì không • có thể tiếp cận có tiền đóng lệ phí sử dụng máy – không có sự phân Tháng Bảy năm 2005 điện toán.3 5 Dữ Kiện số
  13. Một số tiểu bang và lãnh thổ có quy tất bậc trung học có một khoảng cách nền giáo dục miễn phí cho các trình định các điều khoản dành cho các khá lớn: đối với nam sinh, tỷ lệ này độ đại học, trung và tiểu học. Ủy Ban trường học “đặc biệt” nhằm mục đích là 70% trong khi đó đối với nữ sinh Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã cung cấp một nền giáo dục thích hợp là 81%. Trong khi dó tỷ lệ học sinh Hội và Văn Hóa đã xác định rằng bất cho những trẻ em có nhu cầu đặc người bản xứ hoàn tất bậc trung học kỳ sự giảm thiểu hay rời xa nào đối biệt. Trong một số trường hợp, chính chỉ ở mức 39%.10 với việc cải thiện dần dần quyền về phủ còn quy định việc giáo dục tại giáo dục phải được xem xét kỹ lưỡng nhà. Chi phí giáo dục bậc đại học ở Úc tiếp và lý giải đầy đủ. tục gia tăng. Sự gia tăng này càng khiến cho các gia đình có thu nhập Việc bảo vệ quyền về giáo dục cho Các quyền không được thấp khó có khả năng lo cho con em phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế bảo vệ ở Úc họ theo đuổi bậc đại học hơn. Thật là điều cần thiết nhằm bảo đảm rằng ra, số sinh viên có nguồn gốc kinh tế mọi người dân đều có thể tiếp cận Luật pháp Úc có quy định quyền lợi - xã hội thấp kém ở bậc đại học đã một nền giáo dục có chất lượng. về giáo dục nhưng trong phạm vi giảm sút trong những năm của thập hạn hẹp hơn quy định của ICESCR niên 90.11 Số sinh viên thuộc tầng lớp hay Công Ước về Quyền của Trẻ Em lao động hoặc người bản xứ tại các (Convention on the Rights of the Child) và có sự bảo vệ giới hạn đối với trường đại học Úc vẫn ở tỉ lệ khá thấp so với các tầng lớp khác. “Nên chọn lựa hình quyền về giáo dục của mỗi cá nhân. thức bảo vệ nhân Chẳng hạn như luật NSW nhấn mạnh Ngân sách tài trợ cho các trường tư về bổn phận của phụ huynh nhằm thục có thể làm giảm bớt ngân sách quyền nào?” bảo đảm việc trẻ em được đến trường dành cho các trường công lập. Công thay vì quy định trách nhiệm của chính phủ trong việc cung cấp một ước ICESCR quy định quyền được chọn trường tư thục vì lý do tôn giáo dMuốn biết thêm về những nền giáo dục đáp ứng các nhu cầu chọn lựa trong việc bảo vệ của phụ huynh.12 Tuy nhiên, ở Úc, của mọi học sinh.8 mức thu nhập trong năm 2001 của nhân quyền bằng một Hiến các trường “tư” (trường đạo và tư Chương hoặc một Ðạo Luật Chính phủ các tiểu bang và lãnh thổ thục) từ những nguồn công cộng lại Nhân Quyền, xin tham khảo cho phép việc khai trừ (đình chỉ và chiếm hơn phân nửa (57%) tổng thu dữ kiện Số 1: Bối Cảnh Nhân đuổi học) đối với những học sinh có nhập của các trường này.13 Ngân sách những hành vi không tuân thủ các Quyền (Background to này đã làm giảm bớt ngân sách dành tiêu chuẩn đạo đức. Việc khai trừ có cho các trường công lập. Human Rights). nghĩa là quyền cơ bản về giáo dục của các em đã bị vi phạm. Ðối với những trẻ em không nhận được một Thí dụ quốc tế về sự bảo vệ nền giáo dục chất lượng, thì khả năng quyền về giáo dục rủi ro không tìm được việc làm sẽ cao hơn và chúng khó thể đương đầu Ở Ðức Quốc trong những năm của TÀI LIỆU THAM KHẢO với những rào cản khi tham gia vào thập niên 70, một số viện đại học đã Trường hợp cụ thể do Victorian Council of Social Service đưa ra giới hạn số sinh viên mà họ 1 xã hội. Học sinh người bản xứ có tỷ cung cấp. lệ cao hơn trong việc bị đình chỉ đến sẽ thu nhận. Những học sinh không 2 Bộ Giáo Dục và Huấn Luyện Victoria, Báo Cáo Thường trường trong thời gian dài hoặc bị được thu nhận vào trường y khoa đã Niên 2002–2003. 3 Trường hợp cụ thể do Victorian Council of Social Service đuổi học.9 đệ đơn khiếu nại.14 Các học sinh cho cung cấp. rằng các tiêu chuẩn dùng để tuyển 4 Ùy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Nhiều chính phủ Úc đã thất bại trong sinh mang tính tùy tiện và điều này Hóa, Ðề Nghị Chung số 13, “Quyền về Giáo Dục”, 8/12/ 1999, UN Doc. E/C.12/1999/10, đoạn 14. việc thi hành nghĩa vụ cung cấp một đã vi phạm quyền được chọn trường 5 Ủy Ban về Quyền của Trẻ Em, Khuyến Nghị Chung Số nền giáo dục phổ cập và miễn phí. và ngành học của họ. 1, “The Aims of Education”, 17/4/2001, UN Doc CRC/ GC/2001/1, đoạn 3. Ðạo Luật Giáo Dục NSW năm 1990 6 Như ghi chú 5, đoạn 9. (NSW Education Act 1990) quy định Trong khi tòa án từ chối đưa ra phán 7 Do Hội Ðồng Bộ Trưởng về Giáo Dục, Nhân Dụng, Huấn rằng việc giảng dạy trong các trường quyết về việc chính phủ có bổn phận Luyện và Thanh Thiếu Niên Sự Vụ (MCEETYA) soạn thảo, nguyên văn tài liệu được đăng tải tại www.curriculum.edu. công lập phải được miễn phí. Thế cung cấp đủ khả năng giáo dục cho au/mceetya/nationalgoals/natgoals.htm (truy cập ngày nhưng chính sách hiện tại của chính tất cả các khóa học hay không nhưng 2/4/2004). Luật Giáo Dục năm 1990 (NSW) chương 4. lại tuyên rằng chính phủ cần phải 8 phủ lại khuyến khích việc đóng góp 9 Gonczi, A. and Riordan, G. Measuring and Reporting on “tự nguyện”. Rất nhiều chính phủ đã chứng minh được chỉ tiêu tuyển sinh Discipline and Student Suspensions in NSW Government khuyến khích các trường công lập tính của các trường là chỉ tiêu tối đa có Schools, University of Technology, Sydney, tháng 9 năm 2002, tr 4. phí dù chỉ là đối với một số môn học thể thực hiện và các trường phải 10 Cục Thống Kê Úc, Schools, Australia, cat. no. 4221.0, đặc biệt. Hầu hết các chính phủ đều chấm dứt việc tuyển sinh theo tiêu 2004, www.abs.gov.au (truy cập ngày 9/3/2004). DETYA, Equity in Higher Education, Occasional Paper chuẩn tùy tiện. 11 tính học phí “đầy đủ” đối với thành Series, Higher Education Division, Department of phần “du học sinh”. Tất cả các trường Education, Training and Youth Affairs, tháng Ba năm 1999, Bảng 15, tr 57. đều yêu cầu đóng lệ phí cho việc đi Cải thiện quyền về giáo 12 ICESCR,Ðiều 13(3). dã ngoại, vật liệu và dụng cụ học tập. 13 Tài liệu Ngân Sách Liên Bang Số 1 năm 2001, được trích Các khoản tốn kém này có thể sẽ dục ở Úc dẫn trong tài liệu Giáo Dục Công Ðoàn Úc, What Money Do Public and Private Schools Get? AEU Federal Election khiến các em học sinh thuộc các gia Trong khi Úc có một chính sách cưỡng Dữ Kiện Số 3 Bầu Cử Liên Bang AEU, Tháng 9 năm 2001. đình có thu nhập thấp gặp khó khăn bách giáo dục và chương trình giảng 14 Numerus Clausus I case, German Constitutional Court trong việc tham gia những sinh hoạt dạy tối thiểu thì nước này lại không (1972) 33 BverfGE 303. này. có nhiều sự bảo đảm về chất lượng, khả năng tiếp cận và khả năng chi trả Sự chênh lệch về kết quả giáo dục là giáo dục cho tất cả mọi người. Thật ra một vấn đề luôn tồn tại ở Úc. Tỷ lệ nước Úc đang gia tăng khuynh hướng nam sinh và nữ sinh theo học và hoàn chuyển xa dần quy định cung cấp một TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  14. The Environment and Human Rights - Vietnamese Môi Trường và Nhân Quyền Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc thuộc vào một môi trường lành mạnh có • các loài có nguy cơ bị diệt chủng; và Các Trường Hợp Cụ Thể đặc tính sinh thái tốt. Chẳng hạn như • những khu vực được bảo vệ. quyền được hưởng một môi trường lành mạnh đã được công nhận như là một Ngoài ra còn có các đạo luật liên bang Tina sống tại một thị trấn mỏ ở khía cạnh của quyền về sức khỏe3 trong bảo vệ một số lãnh vực có liên quan đến vùng xa. Con trai bà bị chứng luật quốc tế. môi trường. bệnh trong máu nhiễm chì ở mức độ cao, một chứng bệnh do hậu Dự Thảo Tuyên Ngôn về Các Nguyên Tắc Những đạo luật này giúp bảo vệ sức quả môi trường địa phương bị ô Nhân Quyền và Môi Trường năm 1994 khỏe con người, bảo vệ tài nguyên thiên nhiễm chì nặng vì các hoạt động (1994 Draft Declaration on the Principles nhiên và bảo tồn môi trường thiên nhiên. khai thác mỏ trong thời gian of Human Rights and the Environment) Trong một số trường hợp, các đạo luật qua. Các bằng chứng y khoa cho đã nêu rõ những mối liên hệ giữa nhân môi trường đòi hỏi các chính phủ cung thấy việc tiếp xúc với chì trong quyền và môi trường. Bản dự thảo xác cấp thông tin về các vấn đề môi trường một thời gian dài có thể dẫn đến nhận rằng ‘mọi người đều có quyền được và cho phép công chúng tham gia vào việc óc bị hư hại, bệnh nặng, hưởng một môi trường an toàn, lành những quyết định có liên quan đến môi ung thư và tử vong.1 Các phương mạnh, có đặc tính sinh thái tốt. Quyền trường. pháp khai thác mỏ hiện đại đã này cùng những quyền con người khác giảm thiểu những tác động của như quyền dân sự, văn hóa, kinh tế, Các bộ, sở chính phủ đóng một vai trò việc khai thác mỏ đối với môi chính trị và xã hội là những quyền phổ quan trọng trong việc thi hành các đạo trường sức khỏe tại địa phương. thông, phụ thuộc lẫn nhau và không thể luật môi trường. Trong một số trường Tuy nhiên bà Tina tỏ vẻ lo ngại phân chia’.4 hợp, cộng đồng cũng có thể tiến hành về dự định thiết lập một khu các thủ tục pháp lý để buộc thi hành các khai thác mỏ lộ thiên nằm gần đạo luật này. thị trấn. Nhân viên tại một trung Chính sách bảo vệ môi tâm y tế nói với bà rằng bụi bặm từ khu mỏ lộ thiên có thể gia trường hiện thời của Úc tăng nguy cơ tiếp xúc với chất Các tiểu bang và lãnh thổ ở Úc đều Các quyền không được bảo chì của con bà. Hội đồng thành có những đạo luật bảo vệ môi trường. vệ ở Úc phố địa phương có vẻ rất ủng Những đạo luật này bao gồm nhiều lãnh Các đạo luật môi trường không có sự hộ dự định khai thác mỏ lộ thiên vực, chẳng hạn như: đồng bộ tại các tiểu bang. mới vì nó sẽ giúp phục hồi nền • ô nhiễm không khí Trong hầu hết mọi trường hợp, các kinh tế đang trên đà suy thoái • ô nhiễm nguồn nước của địa phương. chính phủ đều có sự tự quyết rộng • ô nhiễm đất đai Mới đây, con bà Tina lại trở bệnh và rãi đối với những hoạt động gây hại • lâm nghiệp gặp khó khăn trong việc hoàn tất • khai thác mỏ cho môi trường như đã nêu trong bài vở ở trường. Bà lo ngại rằng con • ngư nghiệp trường hợp cụ thể. bà sẽ trở bệnh nặng nếu đề án mỏ • bảo vệ đời sống hoang dã lộ thiên được phép tiến hành.2 Nước Úc không có đạo luật nào bảo đảm rằng chính phủ sẽ có hành động để bảo vệ môi trường. Các cơ quan chính phủ không bị buộc phải thi hành các đạo luật môi trường. Nhân quyền quốc tế và môi Hiến pháp liên bang và tiểu bang trường cũng không bảo đảm là các chính phủ sẽ không thay đổi luật lệ để cho Nhân quyền không thể được bảo đảm trong một môi trường suy thoái. Sự ô phép các hoạt động gây hại cho môi nhiễm và sử dụng nước quá độ, sự xói trường. mòn đất nông nghiệp, sự ô nhiễm không khí, sự xáo trộn hệ sinh thái tự nhiên và việc tận dụng các nguồn tài nguyên Các thí dụ quốc tế về sự bảo thiên nhiên là những mối đe dọa trong vệ nhân quyền và môi trường việc thực hiện những quyền cơ bản của Mối quan hệ giữa nhân quyền và môi con người như quyền sống, quyền về sức trường đã được công nhận một cách rõ khỏe, quyền được sống và quyền phát ràng hơn tại một số quốc gia và khu triển. vực. Quyền được hưởng một môi trường Hơn 60 quốc gia trên thế giới đã công lành mạnh chưa được công nhận riêng nhận quyền được hưởng một môi trường biệt trong luật nhân quyền quốc tế. Tuy lành mạnh trong hiến pháp quốc gia. Tháng Bảy năm 2005 nhiên việc thỏa mãn các quyền cơ bản Chẳng hạn như Hiến Pháp Nam Phi quy 6 Dữ Kiện số của con người về mặt lâu dài lại phụ định rằng:
  15. “Mọi người đều có quyền: • được hưởng một môi trường lành Nước và nhân quyền mạnh, không nguy hại cho sức khỏe hay đời sống; và Tại Úc, hàng ngàn người sống tại các vùng hẻo lánh xa xôi không thể tiếp cận • có một môi trường được bảo vệ vì lợi nguồn nước uống an toàn. Các cộng đồng người thổ dân là những thành phần bị ích của các thế hệ hiện tại và tương ảnh hưởng nhiều nhất mà rất nhiều cộng đồng phụ thuộc vào những nguồn nước lai”.9 không đạt các tiêu chuẩn an toàn sức khỏe tối thiểu. Những quốc gia khác có sự công nhận về quyền được tiếp cận thông tin và được Bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền (Universal Declaration of Human Rights) tìm kiếm những biện pháp pháp lý để giải công nhận nhân phẩm và các quyền bình đẳng của nhân loại. Ðây là những điều quyết những nguy hại về mặt môi trường. cơ bản thật cần thiết cho một cuộc sống xứng đáng với nhân phẩm con người. Ví dụ như trong Hiến Pháp Liên Bang Nga, Nước là một trong những nhu cầu cần thiết của con người. quyền được hưởng một môi trường thuận lợi bao gồm quyền tiếp cận những thông Tiếp cận nguồn nước được công nhận một cách rõ ràng trong Công Ước về tin đáng tin cậy và được đền bù những việc Loại Bỏ Mọi Hình Thức Phân Biệt Chống Lại Phụ Nữ (Convention on the thiệt hại về mặt tài sản hoặc sức khỏe do Elimination of All Forms of Discrimination Against Women) và Công Ước về Quyền sự vi phạm môi trường gây ra.10 của Trẻ Em (Convention on the Rights of the Child).5 Quyền được hưởng nguồn nước uống được và vệ sinh tương xứng cũng được công nhận như là một phần Sự bảo vệ hiến định đối với các quyền về cần thiết của quyền về sức khỏe và quyền được hưởng một tiêu chuẩn sống tương môi trường cho phép người dân cơ hội phản xứng như đã được quy định trong Công Ước về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa đối những quyết định gây hậu quả xấu của (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights).6 chính phủ đối với các cộng đồng con người hay môi trường thiên nhiên. Năm 2003, Liên Hiệp Quốc đã khẳng định rằng quyền về nước cho phép mọi người được quyền tiếp cận một nguồn nước an toàn, đầy đủ, có thể chấp nhận và Ở Châu Phi , Châu Âu và Châu Mỹ, các công ước nhân quyền khu vực quy định sự chi trả được nhằm phục vụ cho mục đích cá nhân và gia đình.7 bảo vệ cụ thể đối với quyền được hưởng một môi trường lành mạnh. Nhân quyền và các điều khoản môi trường có liên quan đến quyền về nước cũng có thể được tìm thấy trong hiến pháp của một số quốc gia. Chẳng hạn như Hiến Những quy ước khu vực khác công nhận Pháp Nam Phi quy định rằng mọi người đều có quyền được hưởng một nguồn tính chất quan trọng về sự tham gia của nước đầy đủ.8 cộng đồng trong việc đưa ra những quyết định về môi trường. Chẳng hạn như Công Năm 2001, Tòa Án Tối Cao Nam Phi phán rằng quyết định cắt nguồn nước cung Ước Aarhus của Âu Châu năm 1998 công cấp cho một số hộ chung cư của một hội đồng thành phố địa phương là vi hiến vì nhận quyền tiếp cận thông tin, tham gia hiến pháp có quy định quyền được tiếp cận nguồn nước đầy đủ. Tòa Án Tối Cao quyết định và tiến hành thủ tục pháp lý do đó đã ra lệnh cho hội đồng thành phố mở lại nguồn cung cấp nước cho cư dân. của công chúng đối với những vấn đề có ảnh hưởng đến môi trường.11 Ở Úc, các chính phủ liên bang, tiểu bang và địa phương không bị luật pháp buộc phải bảo đảm rằng mọi người có thể tiếp cận nguồn nước an toàn và đầy đủ. Cải thiện quyền về môi trường ở Úc Mặc dù các đạo luật môi trường của Úc TÀI LIỆU THAM KHẢO tương đối mạnh so với các tiêu chuẩn quốc tế nhưng lại không có sự công nhận về The Lead Education and Abatement Design Group website, 1 www.lead.org.au (truy cập ngày 25/3/2004). mặt pháp lý khẳng định môi trường lành “Nên chọn lựa hình 2 Trường hợp cụ thể do Văn Phòng Những Người Bảo Vệ Môi mạnh là một quyền cơ bản của con người, Trường NSW cung câp. 3 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn và không có sự bảo đảm về mặt hiến pháp thức bảo vệ nhân Hóa, Bình Luận Chung số 14, “The right to the highest rằng chính phủ sẽ bảo vệ sức khỏe và môi attainable standard of health”, 11/8/2000, UN Doc E/ trường của cộng đồng. quyền nào?” 4 C.12/2000/4, đoạn 9. UN Doc. E/CN.4/Sub.2/1994/9, Annex I (1994). 5 CEDAW, Ðiều 14(2)(h) và CROC Ðiều 24(2)(c). 6 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Việc bảo vệ quyền về môi trường cho phù dMuốn biết thêm về những Văn Hóa, Bình Luận Chung số 15, “The right to water”, hợp với các tiêu chuẩn quốc tế là điều cần chọn lựa trong việc bảo 20/1/2003, UN Doc E/C.12/2002/11 và Bình Luận Chung số 14, như ghi chú 3. thiết để bảo đảm rằng mọi người, kể cả vệ nhân quyền bằng một 7 General Comment 15, như ghi chú 6. Constitution of the Republic of South Africa 1996, Chương những thế hệ tương lai, có thể tiếp cận một 8 Hiến Chương hoặc một 27. môi trường lành mạnh và bền vững. 9 Constitution of the Republic of South Africa 1996, Chương Ðạo Luật Nhân Quyền, xin 24. tham khảo dữ kiện Số 1: Constitution of the Russian Federation 1993, Ðiều 42. 10 11 United Nations Economic Commission for Europe, Bối Cảnh Nhân Quyền Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-Making and Access to Justice in Environmental (Background to Human Matters, 25 tháng Sáu 1998. Rights). TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 DỮ KIỆN NÀY ÐƯỢC SOẠN THẢO VỚI SỰ CỘNG TÁC CỦA VĂN PHÒNG NHỮNG NGƯỜI BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG, NSW PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media.
  16. Health Rights - Vietnamese Quyền về Sức Khỏe Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc Ðing! Các Trường Hợp Cụ Thể Beep HẾ T TIỀN! Beep Tiếp cận dịch vụ chăm BEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE sóc sức khỏe có thể chi trả được Maggie đưa em cô, Sandra, đến Bệnh Viện Royal Hobart vì cô này bị đau bụng nặng. Họ đã phải đợi đến hai giờ và được bảo đi về nhà gặp bác sĩ gia đình. Bác sĩ gia đình nơi Sandra cư trú không còn nhận tính tiền bằng thẻ Medicare nữa. Hiện cô lại không LỤC TÚI! LỤC TÚI! có tiền để trả $35 đô-la lệ phí LỤC TÚI! khám bệnh và sau đó chỉ có thể lấy lại $25 đô-la từ quỹ Medicare. Sandra phải đợi đến đợt lãnh tiền của Centrelink 2 ngày sau đó trước khi đi gặp bác sĩ.1 Dưới hệ thống Medicare, mọi người dân Úc đóng lệ phí chăm sóc sức khỏe thông qua hình thức quyền về thực phẩm, nhà cửa, được Các Trường Hợp Cụ Thể đóng thuế Medicare (Medicare tiếp cận với nguồn nước uống, các levy). Hệ thống trả tiền bằng điều kiện vệ sinh, các điều kiện làm Medicare, tức hệ thống chính phủ việc an toàn và lành mạnh, môi Tiếp cận chung việc chăm thanh toán lệ phí chăm sóc sức trường trong lành và được tiếp cận sóc sức khỏe khỏe cho bác sĩ, được thiết lập với những nguồn thông tin và giáo nhằm bảo đảm việc tiếp cận các dục có liên quan đến sức khỏe.7 Nupur sống ở Úc đã hơn 30 năm. dịch vụ chăm sóc sức khỏe dựa Bà đến Úc cùng với cha mẹ khi trên nhu cầu cơ bản thay vì khả Công ước ICESCR thừa nhận những được 10 tuổi. Sau một thời gian năng chi trả . hạn chế về nguồn lực và chấp làm việc lâu dài ở Úc, bố mẹ bà đã nhận việc hiện thực hóa dần dần trở về quê hương sinh sống các Sự thuyên giảm số bác sĩ nhận quyền về sức khỏe thông qua luật đây 5 năm. Vừa qua, ông bố bị cơn thanh toán chi phí dịch vụ chăm pháp và chính sách. Tuy nhiên, đau tim và bà mẹ lại không còn đủ sóc sức khỏe bằng hình thức công ước này cũng quy định những sức để chăm sóc cho chồng. Cách Medicare đã dẫn đến những hạn tiêu chuẩn tối thiểu mà chính phủ duy nhất Nupur có thể chăm sóc chế trong việc tiếp cận và khả các nước có nghĩa vụ phải thực hiện cho bố mẹ bà là họ trở về Úc. Thế năng chi trả các dịch vụ chăm sóc tức khắc. Những nghĩa vụ này bao sức khỏe chủ yếu trên toàn nước nhưng bố mẹ bà lại không còn giữ gồm việc: Úc. Ðiều này thực sự trở thành chiếu khán thường trú của Úc. Bà • bảo đảm việc tiếp cận bình đẳng một mối quan tâm, nhất là đối với đối với các tiện nghi, hàng hóa vừa được biết rằng nếu bố mẹ bà những người sống ở vùng thôn quê và các dịch vụ y tế trên cơ sở trở về Úc với “chiếu khán tạm trú và vùng xa. Với sự thuyên giảm số không phân biệt, nhất là đối với dành cho cha mẹ”,5 họ sẽ không bác sĩ nhận thanh toán chi phí dịch những thành phần bị cô lập và hội đủ điều kiện để được hưởng vụ chăm sóc sức khỏe bằng hình thiệt thòi trong xã hội quy chế Medicare. thức Medicare, người dân bị buộc • cung cấp những loại thuốc men phải thanh toán lệ phí tại chỗ hoặc Medicare thường được mọi người cần thiết không được điều trị y tế. • bảo đảm việc tiếp cận đối với các biết đến như là một chương trình dịch vụ chăm sóc sức khỏe dành bảo hiểm y tế chung. Tuy nhiên có cho việc sinh sản, bà mẹ và trẻ một số thành phần không hội đủ em điều kiện để được sử dụng các dịch Quyền về sức khỏe trong • cung cấp dịch vụ chủng ngừa vụ y tế cơ bản do hệ thống Medicare các công ước quốc tế cho các chứng bệnh truyền cung cấp. Chẳng hạn như cha mẹ nhiễm chính (chỉ có “chiếu khán tạm thời” của Công Ước Quốc Tế về Kinh Tế, • thực hiện các biện pháp ngăn Xã Hội và Văn Hóa (International Úc) của những công dân hay thường ngừa, điều trị và kiểm soát các trú nhân Úc. Convention on Economic, Social and loại bệnh dịch Cultural Rights - ICESCR).6 công • cung cấp vấn đề giáo dục và tiếp nhận quyền về sức khỏe của con cận những thông tin có liên quan người. Không nên có bất kỳ sự phân biệt đến sức khỏe; và nào trong việc cung cấp và thực • soạn thảo và thực hiện các chiến hiện các dịch vụ y tế. Người dân Quyền về sức khỏe có liên quan lược và kế hoạch hành động Tháng Bảy năm 2005 chặt chẽ và phụ thuộc vào những sống trong các cộng đồng vùng quốc gia về y tế công cộng. 7 Dữ Kiện số quyền con người mang tính quyết thôn quê phải được tiếp cận các định đối với sức khỏe, bao gồm dịch vụ chăm sóc sức khỏe giống
  17. như người dân sống ở vùng thành thị. Úc vào năm 2000, Ủy Ban Liên Hiệp Các Trường Hợp Cụ Thể Sự bình đẳng trong việc tiếp cận phải Quốc về Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa được thể hiện thông qua sự bình đẳng đã tỏ ra quan ngại về sự khó khăn Sức khỏe người thổ dân về kết quả sức khỏe. trong việc nhận ra quyền về sức khỏe được quy định trong các đạo luật hiện Leenie và chồng cô, Wally, là Quyền về sức khỏe còn quy định rằng hành cũng như trong các cơ cấu tài người thổ dân. Họ sống tại một các dịch vụ y tế phải phù hợp về mặt trợ.10 thị trấn ở vùng đồng quê. Khi văn hóa và giới tính, phù hợp các tiêu Wally cảm thấy đau bụng, vợ chuẩn đạo đức cơ bản và phải có tiêu anh đưa anh đi gặp bác sĩ. Bác Cải thiện quyền về sức chuẩn tốt.8 Ngoài ra quyền về sức sĩ không khám bệnh cho Wally mà chỉ cho vài viên thuốc trị lở khỏe còn bao gồm quyền kiểm soát khỏe ở Úc loét và bảo anh bỏ rượu. Sau đó sức khỏe và thân thể của chính mình, Wally bị ngã quỵ tại nhà nhưng quyền tự do giới tính và sinh sản, và Trong lúc nước Úc có một lịch sử về bác sĩ lại không muốn đến nhà quyền không bị can thiệp (thí dụ như việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc gặp anh. Khi Leenie gọi xe cứu hành hạ hay điều trị khi chưa được sự sức khỏe có chất lượng cho cộng đồng thương và cho họ biết địa chỉ đồng ý). thì Úc lại không có sự bảo đảm rằng thì nơi này bảo rằng chị cần tìm việc chăm sóc sức khỏe sẽ tiếp tục người khác đến đưa Wally đi Luật nhân quyền quốc tế yêu cầu việc được thực hiện dựa trên căn bản cần bệnh viện. Khi đến được bệnh thực hiện các biện pháp đặc biệt đối thiết thay vì khả năng chi trả. viện, Wally phải đợi cho tất cả với các dịch vụ y tế dành cho người các bệnh nhân khác được điều thổ dân. Các biện pháp này đòi hỏi Việc bảo vệ quyền về y tế cho phù trị trước khi đến lượt anh. Cuối hợp với các tiêu chuẩn quốc tế là điều rằng cách dịch vụ cung cấp phải phù cùng thì bác sĩ cũng khám bệnh cần thiết nhằm bảo đảm rằng mọi cho Wally và khám phá ra rằng hợp về mặt văn hóa, có sự kết hợp việc chăm sóc và thuốc theo truyền người dân đều có thể tiếp cận các anh bị viêm ruột thừa cấp tính dịch vụ chăm sóc y tế có chất lượng. và cần được giải phẫu ngay lập thống, liên kết sức khỏe cá nhân với tức.2 sức khỏe cộng đồng, và cung cấp phương tiện cho người thổ dân để “họ Rất nhiều người thổ dân đã bị đối có thể thiết kế, thực hiện và kiểm xử bất công khi họ cần đến các soát những dịch vụ này”.9 “Nên chọn lựa hình dịch vụ y tế. Ngoài ra chính phủ cũng cần phải tự thức bảo vệ nhân Người thổ dân Úc thường bị bệnh tật nhiều hơn và tỉ lệ tử vong cao chế trong việc thực hiện những chủ quyền nào?” trương có thể làm giảm thiểu những hơn so với những sắc dân khác ở khía cạnh của quyền về sức khỏe đã mọi lứa tuổi. Năm 2001, tuổi thọ được bảo đảm trong các đạo luật, dMuốn biết thêm về những của đàn ông thổ dân là 56 tuổi so chính sách hay thực tế. chọn lựa trong việc bảo vệ với tuổi thọ của đàn ông khác tại nhân quyền bằng một Hiến Úc là 77 tuổi, tuổi thọ của phụ nữ Chương hoặc một Ðạo Luật thổ dân là 63 tuổi so với tuổi thọ Chính sách y tế hiện thời của Úc Nhân Quyền, xin tham khảo của phụ nữ khác tại Úc là 82 tuổi. dữ kiện Số 1: Bối Cảnh Nhân Tuổi thọ của người thổ dân năm Các đạo luật chống phân biệt cấp liên bang và tiểu bang của Úc có sự bảo Quyền (Background to 2001 chỉ bằng tuổi thọ của đàn ông khác tại Úc trong những năm vệ hợp pháp đối với sự phân biệt có Human Rights). 1901–1910 và tuổi thọ của phụ liên quan đến việc tiếp cận các dịch nữ khác tại Úc trong những năm vụ y tế. Ðiều này có nghĩa là người 1920–1922.3 dân sẽ không bị từ chối việc sử dụng TÀI LIỆU THAM KHẢO các dịch vụ hoặc phải tiếp nhận các 1 Trường hợp cụ thể được cơ quan Anglicare Tasmania Người thổ dân bị nhiều chứng dịch vụ có tiêu chuẩn thấp hơn vì lý (Ðệ trình 142) báo cáo lên Ủy Ban Ðiều Tra Thượng bệnh thông thường như bệnh do chủng tộc, sắc tộc, phái tính, bản Viện về vấn đề Medicare (điều tra đầu tiên), tháng Bảy 2003, tr 7. tim, tiểu đường, béo phì và thận.4 năng sinh dục hay khả năng. Hơn 2 Trường hợp này được dựa trên một tình huống có Người thổ dân cũng gặp nhiều nữa, hầu hết các tiểu bang và lãnh trong tài liệu Tracking your Rights (1994), do Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Cơ Hội Bình Ðẳng và Nhân Quyền khó khăn hơn trong việc tiếp cận thổ đều có một Ðạo Luật về Y Tế (HREOC) ấn hành. nguồn nước uống, điều kiện vệ quy định việc cung cấp các dịch vụ y 3 Cục Thống Kê Úc, 4704.0 Indigenous Health: Greater Risks, Shorter Life Expectancy, 30/8/2001: www.abs. sinh, dinh dưỡng và nhà ở tương tế cho người dân trong lãnh thổ của gov.au (truy cập ngày 27/11/2003). xứng. mình. 4 Australian Institute for Health and Welfare, The Health and Welfare of Australia’s Aboriginal and Torres Strait Islander Peoples 2003, AIHW Cat. No. IHW-11. Người thổ dân thường gặp nhiều 5 Trường hợp cụ thể đã được báo cáo cho trung tâm khó khăn trong việc tiếp cận các Các quyền không được 6 Public Interest Advocacy Centre. Quyền về y tế còn được quy định trong UDHR Ðiều dịch vụ y tế chẳng hạn như khả 25.1; ICESCR Ðiều 12; CERD Ðiều 11.1(f); CEDAW năng chi trả, khoảng cách xa bảo vệ ở Úc Ðiều 12; CROC Ðiều 24. 7 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và xôi, phương tiện di chuyển và sự Tuy nhiên, các đạo luật chống phân Văn Hóa, Ý Kiến Chung số 14, “The right to the high- est attainable standard of health”, 11/8/2000, UN Doc sẵn có. Ngoài ra các dịch vụ y tế biệt về y tế của Úc không bảo đảm E/C.12/2000/4, paras 3, 4 and 11. không phải lúc nào cũng có sự một cách hoàn toàn rằng mọi người 8 Như ghi chú 7, đọan 12. Như ghi chú 7, đọan 27. phù hợp về mặt văn hóa. 9 dân đều có thể tiếp cận các dịch vụ y 10 Những Nhận Xét cuối cùng của Ủy Ban Liên Hiệp Quốc tế cơ bản. Khi xem xét vấn đề này tại về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa: Australia, 1/9/2000, UN Doc E/C.12/1/Add.50. TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  18. Housing Rights - Vietnamese Quyền về Nơi Cư Ngụ Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc Tình trạng vô gia cư ở Úc dự, an ninh và hòa bình; và Các Trường Hợp Cụ Thể Trong đêm kiểm tra dân số năm • việc tiếp cận nguồn nước uống sạch sẽ, nguồn năng lượng dùng 2001, đã có ít nhất 100.000 người Ðuổi nhà bất công và đưa tên vào việc nấu nướng, sưởi ấm vô gia cư. Trong số này, có đến 78% và thắp sáng; các tiện nghi vệ người thuê nhà lên danh sách là thành phần độc thân, 13% là các sinh và giặt giũ; nơi cất giữ thực sổ bìa đen cặp vợ chồng và 9% là những gia phẩm, nơi đổ rác, hệ thống cống Nancy, một bà mẹ đơn chiếc có hai đình (bao gồm 13.401 trẻ em).4 Gần rãnh và các dịch vụ khẩn cấp. con, đã nộp đơn xin nhà chính phủ phân nửa trong tổng số những người được 5 năm. Người chủ nhà mới vô gia cư (42%) là phụ nữ,5 và số Nhà ở còn phải có những tính năng: đây của Nancy đã từ chối không người dưới 25 tuổi cũng chiếm gần • có thể chi trả với giá phải chăng chịu sửa những nơi cần thiết trong phân nửa (46%); 26% ở độ tuổi – để chi phí nơi cư ngụ không là nhà. Vì thế Nancy nói cho chủ 12 - 18 và 10% là trẻ em dưới 12 một mối đe dọa đối với những nhà biết bà có thể sẽ khiếu nại tuổi.6 nhu cầu cơ bản khác; với Tòa đặc trách về Thuê Mướn • có thể tiếp cận được – đối với mọi (Tenancy Tribunal). Người chủ nhà Hầu hết những thành phần vô gia cư người mà không bị bất kỳ trở ngại phản ứng lại bằng cách đe dọa sẽ có nơi cư trú buổi tối. Khoảng phân mang tính phân biệt nào; đưa bà vào danh sách sổ bìa đen nửa trong số này ở tạm nhà bạn bè • có thể cư ngụ được – diện tích đủ “những người thuê nhà hay quậy”. hay người thân. Khoảng 14% những rộng và có khả năng chống lại các Ðây là một cơ sở dữ liệu mà các thành phân vô gia cư ngủ ngoài đầu điều kiện thời tiết; đại lý mua bán và cho thuê bất đường xó chợ hay tại những nơi bần • tương đối gần nơi làm việc và các động sản thường hay sử dụng. Sau cùng. dịch vụ xã hội, và không ở trong đó Nancy bị đuổi khỏi nhà và hiện các khu vực bị ô nhiễm; và không thể thuê nhà khác được vì Người thổ dân dễ bị lâm vào tình • tương xứng về mặt văn hóa tên bà đã có trong danh sách sổ trạng vô gia cư hơn những sắc dân – nhằm tạo điều kiện phát triển bìa đen. Thế là bà đành phải dẫn khác. Trong lúc người thổ dân chỉ các sinh hoạt văn hóa đa dạng.11 các con đi ở nhờ nhà bạn bè và chiếm 2% dân số Úc thì họ lại chiếm ít nhất 9% trong tổng số những hiện nay dọn về ở chung với mẹ thành phần vô gia cư. 19% trong số Chính sách hiện thời của mình trong một căn hộ một phòng ngủ. Bà Nancy tự hỏi không biết này ở trong những căn nhà xập xệ, Úc về nhà cửa đến bao giờ bà mới có thể có được thiếu tiện nghi, và 11% là thân chủ một nơi cư ngụ như xưa nữa.1 của những dịch vụ hỗ trợ nơi cư trú.7 Nước Úc có một số chính sách quy định việc cung cấp một số hình thức Các Trường Hợp Cụ Thể Quyền về nơi cư ngụ trong nhà ở dành cho những người có nhu cầu. các công ước quốc tế Thiếu nhà cửa với giá phải Theo Thỏa Thuận Nhà Ở Liên Bang- chăng Công Ước Quốc Tế về Quyền Kinh Tiểu Bang (Commonwealth–State Tế, Xã Hội và Văn Hóa (International Housing Agreement)12 , chính phủ Bert là một cụ già 70 tuổi sống các cấp có chương trình tài trợ nhà ở độc thân. Thu nhập của ông cụ là Covenant on Economic, Social and Cultural Rights - ICESCR)8 công công cộng (nhà chính phủ) và cộng tiền trợ cấp khuyết tật. Ông thuê đồng. Trong thập niên qua, ngân một căn phòng trong một chung nhận quyền được sống trong một tiêu chuẩn tương xứng, bao gồm sách tài trợ đã bị cắt giảm 54%. cư nội trú ở nội thành vì không đủ khả năng tài chính để thuê thực phẩm, quần áo và nhà cửa. Ngoài ra chính phủ còn có ngân sách hẳn một căn nhà hay một căn hộ. Quyền này bao gồm việc cải thiện tài trợ cho các dịch vụ hỗ trợ nơi cư Hiện ông phải dùng chung phòng liên tục các điều kiện sống.9 trú, chẳng hạn như các trung tâm tắm và nhà bếp với 3 người khác Quyền về nhà ở bao gồm: tạm trú dành cho người tị nạn. Tuy ở cùng tầng lầu. Ông ở đây đã • sự bảo vệ đối với việc bị đuổi nhà nhiên, tính đến tháng 7 năm 2005, được 5 năm nhưng hiện đang lo bất công (sự bảo đảm quyền sử các Chính Phủ Liên Bang và Tiểu lắng không biết sẽ phải đi đâu vì dụng đất đai nhà cửa);10 Bang vẫn chưa thống nhất về ngân căn chung cư nơi ông đang ở sẽ • việc tiếp cận nơi cư ngụ tương khoản dành cho những dịch vụ này được giật xập để xây lại.2 xứng để giúp họ sống trong danh cho ba năm sắp tới. Các Trường Hợp Cụ Thể Thiếu nhà cửa khẩn cấp Julie bỏ nhà ra đi đúng vào ngày cô tròn 17 tuổi vì không chịu nổi sự hiếp đáp của một thành viên trong gia đình. Cô đến xin trú ngụ tại một trung tâm lánh nạn nhưng nơi này lại không còn phòng trống nào cả. Thế là Tháng Bảy năm 2005 tối nay cô đành phải ngủ ngoài Dữ Kiện số đường.3 8
  19. Chương Trình Trợ Giúp Thuê Nhà của 2000.16 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc đề nghị xứng như luật pháp quốc tế quy định. Chính Phủ Liên Bang Úc (Federal Chính Phủ Úc đưa ra một Sách Lược Hiện số lượng nhà cửa với giá phải Government’s Commonwealth Rent Nhà Cửa Quốc Gia (National Housing chăng càng ngày càng không đủ để Assistance Program) là một chương Strategy) cho các tiểu bang và lãnh đáp ứng cho số người đang có nhu cầu trình trợ giúp tiền thuê nhà tư nhân thổ nhằm thành lập những chính sách cần đến nó. cho những người đang lãnh trợ cấp. đồng nhất về nhà cửa để thực hiện Tuy nhiên, những sinh viên, học sinh từng bước quyền được có nơi cư ngụ Việc bảo vệ quyền có nơi cư ngụ tương quá 25 tuổi đang lãnh trợ cấp Austudy tương xứng.17 Tuy nhiên lời đề nghị của xứng cần phải được thực hiện theo các hoặc những người có thu nhập thấp Ủy Ban đã không được thực hiện. tiêu chuẩn quốc tế để bảo đảm rằng không thuộc diện được Trợ Cấp Tiền mọi người dân Úc có được nơi cư ngụ Thuê Nhà (Rent Assistance). Ngoài Ở thành phố Darwin, việc thiếu thốn tương xứng với chi phí phải chăng. ra trợ cấp này sẽ không tính đến việc nơi cư ngụ rẻ tiền dành cho người thổ tiền thuê cao hơn ở các khu vực nội dân đã trở thành một vấn nạn trường thành.13 kỳ. Các kiểu nhà Âu Châu thường “Nên chọn lựa hình không thích hợp về mặt văn hóa. Ðã Chính phủ công nhận rằng tiền thuê có một số người bị buộc phải sinh sống thức bảo vệ nhân nhà sẽ không còn ở mức phải chăng một khi nó vượt quá 30% mức thu tại nơi công cộng thế mà hội đồng thành phố địa phương lại đưa ra một quyền nào?” nhập của một hộ gia đình. Tuy nhiên, số quy định không cho phép người dân trong tổng số những người được trợ được ngủ ngoài nơi công cộng trong dMuốn biết thêm về những cấp tiền thuê nhà có đến hơn 1/3 thời gian từ khi hoàng hôn cho đến chọn lựa trong việc bảo (330.360) phải dùng trên 30% mức lúc rạng đông. Trong năm 2001, trong thu nhập của mình để trả tiền thuê số những người bị phạt vì ngủ tại nơi vệ nhân quyền bằng một nhà. Trong số này có đến 85.000 người công cộng, thì có đến 70% là Người Hiến Chương hoặc một phải dùng hơn 50% thu nhập của mình Thổ Dân.18 Ðạo Luật Nhân Quyền, xin để trang trải tiền thuê nhà. tham khảo dữ kiện Số 1: Các thí dụ về việc bảo vệ Chính phủ các tiểu bang và lãnh thổ Bối Cảnh Nhân Quyền các quyền về nơi cư ngụ có ban hành một số đạo luật quy (Background to Human định các quyền lợi và trách nhiệm tối trên thế giới Rights). thiểu về vấn đề thuê mướn nhà ở. Tuy nhiên, chính phủ liên bang lại không Ðạo Luật về các Quyền mang tính Hiến có một chính sách nào về các đạo luật TÀI LIỆU THAM KHẢO Pháp của Nam Phi bao gồm quyền được thuê mướn nhà ở. có nơi cư ngụ tương xứng. Tháng Mười 1 Dựa trên các trường hợp cụ thể của Hiệp Hội Người Thuê Nhà NSW (Tenants’ Union of NSW), trong phúc trình Submission to năm 2000, Tòa Hiến Pháp Nam Phi Các quyền về nơi cư ngụ phán rằng Chính Phủ Nam Phi đã có the Residential Tenancy Database Working Party, December 2003. không được bảo vệ ở Úc. sự vi phạm về quyền này đối với 900 Dựa trên các trường hợp cụ thể do Rough Edges, St John’s 2 Anglican Church, Darlinghurst, NSW đúc kết. người bị buộc phải rời khỏi nơi cư ngụ 3 Như ghi chú 2. “bất hợp pháp” vì họ không có nơi cư 4 ABS, Chương Trình Phân Tích Thống Kê Dân Số Úc của Cục Nước Úc có một số đạo luật và chính ngụ thay thế khác.19 Tòa còn phán rằng Thống Kê ABS, Counting the Homeless 2001, November 2003, tr 2–3. sách quy định việc cung cấp cho người chương trình nhà ở của chính phủ cần 5 Như ghi chú 4, tr 3–4. dân nơi cư ngụ tương xứng nhưng lại cung cấp nơi cư trú tạm thời cho những 6 Như ghi chú 4, tr 3. không có một đạo luật nào đòi hỏi người có nhu cầu cấp thiết và chính phủ 7 Như ghi chú 4, tr 5. 8 Các hiệp định nhân quyền quốc tế khác cũng công nhận quyền chính phủ phải bảo đảm rằng người đã đồng ý cung cấp nơi trú ngụ tạm về nơi cư ngụ. Tuy nhiên, chỉ có công ước ICESCR là có sự dân có sự tiếp cận đối với nơi cư ngụ thời, tiện nghi vệ sinh, các dịch vụ cơ công nhận rộng rãi nhất. tương xứng hoặc cho phép người dân ICESCR, Ðiều 11. 9 bản và nguồn nước. 10 Bình Luận Chung số 7 (General Comment 7) khẳng định rằng được khiếu nại về việc nhu cầu nhà việc đuổi nhà bằng võ lực là sự ép buộc một cá nhân phải rời cửa không được đáp ứng. nơi cư trú (nhà cửa và/hoặc đất đai) vĩnh viễn hoặc tạm thời Trong hai năm 2001 và 2003, chính trái với ý muốn của các cá nhân, gia đình và/hoặc cộng đồng Chẳng hạn như các đạo luật về thuê phủ Scotland (Tô Cách Lan) đã đưa mà không có sự dự phòng, và tiếp cận, đối với các hình thức pháp lý hay bảo vệ thích hợp khác. Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về mướn nhà cửa ở hầu hết các tiểu bang ra một đạo luật đòi hỏi giới hữu trách Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa, “Quyền được nơi cư ngụ và lãnh thổ cho phép chủ nhà đuổi địa phương và các cơ quan chính phủ tương xứng (Ðiều.11.1): cưỡng bức rời nơi cư ngụ” (“The right to adequate housing (Art.11.1): forced evictions”), 20/5/1997. người thuê nhà mà không cần phải có cung cấp nơi cư trú “chẳng đặng đừng” 11 Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa, lý do, hoặc cho phép chủ nhà tăng tiền tạm thời cho những người không có Bình Luận Chung số 4, “Quyền được nơi cư ngụ tương xứng” thuê nhà theo ý muốn. Tuy nhiên, chỉ nơi “che nắng che mưa”. Ðạo Luật Vô (“The right to adequate housing”), 13/12/1991. 12 Ðạo Luật Trợ Giúp Nhà Ở năm 1996 (Housing Assistance Act có các tiểu bang Queensland, South Gia Cư năm 2003 (Homelessness Etc 1996) (Cth). Australia, Victoria14 và Lãnh Thổ Thủ (Scotland) Act 2003) quy định rằng 13 National Shelter and Australian Council for Social Service, “Trợ cấp Thuê Nhà: có thật trợ giúp người thuê nhà chăng? (Rent Ðô ACT15 là có những đạo luật bảo vệ đến năm 2012, người dân sẽ có quyền Assistance: does it deliver affordability?)”, September 2003. các quyền thuê mướn nhà cửa cơ bản khiếu kiện để khẳng định quyền được 14 Peter Alexander, “Great Expectations: In Pursuit of Legislative dành cho người ở trọ và người ở nột tái bố trí nhà ở.20 Reform for Boarders in NSW”, Parity, February 2004, tr 77. 15 Tu Chính Án về Người Thuê Nhà năm 2004 (Residential trú mà thôi. Tenancies Amendment Act 2004) (ACT). Cải thiện quyền về nơi cư Những Nhận Xét Cuối Cùng của Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về 16 Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa: Australia, 1/9/2000, UN Vào tháng Tám năm 2000, Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Các Quyền Kinh Tế, ngụ ở Úc 17 Doc E/C.12/1/Add.50, đoạn 21. Như ghi chú 15, đoạn 34. 18 Cassandra Goldie, “Living in public space: a human rights Xã Hội và Văn Hóa đã bày tỏ sự quan wasteland?”, Parity, December 2002, tr 279. ngại về việc nước Úc thiếu sự bảo vệ Trong lúc nước Úc có một lịch sử về 19 Constitutional Court of South Africa, Government of Republic of South Africa and others v Grootboom and others, Case CCT cho người thuê mướn nhà cửa trong việc có những chương trình nhà cửa 11/00, 4 October 2000, www.concourt.gov.za (truy cập ngày vấn đề bị đuổi nhà và tiền thuê nhà khuyến khích giá cả thuê nhà phù hợp 24/3/2004). gia tăng một cách quá đáng. Ðây là và nơi cư ngụ dành cho những người 20 Robina Goodlad, “Housing and Social Justice: the case of Scottish homelessness policy”, presented at Housing Futures một vấn đề đặc biệt xảy ra ở Sydney lâm vào cảnh khủng hoảng thì người – the Australian National Housing Conference, 27 November trong thời gian thành phố này chuẩn dân lại không được luật pháp bảo vệ 2003. bị tổ chức Thế Vận Hội Olympic năm về quyền được có nơi cư ngụ tương TRUNG TÂM YỂM TRỢ QUYỀN LỢI CÔNG CỘNG * www.piac.asn.au * ÐƯỢC SỰ TÀI TRỢ CỦA TỔ CHỨC MYER FOUNDATION VÀ TỔ CHỨC LUẬT PHÁP & CÔNG LÝ NSW (LAW & JUSTICE FOUNDATION OF NSW) * THÁNG BẢY NĂM 2005 PIAC xin chân thành cảm tạ sự giúp đỡ của cô Nga Nguyen, Cộng Ðồng Người Việt Tự Do Úc Châu, Tiểu Bang NSW trong việc kiểm tra bản dịch Việt ngữ của tài liệu này. Những tài liệu này có thể được sao chép lại để sử dụng cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận với sự thừa nhận bản quyền của PIAC và Scratch Media. Việc sao chép lại cho những mục đích khác phải được sự chấp thuận trước của PIAC.
  20. Indigenous Rights - Vietnamese Quyền Của Người Thổ Dân Bảo Vệ Nhân Quyền ở Úc TAO NGHĨ CHÚNG MÌNH CÓ THỂ AN TÂM ÐỂ ÐOÁN Các Trường Hợp Cụ Thể RẰNG BỌN HỌ KHÔNG PHẢI ÐANG ÐỌC BẢN Quyền về gia đình TUYÊN NGÔN NHÂN QUYỀN ÐÂU! “Tôi nghĩ nỗi đau lớn nhất là mẹ tôi phải đuổi theo chiếc xe an sinh – Tôi sẽ không bao giờ quên được chuyện này – chúng tôi đang nhìn ra ngoài cửa sổ còn mẹ thì chạy theo sau chúng tôi gào thét. Họ nhốt chúng tôi trong phòng giam của cảnh sát trong lúc mẹ tôi đi tới đi lui bên ngoài trạm cảnh sát, vừa khóc vừa gào tên chúng tôi. Tất cả là Tribal Peoples in Independent Countries) Cải thiện việc bảo vệ nhân quyền cho mọi 10 đứa chúng tôi”. là công cụ thứ hai trong luật quốc tế đặc người dân ở Úc sẽ có một ảnh hưởng tích Trên đây là lời khai của một phụ biệt đối phó với các quyền của người thổ cực đến cuộc sống hàng ngày của người nữ bị cách ly khỏi gia đình vào dân. Trong khi Công Ước này vẫn chưa thổ dân Úc. thập niên 60 và được đưa vào được chính phủ Úc ký kết thì công ước lại Nhà Các Thiếu Nữ Parramatta công nhận và bảo vệ rất nhiều quyền của Các thế hệ bị cưỡng đoạt người thổ dân, chẳng hạn như quyền về Trong phiên xử Các Thế Hệ Bị Cưỡng Ðoạt (Parramatta Girls Home), NSW.1 (Stolen Generations)12 lần đầu tiên Tối ngôn ngữ; điều khoản quy định các dịch vụ y tế thích hợp với văn hóa của người Cao Pháp Viện Úc đã xem xét đến tích Thông lệ tách rời trẻ em người thổ dân ra khỏi gia đình họ ở Úc thổ dân; việc bảo vệ văn hóa; và sự công cách hợp pháp của chính sách cưỡng bách trước đây nằm trong khuôn khổ nhận quyền sở hữu đất đai.7 cách ly trẻ em người thổ dân. Tuy nhiên, chiến lược kiểm soát mọi sinh Tối Cao Pháp Viện phán rằng Hiến Pháp hoạt trong đời sống người thổ dân Trong khi công ước này chưa có sự ràng Úc đã không có quy định bảo vệ quyền của chính phủ Úc. Người thổ dân buộc về mặt pháp lý thì các quyền của của người thổ dân. được xem như không thích hợp người thổ dân hầu như được công nhận rõ với thiên chức làm cha làm mẹ vì ràng trong Dự Thảo Tuyên Ngôn về Quyền Chủ quyền và quyền tự quyết giòng giống của họ. Chính sách của Người Thổ Dân.8 Bản Dự Thảo cho Ðối với người thổ dân, chủ quyền có thể này được kéo dài đến những năm thấy một quyết tâm quốc tế mạnh mẽ đối mang nhiều ý nghĩa, bao gồm: của thập niên 70 và đã hủy hoại • việc công nhận những bất công trong với các nguyên tắc nhân quyền, bao gồm nhiều gia đình, văn hóa cũng như quá khứ quyền bình đẳng và quyền tự quyết trong • quyền tự chủ và quyết định trong các nhân phẩm con người. Rất nhiều các lãnh vực chính trị, xã hội và kinh tế. người thổ dân vẫn còn bị ảnh lãnh vực có ảnh hưởng đến đời sống hưởng bởi việc cưỡng bách cách ly Bản Dự Thảo Tuyên Ngôn thừa nhận các hàng ngày của người thổ dân khỏi gia đình họ. mối quan hệ văn hóa và họ hàng bằng • công nhận quyền làm chủ đất đai và quyền thương lượng những đòi hỏi về việc công nhận quyền của một tập thể chủ quyền đất đai hay một nhóm người thổ dân. Ngoài ra • bảo vệ những tập tục văn hóa và luật Quyền của người thổ dân và Bản Dự Thảo còn công nhận mối quan hệ lệ; và các công ước quốc tế đặc biệt của người thổ dân với đất đai và • bảo vệ các quyền một cách bình Quyền của người thổ dân được bao gồm công nhận quyền được thực hành tập tục đẳng.13 trong các Công Ước của Liên Hiệp Quốc, văn hóa của họ. công nhận các quyền của con người có Tuy nhiên, những quyền này không được Quyền tự quyết là quyền tự chọn lựa và liên quan đến mọi người.6 Do các hoàn làm việc để tiến tới việc tự đáp ứng về bảo vệ ở Úc. mặt kinh tế của người thổ dân. Sự tham cảnh đặc biệt của người thổ dân, Liên gia có ý nghĩa trong tiến trình dân chủ là Hiệp Quốc đã tuyên bố thập niên 1995– Chính sách hiện thời của Úc về một phần quan trọng của quyền tự quyết. 2004 là Thập Niên Quốc Tế của Thế Giới Người Thổ Dân (International Decade of quyền của người thổ dân Việc cải thiện quyền tự quyết của người Tình trạng xã hội và kinh tế thổ dân đã có một số tiến bộ, chẳng hạn the World’s Indigenous People). Người thổ dân chiếm 2,4% dân số Úc.9 như việc thành lập các dịch vụ pháp lý Công Ước về việc Loại Bỏ Mọi Hình Thức và y tế người thổ dân. Tuy nhiên, vào Người thổ dân Úc có mức thu nhập thấp Phân Biệt Chủng Tộc (Convention on tháng Ba năm 2005, Quốc Hội Liên Bang hơn những sắc dân khác, có tỉ lệ thất đã thông qua một đạo luật bãi bỏ Ủy the Elimination of All Forms of Racial nghiệp cao hơn, trình độ giáo dục thấp Discrimination - CERD) công nhận quyền Ban Người Thổ Dân và Dân Ðảo Torres hơn và ít có khả năng làm chủ một căn Strait Island (Aboriginal and Torres Strait của người thổ dân không bị đối xử phân nhà.10 Tuổi thọ của đàn ông người thổ dân Islander Commission). Chính Phủ Liên biệt. là 56 tuổi (so với tuổi thọ trung bình của Bang cho biết sẽ không hậu thuẫn sự đại Tháng Bảy năm 2005 Công Ước có liên quan đến Người Thổ một người đàn ông Úc là 77 tuổi), và tuổi diện của người thổ dân được bầu chọn thọ của phụ nữ người thổ dân là 63 tuổi trong việc đưa ra những quyết định có 9 Dữ Kiện số Dân và Bộ Tộc tại Các Nước Ðộc Lập (Convention concerning Indigenous and (so với tuổi thọ trung bình của một người liên quan đến các dịch vụ cho người thổ phụ nữ Úc là 82 tuổi).11 dân.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2