Bắt đầu bỏ cuộc lãi suất cao?
Hơn một tháng kể từ khi tạo hiện tượng “đi đầu” về áp lãi suất huy động cao, thị
trường chính thức ghi nhận thành viên đầu tiên bỏ cuộc.
lần đầu tiên sau một thời gian dài thị trường mới chứng kiến các ngân hàng lớn
như ACB, Eximbank, Sacombank đi đầu trong việc áp lãi suất huy động VND cao
nhất trên thị trường (xét theo biểu niêm yết). ACB và Sacombank lần lượt áp mức
cao nhất 13%/năm, với Eximbank là 12,8%/năm, sau đó những mức lãi suất cao
này nhanh chóng mở rộng trong hệ thống. Trước đây, những “ông lớn” này
thường áp thấp hơn hẳn các thành viên khác.
Nay, biểu lãi suất huy động VND của Eximbank đã không còn sự cạnh tranh quyết
liệt nữa. Mà theo một lãnh đạo của ngân hàng này, khi nguồn vốn dồi dào, cơ cấu
đã thuận lợi hơn mà tín dụng tăng trưởng khó khăn thì việc hạ bớt lãi suất huy
động cũng là hợp lý.
Ước tính, hiện nguồn vốn khả dụng của Eximbank đang dư thừa trên dưới 15.000
tỷ đồng, trong khi cho vay ra trên cả thị trường 1 và thị trường 2 đều chưa thể đẩy
mạnh. Chi phí huy động theo đó càng phải cân nhắc chặt hơn.
Đó cũng là bài toán chung tại nhiều thành viên. Lãi suất nhìn chung vẫn chưa có
biểu hiện căng lên trên biểu niêm yết dù mùa cao điểm chi trả cuối năm đã gần kề
- điểm khác biệt rất lớn so với những ồn ào và căng thẳng vào thời điểm này năm
ngoái.
Tuy nhiên, ở một diễn biến khác, Eximbank đang tranh thủ nguồn vốn từ vàng với
lãi suất và cơ cấu kỳ hạn vừa đột ngột đảo chiều. Biểu lãi suất chứng chỉ huy động
vàng dành cho khách hàng cá nhân áp từ hôm nay (8/11) đã mở rộng các kỳ hạn,
lãi suất cũng tăng mạnh trở lại.
Cụ thể, đầu tuần này Eximbank có quyết định giảm mạnh lãi suất huy động vàng
từ 1,6%/năm xuống chỉ còn 0,5%/năm với kỳ hạn chỉ còn 2 tuần. Nhưng hôm nay
các mức lãi suất 0,5%, 0,8%, 0,9% và 1%/năm đã lần lượt xuất hiện, ứng với độ
rộng của các kỳ hạn từ 3 - 6 tháng.
Lãnh đạo ngân hàng này giải thích rằng, có thể xem đó là một phản ứng phòng vệ
khi lãi suất huy động vàng trên thị trường đã tăng trở lại, ngân hàng cần giữ chân
khách hàng.
Tại một số ngân hàng thương mại khác, lãi suất chứng chỉ huy động vàng đã có từ
1% - 1,5%, cơ cấu kỳ hạn cũng mở rộng hơn với 1 - 7 tháng (căn theo mốc phải
ngừng hẳn là 30/6/2013). Hay ngày 7/11, ACB cũng đã trở lại đẩy mạnh huy động
vàng khi áp lãi suất từ 0,8% - 1%/năm với các kỳ hạn 1 - 3 tháng; riêng ưu đãi
dành cho khách hàng chuyển đổi kỳ hạn 4 - 6 tháng có từ 1,2% - 1,8%/năm…
Với những diễn biến trên, một vòng quay mới của vốn vàng lại được khởi động
lại. Vấn đề là liệu các ngân hàng có đi lại “vết xe đổ” từ chuyển đổi dẫn đến khả
năng thua lỗ, rủi ro thanh khoản như một số trường hợp vừa qua?
Điểm mấu chốt trong vòng quay mới này là các ngân hàng chỉ được huy động để
đảm bảo nguồn chi trả đến hạn và không được phép cho vay vàng như trước nữa.
Các kế hoạch huy động đều phải được xây dựng và báo cáo chi tiết để Ngân hàng
Nhà nước giám sát, xét duyệt.
Một trong những rủi ro lớn nhất vừa qua, bên cạnh sự biến động quá mạnh của giá
vàng, là khó khăn từ hoạt động rút vàng trước hạn của người dân. Theo đó, ở vòng
quay mới này, Ngân hàng Nhà nước nêu rõ một nguyên tắc trong văn bản nới hạn
huy động vàng là: “Chứng chỉ huy động phát hành mới không được chi trả trước
hạn”.
Nguyên tắc và quy định là vậy, mặc nhiên đối với các nguồn vốn gửi có kỳ hạn tại
ngân hàng nói chung. Nhưng trên thực tế, ở một số tình huống nhất định, hoạt
động rút trước hạn của người dân mở rộng có thể tạo áp lực rất lớn đối với ngân
hàng, mà trường hợp ACB vừa qua là một điển hình.