CÁCH GÂY HẠI CỦA MẦM BỆNH
A- Cách gây hại của mầm bệnh đối với cây trồng
ª Tác động cơ học của ký sinh trên ký chủ
Vi khuẩn, virus không có khả năng chủ động xuyên qua
mô tế bào ký chủ bằng tác động cơ học
Tuyến trùng, thực vật thượng đẳng ký sinh và một số
nấm có khả năng này.
Thực vật thượng đẳng ký sinh và nấm: tạo ra các sợi áp
sát hoặc vòi bám (appressorium) gắn chặt vào ký chủ
sợi áp mọc ra vòi xâm nhập xuyên qua lớp cutin và
thành tế bào xâm nhập vào giữa hai vách tế bào sẽ bị
lực dính của hai vách cản lại.
Sợi xâm nhập xuyên qua lớp cutin: có kích thước rất nhỏ
bán kính sợi nấm tăng nhanh (dạng phểu) trở lại
kích thước bình thường sau khi xuyên qua được vách tế
bào.
Tuyến trùng: bám vào tế bào bằng hấp lực của vách
miệng đẩy kim chích vào tế bào cả thân tuyến
trùng lọt vào theo.
ª Tác động hóa học của ký sinh lên mô tế bào ký chủ
Tác động hóa học của ký sinh:
- do các phản ứng sinh hóa xảy ra liên tục
- do các chất tiết ra từ ký sinh với những chất có
sẵn
- do kích thích tạo ra ở cây ký chủ.
Các chất do vi sinh trực tiếp, gián tiếp tiết ra:
- Men: phân hủy cơ cấu tế bào, phá vỡ các chất dự
trữ, tác động trực tiếp nguyên sinh chất làm biến
đổi chức năng của tế bào.
- Độc tố: tác động trực tiếp đến nguyên sinh chất,
ngăn cản tính thẩm thấu, các chức năng khác của
tế bào.
- Chất điều hòa tăng trưởng: làm tăng hoặc giảm
khả năng phân bào sự lớn mạnh của tế bào
- Các đường đa: tác dụng trong các bệnh mạch dẫn,
gây ra sự tắc nước và có tính độc.
- Chất kháng sinh: ít được nghiên cứu, có tác động
giống như các độc tố.
Các enzym, chất điều hòa tăng trưởng: quan trọng
hơn đường đa và các chất kháng sinh.
VD: Bệnh thối nhũn: enzym là chủ yếu
Bệnh bướu: chủ yếu là chất kích thích tố tăng
trưởng
Helminthosporium tiết ra độc tố.
Trong 5 nhóm tác nhân gây bệnh cây trồng (trừ
virus): đều tạo men, chất điều hòa tăng trưởng, các chất
đường.
Nấm, vi khuẩn: tiết các độc tố kháng sinh