131
Bài 35
BỆNH SỐT RÉT
MỤC TIÊU
1. Trình bày được khái niệm, triệu chứng lâm sàng của bệnh sốt rét thường.
2. Trình bày được biện pháp chẩn đoán và điều trị bệnh sốt rét thường.
NỘI DUNG
1. Khái niệm
Bệnh sốt rét là bệnh do Plasmodium ký sinh ở người gây ra, bệnh được lưu
hành và truyền từ người này qua người khác bởi muỗi Anopheles bệnh được biểu hiện
bằng tam trứng cổ điể: rét run, sốt, ra mồ hôi.
2. Triệu chứng lâm sàng
Từ khi người bị muỗi mang mầm bệnh đốt, bệnh diễn biến qua 3 thời kỳ.
2.1. Thời kỳ ủ bệnh
P.falciparum : 8 – 12 ngày
P. vivax : 11 – 21 ngày
P. malariae : 21 – 40 ngày
2.2. Thời kỳ toàn phát
- Là thời kỳ phát triển hoàn chỉnh chu kỳ vô tính trong máu, bệnh biểu hiện
bằng cơn sốt đầu tiên không điển hình: sốt liên miên không thành cơn, dễ nhầm với
các bệnh nhiễm trùng khác.
- Những cơn sốt sau đó thường điển hình và có 3 giai đoạn rõ dệt: rét run, nóng,
vã mồ hôi.
- Có bệnh nhân có cơn sốt hàng ngày, sốt cách nhật cách 2 ngày tùy theo loại
Plasmodium.
- Đợt sốt đầu tiên kéo dài trung bình 10 ngày, nếu không được điều trị tốt, bệnh
nhân sẽ có cơn sốt tái phát do 2 nguyên nhân sau:
. Do ký sinh trùng thể hồng cầu chưa bị tiêu diệt hết nên tiếp tục sinh
sản và gây cơn sốt, tất cả các loại ký sinh trùng đều có tái phát kiểu này (gọi là tái phát
gầu)
. Do những thể ngoại hồng cầu (thể ngủ) ở trong tế bào gan chưa được
tiêu diệt, thỉnh thoảng lại tung vào máu một đợt ký sinh trùng và gây cơn sốt (gọi là
cơn tái phát xa)
- Nếu ở vùng sốt rét lưu hành hay trong một ổ dịch bệnh nhân có thể bị nhiễm 1
hay nhiều lần với một hay nhiều loại ký sinh trùng, tùy theo mức độ nặng nhẹ của
vùng sốt rét và thời gian ở vùng sốt rét của bệnh nhân.
- Đợt sốt đầu tiên thường không có dấu hiệu báo trước.
- Những đợt tái phát hay tái nhiễm thường có dấu hiệu báo trước: như cơ thể
mệt mỏi, nhức đầu, tức xương sống, mỏi xương bả vai vv... các triệu chứng này
thường mất đi sau khi xuất hiện cơn sốt.
2.3. Thời kỳ khỏi bệnh
- Bệnh sốt rét không phải là bệnh mãn tính do đó có giai đoạn kết thúc bệnh và
khỏi hẳn.
