Bơm
MỤC LỤC
1. Giới thiệu về bơm.......................................................................................... 1
2. Phân loại bơm ............................................................................................... 1
2.1. Bơm thể tích ........................................................................................... 1
2.1.1. Bơm pittông .......................................................................................... 1
2.1.2. Bơm cánh trượt .................................................................................... 3
2.1.3 Bơm răng khía ....................................................................................... 3
2.2. Bơm ly tâm ............................................................................................. 4
2.2.1 Phân loại bơm ly tâm ............................................................................. 4
2.2.2 Nguyên tắc làm việc của bơm ly tâm ..................................................... 4
2.3. Một số loại bơm khác ............................................................................. 5
2.3.1 Bơm xoáy lốc......................................................................................... 5
2.3.2 Bơm tia (tuye) ........................................................................................ 6
3. Các thông số đặc trưng của bơm .................................................................... 6
3.1. Lưu lượng (năng suất) của bơm .............................................................. 6
3.2. Công suất của bơm ................................................................................. 7
3.2.1. Công suất hữu ích ............................................................................... 7
3.2.2. Công suất trên trục của bơm ............................................................... 7
3.2.3. Công suất của động cơ ........................................................................ 7
3.3. Hiệu suất của bơm .................................................................................. 7
3.4. Áp suất toàn phần và chiều cao hút của bơm ........................................... 8
3.4.1. Áp suất toàn phần ............................................................................... 8
3.4.2. Chiều cao hút của bơm ....................................................................... 9
4. Bơm và đường ống ...................................................................................... 10
4.1. Đặc tuyến của bơm ly tâm .................................................................... 10
4.2. Đặc tuyến mạng ống và điểm làm việc của bơm ................................... 12
5. Bơm trong Hysys ........................................................................................ 14
5.1. Nguyên lý của bơm ............................................................................... 14
5.2. Design Tab ........................................................................................... 15
5.3. Rating Tab ............................................................................................ 17
5.4. Worksheet Tab...................................................................................... 17
5.5. Performance Tab................................................................................... 18
5.6. Dynamics Tab ....................................................................................... 18
Tài liệu tham khảo ................................................................................................ 19
1
1. Giới thiệu về bơm
Bơm được sử dụng để cung cấp năng lượng tạo nên sự chênh lệch áp lực đẩy chất
lỏng chuyển động từ thấp lên cao, hoặc tạo thành dòng chảy trong mương máng nằm
ngang. Trong công nghiệp hoá chất và thực phẩm, bơm được dùng rất phổ biến và đa
dạng. Bơm được chia làm nhiều loại tuỳ đặc trưng cấu tạo tính năng và phạm vi ứng dụng.
Dựa vào nguyên lý làm việc người ta chia bơm thành các loại sau:
Bơm thể tích: Do bộ phận tịnh tiến hay quay của bơm làm thay đổi thể tích bên
trong tạo nên áp suất âm ở đầu hút và áp suất dương ở đầu đẩy, do đó thế năng và áp suất
của chất lỏng khi qua bơm tăng lên.
Bơm ly tâm: Nhờ lực ly tâm tạo ra trong chất lỏng khi guồng quay mà chất lỏng
được hút vào và đẩy ra khỏi bơm.
Bơm đặc biệt: Bao gồm các loại bơm không có bộ phận dẫn động như động cơ
điện, máy hơi nước, mà dùng luồng khí hay hơi làm nguồn động lực để đẩy chất lỏng. Ví
dụ bơm tia, bơm sục khí, thùng nén, xiphông…
2. Phân loại bơm
2.1. Bơm thể tích
2.1.1. Bơm pittông
i) Nguyên tắc làm việc của bơm pittông
Bơm gồm hai phần chính: phần cơ cấu thuỷ lực là phần trực tiếp vận chuyển chất
lỏng; và phần dẫn động là phần truyền năng lượng từ động cơ đến bơm, làm cho chất lỏng
chuyển động.
Trên đường ống hút và đẩy có bầu khí 2 và 7 chứa không khí. Nhờ bộ phận dẫn
động, pittông di động qua lại dọc theo xilanh trên một đoạn dài s gọi là khoảng chạy của
pittông. Vị trí biên của pittông về phía phải và trái của xilanh gọi là “vị trí chết”. Khi
pittông chuyển về phía phải làm tăng thể tích trong xilanh, nên áp suất giảm xuống thấp
hơn áp suất khí quyển. Dưới tác dụng của áp suất khí quyển lên mặt thoáng bể chứa, chất
lỏng dâng lên trong ống hút, qua van hút vào choán đầy xilanh, đó là quá trình hút. Khi
pittông chuyển động ngược lại về phía trái, van hút đóng lại, van đẩy mở ra, chất lỏng
được đẩy từ xilanh vào ống đẩy, đó là quá trình đẩy.
2
ii) Sơ đồ bơm pittông.
Hình 1. Bơm pittông
iii) Phân loại bơm pittông
Tuy giống nhau về nguyên tắc làm việc như đã nêu, nhưng tuỳ theo mục đích, điều
kiện làm việc và tính chất của chất lỏng cần vận chuyển mà bơm pittông có nhiều loại cấu
tạo khác nhau và cũng có nhiều cách phân loại khác nhau.
Theo phương pháp dẫn động, chia làm ba loại:
Bơm có dẫn động – động cơ điện truyền động qua tay biên quay
Bơm tác dụng bằng hơi – pittông được nối trực tiếp với máy hơi nước và
làm việc nhờ động lực của máy hơi nước
Bơm tay.