-1-
M« t¶ M« t¶
Ngoµi nh÷ng hÖ thèng EFI, ESA, vµ ISC, phÇn lín c¸c hÖ
thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®ược trang bÞ c¸c hÖ thèng sau, mÆc
dï chóng kh¸c nhau gi÷a c¸c ®éng c¬,
TÊt c¶ nh÷ng hÖ thèng nµy ®Òu ®ược ®iÒu khiÓn bëi ECU ®éng
c¬.
• ETCS-i (Electronic Throttle Control System-intelligent – HÖ
thèng ®iÒu khiÓn bXím ga ®iÖn tö - th«ng minh)
• VVT-i (Variable Valve Timing-intelligent – Thêi ®iÓm phèi
khÝ thay ®æi – Th«ng minh)
• VVTL-i (Variable Valve Timing and Lift-intelligent - Thêi
®iÓm phèi khÝ vµ hµnh tr×nh xup¸p thay ®æi – Th«ng minh)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn sÊy nãng cm biÕn «xy/ c¶m biÕn tû lÖ
kh«ng khÝ nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ
• §iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t
• ACIS (Acoustic Control Induction System – HÖ thèng n¹p
khÝ cã chiÒu dµi hiÖu dông thay ®æi)
• HÖ thèng AI (Air Injection – Phun khÝ) / HÖ thèng AS (Air
Suction – Hót khÝ)
• HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
• §¸nh gi¸ trÞ sè èctan
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t OD ECT
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t EGR
• T-VIS (Toyota-Variable Induction System – HÖ thèng n¹p
biÕn ®æi Toyota)
• HÖ thèng SCV (Swirl Control Valve – Van ®iÒu khiÓn xo¸y)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p suÊt tuabin t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y nÐn t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn EHPS (Electro-Hydraulic Power
Steering – HÖ thèng trî lùc l¸i ®iÖn - thñy lùc)
(1/1)
HÖ thèng ETCS-i M« t¶
ETCS-i (HÖ thèng ®iÒu khiÓn bXím ga ®iÖn tö - th«ng minh)
lµ mét hÖ thèng sö dông m¸y tÝnh ®Ó ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn
gãc më cña bXím ga.
Gãc më cña bXím ga th«ng thXêng ®Xîc ®iÒu khiÓn trùc
tiÕp b»ng d©y c¸p nèi tõ bµn ®¹p ga ®Õn bXím ga ®Ó më vµ
®ãng nã. Trong hÖ thèng nµy, d©y c¸p ®Xîc lo¹i bá, vµ ECU
®éng c¬ dïng m«t¬ ®iÒu khiÓn bXím ga ®Ó ®iÒu khiÓn gãc
më cña bXím ga ®Õn mét gi¸ trÞ tèi Xu tX¬ng øng víi møc ®é
®¹p bµn ®¹p ga. Ngoµi ra, gãc më cña bµn ®¹p ga ®Xîc
nhËn biÕt b»ng c¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga, vµ gãc më cña
bXím ga ®Xîc nhËn biÕt bëi c¶m biÕn vÞ trÝ bXím ga. HÖ
thèng ECTS-i bao gåm cm biÕn vÞ trÝ bXím ga, ECU ®éng
c¬ vµ cæ häng giã. Cæ häng giã bao gåm bXím ga, m«t¬
®iÒu khiÓn bXím ga, c¶m biÕn vÞ trÝ bXím ga vµ c¸c bé phËn
kh¸c.
(1/1)
-2-
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña cæ häng giã
NhX trªn h×nh minh häa, cæ häng giã bao gåm bXím ga,
c¶m biÕn vÞ trÝ bXím ga dïng ®Ó ph¸t hiÖn gãc më cña
bXím ga, m«t¬ bXím ga ®Ó më vµ ®ãng bXím ga, vµ mét lß
xo håi ®Ó tr¶ bXím ga vÒ mét vÞ trÝ cè ®Þnh. M«t¬ bXím ga
øng dông mét m«t¬ ®iÖn mét chiÒu (DC) cã ®é nh¹y tèt vµ
tiªu thô Ýt n¨ng lXîng.
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn ®é lín vµ hXíng cña dßng ®iÖn
ch¹y ®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bXím ga, lµm quay hay gi÷ m«t¬,
vµ më vµ ®ãng bXím ga qua mét côm b¸nh r¨ng gim tèc.
Gãc më bXím ga thùc tÕ ®Xîc ph¸t hiÖn b»ng mét c¶m biÕn
vÞ trÝ bXím ga, vµ th«ng sè ®ã ®Xîc ph¶n håi vÒ cho ECU
®éng c¬.
Khi dßng ®iÖn kh«ng ch¹y qua m«t¬, lß xo håi sÏ më bXím
ga ®Õn mét vÞ trÝ cè ®Þnh (khong 7O). Tuy nhiªn, trong chÕ
®é kh«ng t¶i bXím ga ®Xîc ®ãng l¹i nhá h¬n so víi vÞ trÝ cè
®Þnh.
Gîi ý:
• Khi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc, nã bËt ®Ìn
b¸o hX háng trªn ®ång hå t¸pl« ®ång thêi c¾t nguån ®Õn
m«t¬, nhXng do bXím ga ®Xîc gi÷ ë gãc më kho¶ng 7O,
xe vÉn cã thÓ ch¹y ®Õn n¬i an toµn.
• Nh÷ng kiÓu xe ®Çu tiªn cã hÖ thèng ETCS-i sö dông mét
ly hîp tõ gi÷a m«t¬ vµ bXím ga, nã cã thÓ dïng ®Ó nèi
vµ ng¾t m«t¬.
(1/1)
-3-
C¸c chÕ ®é ®iÒu khiÓn
ETCS-i ®iÒu khiÓn gãc më cña bXím ga ®Õn gi¸ trÞ tèi Xu
nhÊt tïy theo møc ®é nhÊn cña bµn ®¹p ga.
1. §iÒu khiÓn ë chÕ ®é b×nh thJêng, chÕ ®é c«ng suÊt
cao vµ chÕ ®é ®i ®Jêng tuyÕt
VÒ c¬ b¶n, ®éng c¬ sö dông chÕ ®é b×nh thXêng, nhXng
cã thÓ dïng c«ng t¾c ®iÒu khiÓn ®Ó chuyÓn sang chÕ ®é
c«ng suÊt cao hay ®i ®Xêng tuyÕt.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é thJêng
§©y lµ chÕ ®é ®iÒu khiÓn c¬ b¶n ®Ó duy tr× sù c©n b»ng
gi÷a tÝnh dÔ vËn hµnh vµ chuyÓn ®éng ªm.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é ®Jêng tuyÕt
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy gi÷ cho gãc më bXím ga nhá h¬n
so víi chÕ ®é b×nh thXêng ®Ó tr¸nh trXît khi l¸i xe trªn
®Xêng tr¬n trXît, nhX ®Xêng cã tuyÕt r¬i.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é c«ng suÊt cao
ë chÕ ®é nµy, bXím ga më lín h¬n so víi chÕ ®é b×nh
thXêng. Do ®ã, chÕ ®é nµy mang l¹i c¶m gi¸c ®éng c¬
®¸p øng ngay víi thao t¸c ®¹p ga vµ xe vËn hµnh m¹nh
mÏ h¬n so víi chÕ ®é thXêng. ChÕ ®é nµy chØ cã ë mét
sè kiÓu xe.
(1/4)
2. §iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy lµm cho gãc më bXím ga nhá
h¬n hay lín h¬n so víi gãc ®¹p cña bµn ®¹p ga ®Ó duy tr×
tÝnh t¨ng tèc ªm.
H×nh minh häa cho thÊy khi bµn ®¹p ga ®Xîc gi÷ ë mét vÞ
trÝ ®¹p nhÊt ®Þnh. §èi víi nh÷ng kiÓu xe kh«ng cã hÖ
thèng ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng, bXím ga
®Xîc më ra gÇn nhX ®ång bé víi chuyÓn ®éng cña bµn
®¹p ga, nhX vËy, trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n, t¹o ra
gia tèc däc xe G t¨ng ®ét ngét vµ sau ®ã gi¶m dÇn.
So víi xe ®ã, kiÓu xe cã ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc
chñ ®éng, bXím ga ®Xîc më dÇn ra sao cho gia tèc däc
xe G t¨ng dÇn trong mét kho¶ng thêi gian l©u h¬n ®Ó
®¶m bo t¨ng tèc ªm.
(2/4)
-4-
3. C¸c ®iÒu khiÓn kh¸c
(1) §iÒu khiÓn tèc ®é kh«ng t¶i
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn bXím ga ë phÝa ®ãng ®Ó duy tr× tèc ®é kh«ng ti lý tXëng.
(2) §iÒu khiÓn gim va ®Ëp khi chuyÓn sè
Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn nµy gi¶m gãc më cña bXím ga vµ gi¶m m«men ®éng c¬ ®ång thêi víi ®iÒu khiÓn
ECT khi hép sè tù ®éng chuyÓn sè ®Ó lµm gi¶m va ®Ëp khi chuyÓn sè.
(3) §iÒu khiÓn bJím ga TRAC
NÕu b¸nh xe chñ ®éng bÞ trXît qu¸ nhiÒu, nhX lµ mét phÇn cña hÖ thèng TRAC, tÝn hiÖu yªu cÇu tõ ECU
®iÒu khiÓn trXît sÏ ®ãng bXím ga ®Ó gi¶m c«ng suÊt ®Ó t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña xe vµ ®¶m b¶o ®Xîc lùc dÉn
®éng.
(4) §iÒu khiÓn hç trî VSC
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn gãc më bXím ga b»ng ®iÒu khiÓn kÕt hîp víi ECU ®iÒu khiÓn trXît ®Ó tËn dông
tèi ®a hiÖu qu¶ ®iÒu khiÓn cña hÖ thèng VSC.
(5) §iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng
Trong ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng th«ng thXêng, ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng më vµ ®ãng bXím ga qua bé
chÊp hµnh ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng vµ d©y c¸p. NhXng víi hÖ thèng ETCS-i, ECU ®éng c¬, mµ bao
gåm ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng, sÏ trùc tiÕp ®iÒu khiÓn gãc më bXím ga qua m«t¬ ®iÒu khiÓn bXím ga
®Ó thùc hiÖn thao t¸c ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng.
(3/4)
4. Chøc n¨ng dù phßng
• NÕu ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc trong hÖ
thèng ETCS-i, nã bËt ®Ìn b¸o hX háng trªn ®ång hå
t¸pl« ®Ó b¸o cho l¸i xe.
• C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga cã m¹ch c¶m biÕn cho 2 hÖ
thèng, chÝnh vµ phô. NÕu hX háng xy ra trong mét m¹ch
c¶m biÕn, vµ ECU ph¸t hiÖn thÊy cã sù chªnh lÖch ®iÖn
¸p kh«ng b×nh thXêng trong tÝn hiÖu gi÷a 2 m¹ch cm
biÕn, ECU ®éng c¬ sÏ chuyÓn sang chÕ ®é ho¹t ®éng
h¹n chÕ. Trong chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ, m¹ch cßn l¹i
®Xîc sö dông ®Ó tÝnh to¸n gãc cña bµn ®¹p ga vµ xe vËn
hµnh víi gãc më bXím ga h¹n chÕ h¬n so víi b×nh
thXêng. Ngoµi ra, nÕu cã vÎ nhX hX háng xy ra trong c
hai m¹ch, ECU ®éng c¬ sÏ ®Æt bXím ga ë tr¹ng th¸i
kh«ng t¶i. Lóc nµy xe chØ cã thÓ ch¹y ë trong ph¹m vi
kh«ng t¶i.
• C¶m biÕn vÞ trÝ bXím ga còng cã 2 m¹ch c¶m biÕn, chÝnh
vµ phô. NÕu hX háng x¶y ra ë trong m¹ch cm biÕn, vµ
ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy ®iÖn ¸p kh«ng b×nh thXêng
gi÷a 2 m¹ch c¶m biÕn, ECU ®éng c¬ sÏ c¾t dßng ®iÖn
®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bXím ga vµ sau ®ã chuyÓn sang
chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ. Lóc nµy bXím ga ®Xîc më ë
gãc cè ®Þnh b»ng lß xo håi, vµ lXîng phun nhiªn liÖu vµ
thêi ®iÓm ®¸nh löa ®Xîc ®iÒu khiÓn b»ng tÝn hiÖu bµn
®¹p ga. C«ng suÊt cña ®éng c¬ sÏ bÞ h¹n chÕ ®i nhiÒu
nhXng xe vÉn cã thÓ ch¹y ®Xîc.
• Khi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã hX háng trong hÖ
thèng m«t¬ ®iÒu khiÓn bXím ga, khi ®ã nã sÏ ®iÒu khiÓn
gièng nhX khi cã hX háng vÒ c¶m biÕn vÞ trÝ bXím ga.
(4/4)
-5-
HÖ thèng VVT-i M« t¶
Th«ng thXêng, thêi ®iÓm phèi khÝ ®Xîc cè ®Þnh, nh÷ng hÖ
thèng VVT-i sö dông ¸p suÊt thñy lùc ®Ó xoay trôc cam n¹p
vµ lµm thay ®æi thêi ®iÓm phèi khÝ. §iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng
c«ng suÊt, c¶i thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ gi¶m khÝ x¶ «
nhiÔm.
NhX trong h×nh minh häa, hÖ thèng nµy ®Xîc thiÕt kÕ ®Ó
®iÒu khiÓn thêi ®iÓm phèi khÝ b»ng c¸ch xoay trôc cam trong
mét ph¹m vi 40O so víi gãc quay cña trôc khuûu ®Ó ®¹t
®Xîc thêi ®iÓm phèi khÝ tèi Xu cho c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng
cña ®éng c¬ dùa trªn tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn. Thêi ®iÓm
phèi khÝ ®Xîc ®iÒu khiÓn nhX sau.
(1/1)
• Khi nhiÖt ®é thÊp, khi tèc ®é thÊp ë t¶i nhÑ, hay khi
t¶i nhÑ
Thêi ®iÓm phèi khÝ cña trôc cam n¹p ®Xîc lµm trÔ l¹i vµ
®é trïng lÆp xup¸p gim ®i ®Ó gim khÝ x ch¹y ngXîc l¹i
phÝa n¹p. §iÒu nµy lµm æn ®Þnh chÕ ®é kh«ng t¶i vµ c¶i
thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ tÝnh khëi ®éng.
• Khi t¶i trung b×nh, hay khi tèc ®é thÊp vµ trung b×nh
ë t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®Xîc lµm sím lªn vµ ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy ci thiÖn « nhiÔm khÝ x¶ vµ tÝnh kinh tÕ
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®Xîc ®Èy sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tXîng quay ngXîc
khÝ n¹p l¹i ®Xêng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
• Khi tèc ®é cao vµ t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®Xîc lµm sím lªn vµ ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy ci thiÖn « nhiÔm khÝ x¶ vµ tÝnh kinh tÕ
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®Xîc ®Èy sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tXîng quay ngXîc
khÝ n¹p l¹i ®Xêng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
Ngoµi ra, ®iÒu khiÓn ph¶n håi ®Xîc sö dông ®Ó gi÷ thêi ®iÓm
phèi khÝ xup¸p n¹p thùc tÕ ë ®óng thêi ®iÓm tÝnh to¸n b»ng
c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam.
(1/1)