Các ki u lãnh
đ o
Tr ng l c không xu t hi n vào ngày Newton b qu
táo r i vào đ u. Trái đ t khôngơ b t đ u t quay xung
quanh m t tr i khi Copernicus tìm ra. Nó đã có t
tr c đó. Vi c lãnh đ o cũng v y. Không ph i nó đãướ
khác mà ch vì chúng ta ch a bi t r ng: Không ch ư ế
m t ki u lãnh đ o mà có vô s ki u lãnh đ o.
Ki u lãnh đ o mà chúng ta đánh giá cao ngày nay không
có gì m i hay khác bi t, đ n gi n vì ơ chúng ta nhìn nó
b ng nh ng lo i th u kính khác nhau. Sai l m đ n t vi c ế
c g ng đ nh nghĩa m t ki u lãnh đ o duy nh t.
Chúng ta s không bao gi th y nh ng nhà lãnh đ o
anh hùng n a?
Không ít ng i l u luy n th i đã qua c a nh ng ng iườ ư ế ườ
lãnh đ o anh hùng. H xót xa r ng chúng ta có th s
không bao gi th y nh ng anh hùng nh Nelson Mandela, Billy Graham ho c m Theresa n a. ư
H thách chúng ta ch ra nh ng d n ch ng s ng v nh ng ng i đi v a đôi gi y kh ng l c a ườ
lãnh đ o. Khi không tìm đ c d n ch ng v nh ng ng i k c n, h cho r ng: “Chúng ta s ượ ườ ế
không bao gi th y nh ng ki u anh hùng nh th này n a”. ư ế
Năm 1871 và năm 1916, hai t báo New York TimesWashington Post c a M vi t nh ng ế
bài báo th hi n s xót xa r ng th i c a nh ng nhà lãnh đ o anh hùng vĩ đ i đã qua. M i th ế
h có nh ng m u hình riêng và đ t câu h i: “Ai s lãnh đ o khi nh ng ng i này không còn ườ
n a?”
N i lo c a h là câu tr l i s là “không ai c ”, nh ng l ch s đã cho th y nh ng đi u khác. M i ư
th i đ i s s n sinh ra nh ng ng i lãnh đ o anh hùng. Và th i đ i hi n nay không ph i là ườ
ngo i l .
Ai cũng có th tr thành lãnh đ o
Trong l ch s có s khác bi t rõ ràng gi a vi c xem lãnh đ o là đ c tính và lãnh đ o là vai trò
ch c năng. Tr c đây, m c s th c hi n vai trò lãnh đ o trong nh ng giáo đoàn đi ph ng ướ ư ươ
nh ng không có nghĩa h là nh ng nhà lãnh đ o tr i sinh. Ng c l i, m t ng i nào đó khôngư ượ ườ
gi v trí lãnh đ o không có nghĩa là ông ta hay bà ta không ph i là lãnh đ o.
Không ph i ai cũng có năng khi u hay đ c trang b s n đ tr thành lãnh đ o. Chúng ta c n ế ượ
t o ra nh ng môi tr ng đ cho c nh ng nhà lãnh đ o t t và nh ng nhà lãnh đ o hi u qu ườ
n i b t lên. Chúng ta nên t o ra văn hoá cho các ki u lãnh đ o.
Các ki u lãnh đ o
Các ki u lãnh đ o là s đa d ng nh ng vai trò ch c năng, trong đó ng i ta mang l i s lãnh ườ
đ o cho m t nhóm, m t t ch c ho c m t c ng đ ng.
Có r t nhi u phong cách lãnh đ o khác nhau. M i ki u có nh ng đi m tích c c và h n ch và ế
không cái nào là t t hay x u. M i th đ u là t ng đ i trong nh ng hoàn c nh nh t đ nh. ươ
* Đ c đoán: Ki u lãnh đ o đ c đoán chi m l y quy n l c, s c m nh và s ki m soát không ế
gi i h n. M t cá nhân đ n ph ng ra quy t đ nh, thi t l p tr t t , lu t l xác đ nh nh ng tiêu ơ ươ ế ế
chu n hành vi. Ng i đ c đoán là ng i không ai tranh cãi đ c. V i h m i vi c đ u không có ườ ườ ượ
s l a ch n khác.
* T ng th : Ki u lãnh đ o t ng th t n t i khi m t ng i có th nhìn b c tranh toàn c nh và ra ườ
quy t đ nh d a trên c s thông tin và ki n th c r ng nh t. Khi quy t đ nh chi n l c đ a raế ơ ế ế ế ượ ư
không phù h p v i m t cá nhân, nghĩa là phong cách t ng th có tính ch t t ng đ i. ươ
* Ng i ch huy: ườ M t ng i ch huy t p h p tài năng và nh ng nh c c c a m t dàn nh c ườ
thành m t b n giao h ng. Phong cách lãnh đ o ch huy c n m t ki n th c sâu r ng c a c ưở ế
h th ng có liên quan và m t s nh y c m đ bi t làm th nào đ ph i h p nh ng tài năng, ế ế
năng khi u và nh ng ki n th c m t cách hài hoà. ế ế
* Ng i đi u khi n:ườ Ki u lãnh đ o ng i đi u khi n là m t cách trao quy n. Ng i đi u khi n ườ ườ
giúp nh ng ng i khác nh n ra nh ng kh năng ti m n c a h . H tin vào kh năng v n ườ
c a m i ng i và mang l i nh ng đi u t t nh t cho nh ng ng i khác. ườ ườ
* Ng i hu n luy n:ườ Ki u lãnh đ o hu n luy n là vi c hu n luy n nh ng cá nhân phát tri n.
Ng i hu n luy n ph i có nh ng ki n th c v nh ng k năng và thông tin mà nhân viên c n đườ ế
hoàn thành nhi m v . B ng kinh nghi m, ki n th c và s h ng d n, ng i hu n luy n phân ế ướ ườ
tích tình hu ng và khuy n khích nhân viên phát tri n, khuy n khích m i ng i t p trung vào ế ế ườ
nh ng ph n vi c c a h .
* Th lĩnh: Khi m t nhà lãnh đ o n i b t nh ng i đ u tiên gi a nh ng ng i ngang tài ngang ư ườ ườ
s c, nghĩa là ng i đó có phong cách lãnh đ o th lĩnh. Nh ng ng i th lĩnh th ng đ c ườ ườ ườ ượ
ch n ho c b u đ mang l i m t cách lãnh đ o đ c bi t. Th ng thì nh ng th lĩnh đ c xem ườ ượ
nh nh ng nhà lãnh đ o nh vào n l c và thành tích. Nh ng ng i th lĩnh t ch ng minh giáư ườ
tr vi c lãnh đ o h i t h thông qua nh ng ng i khác. ườ
* Đ i tác: Đ i tác cũng là m t phong cách lãnh đ o. Khi quy t đ nh, trách nhi m hay quy n l c ế
đ c san s cho hai ho c ba ng i, đó là phong cách lãnh đ o đ i tác. L i ích l n nh t c aư ườ
ki u lãnh đ o này là s k t h p c a nh ng k năng, ki n th c và kh năng. Gánh n ng đ c ế ế ượ
chia s và thành công đ c nhân lên. ượ
* Nhóm: M t nhóm ng i chia s trách nhi m ho c m t nhi m v đ c g i là ki u lãnh đ o ườ ượ
nhóm. Nhóm cho phép m i ng i phát huy nh ng năng khi u, tài năng và kh năng đ làm ườ ế
đ c nh ng vi c mà cá nhân không làm đ c. Th ng thì các nhóm có th có ng i đi uượ ượ ườ ườ
khi n, ng i th lĩnh, ng i ch huy nh ng cu i cùng, các thành viên v i nh ng kh năng khác ườ ườ ư
nhau s th c hi n nh ng nhi m v phù h p. M t đàn ng ng bay v ph ng Nam, khi m t con ươ
m t và lùi l i phía sau, con khác s lên thay th . ế
* Ph c v : Là ng i lãnh đ o b ng cách ph c v nh ng nhu c u c a nh ng ng i khác, làườ ườ
ng i khuy n khích t t c nh ng ng i có liên quan phát tri n và thành công. S khiêmườ ế ườ
nh ng, kính tr ng và mong mu n đ c chia s là đ c đi m c a ki u lãnh đ o này. Nh ngườ ượ
nhà lãnh đ o ph c v đánh giá l i ích cao h n khen th ng, s chính tr c cao h n s nh nơ ưở ơ
bi t và trách nhi m cao h n s ng ng m . Nh ng nhà lãnh đ o ph c v c m th y h thànhế ơ ưỡ
công nh t khi h giúp ng i khác thành công nh ng i ta có th ho c th m chí h n ng i ta ườ ư ườ ơ ườ
có th .
* D n ch ng : Lãnh đ o b ng d n ch ng là m t câu khá ph bi n, nh ng nó là m t ki u lãnh ế ư
đ o có giá tr . Đó là nh ng ng i đ hành đ ng th hi n thay l i nói. Ng i ta thích nh ng ườ ườ
ng i lãnh đ o b ng d n ch ng - nh ng ng i chính tr c trong suy nghĩ, l i nói và hành đ ng.ườ ườ
Cách s ng c a nh ng nhà lãnh đ o này truy n cho ng i khác mong mu n tr thành m t ư
ng i gi ng nh h . H h i t nhi u chu n m c c a bi u hi n và hành vi.ườ ư
Trên đây không ph i là danh sách nh ng ki u lãnh đ o toàn di n hay chính xác hoàn toàn. Tuy
nhiên, nó nh c nh chúng ta r ng luôn luôn có nhi u phong cách lãnh đ o khác nhau. Và t t c
các phong cách này đ u có ý nghĩa t ng đ i và đ c xác đ nh b ng hoàn c nh c th . ươ ượ
Nguy t Ánh
Theo gbod