Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương: Tác động, Lợi ích Chính trị và Khuyến nghị Chính sách

TRUNG TÂM THÔNG TIN – T LIU

VIN NGHIÊN CU QUN LÝ KINH T TRUNG NG

-------------------------------------------------------------------------------

TÁC NG CA HIP NH I TÁC KINH T CHIN LC

XUYÊN THÁI BÌNH DNG (TPP) LI ÍCH CHÍNH TR

VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH

1. TTP và ngành dt may

T trưc n nay, chúng ta vn thưng nghe v các vòng àm phán cng

thng liên quan ti quy tc xut x “t si tr i” i vi hàng dt may trong TPP

(hiu ơn gin là các loi hàng dt may nu mun hưng thu 0% khi xut sang

các nưc TPP thì mi công on t si tr i phi ưc làm  các nưc TPP). Nu

cn c theo quy tc mà Hoa K òi hi này, hu như s không có sn phm dt

may nào t Vit Nam ưc min thu khi xut khu sang Hoa K bi chúng ta

dùng rt nhiu vi t Trung Quc, si ch nhp ca Hàn Quc, các loi ph kin t

m!t s nưc "ông Nam Á... Th#c t cho thy dt may không phi là câu chuyn

duy nht. "ó ch là ví d c th và d thy nht. Bi tr nông sn, phn ln các

sn phm xut khu th mnh ca Vit Nam (giày dép, $ g%, in t&, công c ...)

u ang s& d ng a s nguyên liu nhp khu t Trung Quc, các nưc ASEAN...

Nu không có m!t chính sách phù hp  hn ch tình trng ph thu!c này, s ch

có rt ít hàng hóa ca Vit Nam có hy vng ưc hưng thu sut ưu ãi theo TPP

nu quy tc xut x òi hi tính n!i khi rt cao như hin nay. Suy r!ng hơn,

nh'ng li ích k vng v xut khu ca Vit Nam s (t cưc c vào kt qu àm

phán v quy tc xut x, không ch vi dt may mà vi hu ht các loi sn phm

phi nông sn khác. V phn mình các doanh nghip trong nưc c)ng cn nhanh

nhy trong vic ón u xu hưng xut x, chuyn *i các mô hình mua và sn

xut cho “va” vi quy tc xut x trong TPP.

TPP và ngành dt may Hoa K

Hoa K ang là th+ trưng xut khu ln nht ca Vit Nam trong s 11 nưc

thành viên tham gia àm phán TPP. "ây c)ng ưc xem là i tác “khó” àm phán

nht (c bit trong vn  liên quan n ngành dt may. V t*ng quát, hàng dt

may t Vit Nam xut khu vào th+ trưng Hoa K ang ch+u thu sut bình quân

hơn 17%, cao nht lên n 32%. Hin kim ngch xut khu hàng dt may ca Vit

Nam t tc ! tng trưng bình quân khong 18,5% trong vòng 4 nm tr li ây,

giá tr+ xut khu 6 tháng u nm 2013 t 7,9 t, USD; trong ó th+ trưng Hoa K

chim 50,5%. Ti Hoa K, Vit Nam ang là nhà cung cp hàng dt may xp v+ trí

s 2, vi t, trng khong 8%, sau Trung Quc. Trong 10 nm, th+ phn hàng dt

may ca Vit Nam ã tng t 3% lên 8% ti th+ trưng hàng dt may nhp khu

ca Hoa K. Do ó, nu gia nhp vào TPP, các doanh nghip dt may có th k

vng mc thu áp là 0% hay thp hơn mc hin ti, qua ó thúc y s# phát trin

ca ngành. Bên cnh ó,

Tuy nhiên,  hin th#c hóa cơ h!i ó, ngành dt may ca Vit Nam s phi

vưt qua nhiu thách thc, ngay c khi Vit Nam và Hoa K t ưc tha thun

và tham gia vào TPP vì nh'ng lý do sau ây:

(i) Theo iu khon v xut x hàng hóa trong khuôn kh* TPP, các sn

phm xut khu ca các nưc thành viên phi có xut x t các thành viên khi

TPP mi ưc hưng ưu ãi v thu. Trong khi ó, ngành dt may Vit Nam ch

yu nhp khu nguyên liu t các nưc bên ngoài TPP, như Trung Quc, Hàn

Quc,  gia công hàng xut khu. Nu không chuyn *i ưc vùng nguyên liu,

hàng xut khu ca Vit Nam s không ưc hưng ưu ãi thu khi nhp vào th+

trưng Hoa K.

BNG 1. NHP KHU NGUYÊN PH LIU NGÀNH MAY MC 6T/2013

Ngun s liu Hi Quan Vit Nam

(ii) Hin nay, Vit Nam ang tham gia chu%i cung ng dt may th gii

ch yu  khâu ct may (CMT), làm hàng gia công. "ây là công on có giá tr+ gia

tng thp nht ca chu%i – t, l giá tr+ gia tng, sau cân i xut nhp khu hàng

dt may ch t 46,2-49,5%. Hàng nm Vit Nam có sn xut bông và si dt,

nhưng li không th áp ng ưc yêu cu  tham gia sâu hơn vào chu%i cung

ng này (hơn 50% lưng si sn xut phi xut khu).

Chui giá tr ngành n gin

Do vy, nu thu sut xut khu vào Hoa K là 0% vi gi thit Hoa K chp

thun iu kin sn phm ưc áp thu tính t khâu “ct may” thì li ích Vit Nam

t ưc là sn lưng xut khu tng, hàm lưng giá tr+ gia tng ngành vn khó ci

thin ưc. "ây là m!t th#c t mà Vit Nam cn tính n.

Trong trưng hp Vit Nam có th tr#c tip hay gián tip phát trin ưc

ngành công nghip ph tr  tham gia công on sn xut khép kín t tr$ng bông,

xơ, kéo si, dt, nhu!m, hoàn tt vi, may sn phm thì kh nng tham gia và

hưng li t TPP cao hơn mi có th t ưc. "ó là chưa k n kh nng cnh

tranh vi nguyên ph liu nhp khu t Hoa K - t nưc sn xut bông si ln

nht th gii. Bi chu%i cung ng dt may trên th gii là chu%i cung ng toàn

cu, các nhà sn xut, mua hàng tham gia trong tng công on ca chu%i ưc

xác lp và tương i *n +nh. Vì vy, không d  các nhà sn xut/mua hàng d+ch

chuyn chu%i cung ng t nh'ng nưc không n-m trong TPP d+ch chuyn v

nh'ng nưc n-m trong TPP.

Cui cùng, nguy cơ ngưi hưng li tr#c tip và ln nht nu àm phán TPP

vi Hoa K v dt may thành công s không phi là các doanh nghip Vit Nam và

Vit Nam s là “i xưng” sn xut hàng may m(c cho Trung Quc xut khu

vào Hoa K. Trung Quc hin là nưc có kim ngch xut khu hàng dt may vào

Hoa K dn u, chim t, trng 40% giá tr+ nhp khu ca Hoa K, ã tng hơn

gp ôi th+ phn trong vòng 10 nm. Vì vy, Trung Quc có th thông qua Vit

Nam  sn xut hàng và i vào Hoa K  hưng li.

(iii) V phía Hoa K, ngành công nghip dt may ca h ang ng trưc

mi e da hàng Trung Quc giá r. s thông qua Vit Nam  $ t vào Hoa K,

qua ó li ích ca các nhà sn xut b+ nh hưng, kh nng ct gim vic làm trong

ngành là khó tránh khi. Ti cu!c iu trn trưc /y ban doanh nghip nh thu!c

H Vin v cnh tranh ca Hoa K, Ch t+ch H!i $ng quc gia các t* chc dt

may Hoa K - ông Smyth McKissick, c)ng là giám c iu hành ca Tp oàn

dt may Alice Manufacturing Co. Inc cho r-ng: TPP mà Hoa K ang thương

lưng vi Vit Nam có th e da ngành dt may Hoa K vi hơn 500 nghìn lao

!ng. Ông Smyth McKissick kêu gi và có hơn 160 nhà lp pháp Hoa K ký tên

vào thư g&i "i din Thương mi ca Hoa K yêu cu duy trì quy +nh “Yarn –

Forward” - “t si tr i”. “Yarn – Forward” quy +nh r-ng các sn phm dt may

phi ưc sn xut gia công vi nguyên liu t m!t nưc là i tác t# do thương

mi ca Hoa K thì mi ưc min thu/áp d ng thu sut ưu ãi khi nhp vào th+

trưng Hoa K. Quy +nh này vn ưc ưa vào các hip +nh t# do mu d+ch

quan trng mà Hoa K ký kt trong 25 nm qua.

Như ã nói  trên chu%i cung ng dt may trên th gii là chu%i cung ng

toàn cu, do ó, không d  các nhà sn xut/mua hàng d+ch chuyn chu%i cung

ng t nh'ng nưc không n-m trong TPP d+ch chuyn v nh'ng nưc n-m trong

TPP. Vì vy, dù cho àm phán TPP vi Hoa K v dt may thành công, ngành

dt may ca Vit Nam cng khó t trn k vng v tng trng cho các doanh

nghip Vit và nguy cơ b+ “ánh bt” ra khi cu!c chơi t i tác Trung Quc hay

nưc khác là luôn thưng tr#c.

2. Tác ng ca TPP i vi các mt hàng nông sn

Khác vi hàng công nghip, nông sn Vit Nam li g(p khó khn không liên

quan n thu quan hay xut x hàng hóa mà ch yu là các rào cn v các bin

pháp v sinh d+ch t, hàng rào k0 thut (thưng bit ti dưi tên rào cn SPS,

TBT), c th:

- Qu thanh long không ưc kim d+ch và chiu tia theo úng quy +nh, bi

ngưi ưc nưc nhp khu ch +nh thì không th xut khu sang th+ trưng này;

- Cá, tôm vưt quá mc dư lưng kháng sinh mà nưc nhp khu t# (t ra s

có nguy cơ b+ tr v;

- Th#c phm óng gói không úng kiu cách nhãn mác có th b+ ch(n ngay 

biên gii, v.v...

Hin nay, quyn áp d ng các rào cn k0 thut k trên vn n-m trong tay nưc

nhp khu và các nưc phát trin trong TPP không có ý +nh hn ch quyn này.

Do ó, không có gì m bo r-ng trong tương lai chúng không b lm dng 

chn nông sn Vit Nam vào các nc TPP dù thu quan có b ng 0% i n!a.

Bên cnh ó, hàng Vit Nam c)ng có kh nng phi i m(t vi kin chng

bán phá giá, chng tr cp nhiu hơn nu tng ưc kim ngch xut khu vào các

nưc TPP.

3. Tác ng ca TPP i vi l"nh v#c s$ h!u trí tu

S h'u trí tu là m!t l1nh v#c có nh hưng tr#c tip ti sn xut và trin

vng xut khu ca hàng nông sn Vit Nam. Trong àm phán TPP, Hoa K yêu

cu nâng cao mc bo h! bn quyn sáng ch i vi các loi thuc bo v th#c

vt, phân bón (hóa cht nông nghip), thuc thú y. "ương nhiên, bo h! càng cao

thì giá sn phm càng t (vì phi bao g$m trong ó c phí bn quyn). Giá nông

hóa phm và thuc thú y càng t thì chi phí sn xut ca ngưi nông dân càng

ln, sc cnh tranh ca nông sn vì th s càng gim. Như vy, nông sn Vit Nam

s g(p khó khn không ch trong vic thâm nhp th+ trưng xut khu nưc ngoài

mà còn khó tr v'ng ngay c trên th+ trưng trong nưc. "ưc bit, Hoa K ang

 xut bo h! ch dn +a lý (các loi tên gi sn vt gn vi khu v#c +a lý (c

trưng) như bo h! thương hiu. "iu này cho phép m!t cá nhân ưc quyn ng

ký tên gi ó cho riêng mình, và nu ã có ngưi ng ký thì nh'ng ngưi khác

Tác động của hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương lợi ích chính trị và khuyến nghị chính sách

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi