152
CHѬѪNG 9. CÁC RӪI RO CӪA DӴ ÁN
MC ÍCH
- Hiu c ri ro là gì và tm quan trng ca vic qun lý tt ri ro d án
- Hiu c qui trình qun lý ri ro.
- Mô t quy trình phân tích và nhng công c k thut giúp nhn bit nhng ri ro d án
GII THIU CHUNG
Bn mun tr thành mt Giám c d án CNTT gii? S tn ti ca bn trong lnh vc y
bin ng này thng ph thuc vào kh nng qun lý ri ro. Bn s phi ng u vi các ri
ro nh công ngh thay i chóng mt, th trng nhân lc luôn bin ng, nhng gián on cung
!ng ti"m nng t# phía dây chuy"n cung c$p vn ni ting v" nhng v liên doanh và thu li b$t
ng. Nhng ch% d&n trình bày  ây không th khin bn tr thành mt chuyên gia v" qun lý ri
ro nhng s giúp bn tránh m'c phi nhng sai lm chung nh$t.
Trong ch " này, chúng ta s hc cách nh lng và thit lp u tiên cho nhng ri ro g'n
li"n vi d án.
a) Tm Quan trng ca Qun lý ri ro.
- Qun lý ri ro d án là mt ngh thut và k nng nhn bit khoa hc, là nhim v, và s
i phó vi ri ro thông qua hot ng ca mt d án và nhng mc tiêu òi hi quan
trng nh$t ca d án.
- Qun lý ri ro thng không c chú ý trong các d án, nhng nó li giúp ci thin c
s thành công ca d án trong vic giúp chn la nhng d án tt, xác nh phm vi d
án, và phát trin nhng c tính có tính thc t.
- Mt nghiên c!u ca Ibbs và Kwak ch% ra vic qun lý ri ro không khoa hc nh th nào,
c bit là trong nhng d án công ngh thông tin.
- Nghiên c!u ca KPMG cho th$y 55% các d án ng bng sân bay không chú trng
trong vic qun lý ri ro.
b) Qui trình qun lý ri ro.
Th nào là ri ro?
- Mt t# in ã nh ngha v" ri ro là “s m$t mát hoc s b l) mt c hi”
- Ri ro d án liên quan ti s th$u hiu nhng v$n " ti"m tàng  phía trc có th xu$t
hin trong d án mà chúng s cn tr s thành công ca d án.
Mc ích ca vic qun lý ri ro d án là gim ti thiu kh nng ri ro trong khi ó
tng ti a nhng c hi ti"m nng. Nhng tin trình chính bao gm:
- Lp k hach qun lý ri ro: quyt nh tip cn và hoch nh nhng công vic qun lý
ri ro cho d án nh th nào
- Nhn bit ri ro: xác nh yu t ri ro nào nh hng ti mt d án và tài liu v" nhng
c im ca chúng
153
- Phân tích tính ch$t ri ro: c im, phân tích ri ro, u tiên xem xét nhng nh hng
ca chúng ti mc tiêu ca d án
- Phân tích m!c  ri ro: xem xét kh nng có th xy ra và hu qu ca nhng ri ro
- K hoch i phó ri ro: thc hin nhng bc " cao nhng c hi và c't gim bt
nhng mi e do áp !ng nhng mc tiêu ca d án
- Giám sát và kim soát ri ro: giám sát ri ro ã ny sinh, nhn bit ri ro mi, c't gim ri
ro, và ánh giá hiu qu ca vic c't gim ri ro
NI DUNG
1. XÁC NH RI RO
- Nhn bit ri ro
- Chin lc qun lý ri ro
- Xây dng k hoch qun lý ri ro
a) Nhn bit ri ro
- Thành viên trong d án nên xem xét các tài liu ca d án và n'm c nguy c d&n ti
ri ro t# nhà tài tr ca công ty.
- M!c  chi tit s thay i nhng yêu cu ca d án.
Bng 9-1. Các câu hi cn  cp trong k hoch qun lý ri ro.
- Ti sao i"u quan trng là có/không tính ri ro này trong mc tiêu D án?
- Cái gì là ri ro c thù, và các k hoch ngn chn ri ro?
- Ri ro này có th ngn chn nh th nào?
- Nhng ai là có trách nhim v" thc hin k hoch ngn chn ri ro?
- Khi nào thì hin ra các mc chính trong các tip cn ri ro?
- Cn nhng tài nguyên gì, ti âu  ngn chn ri ro?
Mt s phm trù ri ro khác giúp nhn bit nhng ri ro ti"m tàng:
- Ri ro th trng: Sn ph*m mi s hu ích cho công ty hay có th tiêu th nó  các công
ty khác? Và liu ngi tiêu dùng có ch$p nhn sn ph*m hay dch v ó không?
- Ri ro tài chính: Liu công ty có  i"u kin  thc hin d án? Có phi d án này là
cách tt nh$t  s+ dng ngun tài chính ca công ty?
- Ri ro công ngh: Liu d án có kh thi v" mt k thut? Liu công ngh này có l0i thi
trc khi mt sn ph*m c sn xu$t?
Nhn bit ri ro là quy trình n'm b't nhng gì không tho mãn ti"m tàng t# bên ngoài liên
quan ti m0i d án. Mt s công c và k thut nhn bit ri ro bao gm:
- Phát huy trí tu dân ch (Brainstorming).
-K thut Delphi.
154
- Phng v$n (Interviewing)
- Phân tích Mnh-Yu-Thi c-Nguy c (SWOT=Strong-Weak-Opportunity- Threats)
b) Chin lc qun lý ri ro
Trong hu ht các t ch!c, ngi qun lý d án thng th$y mình hot ng trong môi
trng ng và qun lý vi tài nguyên hn ch. S các ri ro, hay tn th$t ti"m nng có th cao.
Nhng tn th$t này thng có tác ng tiêu cc ti d án v" thi gian lch biu, ngân sách, ch$t
lng hay t hp các lnh vc này. Ngi qun lý d án mun ngn chn nhng tn th$t này mà
mt trong nhng cách tt nh$t  làm i"u này là kim soát ri ro.
Kim soát ri ro bao gm vic nhn din các hot ng và các e da ( Các s kin không
mong mun ) vi h. 8i"u này c gi là phân tích ri ro. Ngi qun lý d án phi xác nh
xác su$t xu$t hin ( nh th$p, trung bình và cao) i vi nhng e da này tác ng k thut, vn
hành và kinh t lên t ch!c, i"u này c gi là quá trình ánh giá ri ro. Ngi qun lý d án có
th xác nh các bin pháp cn tin hành  ngn cn e da ó khi xu$t hin hay  làm gim
nh9 tác ng ca e da, i"u này c gi là qun lý ri ro.
;u im ca kim soát ri ro có nhi"u. B<ng vic nhn din các hot ng gng và các e
da vi chúng, ngi qun lý d án có th s+a i li các c lng thi gian và chi phí tng
!ng. H có th tp trung n0 lc ca mình vào các hot ng gng  m bo tác ng ti thiu
lên d án. H có th khái lc ri ro tng th i vi d án. Và kt qu là t chu*n b cho mình
phng án i phó vi tng lai không ch'c ch'n. Cui cùng, h có th dùng kim soát ri ro 
phát trin các k hoch d phòng tin cy, hu dng.
Khi thc hin kim soát ri ro, bn nên khuyn khích s tham gia ca t$t c nhng ngi
tham d then cht vào d án…Vic a vào y  và phù hp nhng ngi có kh nng tng
!ng vi s khác bit gia vic kim soát ri ro tin cy và vô dng. Vic thiu h có th có ngha
là không xác nh các hot ng gng và nhng e da tng !ng.
Bn c>ng nên xác nh các hot ng quan trng nh$t và ri nhn din t$t c các e da
ti"m nng cho nhng hot ng ó. Nhng hot ng này có th hay không th là nhng hot
ng trên ng gng. Phân tích này có th làm cho ngi qun lý d án phi s+a li logic trong
lch biu  phn ánh tm quan trng ca mt hot ng.
Ngi qun lý d án nên dùng s nht ký kim soát ri ro, c v trong hình di ây 
ghi li
Hot ng ti hn
(hot ng gng)
Tác ng
Xác su$t
8e da
Nht ký kim soát ri ro nên c dùng  xây dng k hoch d phòng gii quyt t#ng e
da cho hot ng Gng. Nhng k hoch này nên gim bt hay kh+ b tác ng ca ri ro cho
mt hot ng Gng.
155
Kim soát ri ro không kh+ b ri ro, nó n gin giúp cho ngi qun lý d án xác nh
ri ro quan trng nh$t vi hu ht các hot ng quan trng. Ngi qun lý d án không bao gi
có th nhn din c t$t c các ri ro. V" bn ch$t, t$t c mi i"u h có th làm gim thiu s
lng và tác ng ca ri ro.
M!c  kim soát ri ro ph thuc r$t nhi"u vào khi lng công vic, thi gian và n0 lc
mà ngi qun lý d án s@n lòng dành ra  làm nó. H có th b ngp chìm trong các con s
thng kê xác su$t và tính toán tác ng tài chính ca tn th$t. M!c  kim soát ri ro nên ph
thuc vào quy mô và tm quan trng ca d án. Hin nhiên d án càng ln và quan trng thì yêu
cu ngi qun lý d án kim soát ri ro phi tht khoa hc.
Bng 9-2. Bng ánh giá ri ro theo hành ng
Hot ng Gng 8e da Tác ng (H,M,L) Xác su$t
(1) (2) (3) (4)
(1) Tên ca nhim v cn thc hin
(2) Hành ng có th cn tr hay làm d#ng tin trin ca nhim v
(3) M!c  theo ó e da nh hng ti nhim v
Ngi qun lý d án c>ng nên s+ dng danh sách kim duyt  ánh giá ri ro c nêu 
hình di ây. Danh sách kim duyt có th tr giúp trong vic nhn din các ri ro cho d án ca
bn.
1. Nhn din ri ro k hoch, liên quan ti:
- Phát biu v" công vic
- C$u trúc phân vic
- ;c lng thi gian
- Lp lch biu
- Xác nh sn ph*m
- Qun lý d án tng
- K hoch d án
- Vòng i
2. Nhn din ri ro t chc liên quan ti
- Phân b nhim v
- Tuyn nhân viên
- Hu$n luyn
- Phn m"m
- D liu
- 8 cung c$p
156
- Tin nghi
- S  t ch!c
- S tham d ca khách hàng
- H0 tr ca qun lý cao c$p
3. Nhn din ri ro kim soát liên quan ti
- K hoch d phòng
- Theo dõi k hoch so vi thc t
+ Chi phí
+ Lch biu
+ Ch$t lng
- Hp
+ Xét duyt hin trng
+ Xét duyt kim im
+ Nhân viên
- Kim soát thay i
- Qun lý c$u hình
- 8m bo ch$t lng
- Bng chu*n ct mc
4. Nhn din ri ro k thut liên quan ti
- Th tc kim th+
- Phát trin chuyn giao theo vòng i nh:
+ Tài liu nghiên c!u kh thi
+ Tài liu xác nh yêu cu
+ Tài liu phân tích các phng án
+ Tài liu c t ch!c nng
+ Tài liu thit k s b
+ K hoch kim ch!ng/ làm hp l
+ K hoch thit lp và cài t
- Kim soát d liu
- Công c phát trin
- K thut phát trin
- Tài liu ngi dùng
- Ch$t lng sn ph*m
- Hu$n luyn
- An ninh H thng
- Tài liu vn hành
- Thit k i vi
+ Chng trình