Cải thiện tình trạng tăng
sắc tố da
Tăng sắc tố có thể ảnh hưởng đến tất cả các loại da, không phân
biệt nam hay nữ, gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng gặp nhiều nhất là từ
độ tuổi trung niên trở đi. Tăng sắc tố là tên gọi chung của nhiều
loại rối loạn sắc tố như: nám, bớt sắc tố, tàn nhang, đồi mồi, tăng
sắc tố sau viêm và quầng thâm mi mắt dưới.
Nám Da
Nám da thường gặp ở phụ nữ hơn, thường là do rối loạn nội tiết, do tia
UV của ánh nắng mặt trời. Nám da cũng xảy ra khi sử dụng dài hạn
các thuốc ngừa thai, hormone, sử dụng mỹ phẩm không đúng cách
hoặc do nghề nghiệp phải tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời.
Nám da thường xuất hiện dưới dạng những mảng nâu ở má, trán, cằm,
môi trên, mũi… Những mảng nâu này là kết quả của sự tăng lên quá
mức sắc tố melanin có trong da. Các sắc tố này nằm chủ yếu ở lớp
thượng bì (còn gọi là biểu bì là lớp ngoài cùng của da), hoặc nằm sâu
trong da hoặc cả hai. Việc xác định vị trí của các sắc tố rất quan trọng
trong cân nhắc phương pháp điều trị phù hợp. Thành công trong điều
trị nám da được quyết định bởi việc xác định vị trí sắc tố và phụ thuộc
vào chuyên môn, kinh nghiệm của bác sỹ.
Bớt sắc tố
Hai dạng bớt sắc tố thường gặp là Hori và Ota. Chúng có biểu hiện là
những mảng tròn hoặc dạng đốm dẹt phẳng với màu xám, xanh xám,
xanh đen hay nâu. Bớt sắc tố thường gặp phải ở mặt, một bên hoặc hai
bên đối xứng. Bớt sắc tố là do sắc tố melanin đóng thành từng mảng,
có thể nằm ở mọi lớp của da (thượng bì, trung bì hay hạ bì).
Tàn nhang
Tàn nhang là những vết tròn có diện tích nhỏ, bề mặt phẳng, xuất hiện
bất kỳ vùng nào trên da, thường là khi da bị phơi nắng nhiều. Màu sắc
của tàn nhang có thể là nâu, vàng sậm hay đen hoặc thậm chí là màu
đỏ với đặc điểm chung là luôn có màu sẫm hơn so với màu da xung
quanh nó.
Đồi mồi
Da đồi mồi là các nốt màu nâu đến đen, có kích thước to nhỏ không
đồng đều, xuất hiện rải rác trên da, chủ yếu là vùng cổ, mu bàn tay,
hai bên mặt và ở vùng trán người bị hói đầu. Da đồi mồi thường gặp ở
tuổi 50 - 60, nhưng đôi khi xuất hiện ngay ở tuổi trung niên. Nguyên
nhân của da đồi mồi là do sự sinh sản không đều của sắc tố melanin
trên da. Sự hình thành sớm hay muộn các nốt đồi mồi liên quan đến
tính di truyền và tình trạng sức khỏe, chế độ dinh dưỡng, thói quen
sinh hoạt của từng người. Các nốt đồi mồi thường chỉ có ảnh hưởng
về mặt thẩm mỹ, không phải là dấu hiệu của ung thư da hay một bệnh
lý da nào khác.
Da đồi mồi chỉ là một trong những dấu hiệu thông báo rằng cơ thể
đang lão hóa, già nua, nhiều hoạt động sinh lý bắt đầu kém đi. Đến
nay, da đồi mồi đã được khoa học tìm hiểu cặn kẽ. Giống như mọi
chức năng khác của cơ thể, khi lão hóa, chức năng tuần hoàn máu
giảm làm giảm khả năng hấp thu và đào thải của cơ thể. Điều này làm
cho acid béo không bão hòa trong thực phẩm sau khi bị oxy hóa sẽ kết
hợp với albumin, hình thành những “chất mỡ màu từ nâu đến đen”
nằm lại trong tế bào.
Cũng trong tình trạng lão hóa chung, tế bào bị suy giảm chức năng,
không còn khả năng đào thải những hạt “chất mỡ” màu sẫm này nên
chúng tích lũy lại dưới da, hình thành nên những nốt đồi mồi.
ăng sắc tố sau viêm
Dù có thể ảnh hưởng trên mọi loại màu da, nhưng tăng sắc tố sau
viêm dễ gặp hơn ở người có màu da sẫm so với người có màu da sáng.
Điều này đồng nghĩa với người Việt Nam chúng ta… dễ bị tình trạng
này! Mọi “biến cố” làm chấn thương da như vết thương, bỏng, mụn
trứng cá… đều có thể gây tăng sắc tố sau viêm.
Quầng thâm mi mắt dưới
Quầng thâm mi mắt dưới là tình trạng mi mắt dưới có màu sậm hơn
các vùng da khác quanh mắt. Gặp ở cả nam lẫn nữ, từ độ tuổi trung
niên trở đi. Cho đến nay, cơ chế sinh ra tình trạng này vẫn chưa được
hiểu một cách thấu đáo. Cách giải thích được nhiều người chấp nhận
là do da ở mi mắt dưới mỏng hơn da bình thường nên chúng ta dễ thấy
các mạch máu bên dưới. Và khi các mạch máu này giãn ra, bị viêm
làm cho chúng ta thấy “vòng thâm quầng” ở mi mắt dưới. Thêm vào
đó, sự tập trung của melanin ở vùng da mỏng này cũng là yếu tố gây
ra quầng thâm mi mắt dưới. Gần đây, đã có báo cáo về việc sử dụng
các thuốc trị glaucoma gây ra quầng thâm mi mắt dưới.
Điều trị tăng sắc tố da mới nhất bằng Laser
Laser trị liệu là bước đột phá trong điều trị tăng sắc tố da. Dù rằng
không phải tất cả các loại tăng sắc tố đều có đáp ứng với laser, nhưng
cho đến nay, ngoài kem làm trắng da, việc điều trị tăng sắc tố da được
sử dụng ngày một nhiều bằng phương pháp laser. Rất nhiều trường
hợp tăng sắc tố da đáp ứng rất tốt với một số loại máy laser như
Fractional CO2, Q-Switch Nd-YAG, IPL… Gần đây, các loại laser
xung dài, đặc hiệu trên sắc tố đã cho thấy kết quả lâm sàng rõ hơn
trong việc điều trị tăng sắc tố da, đặc biệt là các loại tăng sắc tố mà
các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả.
Điều quan trọng là, kinh nghiệm của bác sĩ trong việc xác định đúng
loại laser cũng như các thông số điều trị thích hợp cho từng loại tăng
sắc tố sẽ góp phần quyết định vào thành công của điều trị.
Xin lưu ý rằng ánh nắng mặt trời là “kẻ trực tiếp” gây nên tình trạng
tăng sắc tố da. Nhất thiết phải có biện pháp bảo vệ da, chống lại ánh
nắng mặt trời. Nếu không, thì dù điều trị bằng cách nào cũng khó
thành công.
