Ẫ Ớ

VĂN M U L P 12

Ơ

Ủ

Ả

Ẫ

Ề

Ậ 4 BÀI VĂN M U C M NH N V  BÀI TH  SÓNG C A

XUÂN QU NHỲ

Ẫ Ố BÀI M U S  1:

ồ ứ ờ ơ ạ

T  x a đ n nay tình yêu đôi l a luôn là ngu n th  không bao gi ầ ơ

ư ơ t nên bao v n th  tình ng t ngào, sâu l ng rung đ ng lòng ng Ấ ộ ẽ ế ắ ư ộ

ệ ố ố

ọ ệ ệ t Nam). Nh ng có l ớ ệ ổ ẻ t tu i tr  Vi ừ ươ ắ ế ữ ắ ậ v i c n cho các thi ườ   i ữ  đ n nh ng năm   ượ ả   ỡ c c m t Nam m i ng  ngàng khi đ ấ ể   i t n đ m say. Tiêu bi u nh t là

ơ ừ ư ế ế ả sĩ thăng hoa c m xúc  vi nh  Puskin(Nga), Tago(  n Đ ), Xuân Di u(Vi ỹ tháng chi n tranh ch ng M  kh c li ừ ồ ậ ơ nh n nh ng bài th  tình v a h n h u chân thành v a t ỳ ủ bài th  “Sóng” c a Xuân Qu nh.

ự ạ ồ ng sóng v a g i nghĩa th c là hi n t

Hình t ể ệ ượ ị ừ ợ ẩ ụ ễ ế ạ

ợ ậ ủ ượ ng sóng dào d t vô h i mênh mông ồ ồ ả ừ trên bi n c , v a g i nghĩa  n d  di n đ t nh p sóng xao xuy n, b i h i trông trái tim tình yêu c a nhân v t “em”:

ữ ộ ị “D  d i và d u êm

Ồ ặ ẽ n ào và l ng l

….

ỗ ọ N i khát v ng tình yêu

ồ ồ ự ẻ B i h i trong ng c tr ”

ơ ở ầ ộ

ứ ộ

ự ố ậ ồ ạ ố ậ  hình th c và khó hi u  ượ

ể ượ ấ ượ ạ ủ  c a sóng. M n sóng là đ ể c càng làm tăng thêm s  kì l ớ ữ ế ạ

sóng v i nh ng đ c đi m kì l ể ả ng cho tình yêu, miêu t ủ ặ ướ ứ ạ ả i thích c a tình yêu. Sóng n

ổ ư ủ ả ạ ọ

ấ ị ư ư ẫ ậ

ậ ủ ậ ự ữ ữ ệ   ự ủ M  đ u bài th  là s  đ i l p r i l i đ i l p gi a hai thái c c c a cùng m t hi n ứ ạ ở ượ ắ   ế ể ở ả t ng là sóng. Ph c t p   b n ch t. Ti p theo là m t câu c t ắ ể  ự nghĩa mà không c t nghĩa đ   làm bi u t  cũng là nói đ n cái ạ   đa d ng, ph c t p, khó gi c đã chuy n sang sóng tình, sóng ư ậ ệ   ộ ướ c sóng tình đan xen vào nhau b  sung cho nhau. Tình yêu là nh  v y, là m t hi n n ờ   ườ ượ i thì muôn đ i i cho minh b ch, nh ng khát v ng tình yêu c a con ng ng khó lý gi t ủ   ự ấ ổ không đ i. Con sóng ngày x a nh  nào thì ngày nay v n v y. Đó là s  b t di b t d ch c a nh ng quy lu t t nhiên, đây là quy lu t c a tình yêu.

ứ ư ẹ ạ ổ

ộ ơ ở ồ ồ ế

ổ ẻ ứ ầ ư ớ ổ ệ ớ ườ   ng Tình yêu cũng không bó h p trong m t ph m vi l a tu i nào, nh ng tình yêu th   đi đôi v i tu i tr . Tình yêu tràn đ y c  s  thanh xuân, làm b i h i khi n trái tim lúc nào cũng th n th c nh  mong. Cũng nh  Xuân Di u nói:

ể ẻ ủ ẹ “Hãy đ  tr  con nói cái ngon c a k o

ể ổ ẻ ộ Hãy đ  tu i tr  nói h  tình yêu”

ỉ ở ổ ẻ ớ ể ẩ ướ ọ ứ ạ

B i ch  có tu i tr  m i có s c m nh đ  đ y  ờ ế ữ ự ể ắ ở

ầ ọ   c v ng tình yêu lên thành khát v ng ạ ệ đ  tình yêu tr  thành hi n th c không còn xa v i lý thuy t n a mà h nh phúc đ m say   trong t m tay và trái tim.

ớ ươ ở ự ẩ Sóng v i gió còn t ồ ng đ ng s  bí  n:

ướ ể “Tr c muôn trùng sóng b

ề Em nghĩ v  anh, em

….

Em cũng không bi ế ữ t n a

Khi nào ta yêu nhau”

ướ ườ ọ ắ c m t ng ậ Câu th  th t h n h u chân thành v  ra tr

ơ ậ ồ ướ ứ ư

ề ể ớ ủ ủ

ậ ộ

ệ ố ữ ả ồ ủ ỏ ừ

ủ ẩ

ờ ể ở ườ ư ứ ư

ậ   ẽ ả i đ c hình  nh nhân v t ở ể ệ ể   , trăn tr  th  hi n qua c muôn trùng sóng b  và trái tim đang suy t “em” đang đ ng tr ề   ể ữ đi p ng  “em nghĩ” đ  nói v  tình yêu c a anh, em và c a sóng trên bi n l n. C  hai đ u ề ự ẩ ả   gi ng nhau v  s  bí  n và khó lí gi i dù có khát khao truy tìm t n c i ngu n c a nó qua ừ ơ ế ỏ    n i nào sóng lên”, “khi nào ta yêu nhau”. Câu h i không  liên ti p “t nh ng câu h i tu t ỏ ậ   ứ ả ờ i cũng v y. i rõ ràng ch ng t có câu tr  l  sóng mãi là bí  n và tình yêu c a con ng ệ   ư ộ ườ ủ Tình yêu c a con ng i nh  m t th  ánh sáng, nh  khí tr i đ  th  cũng nh  Xuân Di u vi t:ế

ố ượ “Làm sao s ng đ c mà không yêu

ươ ớ Không nh  không th ộ ẻ ng m t k  nào”

ả ị

ủ ẽ ờ c đ . Có l

ứ ứ ừ ế ượ c mình yêu t t đ ồ ộ ế ắ  bao gi ở ầ

ỉ ầ ủ ứ ồ ị

ế ờ ả ẩ ấ ạ i làm nên s

ồ ủ ế ề ư ế   Th  nh ng tình yêu cũng không ph i là công th c đ nh lý c ng nh c nên không ai ế ướ ượ   c tình yêu c a mình, không ai bi t tr bi  Xuân ứ ệ ỳ   Qu nh quan ni m tình yêu không c n truy c u đ n c i ngu n tình yêu b i khi yêu nhau ậ đôi l a ch  c n hai trái tim hòa cũng nh p đ p, hai tâm h n giao hòa giao c m là đ . Vì   ề ự  ự ả ẩ th  tình yêu muôn đ i mãi là đi u bí  n và ph i chăng chính s  bí  n  y l ổ ẻ ừ ư ế  x a đ n nay và mãi mãi v  sau. quy n rũ mê h n c a tu i tr  t

ướ “Con sóng d i lòng sâu

ặ ướ Con sóng trên m t n c

….

ơ N i nào em cũng nghĩ

ướ ề ộ ươ H ng v  anh m t ph ng”

ướ ặ ướ ậ Con sóng d i lòng sâu và trên m t n

ớ ặ ướ ữ ể ự ượ ứ ề c dù có l n cũng còn có th  l a chi u mà v

ớ ể ặ

ủ ỗ t ch  sóng d ề ỗ ể ấ ớ

ượ ệ ờ ớ ờ

ướ ươ ớ c là nh ng cung b c khác nhau c a n i em ướ   nh  anh. Sóng trên m t n i ớ ư ậ ữ ộ lòng sâu m i th t d  d i và nguy hi m. Nh ng dù trên m t hay sâu thì con sóng đ u có   ớ  ơ ế ủ ờ b , là n i đ n c a sóng , là cái đích đ  đi đâu cũng th y nh  dù ngày hay đêm. N i nh ậ ớ ắ còn đ   c g n v i khái ni m th i gian vô t n và không gian vô cùng. V i th i gian nó không có ngày đêm, v i không gian nó không có ph ng h ng.

ạ ổ

Tình yêu dù trong sáng, mãnh li ườ ẫ ị ự ế ả

ắ   ệ ế t đ n đâu, lãng m n bay b ng đ n đâu thì v n g n i đang yêu ngoài s  say mê còn ph i có đ  ngh  l c và   ề ườ ể ượ ế ữ ử ự ộ ờ ẽ ớ ủ ọ ớ ng. Vì th  nh ng ng t qua m i th  thách, giông bão c a cu c đ i, v i ni m tin s  t ủ i đích: ớ ờ v i đ i th lí trí đ  v

ạ ươ Ở “  ngoài kia đ i d ng

ố Trăm ngàn con s ng đó

ẳ Con nào ch ng t ớ ờ i b

ở ờ Dù muôn v i cách tr ”

ấ ở ề ậ ị ự Ni m tin và ngh  l c, em tìm th y thiên nhiên và chính mình. Khi đã yêu th t lòng,

ở ượ ế ẫ ớ dù muôn v i cách tr  chúng mình cũng v n đ n đ

ế ư ạ ứ ắ ế ủ ờ liêng là th  nh ng tình yêu cũng l ẹ c v i nhau. Đ p là th , thiêng ữ i là th  ng n ng i mong manh và khó gi :

ộ ờ ế “Cu c đ i tuy dài th

ẫ Năm tháng v n đi qua

…

ữ ể ớ Gi a bi n l n tình yêu

ể ỗ Đ  ngàn năm còn v ”

ẩ ệ ư ữ Tuy không hi n lên thành ch , thành l

ấ ờ ệ ạ ơ ể ượ

ơ ắ ỏ

ắ

ậ ệ ẫ ườ ụ ể ắ ạ ủ ờ ữ ề ượ ườ ớ i c  th , g n li n v i cái h u h n c a đ i ng

ấ ự ả ờ t v n có nh ng cái d  c m lo âu. Tình yêu bao gi ố ữ i, mu n v ỗ ộ

ượ ỏ

ể ượ ồ ạ ọ

ọ ự ượ ề ạ ỗ c t n t ữ ỗ ầ ng đ y n  tính. M i ch  m i câu trong đo n đ u đ

ị ể ả ệ ộ   i trong đo n th  nh ng  n hi n đâu đây m t ờ   ộ ậ ủ ề t qua quy lu t c a cu c đ i thoáng lo âu r t chính đáng v  tình yêu. Li u nó có th  v ệ ạ   i, trong không? Vì v y trong khi say đ m nh t nhà th  cũng không thoát ly kh i hi n t ộ   ớ ề ồ  cũng g n li n v i m t cái n ng nhi ớ ạ   ỏ i h n t ra kh i gi con ng ở ở ỉ ử đó ch  có m t cách là hòa tan tình yêu vào thiên nhiên vĩnh c u. N i trăn tr  đã tr  thành   ạ ươ   ự ứ c tan ra/Thành trăm con sóng nh ” trong đ i d s  b c bách, thôi thúc: “Làm sao đ ng ụ ọ   i mãi. Tình yêu bùng lên thành khát v ng, khát v ng sôi s c mà bao la kia đ  đ ữ ườ ẫ v n khiêm nh   c ch n l a khéo léo nên có giá tr  bi u c m cao.

ỳ ể ẩ ộ

ủ ề ạ ậ ơ

ơ ẽ ố ẽ ế ớ ớ ữ ệ   Xuân Qu nh đã thăng hoa tình yêu trong trái tim mình đ  thành m t tác ph m tuy t ổ ậ tác. N i b t lên trong bài th  tâm tr ng khi đang yêu c a nhân v t “em” v i nhi u cung   ậ ả b c c m xúc. Bài th  s  s ng mãi trong lòng nh ng ai đã, đang và s  đ n v i tình yêu.

Ẫ Ố BÀI M U S  2:

ậ ề ứ ượ

ộ

ư

ợ Tình yêu l a đôi, tình c m v  ch ng... đó là đ  tài vô t n đ i nhi u góc đ  khác nhau. Các nhà văn, nhà th  th ậ ầ ộ ố ơ ư ễ

ủ ắ

ượ ơ ứ ư

ồ ữ ơ ầ ể ộ ụ ế

ấ ề ề ể ệ ơ ờ ộ ộ

ồ ả ạ ỹ   ỹ c các thi s , nh c s , ề ơ ườ   ướ ể ệ nhà văn khai thác, th  hi n d ng ậ ự ệ ượ ữ ng, qui lu t t    nhiên trong cu c s ng hay nh ng v t g n gũi, thông qua nh ng hi n t ề ụ ẩ ể   thân quen đ  ví von,  n d  khi nói v  tình yêu. Nh  nhà th  Nguy n Trung Kiên dùng ắ ề ự ắ ể ế   t lý sâu s c v  s  g n bó, th y chung, son s t trong tình yêu. ng “Đôi dép” đ  tri hình t   Nhà th  Vũ Cao thì ví tình yêu đôi l a nh  “ Núi đôi” không th  chia lìa “ núi ch ng, núi ợ ứ   v  đ ng song đôi”; nhà th  Tr n Hòa Bình vô tình nhìn th y m t chi c lá r ng gi a mùa   thu cũng có bài th  hay “ thêm m t” đ  chiêm nghi m v  cu c đ i, v  tình yêu v.v... và v.v...

ượ , hình t Nh ng có l

ư ư ể ệ ể

ắ ữ ưở ữ ự

ượ ể ỹ

ề c nhi u ng ơ ệ ỳ

ơ ớ ả ủ ể ượ ượ ồ ề ế ế ằ   ượ ự ng đ c nói đ n khá nhi u và th  hi n đ , đ m c s  tinh t ượ ệ ủ ộ   ng Bi n và Sóng. Và, m t trong t c a tình yêu đó là hình t ế ằ ề ơ   ng đ n khéo léo, tài ườ ố ữ i yêu thích đó là c  n  thi s  Xuân   ớ ự  ổ ế   ng sóng" đ  nói lên tình c m n ng nàn,

ệ ủ ẽ ượ ữ ộ th m nh ng d  d i, mãnh li ơ nh ng nhà th  có nh ng bài th  hay nói v  tình yêu b ng s  liên t ế tình có liên quan đ n Bi n và Sóng đ Qu nh ( 1942 ­ 1988)Xuân Di u, nhà th  tình n i ti ng c a phong trào th  m i, v i s phóng khoáng đa tình cũng đã " m n hình t mãnh li t c a mình:

Anh xin làm sóng bi cế

Hôn mãi cát vàng em

ẽ ậ ậ Hôn th t kh , th t êm

ề Hôn êm đ m mãi mãi

ạ ồ Đã hôn r i, hôn l i

ế ờ Cho đ n mãi muôn đ i

ế ả ấ ờ Đ n tan c  đ t tr i

ạ ớ Anh m i thôi dào d t...

ỳ ớ ề

ữ ơ ủ ư ừ Ồ ổ ế ị ơ i v a “ d u êm” v a “ n ào” l

ỹ ớ ị ừ ủ ư ẽ ặ

ị ườ ồ ạ ẩ i  n ch a m t tâm h n khao khát yêu th

ư ặ ệ ế ấ ỳ ề   Còn v i Xuân Qu nh, n  thi s  v i nhi u bài th  tình n i ti ng nh  “ Thuy n và ữ ộ ạ ừ ạ   i ọ ậ ặ   ụ ữ ậ i ph  n  v y. Bên ngoài có khi h  th t l ng ươ ộ ứ   ng, ạ   t bao. Xuân Qu nh đã r t tài tình khi đ a c p đôi ph m ể bi n” thì con Sóng trong th  c a ch  v a “ D  d i’ l ừ  “ nh  chính tính cách c a ng v a “ l ng l ư ắ ẽ ằ , đ m th m, d u dàng nh ng bên trong l l ữ ộ ớ t, d  d i bi v i tình yêu mãnh li

ộ ự ữ ạ ạ ị

ề ủ ườ ẽ ặ ằ  tính cách đan xen, đa chi u c a ng

ữ ộ ấ ọ ị ề ẽ ồ   ố trù n i dung có tính đ i ngh ch đi li n nhau nh m t o ra s  so sánh gi a cái m nh m ,  n ụ  ễ ả ằ ị ào và cái d u êm, l ng l  qua đó nh m di n t i ph ữ n , nh t là khi h  đang yêu.D  d i và d u êm

Ồ ặ ẽ n ào và l ng l

ể ỗ Sông không hi u n i mình

ể Sóng tìm ra t n bậ

ể ệ ề ậ ằ

ả ụ ữ ề ạ ườ i ph  n , vì khi yêu ph  n  th

ề ẳ ặ ở ờ ủ ự ằ ấ Chúng ta còn c m nh n, đ ng sau ý nghĩa  y là th  hi n c a s  gi ng xé v  tâm   ơ   ự ị ụ ữ ườ ng ph i hy sinh, ch u đ ng nhi u h n.    bình yên, ph ng l ng, đôi lúc ả ắ ng cũng g p nhi u tr c tr , không bao gi

ườ ề ứ ẩ ủ tr ng c a ng ặ Mà tình yêu th còn  n ch a nhi u dông bão.

Ôi con sóng ngày x a ư

và ngày sau cũng th  ế

ỗ ọ N i khát v ng tình yêu

ồ ồ ự ẻ B i h i trong ng c tr

ỳ ượ ổ ủ ả ờ Tình yêu đ i v i Xuân Qu nh v

ự ữ ế ố

ố ớ ằ ắ ứ ả

ớ ủ ả ư ề ậ

t qua c  khuôn kh  c a th i gian và không gian, ề   đi u đó nói lên r ng, n u đích th c là tình yêu chân chính thì nó luôn vĩnh c u, s ng mãi ệ ạ   ờ ớ v i th i gian, kh c sâu vào tâm kh m, trí nh  c a con tim cho dù đó là quá kh , hi n t i ươ ờ   hay t ng lai. Và tuy có nhi u cung b c tình c m khác nhau nh ng, tình yêu thì muôn đ i ế ẫ v n th !

ướ ể Tr c muôn trùng sóng b

ề Em nghĩ v  Anh, em

ề ể ớ Em nghĩ v  bi n l n

ừ ơ T  n i nào sóng lên?

ắ ầ ừ Sóng b t đ u t gió

ắ ầ ừ Gió b t đ u t đâu?

Em cũng không bi ế ữ t n a

Khi nào ta yêu nhau

ả ể ộ ố ậ ữ ừ ệ

ề ừ ơ

Đ ng tr ệ ủ ưở ậ ắ ầ ừ ơ ư ỏ  nhiên c a bi n c , nhà th  đ t câu h i “T  n i nào sóng lên “ gió b t đ u t i liên t

ư ộ ẽ ự ỉ ế ằ ườ ế ơ ấ ướ ứ c bi n c  bao la, hùng vĩ nhà th  th y mình th t nhó bé và mu n đ ạ chiêm nghi m l i cu c s ng, chiêm nghi m v  tình yêu. T  nh ng qui lu t, hi n t ơ ặ ể ả ự t ạ ng “em cũng không bi l ị cũng đã nói: “ Nào ai đ nh nghĩa đ ỗ t r ng, tình yêu đ n nh  m t l n i Tình yêu. Ch  bi ượ   ố c ệ ượ   ng  đâu?” và   ệ   ế ữ t n a, khi nào ta yêu nhau". Nh  nhà th  Xuân Di u ỳ ượ c tình yêu”. Xuân Qu nh cũng không th  c t nghĩa   ơ   nhiên, th ể ắ ng tình. Đó là c t

ậ ủ ộ ị

ộ ự duyên, là s  giao hoà, c ng h ặ ưỡ ặ ể ắ ai có th  s p đ t ho c c ưở ng l ề ng v  rung đ ng cùng nh p đ p c a hai con tim, mà không ạ ượ i đ c.

ướ Con sóng d i lòng sâu

ặ ướ Con sóng trên m t n c

Ôi con sóng nh  bớ ờ

Ngày đêm không ngũ đ cượ

ớ ế Lòng em nh  đ n Anh

ả ứ ơ C  trong m  còn th c

ẽ ắ ả ơ ấ  đây là kh  th  mà tôi tâm đ c nh t trong c  bài th , tình yêu c a ng

ổ ơ ạ ư ệ ẽ ế t, m nh m  là th  nh ng cũng r t e  p, sâu kín, có khi đ

ữ ầ ạ ươ ướ ấ ấ i lòng đ i d ủ ụ  ườ i ph ấ ấ   ượ c che d u,  n ầ   ng, mà đã là sóng ng m thì

Có l ữ n  tuy mãnh li ư ứ ch a bên trong, nh  nh ng con sóng ng m d ể ấ ữ ộ r t d  d i, có th  gây nên dông bão!

ớ ế Lòng em nh  đ n Anh

ả ứ ơ C  trong m  còn th c

ả ứ ậ ự t lên c  qui lu t t ủ  nhiên c a con ng S c m nh tình yêu đã v

ớ ư ỗ i ta quên đi t

ườ ạ ườ ẽ

ở ườ ệ ạ

ể ề ề ấ ế ấ ứ ộ i ta nghĩ nhi u đ n m t ai đó, nghĩ nhi u v

ế ư ẽ ơ ượ ườ ủ  ườ i, th ng khi ng ớ ườ ấ ả ỳ ớ   t c . Nh ng, v i Xuân Qu nh vì n i nh  ng i yêu quá l n, ư   ơ ấ ủ ự ả ng tr c trong lòng, nên ngay c  trong gi c ng , gi c m  nh ng ỳ ư ổ  ch  đó. N u nh  Xuân Qu nh nói     ng tình, vì b t c  ai cũng có th  làm ề     , “trong m  “ mà “ ườ ng m  th y nó. Nh ng có l

, khi trong lòng ng ườ ườ i ta th ỗ ỉ ơ ấ ỳ ề ứ ớ là lúc mà ng ạ quá m nh m , luôn th ớ ề ứ ể ẫ v n th c đ  nh  v  Anh! Cái hay, cái tài tình là  ặ ơ ấ i là chuy n th trong gi c m  Em g p Anh thì đó l ượ ở ẽ ề đ c đi u đó. B i l ủ ộ m t đi u gì đó thì lúc ng  ng còn th c” vì quá nh  Anh thì ch  có m i Xuân Qu nh!

ề ươ ẫ D u xuôi v  ph ắ ng b c

ẫ D u ng ượ ề ươ c v  ph ng Nam

ơ N i nào em cũng nghĩ

ướ ề ộ ươ H ng v  Anh­ m t ph ng.

ướ ắ ạ Đ t có b n mùa: Xuân ­ H  ­ Thu ­ Đông; tr i có b n h

ố ớ ấ ỉ i ph  n  khi yêu thì ch  có m t h

ụ ữ ể ườ ướ ở ố i mình yêu, s ng t

chân tr i góc b  nào h  cũng luôn h ụ ữ ậ ờ ộ ướ ề ng v  ng ượ ố   ng: B c ­ Nam ­ Đông ­ ng duy nh t, đó là: Anh! Dù làm   ố ố   t, s ng ự   ng và bao dung, đó còn là s  hy

ọ i ph  n  th t cao th ườ ườ ờ ủ ợ ủ ắ ấ ườ ư Tây. Nh ng v i ng ờ ở  đâu, gì,  ẹ đ p cho nhau. Tình yêu c a ng sinh, th y chung son s t, đ i ch  khi xa ng i yêu.

Ở ạ ươ ngoài kia đ i d ng

Muôn vàn con sóng đó

ẳ Con nào ch ng t ớ ờ i b

ở ờ Dù muôn v i cách tr

ộ ờ ế Cu c đ i tuy dài th

ẫ Năm tháng v n đi qua

ẫ ộ ư ể Nh  bi n kia d u r ng

ề ẫ Mây v n bay v  xa

ượ Làm sao đ c tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

ữ ể ớ Gi a bi n l n tình yêu

ể ỗ Đ  ngàn năm còn v

ấ ệ

ờ ả t, d  d i đ n m y cũng không th  v ắ ở

ấ ế ằ ớ

ữ ộ ế ể ượ Tình yêu dù mãnh li ặ ộ ệ ủ t c a cu c đ i, cũng có lúc g p ph i tr c tr , chia ly, đó là l ẻ ẹ ấ ắ ớ

ề ư ượ ấ

ử ữ ư ứ ẽ ạ

ế ể ế ẹ ư ộ ộ ọ ườ ế t nâng niu, trân tr ng, gìn gi

ắ   ậ t qua qui lu t kh c ư   ẽ ấ nghi t nhiên. Nh ng  t ị   không vì th  mà tình yêu m t đi v  đ p vĩnh h ng, hay s m b  lãng quên; mà qua năm ơ ể   ắ t, sâu s c h n. Dù có th , tháng, càng nhi u th  thách tình yêu  y càng l n lên, th m thi ờ ủ ế ơ tình yêu  y, nh  nh ng con sóng ngoài kh i xa không th  đ n đ   c b n b  c a hôn ỗ ờ ủ ỷ ệ   nhân, h nh phúc nh ng đó cũng s  là m t ký  c, k  ni m đ p trong đ i c a m i con ộ   ữ ế i, n u chúng ta bi ng , nh  m t món quà quí giá mà cu c ặ ố s ng đã ban t ng cho ta! .

Ẫ Ố BÀI M U S  3:

ộ ơ ư ộ ề

ỗ ơ ệ ế ớ ộ ơ

ơ ộ

ệ ệ ấ ớ ồ ế t Nam v i ch t men say tình yêu n ng nàn, mãnh li t, ng

ườ ậ ậ ộ ặ ườ ự i t i nhà quê” chân th t da di

ễ ồ ữ ạ ắ ờ ỳ

ặ ớ ỳ ư ầ ồ ỏ

ả ặ ủ ể ệ ơ ề ế ả   Tinh yêu là m t đ  tài quen thu c trong th  ca. Nh ng không ph i vì th  mà nó ỗ   i riêng, m t nhu thành đ n đi u và nhàm chán. M i bài th , m i nhà th  là m t th  gi ệ ẳ ố ầ c u, m t khao khát riêng không ai gi ng ai. Ch ng th  mà ta g p Xuân Di u trong thi đàn   ẻ ố    cho mình là ‘‘k  u ng Vi ậ   ế tình yêu d p c  môi”, ta g p Nguy n Bính “ng t... và th t ấ   b t ng  khi g p n  thi sĩ v i tâm h n d t dào và say đ m trong tình yêu ­ Xuân Qu nh. Th  tình yêu c a Xuân Qu nh chân thành nh ng không kém ph n cháy b ng n ng say.   Đi u đó th  hi n không ít trong bài Sóng:

ữ ộ ị D  d i và d u êm

Ồ ặ ẽ n ào và l ng l

ể ổ Sông không hi u n i mình

ể ậ Sóng tìm ra t n b

ư Ôi con sóng ngày x a

ế ẫ Và ngày sau v n th

ỗ ọ N i khát v ng tình yêu

ồ ồ ẻ ự B i h i trong ng c tr

ướ ể Tr c muôn trùng sóng b

ề Em nghĩ v  anh, em

ề ể ớ Em nghĩ v  bi n l n

ừ ơ T  n i nào sóng lên?

ắ ầ ừ Sóng b t đ u t gió

ắ ầ ừ ầ Gió b t đ u t đ u?

ế ữ Em cũng không bi t n a

Khi nào ta yêu nhau

ướ Con sóng d i lòng sâu

ặ ướ Con sóng trên m t n c

ớ ờ  Ôi con sóng nh  b

ủ ượ Ngày đêm không ng  đ c

ớ ế Lòng em nh  đ n anh

ứ ả ơ C  trong m  còn th c!

ề ươ ẫ ắ D u xuôi v  ph ng b c

ẫ D u ng ượ ề ươ c v  ph ng nam

ơ N i nào em cũng nghĩ

ướ ề ộ ươ H ng v  anh ­ m t ph ng

Ở ạ ươ ngoài kia đ i d ng

Trăm ngàn con sóng đó

ẳ ớ ờ Con nào ch ng t i b

ờ Dù muôn v i cách trà

ộ ờ ế Cu c đ i tuy dài th

ẫ Năm tháng v n đi qua

ẫ ộ ư ể Nh  bi n kia d u r ng

ẫ ề Mây v n bay v  xa

ượ Làm sao đ c tan ra

ỏ Thành trăm con sóng nh

ể ớ ữ Gi a bi n l n tình yêu

ể Đ  ngàn năm còn v . ỗ

ơ ờ ữ

ớ ấ ề ơ ữ ắ

ắ ấ ớ ứ ệ ể ầ ớ ấ ơ ự ứ

ọ

ủ ể ằ

ườ ơ ơ ờ      Bài th  ra đ i vào năm 1967. Vào th i kì này, có th  nói r t ít nh ng bài th  tình ớ ụ ế ể   yêu ki u này nh t là v i các nhà th  n . N u có, ph n l n đ u g n bó v i v  cách ộ ả ủ ạ    b t mình ra m ng, g n v i s  m nh thiêng liêng cao c  c a dân t c. R t ít các nhà th  t ỏ ườ   ư ể , sâu kín trong tâm linh mình. D ng kh i không khí chung đ  tìm vào cái g i là riêng t ố ỳ   ư ậ ư ọ nh  m i ng i tránh và c  tình tránh... Nói nh  v y đ  thây r ng Sóng c a Xuân Qu nh ề ề ộ là m t bài th  có nhi u đi u đáng chú ý.

ề ể ể ế ề ặ ơ

ỳ ể ệ Vi ớ ư ề ể

ứ ư ế

ộ ặ ồ

ượ  là ch a. Đ n v i Sóng, ta đ ỏ ườ ộ ố ể ế ố

i yêu tha thi ụ ể ế ỳ

ữ ượ ẻ ậ ỵ ứ ẽ ỳ đó mà trong Xuân Qu nh v n gi c v  t n tu , d t khoát rõ ràng, đ

ể ệ t v  sóng, bi n và thuy n đ  nói lên tình yêu trai gái ta đã g p trong th  Xuân   ộ   Di u, v i bài Bi n... Ngay trong Xuân Qu nh cũng có Thuy n và Bi n... nh ng tìm m t ỗ ẽ ư ặ   ớ c g p bài nói lên n i băn khoăn day d t nh  Sóng có l ỳ ế ệ   t, g p con ng m t Xuân Qu nh n ng nàn, mãnh li t và cháy b ng, luôn ứ ộ   luôn mu n b t mình ra đ  tìm đ n m t cái gì đó rõ ràng, c  th . Trong cu c s ng, Xuân ể ệ Qu nh th  hi n rõ cái phong cách này. Đã yêu ai thì yêu h t mình, đã ghét ai thì ghét cay   ở  ẫ ắ đ ng. Chính vì l ề Sóng đi u này cũng th  hi n:

ớ ế Lòng em nh  đ n anh

ứ ả ơ C  trong m  còn th c!

ề ẽ ủ ệ ỗ ồ là s c m nh c a tình yêu, ni m say mê và n i lòng cu ng nhi

ứ ế ớ

ấ ả ướ ắ ơ ộ ỗ ng ch  cho

ấ ả ườ ế ơ ườ ế i bên ngoài đ u chôn h t, xua h t ra ngoài ý t

Có l ườ ắ ố ữ i. T t c  nh ng gì t n t ỗ ưở ụ ơ ư

ạ ỏ ỗ ơ ớ ườ ủ ơ ớ ộ ạ ố   t, đã cu n ứ   ữ ữ ầ i th n tiên, th  m ng. T t c  nh ng lo toan, tính xán, nh ng ph c i vào th  gi con ng ờ ề ạ c m , cho khát song đ m say trong lòng t p, r c r i trên cõi đ i đ u nh   ẳ   ề ồ ạ ng ng. Kh ng ị   đ nh n i lòng, nhà th  đ a ra tr ng thái "trong m  còn th c” đ  thuy t ph c. Tôi còn nh , có m t nhà th  khi bày t ế ể ứ i yêu cũng nói: n i lòng c a mình v i ng

ớ ỉ Anh yêu em ch  nh  em thôi

ứ ồ ớ Lúc đ ng lúc ng i lúc nào cũng nh .

ồ ồ ư ắ ế

ườ ư ụ ủ ứ ứ ứ ồ i con trai đ ng ng i không yên thì

ợ ở ng nh  th

ấ ạ    Tr ng thái b n ch n, xao xuy n, b t r t nh  c n xé, cào c u, nh  gi c giã lòng ứ ạ ỳ ườ i ng , th c không  đây Xuân Qu nh l i. Ng ườ ớ ườ ng mong, th ng đ i ch  nên ư ứ ừ ể ồ ng ờ ườ yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau th không th  không có cái phút đ ng ng i không yên. T  xa x a, ông cha ta cũng có câu:

ớ ổ ổ ồ ồ Nh  ai b i h i b i h i

ư ồ ố ư ứ ử ố Nh  đ ng đ ng l a nh  ng i đ ng than.

ở ầ ạ ơ ơ đó mà m  đ u bài th  nhà th  cũng nói lên cái tâm tr ng băn khoăn,

ẽ    Chính vì l ổ ạ ồ ị tr ng thái không  n đ nh trong tâm h n mình:

ữ ộ ị D  d i và d u êm

ồ ặ ẽ n ào và l ng l

ể ổ Sông không hi u n i mình

ể ậ Sóng tìm ra t n b

ộ ượ ụ ể ơ ạ ượ i đ c nhau l Hai tr ng thái tâm lí ng

ồ ộ ộ ề ẽ

ư

ể

ậ ả ơ ưở ượ ế

ế

ợ ổ ơ ổ ơ ư ư ậ ư ắ ạ ượ ả ườ ủ ộ ọ

ọ ả ả ặ ẹ ẹ ậ ờ

ư ế ặ ồ ị ị

ữ ộ ể ẽ ậ

ả ơ ưở ể ư ọ

ỗ ả

ừ ổ ơ ẽ ứ ạ ổ ớ ạ ữ ả ồ   c d n trong m t ng  c nh c  th  h n là ặ ữ ộ ườ ở  cùng m t lúc. Dĩ nhiên nói “d  d i”, “ n ào”, “l ng l " là nói v  sóng trong m i ng   i,  ệ   ẫ ơ nh ng trong bài th  này sóng là em, và em là sóng, hai câu này hòa l n trong nhau, quy n ượ ạ   ượ ậ ộ ọ c v y mà ng vào nhau. Đ c hai câu th  t ng nh  đã là m t kh p kh nh trái ng c l i ệ   ể ơ ẳ ấ c nh  v y, h n ph i nói đ n nhà th  và cái tài bi u hi n r t có lôgíc và h p lí. Có đ ứ ủ   ổ c ti ng th n th c c a tâm lí. Đ c c  kh  th  ta cũng nh  l ng mình trong đó, nghe đ ơ  ườ ồ i nhà th i, c  kh  th  là m t tr ng thái khá đ ng c a xúc c m. Con ng h n ng ỗ ề ấ   không bình l ng, không d p dìu, nh  nhàng hôn nh  lên b  cát, không ôm  p, v  v  hay ư ế nũng n u mà “d  d i” mà “ n ào” nh ng “d u êm”, “l ng l ”. Song n u nh  th  thì   ơ ướ   ẳ ể ch ng còn gì đ  sóng “không hi u n i”, đ  sóng ph i “tìm ra t n b ”. Hai câu th  d i ợ ậ ể ệ   ng ch ng nh  căng lên ch t b t ra, th  hi n n i khát v ng tìm tòi đ n t ậ ạ i không v y là tho  mãn. Trong cu c s ng có gì b c d c, đau kh  h n khi chính mình l   ố   ư ể  cái s c m nh l n nh  mu n hi u n i mình, không lí gi ể ổ ế ộ ộ t đ . Câu th  t ự ọ c mình, mình là ai? Có l ộ ố ả ượ i đ

ả

ơ ế ậ ể ớ ủ ộ ờ ổ   ượ ậ c t n cùng nó. Cái ý nghĩ này còn theo đu i ể  ượ c hoà mình vào b  l n c a cu c đ i, b

ơ ụ ậ t tung cái “sâu kín” đó là mình ph i tìm đ l ọ ủ nhà th  đ n t n cùng c a bài th . Khát v ng đ ứ ớ ủ l n c a tình yêu c  thôi thúc, gi c giã.

ừ ữ ể ặ ắ ơ ắ       T  “không hi u n i mình” nhà th  liên ti p đ t ra nh ng băn khoăn, th c m c.

ể ự ằ ố ở ẽ ỏ ơ ỗ ỏ ặ ế ỉ ể Cu i cùng đ  t ỏ  h i cũng ch  đ  mà h i. H i cho v i n i lòng: ổ  d n v t mình, b i l

ắ ầ ừ Sóng b t đ u t gió

ắ ầ ừ Gió b t đ u t đâu

Em cũng không bi ế ữ t n a

Khi nào ta yêu nhau ?

ừ ả ả

ậ ự    Quy lu t t ẫ ự nhiên là sóng và gió, nh ng còn tình c m gi ằ

ỗ ề ọ

ắ ỗ ấ ự t n a”. Ngây th  xen chút b t l c. M i câu h i đ t ra đ u tha thi ủ ự ậ i thích t ậ ỏ ặ ỗ ỗ ế ữ ồ ơ ắ ầ ư ậ ượ ườ ơ ơ ơ ố c n i kh i ngu n, n i “b t đ u” c a s  v t. Có nh  v y n i lòng ng

ư ộ    đâu... Đó là m t ề ỗ   đi u c c khó, v n là n i băn khoăn d n d i trong n i lòng mình. V y mà n i lo l ng, ế   ả t th ng th t “không bi ớ   tìm đ i m i ả tho  mãn.

ở ớ ổ ơ ỗ ơ ở ơ ị

ườ ư ạ ơ    ng mà

Trăn tr  v i kh  th  ta nghe th y n i lòng nhà th  trăn tr , nh p th  trong : th ổ ặ ấ thay đ i lúc 3/2, lúc 2/3 linh ho t nh ng không xuôi không thăng, không bình th ằ d n v t, nghĩ suy, tìm tòi.

ư ư

ỏ ề c nó nh  th  nào, đ n t

đâu... và nhi u n a, nh ng t ổ ế ư ườ ơ ả      X a nay r t nhi u thi sĩ đ t câu h i v  tình yêu. Nh ng tình yêu là tình c m là   ấ ả ề   ế ừ t c  đ u   i luôn có khát

ế ớ ờ ườ ắ ả ặ ấ ề ư ế ế ượ ả c m xúc làm sao bi t đ ộ ệ ấ ự b t l c. Ngay đ n Xuân Di u ­ m t nhà th  tình n i ti ng, m t con ng khao giao c m v i đ i, luôn yêu, say đ m trong tình yêu, ng ề ữ ộ i mà:

ờ ấ Trong giây phút chót dáng tr i đ t

ế ấ ẫ ư Cũng v n si tình đ n ng t ng .

ườ ậ ả ấ ự ế ắ ố Ng i “u ng” tình yêu, “c n” tình yêu đ n “d p c  môi” cũng b t l c:

ố ị ượ Đ  ai đ nh nghĩa đ c tình yêu

ề ổ ộ Có khó gì đâu m t bu i chi u

ế ằ ắ ồ ạ Nó chi m h n ta b ng n ng nh t

ẹ ằ B ng mây nhè nh , gió hiu hiu.

ườ ả ằ ạ ư i ph i th t lên r ng: “Có gì l

Có ng ế ố ể ả ế quá đi thôi!” Th t khó quá! Nh ng tình yêu t và

ượ ạ ế ổ ơ ổ ộ ặ là th . Làm sao có th  c nh giác đ chi m ta lúc nào ta đâu có hay. Quay l ậ ế c trong tình yêu. Nó đ n lúc nào ta đâu có bi ỳ : i kh  th  cùa Xuân Qu nh la g p câu th  l

Em cũng không bi ế ữ t n a

Khi nào ta yêu nhau?

ộ ỏ ấ ố ố ẫ ắ ị

ườ ả ầ

ắ ự

ỏ ẫ ư ể ả ố

ắ ơ

ộ ộ ộ ứ ươ ườ ờ ỗ

ổ ể ng t i ta... t ứ ồ ồ ứ ạ ố  ch , hu ng chi l ự ế ẹ ọ      M t câu h i r t con gái, nh  nhàng, b i r i l n chút đ m say, ng t ngào nũng n u. ổ ơ ỉ ơ ầ ế ỉ ơ Nói th , không có nghĩa là kh  th  ch  đ n thu n là c m xúc, con ng i ch  đ n thu n là   ả  ỏ ự ồ ộ yêu say đ m. Bên tình yêu, bên s  n ng nàn còn là s  suy nghĩ, tìm tòi đòi h i m t câu tr ơ ấ ự ư ờ   i dù ít thôi nh ng ph i có... nh ng... cu i cùng câu h i v n đ  đó, nhà th  b t l c... làm l ề sao mà có th  đáp n i... M t ánh m t bâng qu , m t câu nói vô tình nhi u khi cũng làm   ọ   ư i có m t khoâng th i gian dài n i khát v ng cho ng ẻ tình yêu c  b i h i, c  xa xuy n trong ng c tr .

ả ơ ỳ ươ ỏ Tình yêu trong th  Xuân Qu nh không gi n đ n. Yêu th ng cháy b ng, sóng say

ư ế ơ ờ ợ nh ng không vì th  mà h i h t:

ướ ể Tr c muôn trùng sóng b

ề Em nghĩ v  anh, em

ề ể ớ Em nghĩ v  bi n l n

ừ ơ T  n i nào sóng lên.

ắ ệ ừ Đi p t “em nghĩ” nh c đi nh c l i càng làm rõ h n s  suy nghĩ trong lòng ng

ắ ạ ứ ứ ề ỏ

ơ ự ặ ơ ắ ỉ ư ề

ườ ầ ế ọ t gì” tình yêu đã làm h  mù quáng, quên đi t ồ ỉ ỉ ế i “ ch  bi

t yêu thôi, ch ng bi ư ẳ ộ ướ ụ ứ ưở ế ườ   i.   “Em nghĩ” có nghĩa là em đã thao th c, đã lo l ng, đã đ t ra nhi u câu h i... ch  không ả   ph i em ch  quen b ng b nh, quen si mê, đ n ch  yêu và đ n thu n là yêu. X a nay không ấ   ể hi u ng t ọ ả c . H  nhìn vào cõi h  vô, m ng ế ỉ c, ch  quen h ng th  ch  không bi t suy nghĩ.

ườ ớ ỗ ợ ẽ ơ ng đ ng hành v i n i nh , s  mong đ i, vì l

ỳ ệ ớ ỗ t thì nh  cũng nát tan. N i nh  c đó mà trong th  Xuân ớ ứ

Tình yêu th ề ầ ư ừ ầ ợ ớ ự ồ ồ ể ệ Qu nh đi u đó cũng th  hi n khá rõ. Yêu cu ng nhi ớ ớ ồ d n lên t ng l ng, l p l p nh  t ng đ t sóng:

ướ Con sóng d i lòng sâu

ặ ướ Con sóng trên m t n c

ớ ờ Ôi con sóng nh  b

Ngày đêm không ng  đ ủ ượ c

ị ọ ấ ổ ơ ỗ

ấ ượ ủ ượ ủ ứ

ớ ờ ậ ướ

ẫ ở ế ỗ ớ ế ộ ộ ưở ớ Đ c kh  th , tìm th y v  trí c a con sóng và cũng th y đ i. Con sóng nh  b  sóng thao th c “ngày đêm không ng  đ ề ặ ệ ự ng b . N i nh  mong t ớ c n i nh  trong lòng   ố ơ   c” nhà th  mu n nói ớ ờ   ỉ i đáy sông hay ngay trên b  m t sóng v n ch  nh  b ,   t đ . Nh  nhau nên trăn tr . Đ n n i trong ng ch ng đ n t

ờ ổ ườ ư ừ ớ ắ ườ ng ế đ n s  toàn di n. Dù t n d ươ th ca dao ng ừ i x a cũng t ng nói “đèn nh  ai mà đèn không t t”.

ớ ủ ớ ủ ỗ ỗ ầ N i nh  c a con sóng chính là n i nh  c a con ng

ố ế ỗ ụ ườ ể ớ ầ ỗ ế ớ ớ   i, n i nh  t ng t ng l p l p ớ

ư ờ ơ đan xen nhau, n i ti p nhau, thôi thúc, gi c giã. Nói sóng đ  nói đ n n i lòng mình. Nh nhau, nên th i gian nh  dài h n:

Tháng giêng ngàv dài l mắ

ế Bi t mà làm sao em

ủ ậ ấ ờ Gi c ng  cũng ch p ch n:

ớ ế Lòng em nh  đ n anh

ứ ả ơ C  trong m  còn th c.

ơ ượ ế ể ả t theo th  tăng d n, c m xúc trong th  đ

ổ ơ ượ    Kh  th  đ ạ c vi ỏ ề ỗ ớ ơ ỳ ầ cùng dào d t..., nóng b ng. Trong th  mình, khi nói v  n i nh  Xuân Qu nh cũng đã vi ế ậ   c hun nóng đ n t n ế t:

ạ ầ ữ ể ặ ươ ớ Nh ng ngày không g p nhau Bi n b c đ u th ng nh

ữ ề ặ ạ ỡ Nh ng ngày không g p nhau Lòng thuy n đau r n v .

ể ề (Thuy n và bi n)

ỳ ế

ả ỏ ơ

ồ ẫ

ư ế ế ệ

t là yêu đ n nát tan, nh ng không v  v p,  n ào nh  Xuân Di u ­ Ng ố ố ồ ứ ủ ố ườ i mu n “ri ắ ư ư ố ố ỡ

ồ ẽ ệ ạ ạ ơ ệ ắ   ằ t đ m     Ph i nói r ng, trong tình yêu Xuân Qu nh yêu h t mình. Yêu cu ng nhi ồ ả ậ ế ắ ồ t t m mình trong ngu n c m h ng vô t n này. say, cháy b ng, n ng nàn. Nhà th  tha thi   ỳ ẫ   ị ư ậ Yêu n ng nàn nh  v y nh ng trong Xuân Qu nh v n có nét d u dàng c a con gái. V n ồ ậ ồ ế   t”, bi ươ   ắ “say”, mu n “hôn” và cu i cùng mu n "c n”  (H i xuân h ng ta mu n c n vào ng i). ặ Trong th  ông tình yêu không tĩnh l ng. Xuân Di u m nh m  táo b o:

ồ ạ Đã hôn r i hôn l i

ế ờ Cho đ n mãi muôn đ i

ả ấ ờ ế Đ n tan c  đ t tr i

ạ ớ Anh m i thôi dào d t.

ể (Bi n)

ố ơ ế ộ ỳ

ườ ậ ữ ỳ

ở ả ứ ơ ủ ng t

ọ

ư ứ ươ ườ ồ ỏ ỏ      Càng đ n cu i bài th  Xuân Qu nh càng t ừ ỷ thu  chung. Tình yêu c a Xuân Qu nh là tình yêu t ơ ớ ố ượ có đ i t ữ tr  tình không ph i là bi quan, chán n n mà tràn đ y hi v ng. Đ c bài th  này, không h ặ g p cái t ắ   i sâu s c,  ra mình là m t con ng    đây, nhân v t tr  tình đã  hai phía,  ồ ủ ậ   ữ i ch  không vu v . H n n a, tình c m, tâm h n c a nhân v t ơ ề  ọ ế i bi ả  th c mây đêm r i,Bi ầ ế t cho ai h i ai ng ể ướ ng đ  h ả ng: “T t cho?” ư ưở  t ng t

ổ ơ ế ẳ ị ượ Kh  th  ti p kh ng đ nh đ ề c đi u đó:

ề ươ ầ D u xuôi v  ph ắ ng b c

ầ D u ng ượ ề ươ c v  ph ng nam

ơ N i nào em cũng nghĩ

ướ ề ộ ươ H ng v  anh ­ m t ph ng.

ỷ ệ ể

ẫ ẫ ắ ữ ng b c”, “ph ng nam”, là nh ng t ư ơ ươ ượ c”, “ph

ị ỗ ể

ả ươ ướ ặ

ườ ỷ ng h ấ ơ ư ộ ờ ươ ẳ

ề

ự ẽ ứ ượ ự ấ ả ế ế

ắ ề ậ ỷ

ờ ẳ ộ

ề ề ọ ườ ướ ư ẫ ơ ờ ỳ

ư ễ ề ạ ộ ứ ế       Đ n đây nhà th  đã đ a ra khái ni m không gian đ  nói lên m c đ  thu  cung. ừ ụ ể ị ươ ẳ  c  th  kh ng đ nh “D u xuôi”, “d u ng   ả ự   ở ự ỷ ộ ủ s  thu  chung, kho ng không gian, đ a đi m nói lên đ  dài n i cách tr , gian lao c a th c ể  ế ớ ườ ạ i th i. Ph t  v i con ng ng, kho ng cách đ t ra xa bao nhiêu thì lòng ng i l ắ ỏ   ệ ị ộ i kh ng đ nh r n r i, ng”. Câu th  nh  m t l hi n rõ s  thu  chung b y nhiêu “m t ph ở ư ề ử ổ ơ ặ ạ   m nh m , d t khoát, rõ ràng. Kh  th  đ t ra nhi u th  thách, nhi u cách tr  nh ng cũng ư ế ẽ ườ ủ ư t c , n u nh  đó là i. Tình yêu s  chi n th ng t c s  quy t tâm c a con ng đ a ra đ   ứ ư   ơ ọ ệ ư ộ ờ i th  nguy n đ c lên c  r ng tình yêu chân th t, thu  chung. L i th  vang lên nh  m t l ờ ị ư   ng dài r ng xúc đ ng. Đã có bài hát kh ng đ nh v  đi u này: “Dù th i gian xa xôi, Dù đ ề  ế xa xôi. Em v n nh  ngày x a. M n yêu anh tr n đ i”. Th  Xuân Qu nh cũng h ng v đi u đó tuy cách di n đ t có khác.

ủ

ườ ứ ư ể ề ị ạ ế ắ ậ ẫ

ẳ    D ng nh  đ  kh ng đ nh thêm cho l ẫ ạ ọ ậ ồ ẽ ị ụ ế ườ ế ờ ạ   ơ i nói c a mình nhà th  đã đ a ra hàng lo t ế ấ ả ồ ẽ các d n ch ng v  thiên nhiên, t o v t. T t c  r i s  chi n th ng n u có s  kiên nh n, có   ứ s c m nh. M i v t r i s  b  chinh ph c n u con ng ư ự i có ý chí,  quy t lâm:

Ở ạ ươ ngoài kia đ i d ng

Trăm ngàn con sóng đó

ẳ ớ ờ Con nào ch ng t i b

ở ờ Dù muôn v i cách tr

ộ ờ ế Cu c đ i tuy dài th

ả ẫ Năm th ng v n đi qua

ẫ ộ ư ể Nh  bi n kia d u r ng

ề ẫ Mây v n bay v  xa.

ử ạ ượ ể ộ ư ế ộ Hàng lo t th  thách đ ờ c đ a ra cho sóng: cu c đ i và bi n r ng là th , là th ế

ư ụ ề ị nh ng đ u b  chinh ph c.

ồ ồ ượ ự ư ỳ

Con sóng đ ượ ộ ướ ẻ ọ ế ỏ ướ ậ   c Xuân Qu nh ví nh  tình yêu “b i h i trong ng c tr ”. Nhân v t ể ệ   c khát v ng đ n tha c tan ra thành trăm con sóng nh  đã th  hi n m t c đ

em  thi t:ế

ượ Làm sao tan đ c ra

Thành trăm con sóng nhỏ

ể ớ ữ Gi a bi n l n tình yêu

ể ỗ Đ  ngàn năm sóng v .

ộ ướ ố c mu n khôn cùng, không có tình yêu cu c s ng tha thi

ổ ơ ế ự ự ỷ ộ ố ượ Kh  th  k t là m t  ế ộ không có s  đam mê đ n t t cùng, không có s  thu  chung làm sao có đ ế   t, ữ   c nh ng câu

ư ậ ẫ ẫ ủ

ơ ư ế ỉ ượ c mong nh

ướ c mong v n l n chút băn khoăn c a “ Làm sao đ ượ ướ ằ c  ỏ ớ ể ờ ộ ả ố ớ ứ ữ ẫ

ớ ổ ẻ ể ạ ậ ọ c tan ra”. th  nh  v y. Trong  ư  Nh ng cũng ph i thây r ng ch  có tình yêu th  nào đó thì m i có đ ậ ọ   v y. Mong mu n xé tan mình, hoà l n v i b  đ i r ng l n, b t mình ra kh i nh ng nh c ằ nh n, lo toan, tính toán đ  ng p mình trong tình yêu, tu i tr , ng t ngào và h nh phúc.

ồ ạ ờ ờ c mong t n t

ị ấ ầ ờ ơ

Ướ      ơ ọ ạ ủ ướ ố ằ ơ   i vĩnh h ng trên cõi đ i này thôi thúc, gi c giã. L i th , ý chí, ơ ạ ơ   i th  còn ệ   t t c a sóng, ụ ơ ế ể c mu n tung mình vào b  tình yêu ngày càng nhi

ơ nh p th  có ph n nhanh h n, m nh h n, g p gáp h n. Bài th  k t thúc mà l vang v ng mãi, ào  thành.

ề ắ ỗ ươ i đ c qua nhi u n i cách tr , m t còn, nh , th

ơ ẫ    Bài th  d n d t ng ẫ ố ớ ạ ắ ệ ấ t, khoáng đ t, say đ m, thu ờ ợ   ng, ch  đ i, ỷ

ườ ọ ở ề ộ ố cu i cùng v n quy gom v  m t m i: tình yêu mãnh li chung.

ấ ơ ượ ờ C u trúc bài th  đ ng: sóng – b  (kh

c xác l p theo c u trúc đan xen hình t ổ ơ ậ ổ ơ ờ

ư ề ư ậ ư ặ ườ ữ ể ớ ỗ i lui nh  v y, bi n nh  l ng d n đi nh ổ  ượ   i sóng ­ b  (kh  th  7). L p l p sóng đan ộ    v  cu c ớ ớ ng ch  cho nh ng suy t

ấ ồ ạ ơ ứ th  th  5), sau đó anh ­ em (kh  th  3, 4) r i l ầ xen nhau t đ i.ờ

ơ ế ủ ả Bài th  vi

ư ớ

ươ ỉ ắ ặ ự ơ ủ ư ẹ ế

ấ ứ ơ ầ

ề ế ả ứ ủ ư ẳ ạ ơ ỳ

ặ ự ậ ườ ự ủ ơ   ữ ấ ễ ể ệ ể t theo th  4 câu 5 ch  r t d  th  hi n tình c m chân thành c a nhà th . ậ ờ ở ng nh . Nh ng x a nay, trong   Trong tình yêu sao không có phút trăn tr , gi n h n, th ố   ườ ườ ng ch  b t g p s  nh  nhàng, y u đu i, i ta th th  tình, nh t là th  c a các n  sĩ ng ạ ẽ   th m kín ch  ít ai thây s  m nh m , táo b o, ph i chăng chính vì đi u này mà phong cách th  Xuân Qu nh đã n i rõ và kh ng thêm s c m nh c a "phái y u”. X a nay, ta   th ữ ự ạ ổ ng g p s  h m h c trong c a phái “mày râu”:

ừ ế ể Anh yêu em đ n nay ch ng có th

ọ ử ư ẳ Ng n l a tình ch a h n đã tàn phai

ọ ầ Anh yêu em âm th m không hi v ng

ứ ự ồ Lúc đ ng ng i khi h m ậ  h c lòng ghen.

(Tôi yêu em ­ PUSKIN)

ỷ ồ ẽ ứ    Còn Xuân Qu nh th  hi n s  m nh m , d t khoát, chung thu , n ng cháy và cũng

ự ắ ắ ể ệ ự ạ ỳ ở th c m c, cũng có phút b c mình, trăn tr .

ờ ầ ộ ồ ư ủ ắ

ả ạ

ẫ ơ ẫ ỷ ườ ế ể ế ề ầ ậ

ễ ầ ọ

ượ ố ườ ượ ậ ơ ộ Sóng ra đ i cách đây g n 30 năm nh ng đ  n ng nàn, đ m say c a nó v n không ọ i. Có th  nói, trong giây phút này, nhi u b n đ c th  v n còn ươ ng g n gũi và thu  chung đó ỳ ơ c. Đ c th  Xuân Qu nh ph n nào đó ta ỵ ớ i nhà th . Trong cu c s ng thi sĩ cũng t n tu  v i con cái, yêu phai gi m trong lòng ng t mình thây s . Yêu h t mình, h t lòng vì nhau, yêu th gi ộ là m t tình yêu đ p song không d  gì mà có đ ể hi u đ ợ ẹ c con ng

ấ ế ộ

ự ơ ậ ỳ ườ

ở ỳ ơ ườ ợ ự ậ ỳ

ậ ấ ị ớ

ộ ơ ơ ề ả ấ ỗ

ế ủ ộ ị ậ ơ ơ ờ ư ủ c khá kĩ đ i t

ị ủ ố ỳ ỷ ồ ươ ớ   i v  thu  chung ng chúng r t m c, h t lòng vì chúng, v i ch ng cũng v y, m t ng th ề   ả i Xuân Qu nh, Võ Văn Tr c nói: “Đi u và đ m đang... Th  Xuân Qu nh và con ng ậ   ự ỳ  Xuân Qu nh và th  Xuân Qu nh là s  thành th t r t thành th t, thành th t đáng quý  ả ệ ớ ạ   trong quan h  v i b n bè, v i xã h i và trong c  tình yêu. Ch  không quanh co, không ỗ ộ ề   gi u di m m t đi u gì. M i dòng th , m i trang th  đ u ph i bày m t tình c m và suy ể ế ượ ỉ ầ    c a ch . “thành th t, đây t đ nghĩ c a ch . Ch  c n qua th , ta có th  bi ơ là c t lõi c a th  Xuân Qu nh”.

ỳ ẫ ị ế    Phong cách Xuân Qu nh v  sau v n th . Qua Thuy n và bi n càng kh ng đ nh s

ấ ề ờ ộ

ề ế ườ i này. Đáng ti c, cu c đ i đã c ư ể ướ ỳ ộ ơ ữ

ế ổ

ư ờ ơ ề ườ ệ ẫ ể ấ ẫ ự  ẳ ầ   ơ ồ đ ng nh t rõ h n trong con ng p đi m t cây bút đ y ọ ơ ữ tài năng và hi v ng. Song đó không còn n a nh ng th  Xuân Qu nh, nh ng bài th  tình   ặ ấ ườ   ẻ ả c m cho con tr  nh  L i ru trên m t đ t, Ti ng gà mía, Chuy n c  tích v  loài ng i ề ế ả ữ đ n c  nh ng bài th  tình yêu Thuy n và bi n, Sóng... v n h p d n lòng ng i.

ẽ ề ậ ơ ộ ỳ ả Th  Xuân Qu nh s  còn in đ m trong tâm trí nhi u đ c gi hôm nay và ngày mai.

Ẫ Ố BÀI M U S  4:

ớ ộ ắ ặ ộ ệ t Nam, ta b t g p m t Xuân Di u v i men say tình yêu, m t th

ặ Trong thi đàn Vi ộ ấ ạ ớ ệ ệ ế ạ t đ n l

ờ ờ ộ ạ ớ

ế

ắ ư ườ ẻ ậ ỳ ị ữ ấ ờ

ủ ạ ự ơ ủ ỳ

ư ượ ề ủ ữ ổ ẻ ể ệ ượ ứ  ễ , ta g p Nguy n Bính v i “tình quê” chân ch t, m c m c….và “yêu v i" mãnh li   ộ ữ ắ ặ ầ   ấ gi  ta­ b t ng  thay, ta b t g p m t n  thi sĩ v i tình yêu đ m say, dào d t, căng đ y ị ỳ ầ   ơ xuân tr ­ Xuân Qu nh. Th  Xuân Qu nh “vút” nh p là th  nh ng cũng không kém ph n ề ưở ư ế ứ   ng nh  h t s c đ i th chân th t và bình d . Nh ng đi u t ng  y, khi vào th  Xuân ọ ử ủ ằ ổ   c “ th i bùng” lên b ng ng n l a c a đam mê, c a r o r c và c a tình Qu nh nh  đ ơ c th  hi n rõ trong bài th  “Sóng” c a n  thi sĩ này. yêu tu i tr . Đi u này đ

ố ụ ủ ẩ ả ơ Xuyên su t bài th  là hình  nh  n d  “sóng”­ đó là ti ng lòng c a “em”, c a t t c

ế ủ ườ ệ ữ ủ ấ ả    i đang yêu….Xuân Di u, nhà th  n i ti ng c a phong trào th  m i cũng đã

ượ ể ơ ổ ế ồ ệ ủ ng sóng đ  nói lên tình yêu n ng nàn và mãnh li ơ ớ t c a mình: nh ng ng ượ ừ t ng m n hình t

“…Anh xin làm sóng bi cế

Hôn mãi cát vàng em

ẽ ậ ậ Hôn th t kh  th t êm

ề Hôn êm đ m mãi mãi

ồ ạ Đã hôn r i hôn l i

ế ờ Cho đ n mãi muôn đ i

ế ả ấ ờ Đ n tan c  đ t tr i

ạ ớ Anh m i thôi dào d t…”

ỳ ớ ạ ừ ữ ộ ị ừ ơ Còn v i riêng Xuân Qu nh, con sóng trong th  ch  v a “d  d i” l

ệ ậ ặ ẽ i th t “ l ng l ”…Th t đ c bi t và cũng th t tài tình khi đem nh ng s

ậ ề ể ể

ậ ặ ớ ể ườ ọ ố ủ ượ ề c tính cách đan xen, đa chi u c a ng i đ c hi u đ

ấ ọ ị   i v a” d u êm”, ự  ạ ữ ừ ồ v a “ n ào” mà l ố ư   ặ ề ị đ i ngh ch đ t li n k  đ  mà so sánh v i nhau, không hi u đó là vô tình hay c  ý nh ng ườ   ầ ề ấ i đi u  y đã ph n nào giúp ng ụ ữ ph  n , nh t là khi h  đang yêu.

ữ ộ ị "D  d i và d u êm

Ồ ặ n ào và l ng l ẽ

ể ổ Sông không hi u n i mình

ậ ể Sóng tìm ra t n b "

ượ ự ằ ậ ố

ườ

ả ị Vâng, trong chính cái đ i ngh ch đó chúng ta còn c m nh n đ ả ườ ở ọ i ph  n  đang yêu, b i h ­ trong tình yêu th ẳ ề ặ ẩ c s  gi ng xé, trăn   ị   ị ng ph i ch u hi sinh, cam ch u ứ    h t, mà tình yêu thì có êm đ m, ph ng l ng, đôi khi còn  n ch a

ở ủ ề ữ ố tr  c a ng ơ nhi u h n bao gi nh ng giông t ụ ữ ờ ế  bão bùng….

"Ôi con sóng ngày x a ư

ẫ ế Và ngày sau v n th

ỗ ọ N i khát v ng tình yêu

ồ ồ ự ẻ B i h i trong ng c tr "

ỳ ự ờ V i Xuân Qu nh, tình yêu đích th c luôn v

ượ ả ứ ủ ờ ớ ỗ

ự ạ ươ ứ ả

ữ ệ i hi n h u hay t ậ ả ờ ẫ ậ ớ t qua không gian và th i gian, tình yêu ườ ắ ẽ ố i dù đó là quá kh  đã đó s  s ng mãi v i th i gian, kh c sâu vào tâm kh m c a m i ng ườ ấ qua, th c t i có ch t ch a bao ng lai còn xa…Dù tình c m con ng ổ nhiêu cung b c c m xúc thì tình yêu muôn đ i v n v y, không thay đ i.

ướ "Tr ể c muôn trùng sóng b

ề Em nghĩ v  anh, em

ề ể ớ Em nghĩ v  bi n l n

ừ ơ T  n i nào sóng lên?

ắ ầ ừ Sóng b t đ u t gió

ắ ầ ừ Gió b t đ u t đâu?

ế ữ Em cũng không bi t n a

Khi nào ta yêu nhau…."

ướ ơ ấ ậ Tr

ề ớ ề ể ả ữ ữ ủ ấ

ư ừ

ể ơ ể ồ ớ

i “ Em cũng không bi ể ắ ỗ ờ

ứ ượ ế ắ ng tình, t

ư ẽ ườ  th ơ ưở ậ ắ ộ ộ ị ng và rung đ ng nh p đ p n i trái tim hai ng

ả ượ ỏ ớ   c bi n c  bao la v i “muôn trùng” con sóng, nhà th  th y mình th t bé nh  v i ề ổ   ng n ngang nh ng nghĩ suy v  anh, v  em và v  tình yêu c a “chúng ta”  y…Nh ng câu ộ ệ ẳ ấ ỏ h i xu t hi n nh ng ch ng th  có m t đáp án chính xác: “ T  khi nào sóng lên?” “ Gió   ế ữ ưở ắ ầ ừ ng t b t đ u t    đâu?” đ  r i nhà th  liên t t n a” “Khi nào ta ệ ừ   ư ẳ yêu nhau”. Tình yêu là th  muôn đ i ch ng th  ai c t nghĩa n i nh  Xuân Di u t ng ự  nói :” Nào ai c t nghĩa đ c tình yêu”…Tình yêu nó đ n và đi nh  l ườ   ự nhiên l m…Đó là s  giao hòa, c ng h i, ể không gì có th  ngăn c n đ c.

ướ "Con sóng d i lòng sâu

ặ ướ Con sóng trên m t n c

ớ ờ Ôi con sóng nh  b

ủ ượ Ngày đêm không ng  đ c

ớ ế Lòng em nh  đ n anh

ứ ả ơ C  trong m  còn th c"

ơ ổ ơ  r ng, trong c  bài th , đây là kh  th  tôi tâm đ c nh t, tình yêu c a ng

Có l ụ ữ ẫ ắ ư ấ ẫ ượ ệ ế ế ạ ấ ẽ ằ ph  n  d u có mãnh li ả t là th , dâng trào d t dào là th  nh ng v n e  p, ng ườ   ủ i   ng ngùng,

ư ầ ạ   i lòng đ i

ữ ầ i lòng sâu” – nh ng con sóng ng m d ờ ườ ữ ữ ư ấ ẩ ữ ẩ n d u nh  nh ng “con sóng d ươ d ướ ấ ng, mà nh ng con sóng ng m th ướ ng  n ch a nh ng giông bão b t ng …

ớ ế "Lòng em nh  đ n anh

ứ ả ơ C  trong m  còn th c"

ậ ư ữ ư

ọ ứ ẳ ằ ạ

ứ ọ ế ằ ờ ươ n lên”. N i nh

ứ ỗ ọ

i m c nào. Nó v ồ ạ ể ủ ườ ớ ớ ơ

ớ ế ả ớ ơ

ườ ớ ế ườ ẽ ỳ

i yêu thì đó là l ư ế ề ộ ở ẽ ề ể

ơ ặ c đi u đó, b i l ơ ề ề ườ ề ng m  v  đi u đó, ta nghĩ quá nhi u v  m t ng

ủ ườ

ơ ặ ỳ ơ ớ ấ

ỗ ơ ẫ ứ ể ấ ớ ớ          H n r ng v i nh ng ai đã yêu, đang yêu hay th m chí ch a yêu nh ng cũng   ượ ủ ệ ớ t r ng s c m nh c a tình yêu nó mãnh li bi   t qua m i không gian, t t ớ  ể ể ố ậ ủ ự i” và đ  “ v th i gian, m i quy lu t c a t  nhiên đ  “s ng”, đ  “ t n t ấ ứ   ườ ạ ng quên đi m i th , trong tình yêu cũng mang theo s c m nh  y. Khi ng  ng i ta th ị  ệ ỗ ỳ ớ ư t nên trong m  ch i yêu quá l n, quá mãnh li nh ng v i Xuân Qu nh vì n i nh  ng ứ ư ớ ồ ế ẫ t, nh  c n cào, nh  đ n “ c  trong m  còn th c”. N u nh  Xuân v n nh , nh  da di   ấ ứ   ườ ớ ng tình, b t c  ai  dĩ nhiên th Qu nh nói vì nh  nên trong m  g p ng ề ề ượ  ban ngày n u nh  ta nghĩ quá nhi u v  m t đi u gì cũng có th  làm đ   ơ   ề ộ ườ i thì trong m  ta đó thì khi ng  ta th ộ ỉ ứ ẽ ả ư   i  đó. Nh ng có l  c  “Trong m ” mà “còn th c” thì ch  có m t Xuân m  g p ng ự ườ ỗ ở Qu nh. Cái hay, cái tài tình là    ng tr c trong  ch  đó, n i nh   y luôn canh cánh, th ủ ả lòng nên ngay c  trong gi c ng , trong m  v n cón “th c” đ  nh  Anh!

ề ươ ẫ ắ "D u xuôi v  ph ng b c

ẫ D u ng ượ ề ươ c v  ph ng nam

ơ N i nào em cũng nghĩ

ướ ề ộ ươ H ng v  anh ­ m t ph ng"

ố ắ ạ    Đ t có b n mùa: Xuân ­ H  ­ Thu ­ Đông; tr i có b n h

ớ ấ ỉ i ph  n  khi yêu thì ch  có m t h

ụ ữ ể ườ ướ ở ố i mình yêu, s ng t

chân tr i góc b  nào h  cũng luôn h ụ ữ ậ ờ ộ ướ ề ng v  ng ượ ố ướ ng: B c ­ Nam ­ Đông ­     ng duy nh t, đó là: Anh! Dù làm ố ố   t, s ng ự   ng và bao dung, đó còn là s  hy

ọ i ph  n  th t cao th ườ ườ ờ ủ ợ ủ ắ ấ ườ ư Tây. Nh ng v i ng ờ ở gì,   đâu, ẹ đ p cho nhau. Tình yêu c a ng sinh, th y chung son s t, đ i ch  khi xa ng i yêu.

Ở ạ ươ " ... ngoài kia đ i d ng

Muôn vàn con sóng đó

ẳ Con nào ch ng t ớ ờ i b

ở ờ Dù muôn v i cách tr

ộ ờ ế Cu c đ i tuy dài th

ẫ Năm tháng v n đi qua

ẫ ộ ư ể Nh  bi n kia d u r ng

ề ẫ Mây v n bay v  xa

ượ Làm sao đ c tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

ữ ể ớ Gi a bi n l n tình yêu

ể ỗ Đ  ngàn năm còn v ./.

ấ ệ

ờ ả t, d  d i đ n m y cũng không th  v ắ ở

ấ ế ằ ớ

ữ ộ ế ể ượ Tình yêu dù mãnh li ặ ộ ệ ủ t c a cu c đ i, cũng có lúc g p ph i tr c tr , chia ly, đó là l ẻ ẹ ấ ắ ớ

ề ư ượ ấ

ử ữ ư ứ ẽ ạ

ế ể ế ẹ ư ộ ộ ọ ườ ế t nâng niu, trân tr ng, gìn gi

ắ   ậ t qua qui lu t kh c ư   ẽ ấ t nhiên. Nh ng  t nghi ị không vì th  mà tình yêu m t đi v  đ p vĩnh h ng, hay s m b  lãng quên; mà qua năm   ơ ể   ắ t, sâu s c h n. Dù có th , tháng, càng nhi u th  thách tình yêu  y càng l n lên, th m thi ờ ủ ế ơ   c b n b  c a hôn tình yêu  y, nh  nh ng con sóng ngoài kh i xa không th  đ n đ ỷ ệ ỗ ờ ủ nhân, h nh phúc nh ng đó cũng s  là m t ký  c, k  ni m đ p trong đ i c a m i con   ộ   ữ ế i, n u chúng ta bi ng , nh  m t món quà quí giá mà cu c ặ ố s ng đã ban t ng cho ta.