Cảm nhận của em về một số bài Ca Dao sau
Khăn thương nhớ ai ...."
Bài ca nằm trong hệ thống ca dao về đề tài thương nhớ, 1 cung bậc trong ca
dao tình yêu của người bình dân VN.
Bài ca diễn tảnỗi nhớ niềm thương của 1 cô gái. Nhớ thương da diết, nhớ đến
thao thức, cồn cào gan ruột mà ko dễ bộc lộ. Cô phải hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi cả mắt
mình. Những câu hỏi ko có câu trả lời càng nén chặt nỗi thương nhớ, để cuối cùng
trào ra trong nỗi lo âu cho hạnh phúc:
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi ko yên một bề
giọng thơ sâu lắng, dồn dập gợi ra nhiều cảm xúc.
Mở đầu, chiếc khăn đc hỏi đến đầu tiên và đc hỏi nhiều nhất:
Khăn thương nhớ ai ...
... nc mắt
Chiếc khăn thường là vật trao duyên, vật kỷ niệm gơi nhớ người yêu. Sáu câu
thơ đc cấu trúc theo lối vắt dòng, láy lại 6 lần từ "khăn" ở vị trí đầu các câu thơ và láy
lại 3 lần câu "khăn thương nhớ ai" như 1 điệp khúc bất tận, thể hiện nỗi nhớ triền
miên, da diết. Dường như mỗi lần hỏi là nỗi nhớ lại trào dâng thêm. Cái khăn, tự nó
ko biết " thương nhớ", ko biết tự "rơi xuống", "vắt lên", " chùi nc mắt", nhưng những
hình ảnh vận động mang cảm xúc người đã hiện lên hình ảnh con nguo7ì với tâm
trạng ngổn ngang niềm thương nhớ cùng nỗi l oâu. Nhớ đến ngơ ngẩn, nỗi nhớ tỏa
theo chiều hướng của ko gian (" khăn rơi xuống đất rồi lại " khăn vắt lên vai"), cuối
cùng thu lại trong cảnh khóc thầm ("khăn chùi nước mắt").
Nỗi nhớ trong 6 câu lan tỏa vào ko gian, đến 4 câu tiếp lại xuyên suốt theo thời
gian. Nỗi nhớ ban ngày kéo dài sang cả ban đêm:
Đèn thuơng ...
...ko tắt
Vẫn là điệp khúc "thương nhớ ai", nhưng nỗi nhớ đã chuyển từ " khăn" sang
"đèn". Hình ảnh ngọn đèn gợi ra đêm khuya v2 võ canh tàn, và cái đốm lửa đang cháy
kia phải chăng là hình ảnh của nỗi nhớ cháy rực trong lòng cô gái? Ngọn đèn mãi ko
chịu tắt, nỗi nhớ cứ da diết khôn nguôi. Cũng như chiếc khăn. ngọn đèn đã giúp cô gái
thổ lộ nỗi lòng.
Nhưng dù gợi cảm bao nhiêu, thì chiếc khăn và ngọn đèn cũng chỉ là cách nói
gián tiếp theo lối biểu tượng, nhân hoá. Nỗi lòng của cô gái buộc phải bật ra trong
cách nói trực tiếp:
"Mắt thương...
....ko yên"
Thuơng nhớ đến ko ngủ đc, cứ trằn trọc thao thức là cách thức biểu lộ quen
thuộc trong ca dao:
Đêm nằm lưng chẳng tới giường,
Trông cho mau sáng ra đường gặp anh"
Tuy nhiên, cũng là 1 tâm trạng ấy, nhưng trong bài ca này, hình ảnh đôi mắt có
sức gợi cảm sâu xa hơn nhiều. "Mắt ngủ ko yên" tạo nên 1 đối xứng rất đẹp với "đèn
ko tắt" ở trên, gợi lên 1 khung cảnh rất thực: cô gái giữa đêm khuya 1 mình đối diện
với ngọn đèn mà nhớ người thương. Vì "mắt ngủ ko yên" nên "đèn ko tắt". Nói đèn
cũng chỉ là nío nguo72i mà thôi. Ngọn đèn soi chiếu vào đôi mắt, càng thấy nỗi nhớ
thương vời vợi ko nguôi.
Mười câu thơ là 5 câu hỏi ko có lời đáp. Điệp khúc " thương nhớ ai" trở đi trở
lại như xoáy vào 1 nỗi niềm khắc khoải, da diết. Nmă lần " thương nhớ" và 5 lần từ "
ai" xuất hiện. BẢn thân từ "ai" mang ý phiếm chỉ, gợi lên 1 nỗi nhớ thương sâu thẳm
mênh mông, ko giới hạn. Từ "ai" ko xác định cụ thể đối tượng, nhưng người nghe
hoàn toàn hỉu đc "ai" ấy là ai. Hỏi ko có trả lời, nhưng thực câu trả lời đã nằm trong
giọng điệu khắc khoải, da diết kia. Không cần nói rõ, nhưng nỗi nhớ người yêu đã đc
bộc lộ 1 cách kín đáo mà gợi cảm, sâu sắc, mãnh lệit.
Cách gieo vần của bài ca cũng rất đặc sắc. Vần chân và vần lưng xen kẽ nhau
(ai-ai,mắt-tắt), vần bằng vần trắc luân phiên, tất cả tạo nên 1 âm đêịu luyến láy liên
hoàn khiến cho nỗi nớh thương của cô gái vừa nén lại, vừa như kéo dài ra mênh
môing vô tận theo cả ko gian và thời gian. Tưởng chừng nỗi nhớ ấy sẽ ko có kết
thúc... Nhưng bài ca phải có điểm dừng. Khi cô giá ko hỏi nữa thì niềm thương nhớ
trào ra thành nỗi lo phiền :
"Đêm wa...
.... một bề"
Từ nhịp thơ 4 chữ dồn dập, liên tiếp, lời ca chuyển sang nhịp thơ lục bát nhẹ
nhàng hơn nhưng cũng xao xuyến hơn, giải bày niềm lo ây của cô gái trc hạnh phúc
lứa đôi. Không phải ngẫu nhiên mà chữ "lo" đc nhắc đền 2 lần. Nhớ thuo7ng người
yêu và lo lắng cho duyên phận của mình "không yên một bề", tâm trạng cảu cô gái
mang ý nghĩa phổ biến cho người phụ nữ trong cuộc đời xưa: yêu tha thiết nhưng lun
lo sợ cho hạnh phúc bấp bênh.
bài ca khá tiêu biểu cho nghệ thuật ca dao với sự lặp lại trong cách diễn tả tâm
trạng, cách dùng những hình ảnh biểu tượng, lối nhân hóa để tăng thêm sức sống cho
hình ảnh, cách gieo vần linh hạot, cách cấu tạo truyền thống kết hợp những câu thơ
bốn chữ với hai câu lục bvát cuối cùng... Qua nỗi thương nhớ và niềm lo âu đc diễn tả
trong bài ca, ta nhận ra tiếng hát yêu thương và khao khát yêu thương của ngừơi bình
dân xưa.
======================================
======================================
======================================
Cô kia đứng ở...
Trong chủ đề ca dao yêu thương có không ít bài nói về khát khao gặp gỡ, làm
quen nhau của các chàng trai, cô gái:
“Cô kia đứng ở bên sông
Muốn sang anh ngả cành hồng cho sang”
Việc anh chàng xưng hô với cô gái là “anh – cô kia” thể hiện mối quan hệ giữa
hai người còn xa lạ, chưa quen biết nhau. Bên cạnh đó, tác giả đã sử dụng hình ảnh ẩn
dụ “chiếc cầu”, “cành hồng” thật đặc sắc. Hình ảnh “chiếc cầu” thường gợi ta liên
tưởng đến vật nối liền hai bên bờ. Nay, với hình ảnh ẩn dụ “cành hồng” gợi ta khát
khao nối liền hai trai tim, hai tâm hồn đang rạo rực như màu đỏ thắm của hoa hồng.
Khát khao được gặp gỡ, làm quen với người mình yêu thương là một khát khao chính
đáng. Nhưng “cành hồng” thì bao giờ cũng có gai, thể hiện con đường gặp gỡ, làm
quen nhau không được thuận lợi. Nó bị kìm hãm bởi những quan niệm xưa cũ, lạc
hậu. Những quan niệm ấy làm tan nát trái tim của những con người đang yêu.Tác giả
dân gian đã rất khéo léo sửa dụng hình ảnh ẩn dụ “cành hồng” làm nét riêng cho bài
ca dao này.Bên cạnh đó, ca dao Việt Nam còn có những bài thể hiện khát khao yêu
đương, gặp gỡ nhau:
“Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi”
Đúng thật là ca dao dùng để bày tỏ tâm sự, tình cảm của người bình dân.Và nó
sẽ là những viên ngọc sáng mãi cùng thời gian.
-------------------
Ước gì anh hóa ra gương...
Đề: Phân tích đoạn thơ thứ ba ở chủ đề “Yêu thương tình nghĩa”
Ở bài ca dao thứ ba trong khối ca dao dân chủ về chủ đề “Yêu thương tình
nghĩa”, chúng ta đã dần thấy rõ được mong muốn mạnh mẽ của chàng trai đối với cô
gái, được ở bên nhau trọn đời qua các câu thơ lục bát thấm đẫm chất trữ tình
“Ước gì anh hóa ra gương
Để cho em cứ ngày thường em soi
Ước gì anh hóa ra cơi
Để cho em đựng cau tươi trầu vàng”
Ở đây sử dụng điệp ngữ “ước gì” hai lần một cách dứt khoát, thể hiện ước
nguyện chính đáng và trong sáng của chàng trai đó, về sự chung đôi với cô gái qua các
từ “gương”, “cơi”. “Gương” là vật dụng hằng ngày các cô gái thường sử dụng để làm
đẹp cho chính bản thân, thì ở đây, chàng trai cũng muốn được bên người con trai đó
mỗi ngày. “Cơi” và “cau tươi trầu vàng” là những thứ luôn gặp trong các đám cưới.
Ước nguyện được cưới cô gái, được cùng ăn đời ở **** với cô cho đến cuối đời mình,
vì lẽ “cơi” luôn đồng hành với “cau”, “trầu”. “Cau tươi trầu vàng” còn thể hiện sự linh
thiêng, bất tử của tình yêu. Ngoài ra còn một điểm rất nổi bật nữa ở đây đã đến gần
nhau. Bài sử dụng phép lục-bát một cách nhẹ nhàng, uyển chuyển, sử dụng nhiều từ
gần gũi, thân mật hơn, đồng thời đã nêu rõ được ước nguyện của các đôi lứa yêu nhau
là mong muốn yêu và được yêu, được bên nhau trọn đời như trầu-cau vậy.
-----------------------------
Mở bài " Yêu thương tình nghĩa"
Đề: Mở bài của Yêu Thương Tình Nghĩa
Kho tàng ca dao Việt Nam rất đa dạng, phong phú, sâu sắc về ý nghĩa tư tưởng
và giá trị nghệ thuật, là “thơ của mọi nhà”, là tấm gương soi của tâm hồn và đời sống
cả dân tộc; là khát khao, niềm tự hào khôn xiết về cái cách mà những con người lao
động Việt Nam, trực tiếp bày tỏ lòng mình mà không cần đến mất kỳ khuôn khổ thơ
chính quy nào. Họ gửi gắm vào đó là yêu thương, sướng vui, đau khổ, là ước mơ, hoài
bão… Không nằm ngoài chuỗi sáng tác mang đề tài yêu thương, tình nghĩa làm nên
bản sắc văn hóa dân gian, những bài ca dao dưới đây thể hiện được khát vọng yêu
thương và được yêu thương mãnh liệt, đồng thời cũng là ước mơ về một tình yêu tự
do nơi trái tim những đôi lứa yêu nhau:
“Cô kia đứng ở bên sông,
Muốn sang anh ngả cành hồng cho sang”
“Ước gì sông rộng một gang,
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi”
“Ước gì anh hóa ra gương,
Để cho em cứ ngày thường em soi
Ước gì anh hóa ra cơi,
Để cho em đựng cau tươi trầu vàng”
-----------------------------------------
Chiếc cầu độc nhất vô nhị- Cầu dải yếm nối liền 2 bờ nhớ thương
Từ xưa đến nay đã có nhiều bài ca dao về tình yêu đôi lứa, về những mong
muốn được gặp gỡ và ở cạnh bên nhau. Bài ca dao sau là một trong những ví dụ đó:
“Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.”
Qua những câu thơ lục bát nói trên, tác giả dân gian đã thể hiện đươc mong
muốn, ước mơ của nhân vật trữ tình bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ “Bắc cầu dải
yếm” rất đăc sắc. Ở đây, nhân vật trữ tình là cô gái đã gọi người mình yêu là chàng rất
thân thiết và nhẹ nhàng. Hình ảnh chiếc yếm mềm mại với màu sắc tươi tắn là vật gần
gũi với người on gái, vật gần nhất với trái timTrong bài ca dao trên, hình ảnh "chiếc
cầu dải yếm" còn thể hiện ý muốn của cô gái được gần gũi với người mình yêu.
Những dòng thơ đã diễn tả được nôi tâm nhân vật trữ tình, l à một hình ảnh t ương t
ưng cho các thiếu nữ đang y u, mang một mong ước rất gi ản dị v à ch ính đáng- Được
gặp gỡ người mình yêu. Điểm đặc sắc của bài ca dao này là việc sử dụng hình ảnh
“Bắc cầu dải yếm” thể hiện niềm mong ước của cô gái muốn đ ược ở gần với người
mình yêu một cách táo bạo, đầy nữ tính nhưng vẫn thể hiện nét chung của bài ca dao
yêu thương tình nghĩa là nói lên mong ước chính đáng để được gần nhau của đôi lứa
đang yêu.
---------
Tình yêu chân thành của một chàng trai
Trong những tình cảm thiêng liêng của con người thì tình yêu đôi lứa luôn là
tình yêu đẹp nhất. Nó đã được thể hiện qua những bài thơ, ca dao.... Qua bài ca dao
sau đây, chúng ta sẽ cảm nhận được một tình yêu đẹp đẽ, tình cảm sâu sắc mà chàng
trai dành cho người mình yêu:
Ước gì anh hóa ra gương
Để cho em đứng ngày thường em soi.
Ước gì anh hóa ra cơi
Để cho em đựng cau tươi trầu vàng.
Nhân vật trữ tình thể hiện tình cảm của mình qua những vật dụng hết sức giản
dị nhưng lại chứa đầy ý nghĩa, biết bao tình cảm của mình. Chàng trai mong muốn
mình được hóa ra gương, hình ảnh chiếc gương luôn quen thuộc với người con gái, để
họ có thể ngắm mình, làm dáng trước gương. Ở đây, chàng trai muốn hóa thành
gương để luôn luôn được thấy người mình yêu mỗi ngày, luôn mang hình ảnh của
nàng trong tim của mình. Vật dụng tuy đơn sơ mà chính nó lại hàm chứa những ý
nguyện của chàng trai với người mình yêu. Sau đó, tình cảm giản dị chân thành đó
còn được nhân cao hơn. Chàng trai muốn hóa thành một chiếc cơi, một vật dụng luôn
mang bên mình. Để cho chàng trai có thể luôn ở bên và chăm sóc cho cô gái. Những
hình ảnh ẩn dụ như là chiếc gương, cơi đã gợi lên tình cảm thiêng liêng của đôi trai
gái đặc biệt là của chàng trai. Chàng đã dùng hình ảnh đó như là lời cầu hôn của mình.
Điệp từ "ước gì" là những mong muốn, ước vọng của chàng trai với cô gái, đến những
điều tươi đẹp. Bài ca dao trên đã cho ta thấy một cách tỏ tình hết sức giản dị mà lại
sâu sắc. Khát vọng yêu và được yêu của nhân vật trữ tình
