Ể Ể Ệ Ừ
Ế ƯỢ C PHÁT TRI N KINH T BI N VI T NAM XÉT T Ạ Ố Ế Ế Ế CHI N L Ậ TI P C N C NH TRANH QU C T
ệ ưở Phó Vi n tr ệ ng, Vi n Kinh t ứ Chu Đ c Dũng ế ế ớ i th gi
ệ ể ề t Nam, do ti m năng kinh t t: ắ Bi n Đông, trong đó có vùng bi n Vi
ị ị ể ị ấ
ể ế ượ ọ ể c phát tri n kinh t
ữ
ở trong cu c đua tranh trong phát tri n kinh t ể ệ ố
ấ ộ ạ
ượ ứ ệ ố
t Nam đ ọ ướ ớ
ưở ệ
ệ ế t Nam ch m chân h n trong phát tri n th ch , phát tri n kinh t
ố ộ ế ướ ả c nh h ậ chính d n đ n trình đ phát tri n c a Vi
ề ẩ ỏ ậ bi n,...do v y đòi h i Vi
ệ ế Tóm t ề ướ ị ủ c Đông c a nó, do có v trí đ a lý và đ a chính tr r t quan tr ng, nên nhi u n ế ệ ể t Nam Bi n Đông. Vi Á đã và đang tri n khai chi n l ướ ế ể ể ộ bi n Đông gi a các n c đang ặ ế ượ ộ t, Trung Qu c đang c. Đ c bi ven bi n này m t cu c đua tranh chi n l ả ế ể ể ế ượ ể Bi n Đông và khá bài b n, c phát tri n kinh t tri n khai r t m nh chi n l ố ớ ệ ệ ạ ứ t Nam. Quan h Trung s c ép c nh tranh đang ngày càng gia tăng đ i v i Vi ư ườ ộ ọ ự ng Qu c Vi c báo cáo này l a ch n nh là m t nghiên c u tr ể ố ự ế ợ ự c l n, phát tri n là Trung Qu c là n h p, l a ch n này tính đ n th c t ớ ế ế ớ ộ t Nam. So v i Trung Vi ng l n đ n kinh t năng đ ng, là n ế ể ơ ố ể ể Qu c, Vi ấ ệ ơ ể ủ ế ể t Nam th p h n bi n, đó là nhân t ươ ả ệ ố Trung Qu c v kinh t ng t Nam ph i kh n tr ả ế vi c tìm ki m các gi ẫ ế ể ộ i pháp đ t phá.
ở ầ 1. M đ u
ể ệ Bi n Đông, trong đó có vùng bi n Vi ề t Nam, do ti m năng kinh t
ị ị ị ướ ể ị ấ ế ủ c a c Đông Á
ế ượ nó, do có v trí đ a lý và đ a chính tr r t quan tr ng, nên nhi u n ể đã và đang tri n khai chi n l ọ ế ể ể c phát tri n kinh t ề bi n Đông.
ộ ở t Nam đang trong cu c đua tranh trong phát tri n kinh t
ộ ể ướ c ven bi n này m t cu c đua tranh chi n l
ộ
ự ướ
ộ
ế c đó.
ặ Đ c bi ộ ề ạ ủ ệ ấ
ể ứ
ướ ự ễ ế ặ
ạ ả ự c trong khu v c. S ch m tr ắ ẽ ế ắ
ủ ề ố ố ệ ế ể ể Vi bi n ộ ữ ế ượ Đông gi a các n c. Trong ơ ể rõ h n chi n l ầ ế ượ ế ể cu c đa tranh này, chúng ta c n tìm hi u bi n c kinh t ồ ợ ủ ứ ể ổ ộ Đông c a các n c trong khu v c, ý đ , l ch c và tri n i ích, đ ng thái t ế ả ể ạ ể ệ ự khai, đi m m nh, đi m y u, tính kh thi, tác đ ng đ n khu v c và Vi t ơ ủ ề ệ ế ượ ấ ề t, n i đây đang có nhi u tranh ch p v Nam... c a các chi n l ế ớ ạ ế ớ ố ề ầ ch quy n. Trung Qu c m t n n kinh t l n vào lo i hàng đ u th gi i ế ể ể ế ượ c phát tri n kinh t hi n nay đang tri n khai r t m nh chi n l Bi n Đông ố ớ ệ và khá bài b n, s c ép c nh tranh đang ngày càng gia tăng đ i v i Vi t Nam ủ ậ ho c thi u sót c a chúng ta trong và các n ấ ợ ề ề ấ , môi i v kinh t v n đ này ch c ch c s gây cho chúng ta nhi u b t l ườ tr ề ng, an ninh qu c phòng, ch quy n qu c gia,...
ọ ế ể ể Phát tri n kinh t
ấ ơ ộ
ể ố ớ ể ớ ế ượ bi n là chi n l ề ề ế ượ c và gi
ủ ệ bi n, v i tính ph c t p trong quan h kinh t
ề ặ ể ố ế c quan tr ng, c p bách đ i v i Vi t nam có nhi u ti m năng và c h i phát tri n kinh t ả ứ ạ ế ộ ế ậ
ị ể ế liên quan đ n chi n l
ế ớ ọ ế ể c phát tri n kinh t ế ượ c (đ a kinh t
ế ậ
ố ế ố ệ ữ ộ ố ế ự ố ậ ệ t ế ặ ợ i pháp thích h p. V i các đ c ế và ố ế ệ qu c t hi n trên Bi n Đông, v i xu th h i nh p kinh t ế ệ và chính ệ ủ ể t Bi n Đông c a Vi ị ị ế ị , đ a chính tr ) trong ệ ữ ể , m i quan h gi a phát tri n ế và khu v c và qu c t và an ninh qu c phòng, m i quan h gi a h i nh p kinh t qu c t
ộ ậ ệ ệ Nam hi n nay. Vi ầ ấ bi n, v n đ đ t ra là c n có chi n l ớ ế ể thù c a phát tri n kinh t ể ị chính tr qu c t nay, chúng ta không th không chú tr ng xem xét các quan h kinh t ế ượ ố ế tr qu c t ạ ậ ấ Nam, nh t là ti p c n c nh tranh chi n l ố ả ộ b i c nh h i nh p kinh t ế kinh t ả ả b o đ o đ c l p t ố ự ủ ch ,...
ượ ệ
ệ ứ ố ợ
Quan h Trung Qu c Vi ườ ự ể t Nam đ ự ế ng h p. L a ch n này tính đ n th c t ớ ế ưở ướ ả ế ộ ọ c l n, phát tri n năng đ ng, là n ư ọ ự c báo cáo này l a ch n nh là ố là Trung Qu c là ệ ế t Vi ng l n đ n kinh t c nh h
ộ m t nghiên c u tr ướ ớ n Nam.
ế ượ ướ ệ i giác đ
ứ ấ , báo cáo này mu n nh n m nh: s c ép đ i v i Vi
ể c phát tri n kinh t ố ộ t Nam d ố ớ ợ ả
ế ể bi n Vi ạ ả ệ ệ ấ ạ ộ t Nam ở ướ ng ướ ng
ể ứ Nghiên c u chi n l ố ế ạ ệ c nh tranh qu c t ế ệ i pháp đ t phá, c i cách; qua đó g i m h trong vi c tìm ki m các gi ộ đ t phá (khâu then ch t); và nh n m nh vi c phòng tránh các l ch h trong phát tri n kinh t ố ế ể bi n.
ớ ế ể
ấ ể Song song v i cu c đua tranh trong phát tri n kinh t ộ
ợ
ớ ớ ộ ố ề
ể bi n Đông. Chi n l
ớ
ỷ ự ng xây d ng d án hàng trăm t ể USD đ u t
ưở ừ t Nam. Đây v a là c h i l n, v a là thách th c l n đ i v i Vi
ơ ộ ớ ể ừ ố
ừ ợ ứ ế ẽ ng án/đ i tác h p tác mà thi u nghiên c u k l
ộ ể ự bi n Đông, s ố ế ự ợ ế trên bi n Đông cũng đang là m t đòi hòi c p thi h p tác khu v c và qu c t t ề ấ ế ể ả ố i quy t các v n đ chung, vì các l đ gi i ích chung. Phía Trung Qu c, ư ầ ạ ẳ ệ ấ ch ng h n, g n đây đã đ a ra m t s đ xu t m i v i Vi t Nam liên quan ể ế ể ế ế ế ượ đ n phát tri n kinh t c phát tri n hành lang kinh t ợ ể ộ ở Đông Tây do Ngân hàng Phát tri n châu Á (ADB) tài tr cũng m ra m t ế ạ ướ ướ ế ể ợ bi n Đông. Hàng lo t n h ng m i trong h p tác kinh t c khác trên th ặ ầ ệ ậ ệ ắ vào vùng bi n Vi ớ t Nam, th m chí đã i hi n cũng đang đ t t m ng m gi ự ộ ầ ư ệ ấ vào m t vùng xu t hi n ý t ố ớ ệ ệ ứ ớ ừ ể t ven bi n Vi ọ ế ự ấ ơ ộ ự ầ ch i có th làm m t c h i, còn n u l a ch n Nam, mà s ch n ch hay t ể ỹ ưỡ ố ươ ng s có th gây tác ph ạ ớ h i l n.
ậ ử
ố ơ ộ ợ ợ t c h i h p tác khu v c và qu c t này, y u t
ự ố ế ộ ự ề ế ả ệ ầ C n nh n di n và x lý t ế ể ể bi n Đông, song trong h p tác qu c t phát tri n kinh t ẫ tranh v n đóng vai trò căn b n. Ti m l c kinh t ố ế trong ế ố ạ c nh ế ể , trình đ phát tri n kinh t
ừ ể ế ổ ứ ủ ậ ệ ế công ngh đ n th ch , t
ồ ỗ ố c c a các đ i tác là các nhân t
ề ự ự ộ ứ ủ ố ơ ơ
ướ ữ ng có nh ng l ữ , nh ng n c th
ợ ể ậ ế ậ
ấ ủ ự ợ ướ c đi tr ộ ế ị ộ ướ ế ượ ỗ ể ch c,... c a m i bên, nh n th c c a m i bi n, t ế ế ượ ủ quy t bên v th c l c, các ý đ , các chi n l ữ ậ ị đ nh đ ng thái và tính ch t c a s h p tác đó (hay "lu t ch i"). H n n a, ấ ị ế ườ ự ế i th nh t đ nh trong trong th c t ặ ơ ệ vi c áp đ t lu t ch i, và m t nhóm các n c có th l p các liên k t riêng, ướ ặ c. c khác vào th b đ ng chi n l đ t các n
ủ ế ể ố ế ạ 2. Vai trò c a các trung tâm kinh t bi n trong c nh tranh qu c t
ộ ề ậ ở c nhìn nh n đây đ ế ở
ự ạ ộ ủ ệ
Năng l c c nh tranh c a m t n n kinh t ự ạ ộ ươ ồ ượ ủ ấ ấ ộ ố các ệ ấ c p đ : (i) trình đ công ngh , (ii) năng l c c nh tranh c a các doanh nghi p, ộ ị ệ ộ c ng đ ng doanh nghi p, (iii) c p đ đ a ph ng; (iv) c p đ qu c gia.
ệ ộ ề ề ế ả M t n n kinh t
ệ ể ạ
ứ ấ
ế ạ ả ể bi n m nh, (iv) th ch qu n lý kinh t
ệ ạ ế ể ạ bi n hi n đ i là n n kinh t chí ít ph i (i) có công ệ ớ ả ệ ể ệ ể ngh bi n phát tri n, (ii) v i các doanh nghi p bi n hi n đ i, hi u qu , liên ạ ợ ế ế ộ ộ vùng h p k t n i b ngành có s c m nh; (iii) có c u trúc không gian kinh t ế ể ế ể ớ bi n lý v i các trung tâm kinh t hi n đ i.
ố ế ế ể Xét t trong phát tri n kinh t
ừ ạ c nh tranh qu c t ủ
ể ậ
ề ờ
ồ ự ế
ả ứ ố ể ầ ấ bi n, c n nh n ơ ậ ạ ộ ế ể ạ bi n, n i t p trung các ho t đ ng kinh m nh vai trò c a các trung tâm kinh t ế ớ ơ ở ạ ầ ệ ể ế ể bi n, v i c s h t ng v t lý và th ch phát tri n; các doanh nghi p t ệ ư ả ạ ượ ế ủ ệ ể bi n đ t đ c hi u qu cao nh các u th c a trung tâm v công ngh , ậ ế ế quy mô, liên k t ngành, ti p c n các ngu n l c, thông tin... ; có tác kinh t ộ đ ng lan to , s c hút và vai trò chi ph i ra bên ngoài.
ộ ộ ẽ ạ Trong m t qu c gia, m t trung tâm kinh t
ộ ề ố ự
ệ ạ ả
ươ ị ế ể bi n hùng m nh s có ạ i các vùng ngo i vi, các trung tâm liên nhi u tác đ ng tích c c và tiêu c c t ệ quan, trên các khía c nh phát tri n công ngh , kinh nghi p qu n lý, tài chính, ộ ế ị ườ ầ ư t tr i n u có chính sách đ u t , th tr ợ ố qu c gia h p lý, các đ a ph ự ớ ể ộ ng... Các tác đ ng tích c c s v ượ ổ ứ ố ng đ ự ẽ ượ t,... ch c t c t
ễ ệ ươ ố ế
ườ ng t ươ ng h p m t đ a ph
ợ ế ể
ế ở ầ ộ ở
ộ bi n m nh, tác đ ng tiêu c c s ứ ủ ch c c a đ a ph ộ g n m t trung tâm kinh t ề ể ế ạ ầ ộ
ị ả ề ậ
ề ơ ở ạ ầ ự ệ ủ ế
ạ ự , song khía c nh , tình hình di n ra t Trong quan h qu c t ộ ị ẽ ổ ộ ơ ạ ng (trung tâm) kinh c nh tranh s n i tr i h n. trong tr ự ẽ ạ ộ ế ể bi n y u t ươ ự ổ ơ ớ càng l n h n m t khi ng đó y u kém v năng l c t ề ế (y u kém v trình đ quy ho ch phát tri n, t m nhìn, trình đ qu n lý kinh ầ ế , tính nghiêm túc trong th c thi pháp lu t và chính sách ...), v tinh th n t ề ạ kinh doanh c a doanh nghi p, bên c nh các y u kém v c s h t ng, v ố v n,...
ế ượ ứ ạ ủ ố ể 3. Chi n l c và s c m nh c a Trung Qu c trong phát tri n kinh t ế
bi nể
ố ạ ượ ề ớ c li n k v i Vi
ệ t Nam, đã đ t đ ể ướ ậ ế ố
ề Trung Qu c là n ỷ t b c trong ba th p k qua. Phát tri n kinh t ộ ộ ự ự ể
v ờ ể ự ể ố ự c thành t u kinh ủ ế ế ượ ậ t Trung Qu c ch y u là nh đóng góp c a khu v c ven bi n, mà m t đ ng l c chính c a s phát do. tri n kinh t ủ i khu v c ven bi n Trung Qu c chính là các khu kinh t ủ ự ế ự t ế ạ t
ể ộ ộ ề 3.1. Phát tri n các khu kinh t ế ự t do m t cách năng đ ng, nhi u sáng
t oạ
ế ủ
ị ướ
c ti n hành tr ộ ề ừ c a Trung Qu c (t ớ ự ị ủ ả
ố
ố ế ữ
ư ế ố do Trung Qu c có vai trò nh các c c tăng tr
ế ừ ự ả
ể ủ ố
ượ ặ
ượ ợ ụ ế ự t ệ ở ộ t ố ấ c phân lo i thành khu kinh t
ế ự t ọ ự ổ ươ do d a trên khoa h c và th
ấ
ề ể ặ (SEZ), các Khu phát tri n kinh t
ạ ự ạ ệ ớ ng m i biên gi ế ể ổ ng m i t
ươ ế ấ ớ ự i t ặ
ế ố ả ở năm 1978) Chính sách m và c i cách kinh t ể ở ậ ợ ế ể ượ vùng ven bi n v i s thu n l i và v trí đ a lý, đ đ c tiên ở ả ế ị ườ ể ng và gi m r i ro c i cách. Quá trình m th tr phát tri n m t n n kinh t ắ ầ ở ắ ề ể ử mi n Nam Trung Qu c và lan đ n phía B c Trung c a ven bi n b t đ u ữ nh ng năm 1990. Qu c trong nh ng năm 1980 và ti p đ n các vùng khác t ở ưở ế ự ng cho t Các khu kinh t ơ ở ế ể phát tri n kinh t và c s thí đi m, và là công c cho c i cách và cho chính ể ặ ở ử do Trung Qu c là chính sách m c a. Đ c đi m chung c a các khu kinh t ự ụ ệ ế ặ ữ t và nh ng m c tiêu đ c bi c xác m t khu v c đ đ c bi sách kinh t ở ử ủ ạ ạ ị đ nh. Tuy nhiên, lo i hình m c a c a Trung Qu c r t đa d ng. Các khu kinh ạ ố ế ự do Trung Qu c đ do t ng h p, khu t t ạ ế ự ế ạ ế ự ng m i và t t kinh t do ch t o, khu kinh t ồ ạ ớ ế ự i, và r t nhi u các d ng khác nhau bao g m khu kinh t do xuyên biên gi t ế và công ngh (TEDZ), các Đ c khu Kinh t ệ ợ các Khu phát tri n t ng h p (CDZ), các Khu công nghi p cao và m i (NHIP), ươ các Khu th do do (FTZ), các Khu th (FFTZ), các Tam giác tăng tr ng (GT), các Khu ch xu t (EPZ) và các Đ c khu hành chính và kinh t ưở (SAEZ).
ẫ do Trung Qu c v n đang không
ế ự t ớ ạ ộ ữ ổ ừ ể ướ ế Không nh ng th , các khu kinh t ứ ng ng chuy n đ i mô th c ho t đ ng, v i các h ố ng chính:
ử ổ ố ế ơ ở ự ừ ầ ưở T mô hình C a s C s C u n i đ n C c Tăng tr ng
ừ ư ợ ế ế T chính sách u đãi sang khai thác “l i th kinh t ơ ấ và c c u toàn
di n”ệ
ế Liên k t các khu kinh t ế ự t do và khu hành chính
ổ ừ ể ệ ấ ẩ ạ phát tri n đ t đai sang thúc đ y công nghi p và ho t
ể Chuy n đ i t ộ đ ng tài chính
ộ ề ể ổ ộ ề Chuy n đ i m t n n kinh t ế ướ h ng ra bên ngoài sang m t n n kinh
t mế ở
ổ ừ ử ụ ề ộ ngành s d ng nhi u lao đ ng sang ngành có hàm
ệ ượ ể Chuy n đ i t ng công ngh cao l
ổ ừ ự ợ ướ ợ ớ s h p tác trong n c sang h p tác xuyên biên gi i và
ố ể Chuy n đ i t xuyên qu c gia
ế ượ ẩ ể ể ạ 3.2. Đ y m nh chi n l c khai thác phát tri n Bi n Đông
ề ố ậ ứ
ặ ệ ế ượ ể
ể ể ọ ế ượ ừ
ể ể ự ể
ế ượ ế ể ươ ị bi n toàn qu c, đ a ph
ạ c và quy ho ch kinh t ề ể ế Nhi u năm qua, Trung Qu c t p trung nhi u vào nghiên c u chi n ể c khai thác phát tri n bi n Đông (Trung c khai thác Bi n Đông, ạ ế i xây d ng quy ho ch phát tri n kinh t Bi n Đông ố ng, ạ ế ượ c và quy ho ch
ề ượ c bi n, đ c bi l t là chi n l ố Qu c g i là bi n Nam Trung Hoa). T chi n l ế ớ ố Trung Qu c đã ti n t ươ ng có chi n l (Trung ỉ ệ ặ t là các t nh ven bi n cũng đ u có riêng các chi n l đ c bi ế ể ể phát tri n kinh t bi n).
ữ ế ượ
ố ợ ế ượ ể
ợ ộ
ể ắ ị
ở ộ ể ể ắ ợ ọ
ợ ộ ở ộ ố ở ẽ ộ ố
ứ ể ố
ị ủ c “M t tr c hai cánh c a Trung Qu c”, b i l ế ượ ườ ể ư ế ả
ụ ế ượ ủ c c a bi n Đông, vì kh ng ch đ c c vùng Đông Nam Á và c con đ ươ ộ ươ Ấ ự
ệ ộ ụ ấ c m t tr c c 3 ch M” hay “Chi n l Đáng chú ý nh t là “Chi n l ụ ồ ế ượ c h p tác ti u vùng Trung Qu c ASEAN g m tr c hai cánh” là chi n l ể ế Nam Ninh (TQ) Singapore”, cánh m t là “H p tác ti u “Hành lang kinh t ộ vùng sông Mekong m r ng”; cánh hai là “H p tác ti u vùng V nh B c b ủ ở ộ m r ng”. “H p tác ti u vùng V nh B c b m r ng” là tr ng đi m c a ế ượ chi n l Trung Qu c coi ọ ị c bi n Đông, t c là tr ng v trí chi n l ạ ế ượ ả ố ng giao l u huy t m ch kh ng ch đ ừ t Thái Bình D ng sang n Đ D ng, và cũng là khu v c giàu tài nguyên, ặ đ c bi ầ t là d u khí.
ợ ổ ắ ể
ố ả ự ế ị ộ ở ộ ư Khu kinh t ị ộ V nh B c B (Qu ng Tây)
ệ ề ả
ể ắ ả ộ
ượ ế ị ộ ế ế ố ạ c thi ệ ế này đ
ố ả ắ ả
ế ở ấ ạ
ố ệ ị ể ệ ắ ấ
ộ ấ ươ ả ệ ặ ổ
ự ế ọ
ệ ở ử ớ ế ượ ả ả ố ụ ố ớ Trong khuôn kh “H p tác ti u vùng V nh B c B m r ng”, Trung ắ ộ ạ nh là m t h t Qu c đã xây d ng ẩ ố ố ụ nhân và n n t ng. Ngày 19/1/2008, Qu c v Vi n Trung Qu c đã phê chu n ự V nh B c B Qu ng Tây”. Khu th c hi n “Quy ho ch phát tri n khu kinh t kinh t t k theo mô hình “m t trung tâm (thành ph Nam Ninh), ba thành ph c ng (B c H i, Khâm Châu, Phòng Thành) và hai thành ọ ạ m r t m nh ph v tinh (Ng c Lâm, Sùng Tà), t o nên m t c u trúc kinh t ộ ra V nh B c B , bi n Đông và Thái Bình D ng. Di n tích đ t đai là 425.000 km2, chi m 17,9% t ng di n tích toàn Qu ng Tây, di n tích m t bi n ể ế 2, là khu v c tr ng đi m ti n hành c i cách m c a s m nh t ấ ể ạ đ t 129.300 km ụ ở Trung Qu c, có vai trò và tác d ng to l n trong b c c chi n l c c i cách
ở ử ủ ố ồ ị
ệ ậ m c a c a Trung Qu c, có ngu n tài nguyên thiên nhiên phong phú, v trí giao thông thu n ti n.
ộ ạ ả ắ Khu kinh t
ằ
ủ ự ư ề ự ng ra các n ằ ở ự ị ự giao đi m c a ba khu v c là Khu v c m u d ch t
ế
ể
ự ệ ợ ấ ủ ủ ầ ườ ố
ố
ướ ọ ng quan tr ng trong m c a đ i ngo i, đi ra các n c ASEAN, đi ra th
ở ử ố ị ế ượ ế ị ế ị v nh B c B (Qu ng Tây) d a l ng vào Đ i Tây Nam, ướ ề ớ ồ ặ ướ c Đông Nam Á, phía Đông li n k v i đ ng b ng Chu m t h ậ ể do Trung Giang, n m ở ộ ố vùng Chu Giang m r ng và vành đai kinh Qu c – ASEAN, vành đai kinh t ấ ế ạ Đ i Tây Nam, là khu v c ven biên, ven bi n duy nh t phía Tây c a Trung t ừ ự ể ố i nh t c a khu v c phía Tây, v a là c u n i và ng ra bi n ti n l Qu c, là đ ề ử ướ ữ ọ ơ ở c ASEAN, là c a ngõ và ti n c s quan tr ng gi a Trung Qu c và các n ươ ế ph ổ ộ ớ ư i. u th v trí n i tr i, v trí chi n l gi ạ c rõ nét.
ắ ế ị ả ộ Khu kinh t
ế ự ậ ả ậ ồ ả ể
ộ ể ớ ộ
ị ườ ượ ế ấ ớ ể v nh B c B (Qu ng Tây) có ngu n tài nguyên b n c ng, tài nguyên du l ch, tài nguyên sinh v t bi n, khoáng s n, đ ng th c v t, dung ể ạ ấ ượ ng môi tr ng l n, đ t đai r ng rãi, ti m năng phát tri n l n, có th t o l ồ ng đ cho khu kinh t ngu n năng l ề c t cánh.
ạ ể ế ị
ệ ẩ ả ổ ự
ọ ộ ể ả ấ
ị ự ể ể ỗ ự ể ả ự ứ ộ
ể đ y m nh m c a phát tri n Khu kinh t ụ M c tiêu t ng th ế ấ ấ ấ ầ ứ
ứ ạ ố ụ ủ ạ ả
ướ ề
ừ ự ấ ố ưở ị ng nh t t
ở
ươ ư ự ậ ng, thông tin, ti n t
ố ở ử ắ v nh B c ấ ầ ầ B là l y xây d ng b n c ng làm đ u t u, l y phát tri n công nghi p ven ơ ở ạ ầ ả bi n làm tr ng đi m, l y xây d ng c s h t ng làm b o đ m, l y các d i ớ ấ ấ ổ đô th làm ch d a, l y phát tri n đ i m i làm đ ng l c, ra s c ph n đ u ờ ỳ ươ ơ ở ạ ầ ng trong th i k “5 năm l n th XI”, làm cho c s h t ng c a toàn vùng t ệ ợ ổ ể ố đ i hoàn thi n, c ng bi n có s c c nh tranh t ng h p m nh, b c c ngành ấ ế ấ ể ó qua ph n đ u các năm ti p c hình thành. Sau đ ngh nh t th hoá t ng b ấ ạ ả ả i theo, cu i cùng xây d ng vùng này thành các d i đô th có nh h ậ ố ế ạ vùng phía Tây Nam Trung Qu c, tr thành trung tâm ch t o, doanh v n, ị ề ệ ạ ngo i th và giao l u văn hoá trong Khu v c m u d ch ự t do Trung Qu cASEAN.
ạ ẩ ể Tr ng đi m công tác
ớ ả trong đ y m nh xây d ng Khu kinh t ạ
ọ ả ả ự ổ ợ ả
ể ả ự ể ố
ạ ắ ả ớ
ấ ạ ể ẩ ấ ế ả ẩ
ợ ả ế ạ ộ ủ ạ ả ẩ
ơ ổ ắ ự ị ợ ả ự
ả ạ ỏ ự ạ ở ộ
ờ lo i b các tr ng i th tr ơ ở ơ ế ị ườ ế ị ứ ế v nh B c ắ ị ẩ ể ự ẩ ộ h p c ng l n ven bi n, đ y B (Qu ng Tây): (i) Đ y m nh xây d ng các t ẩ ả ế ể ạ m nh c i cách th ch phát tri n, xây d ng và qu n lí các c ng kh u, thúc ồ ự ẩ ậ đ y t p h p ngu n l c các c ng ven bi n, quy ho ch th ng nh t và xây ướ ự d ng ba c ng l n là Phòng Thành, Khâm Châu và B c H i, đ y m nh b c ị ắ i các c ng kh u, hình thành c ch kinh doanh nh t th hoá v nh s p x p l ẩ ắ B c B , nâng cao năng l c c nh tranh t ng h p c a c ng kh u. (ii) Đ y ạ m nh xây d ng d i đô th Nam NinhB c H iKhâm ChâuPhòng Thành. ế ị ườ ồ do các y u Đ ng th i, ấ ố ả v nh ng. s n xu t trên c s c ch th tr t ẩ ư ng, thúc đ y l u đ ng t ự Ra s c xây d ng Khu kinh t
ố ở ộ ấ ả
ắ ả ệ ấ
ệ ấ ứ ợ
ể ứ ả ế ị ị
ạ ố
ự ụ ẩ
ự ụ ợ ạ ấ ượ
ơ ở ạ ầ ầ ẩ ự ể ạ ắ B c B (Qu ng Tây) tr thành các thành ph trung tâm l y Nam Ninh, B c H i, Khâm Châu, Phòng Thành làm trung tâm, l y các huy n và tr n xoay ố ợ ổ quanh làm v tinh, phân công h p lí, b sung ch c năng cho nhau, ph i h p ả ưở ng phát tri n kinh t chính tr và văn hoá, hình thành d i đô th có s c nh h ề ớ ố ụ ẩ ớ ở phía Tây Nam Trung Qu c. (iii) Đ y m nh b c c các ngành ngh l n l n ạ ề ớ và xây d ng các h ng m c ngành ngh l n. Đ y m nh xây d ng các ngành ể ệ ng, luy n kim và các ngành ph tr ven bi n. hoá d u, ngành gi y, năng l (iv) Đ y m nh xây d ng c s h t ng ven bi n.
ệ Nhìn chung, khi xem xét chi n l
ể c phát tri n kinh t ợ ườ ế ượ , trong tr ế ể t Nam bi n Vi ố ệ ng h p quan h Trung Qu c
ố ế ộ ể ặ ầ ộ ạ ữ nh ng đ c đi m, đ ng thái sau đây c n quan tâm: ướ d ệ Vi i giác đ c nh tranh qu c t t Nam,
ố ứ ớ ố ạ ế ể bi n m nh, ướ ữ c đi
ứ ạ ả ớ ầ ư ạ ả Trung Qu c đã và đang hình thành các trung tâm kinh t quy mô l n, có s c hút và s c c nh tranh l n. Trung Qu c có nh ng b bài b n trong quy ho ch, qu n lý, thu hút đ u t .
ệ ể ệ
ứ ạ ủ ệ ạ
ạ . Các ngành/doanh nghi pệ bi n c a h đã phát tri n chuyên nghi p, hi n đ i, s c c nh tranh ệ ể ạ ộ ọ ườ ở Hình thành các doanh nghi p bi n hi n đ i ế ể kinh t ẽ cao, đã và s tăng c ệ t Nam. ng ho t đ ng Vi
ệ ể ủ ể ộ ố Công ngh bi n c a Trung Qu c đang phát tri n khá năng đ ng
ướ ố ớ ướ S h tr m nh c a nhà n
ế ể bi n, d ế ể bi n đ
ứ ể
ướ ươ ấ ạ nhà n c, chính sách ti n t ỗ ợ , chính sách th ề i nhi u hình ụ ượ c áp d ng các ử ụ ậ tài chính, s d ng các t p ự ạ ng m i, quân s ,
ể ề ệ ể ạ ộ ườ ạ ự ỗ ợ ạ ủ c đ i v i kinh t ư ả th c, nh phân c p qu n lý, cho phép các khu kinh t ế ệ ạ th ch hi n đ i, quy ho ch phát tri n, h tr ế đoàn kinh t ngo i giao (tăng c ng ho t đ ng trên Bi n Đông)...
ế ể ệ ố ố ả t Nam trong b i c nh Trung Qu c
ể 4. Phát tri n kinh t ạ ể ẩ đ y m nh phát tri n kinh t bi n Vi ế ể bi n
ố ẩ ệ ự ể
Vi c Trung Qu c đ y m nh phát tri n kinh t ả
ề ơ ộ ộ ạ ấ ợ ắ
ể ể ệ ế bi n, trong đó tr c ti p ổ ể nh t là phát tri n Khu kinh t ứ “H p tác ti u vùng V nh B c B m r ng”, t o ra nhi u c h i và thách th c cho phát tri n kinh t ạ ế ể ắ ế ị V nh B c B (Qu ng Tây) trong khuôn kh ộ ở ộ t Nam. ị ế ể bi n Vi
ệ ợ ng,... Kinh t
ế ớ ẽ ế
ấ ả ề ợ ố ả ế ế ơ ộ ệ Trong s các c h i, có: h p tác kinh t , nâng cao hi u qu , ti p thu ị ườ ở ộ ớ ự ể ế ể bi n Đông v i s phát tri n năng công ngh , m r ng th tr ẫ ồ ự ứ ấ ộ đ ng s tăng s c h p d n, thu hút các ngu n l c kinh t i vào khu trên th gi ự i cho t v c này, đi u đó có l t c các bên.
ệ ự Tuy nhiên, đ i v i Vi
ộ ỗ ự ữ ế
ỉ ề ầ ợ
ế c" trong các ngành kinh t
ộ ố ộ ổ ấ ẩ ế ưở ng, đ i m i m t s công ngh , tăng xu t kh u,... ) mà ít có ti n b
ơ ộ ố ớ ệ ở t Nam, c h i đó có tr thành hi n th c hay ỳ ướ ủ ế ữ không tu thu c ch y u vào nh ng n l c trong n c. N u không có nh ng ữ ỉ ạ ượ ẽ ệ ế c đi u ch nh c n thi t Nam s ch đ t đ t, nh ng chính sách thích h p, Vi ế ể ộ ướ ấ ị ữ bi n "nh ng ti n b nh t đ nh", "ti n m t b ộ ế ệ ớ (tăng tr ộ đ t phá.
ả ố ặ ớ ộ ố ứ ể ặ ư M t khác, chúng ta có th ph i đ i m t v i m t s thách th c nh :
ố ổ
Các trung tâm kinh t ả ầ ư ố ế ế ấ ố ế ể bi n Trung Qu c, nh t là Khu kinh t ẫ ấ ưở ả đó nh h ấ ủ ng x u đ n dòng v n qu c t ớ ứ ố ế ừ , t qu c t
ắ ế ị V nh B c ạ ộ b (Qu ng Tây), v i s c h p d n lãnh th cao c a nó, thu hút m nh dòng ệ ố v n đ u t t vào Vi Nam.
ấ ệ
ể ộ ự ướ ộ ế ị
ng Khu kinh t ậ
ệ ệ ẩ Vi
ắ ề ế ở ng công ngh cao, đ y các vùng kinh t ị ớ ề ể
ượ ể ẽ ắ ấ ệ ấ ừ ệ ể ố ầ ả ố ế Đang d n xu t hi n m t s phân công lao đ ng qu c t trên d i ven ả ộ ể V nh B c b (Qu ng Tây) bi n phía tây bi n Đông theo h ị ố ể đóng vai trò trung tâm phát tri n, t p trung các ngành ngh then ch t, giá tr gia tăng cao, hàm l t Nam vào ị v trí c p hai. Có th s có m t làn sóng m i v chuy n d ch các ngành công ấ nghi p c p th p, “l p ráp" t t Nam. ộ Trung Qu c vào các vùng ven bi n Vi
ế ữ ế ữ S g n k t, liên k t kinh t
ể ẽ ị ả ệ ưở ướ ệ gi a các doanh nghi p, gi a các khu kinh ủ ứ c “s c hút” c a các doanh ng tr
ế ể ệ ự ắ ể ế t ven bi n Vi nghi p, khu kinh t ế t Nam có th s b nh h ố ven bi n Trung Qu c.
ể ẩ ợ ế ể ặ ng h p kinh t
Có th x y ra m t s tr ế ườ (nh h u qu c a trào l u xây nhà máy mía đ ề bi n là gánh n ng cho n n ng, xi măng công
ư ậ ố kinh t ệ ngh Trung Qu c... ả ủ ệ ở Vi ộ ố ườ ư ừ t Nam v a qua)
ớ ệ
ế ể ượ ụ
ể t s nh h
ẳ ử ượ c x lý t ấ ế ể ố ớ ệ
ạ ứ bi n không hoàn thi n, không nâng s c m nh ả ứ c m c tiêu b o bi n khó có đáp ng đ ấ ề ủ i, căng th ng trong tranh ch p ch quy n ự ưở ố ẽ ả ng tiêu c c ư ầ t Nam, nh t là đ i v i các ngành nh d u khí, ể ế ể ộ ề V i m t n n kinh t ế ề ủ ợ ổ , kinh t t ng h p c a n n kinh t ệ ủ ượ ạ ề v ch quy n, an ninh,...Ng c l ế ả ể bi n đ o trên bi n Đông n u không đ ể ế bi n Vi đ n phát tri n kinh t ị ể ậ ả ả ả i bi n, du l ch bi n,... h i s n, v n t
ệ 5. Vi ả t Nam ph i làm gì ?
ầ ổ ớ 5.1. Yêu c u đ i m i cách làm chi n l ế ượ c
ủ ệ ạ Chi n l
ế ượ ộ ố ể ệ c công nghi p hoá hi n đ i hoá c a Vi ớ ế
ủ ế ệ ứ ẻ ế ả ộ ỏ ợ ế ệ t Nam đ n nay đã ổ ậ ra có m t s đi m y u, trong đó n i b t là chúng ta m i ch y u khai thác ư i th so sánh tĩnh (tài nguyên thiên nhiên, s c lao đ ng r ,...). H qu , nh t l
ứ ể
ụ ề
ộ ề ướ ạ ữ ế ể
ằ
ế ượ ế ủ ữ ế
ộ ố ặ ệ m t s nghiên c u đã nêu là chúng ta phát tri n m t n n công nghi p "nh t ứ ố ế ộ ạ c ngoài), s c c k t nh nh", gia công (ph thu c nhi u vào các công ty n ế ấ ấ ố ế ế ủ ề th p, thi u nh ng đi m nh n trong c nh tranh qu c t . N u c a n n kinh t ứ ậ ệ ế ể ế ượ ề ể không nh n th c rõ đi u này, e r ng, chi n l t bi n Vi c phát tri n kinh t ặ ạ Nam sẽ l p l ệ ệ i nh ng khi m khuy t c a chi n l c công nghi p hoá hi n ệ ủ ạ đ i hoá c a Vi ế t Nam đ n nay.
ợ ế ạ 5.2. T o ra l i th chi n l ế ượ c
ớ ợ ữ ế ộ i các l i th so sánh đ ng, nh ng l
t Nam c n tính đ n, h ế ợ ủ ụ ệ ế ướ ng t ế ượ i th chi n l c là nhi m v chính c a nhà n ợ i ướ c,
ầ ạ c. T o ra l ướ ệ Vi ế ượ ế th chi n l ế ủ c a kinh t c. nhà n
ướ ủ
ế ể ỏ bi n càng đòi h i vai trò c a nhà n ự ỏ ầ ư ớ c, vì đây là lĩnh v c đòi h i đ u t ơ ố ế ạ ủ ự ầ ạ ể Phát tri n kinh t ế ượ i th chi n l nhiên cao; c nh tranh qu c t ệ ạ c trong vi c t o l n, r i ro cao; tính m nh h n; lĩnh v c c n thu hút
ế ậ ợ l p l ề ự ộ đ c quy n t ồ ự các ngu n l c bên ngoài...
ướ ủ Trong b i c nh đó, nói đ n vai trò c a nhà n
ạ c tr ườ
ế ạ ề ể
ủ ự ả
ế ượ ườ ấ ượ ể ố ả ướ ế c h t là vai trò ị ả ế ượ ạ ậ ợ c, quy ho ch, qu n lý, t o môi tr ho ch đ nh chi n l ng thu n l i cho ế ấ ể ả ứ ế ế phát tri n kinh t (nh t là v th ch kinh t )... ch không ph i là vai trò ầ ư ế ướ ầ Nhà n ng i ch tr c ti p kinh doanh. Đ u t c c n tránh dàn tr i, không ế ợ ể ạ ra t m ra món, đ t o ra đ i th chi n l c đáng k . c các l
ả ầ ượ ọ ở ấ i pháp tr ng tâm c n đ c xem xét ẫ ố c p qu c gia l n
5.3. Các gi ươ ng ấ ị c p đ a ph
ề ế Đánh giá rõ ti m năng phát tri n kinh t
ầ ể ệ
ị ầ ế ể ấ ạ ơ ị ị
ớ ả ả t Nam (c s cho phát tri n kinh t
ể ệ ố ể ể ộ
ộ ả ể ị
ự ộ
ế
ể ố ế ...).Vùng ven bi n có v trí đ a kinh t ệ ể ơ ấ ế và chuy n d ch c c u kinh t ủ ị ợ
ầ
ể bi n. Đ n nay, chúng ta đã ậ t p trung khai thác tài nguyên d u khí, đã nh n m nh vi c phát tri n các ủ ngành đóng tàu, h i s n,...Chúng ta c n đ nh rõ h n tài nguyên v trí đ a lý c a ế ơ ở ệ ả ờ ể ven bi n, v i các lĩnh d i b bi n Vi ự ể ớ ả ế ủ ạ ven bi n, h th ng c ng bi n v i m t đi m v c ch đ o là: các khu kinh t ế ể ấ ị nh n là m t c ng trung chuy n qu c t ề ổ ế ượ ứ ệ c phát tri n, trong vi c th c hi n b t phá v tăng n i tr i trong chi n l ạ ệ ưở ể ướ ế ng kinh t ng hi n đ i, tr ngành theo h ơ ở ố ệ ố ặ t trong b i i th so sánh c a các vùng, đ c bi trên c s phát huy t i đa l ề ộ ể ả ề ế ậ ộ ả và toàn c u hóa ngày càng phát tri n c v chi u r ng c nh h i nh p kinh t ề và chi u sâu.
ể ạ
Làm t ấ ậ
ự ế ể ủ bi n c a Vi ả ệ ố ạ ự ừ ể ệ ế ạ ệ túc. B t c p đ n nay trong quy ho ch phát tri n kinh t ầ th hi n rõ trong h u h t các lĩnh v c, t ố t công tác quy ho ch phát tri n, có bi n pháp th c thi nghiêm ệ ể ế t Nam ệ ể quy ho ch h th ng c ng bi n, h
ế ể ầ bi n, h th ng giao thông ven bi n, h th ng đô th ị
ệ ố ậ ả ậ ế ể ể ố ể ư ạ ị ệ ố th ng h u c n kinh t ể bi n,... đ n quy ho ch phát tri n các ngành nh du l ch bi n, v n t ể i bi n...
ư ậ ạ ơ
ể ậ ớ
ướ ở ữ ờ ạ ệ ế ứ C n nghiên c u ti n hành các bi n pháp m nh b o h n, nh l p các ớ ế ở ể (v i th ch c i m h n), l p các công ty l n ở ơ do ven bi n ặ ể ướ ầ c s h u ho c tham gia c đ u có th do nhà n
ầ ế ự t Khu kinh t ắ trong đánh b t xa b (mà b chính),...
ể ả ả ổ ợ Đ t phá trong c i cách hành chính, tri n khai qu n lý t ng h p phát
ể ế ể ộ tri n kinh t bi n.
ế ẩ ế ữ Thúc đ y liên k t kinh t gi a các vùng
ổ ủ ế ầ
ế ệ C vũ sáng ki n c a doanh nghiêp, thúc đ y tinh th n kinh doanh, ợ ấ ạ ng liên k t, h p tác,... Thay vì tr c p
ườ ỗ ợ ể ọ ệ ẩ ợ ạ ệ ệ hi n đ i hoá doanh nghi p, tăng c cho các ngành/doanh nghi p, hãy h tr đ h hi n đ i hoá.
ể ể ể ẩ ớ Thúc đ y phát tri n KHCN bi n, phát tri n các ngành m i
ệ ế ố ạ ầ ấ ạ
ậ
ệ
Trong quan h kinh t ươ ướ ộ ế ể ố ề ể ệ ế ầ ự ề ậ
ầ ư ừ ể ậ ủ ươ ng ệ ủ ng hoá. V công ngh , c n chú ý thúc đ y ti p c n công ngh c a ộ ỏ c phát tri n. Vi c khai thác các ngu n l c bi n vì th đòi h i m t ệ ế ể bi n ả các t p đoàn kinh t t
ế ụ đ i ngo i, c n ti p t c nh n m nh ch tr ẩ ệ ầ đa ph ồ ự các n ạ trình đ công ngh cao, ti m l c tài chính m nh. Mu n v y, c n ph i có h ố th ng chính sách thông thoáng đ thu hút đ u t ố ế . qu c t
ị ề ầ ả
ế
ề ở ả ể
ườ ủ ở ế ế ể ủ ể ắ ầ
ụ
ố ả ườ ng thu hút ngo i l c đ
ế ể ẳ ủ ố ớ Chúng ta kh ng đ nh ch quy n đ i v i các qu n đ o Hoàng Sa, ấ ể ệ i quy t các tranh ch p ng Sa và vùng bi n liên quan. Tuy nhiên, vi c gi Tr ẽ ả ấ ổ ế ơ ữ đây là quá trình lâu dài. H n n a, n u bi n Đông b t n, s c n ch quy n ặ ọ ướ ệ c m t, c n đ t tr ng tâm t Nam. Tr bi n c a Vi tr đ n phát tri n kinh t ấ ử ể ị vào m c tiêu duy trì n đ nh trên bi n Đông, x lý hoà bình các tranh ch p, ạ ự ể ộ ự ấ l y đó làm b i c nh đ phát huy n i l c và tăng c ể phát tri n kinh t ổ ể bi n./.
