Chiến thuật học tập có hiệu quả
1/ Phát triển kỹ năng tư duy: Mọi người
đều có kỹ năng tư duy, nhưng không phải ai
cũng dùng nó một cách có hiệu quả. Kỹ
năng tư duy có hiệu quả khó đạt được ngay
nhưng có thể phát triển dần dần. Người có tư
duy tốt sẽ thấy được lối ra trong khi người tư duy kém chỉ thấy toàn ngõ cụt.
Vì thế, nếu bạn không phải là người có tư duy tốt, hãy tạo cho mình thói
quen tự đặt câu hỏi trong lúc đọc.
Bạn cũng có thể trao đổi với các học viên khác mà bạn cho là những người
có tư duy tốt, hỏi họ xem, lúc họ thắc mắc một vấn đề, hay có một sáng kiến
gì đó thì họ làm gì. Dần dần bạn sẽ thu nhập được những kinh nghiệm quý
giá để giúp mình có tư duy tốt hơn.
2/ Liên hệ việc học hiện tại với những mục tiêu lâu dài.
Có sinh viên thích học chỉ để học và có những sinh viên nghĩ là việc học sẽ
có ích cho những mục tiêu lâu dài hơn. Do đó cần hiểu ngững điều mình học
(một bài) lồng ghép vào bối cảnh rộng hơn (một chương một môn học…)
như thế nào.
3/ Học tập một cách tích cực.
Đừng học thụ động mà hãy biến việc học tập thành một quá trình tích cực.
Sử lý tất cả những điều đọc được, nghe được bằng ngôn từ của chính mình
để có ý nghĩa hơn.
4/ Xác định cách thức học phù hợp nhất với mình.
Có nhiều cách phân loại cách thức học ( learning styles ) :
+ Nhìn, nghe, cảm nhận cơ và sờ ( Dunn)
+ Tưởng tượng, phân tích, lô gích và hành động (Kolb và Mc Carthy)
+ Cần xác định cách thức nào phù hợp nhất với mình và sử dụng nó
càng
nhiều càng tốt trong lúc học tập để tiếp thu bài.
5/ Tập kiên nhẫn:
Học tập là một quá trình đòi hỏi sự đầu tư thời gian, không nóng vội được và
tiến bộ cũng phải từng bước.
6/ Sử dụng nhiều phương pháp học tập:
Để học thuộc bài chỉ cần đọc lại nhiều lần, tuy nhiên có nhiều cách để lập
lại: xem lại phần ghi chép và lập phiếu, làm bài tập, học nhóm … Phương
pháp học tùy theo người học, và cũng tùy theo môn học.
7/ Sử dụng phương pháp học SQ3R (survey,question,read, recite,
review).
SQ3R là viết tắt của các từ tiếng Anh “survey, question, read,recite,review”
(quan sát, hỏi, đọc, trả bài và ôn tập). Việc đọc sách giáo khoa không giống
như đọc một cuốn tiểu thuyết, từ chương đầu đến chương cuối mà cần phải
hiểu và ghi nhớ các thông tin. SQ3R không phải là một phương pháp đọc
sách giáo khoa nhanh hơn, mà là một chiến thuật học tập để tiếp thu bài
nhanh hơn, sâu rộng hơn, để sau đó giúp giảm thời gian xem lại bài trước
khi thi, nhờ chúng ta đã đầu tư thời gian nhiều hơn cho việc học tập trước
đó.
+ Survey - Quan sát tổng thể: Là nhìn tổng thể về vấn đề mà bạn sặp đọc
trước khi đi vào chi tiết, cũng giống như bạn xem bản đồ trước khi lên
đường. Nếu bạn chưa từng biết nơi bạn cần đến, thì việc xem bản đồ là điều
không thể thiếu. Bước này chỉ mất khoảng 5-10 phút nhưng rất quan trọng vì
nó giúp bạn tập trung vào chương đang đọc:
Đọc tựa đề giúp não bạn bắt đầu tập trung vào chủ đề của chương đó.
Đọc phần giới thiệu hay tóm tắt, giúp bạn thấy được chương đó phù
hợp với mục tiêu của tác giả như thế nào đồng thời cho bạn một cái nhìn
tổng quát về những điểm chính.
Xem các tiêu đề nhỏ giúp hình thành một khung sườn gắn các ý chi
tiết cả chương.
Quan sát các biểu đồ, bản đồ, hình vẽ và những hỗ trợ về hình ảnh
khác.
+ Question - Đặt câu hỏi: Những vấn đề quan trọng mà bạn cần phải học
thường chính là câu trả lời cho những câu hỏi. Câu hỏi nên tập trung vào nội
dung học( Cái gì, tại sao, bằng cách nào, người nào, khi nào và ở đâu).
Trong quá trình đọc hay học, bạn nên tự đặt cho mình nhiều câu hỏi và sau
đó tự trả lời. Làm như vậy bạn sẽ tiếp thu tài liệu hơn và nhớ các chi tiết dễ
dàng hơn, vì quá trình này sẽ để lại một dấu ân sâu sắc hơn trong ký ức của
bạn. Đừng ngại ghi lại những câu hỏi lên lề sách, tập chép hay bất cứ nơi
nào bạn cảm thấy thuận tiện.
+ Read - Đọc : Đọc không phải là lướt mắt qua cuốn sách, mà phải chủ
động để có thể trả lời các câu hỏi bạn tự đặt ra, hay thầy cô, tác giả nêu ra.
Nên chú ý các từ in nghiêng hoặc in đậm vì tác giả muốn nhấn mạnh những
điều này. Khi đọc không được bỏ qua các bảng, đồ thị, hình ảnh minh họa,
vì đôi khi chúng có thể diễn đạt một ý nào đó còn rõ ràng hơn cả đoạn văn.
Thường các ý chính được minh họa bằng nhiều thí dụ. Khi đọc bạn hãy cố
gắng tách các chi tiết ra khỏi ý chính vì tuy các chi tiết có thể giúp hiểu ý
chính hơn nhưng khó có thể nhớ hết được.
+ Recite - Trả bài : đôi khi bạn cần ngưng đọc để nhớ lại những tiêu đề
chính, những khái niệm quan trọng cần nắm trong các dòng chữ in nghiêng
hay in đậm, ý nghĩa của những hình minh họa. Cố gắng tự xây dựng lại nội
dung chính của đoạn bạn vừa đọc bằng ngôn từ và tư duy của riêng mình.
Liên hệ những điều mình vừa đọc với những điều đã biết.
Để thực hiện bước này, bạn có thể lấy tay che phần trả lời cho câu hỏi mình
tự đặt ra và trả lời thuộc lòng. Nếu không trả lời được thì đọc lại một lần nữa
đoạn chứa câu trả lời. Nếu bạn lặp đi lặp lại điều này trong lúc đọc thì bạn sẽ
nhớ tốt hơn.
+ Review - Ôn tập : ôn tập giúp hoàn chỉnh việc tổ chức tư liệu học trong tư
duy của mình và đưa vào bộ nhớ. Chúng ta nhớ là nhờ đọc đi đọc lại nhiều
lần và trả lời đi trả lời lại nhiều lần. Đọc lại là một bước quan trọng ở giai
đoạn này. Đọc lại để đánh giá xem mình đã đựợc gì sau quá trình học tập.
Trong lúc ôn tập nên xem lại những điều ghi chép để làm sáng tỏ những
điểm bị bỏ xót hay chưa hiểu. Thời điểm tốt nhất để ôn tập bài là ngay sau
khi học, không nên chờ đến trước ngày thi mới ôn lại. Ôn lại trước ngày thi
là lần ôn tập sau cùng. Nếu bạn phân bố thời gian tốt nhất thì đây được xem
là bước hoàn chỉnh kiến thức của mình đối với tài liệu học tập.
Làm thế nào để bắt đầu áp dụng SQ3R ?
Cần phải lên kế hoạch và bắt đầu sớm vì phương pháp SQ3R đòi hỏi nhiều
thời gian để chuẩn bị bài.
Đọc bài trước khi nghe giảng sẽ biến bài giảng thành một buổi ôn tập và
cho phép hiểu bài sâu hơn, đồng thời sẽ xác định những điều khó hiểu để hỏi
giáo viên trong lớp hoặc sau đó.
8/Khi nào nên và không nên dùng phương pháp SQ3R ?
Phương pháp này ít hiệu quả Nếu bạn đang đọc một cuốn sách giáo khoa tập
trung vào việc giải quyết vấn đề (ví dụ như sách toán), hay sách học ngoại
ngữ. Còn đối với sách ngoại ngữ thì vấn đề sẽ là từ vựng, cấu trúc câu và các
thì sử dụng chứ không phải nội dung của phần đang đọc.
Phương pháp SQ3R đặc biệt hữu ích với các lại sách cung cấp thật nhiều
thông tin và bạn cần phải nắm vững vấn đề sâu (Ví dụ như sinh học, tâm lý,
xã hội học).
Hàng ngàn sinh viên đã theo các bước học tập của phương pháp SQ3R và
đạt thành tích cao với ít stress hơn.
