Giới thiệu các kỹ thuật ghi nhớ (Phần 1)
Các công cụ được viết trong tag này sẽ giúp bạn cải thiện trí nhớ. Không những có thể
nhớ các thông tin một cách chính xác, bạn sẽ nhớ được cả cấu trúc của thông tin. Việc
học cách ghi nhớ được chia thành 2 giai đoạn. Đầu tiên bạn sẽ học các kỹ thuật ghi nhớ,
sau đó là thực hành bằng cách sử dụng chúng để ghi nhớ những con người, những cái tên,
những ngôn ngữ, các thông tin cho một kì thi, v.v...
Cũng giống như mọi công cụ khác, càng thực hành nhiều bạn sẽ càng sử dụng chúng hiệu
quả. Tôi sẽ giới thiệu nhiều phương pháp ghi nhớ vẫn được những người biểu diễn trí
nhớ sử dụng. Nếu nỗ lực luyện tập đầy đủ bạn sẽ có thể có trí nhớ tốt như họ. Kể cả nếu
không có đủ thời gian để đạt được trình độ như vậy thì các kĩ thuật này vẫn hữu ích cho
bạn trong đời sống hàng ngày.
Các quy tắc dễ nhớ
Quy tắc dễ nhớ là một cách khác dùng để chỉ công cụ ghi nhớ. Các quy tắc dễ nhớ là các
kĩ thuật giúp ghi nhớ các thông tin mà bình thường khá là khó nhớ, ví dụ như số ngày của
các tháng trong năm.
Mục đích của việc sử dụng các quy tắc dễ nhớ là để mã hóa những thông tin khó nhớ theo
một cách dễ ghi nhớ hơn.
Trước đây bộ não của chúng ta đã phát triển để mã hóa và giải thích những sự kích thích
phức tạp, ví dụ như các hình ảnh, màu sắc, cấu trúc, âm thanh, mùi vị, xúc giác, vị trí,
cảm xúc và ngôn ngữ. Chúng ta sử dụng những sự kích thích này để lập nên những mô
hình phức tạp về thế giới chúng ta đang sống. Trí nhớ của chúng ta lưu trữ chúng rất hiệu
quả.
Không may là ngày nay rất nhiều thông tin mà chúng ta phải ghi nhớ lại được thể hiện
theo một cách khác, cụ thể là qua những chữ được in hoặc viết trên giấy. Mặc dù viết là
một phương pháp tinh vi và hiệu quả trong việc việc chuyển tải những lí luận phức tạp,
bộ não của chúng ta lại không thể dễ dàng mã hóa những thông tin được viết ra, khiến
việc ghi nhớ những thông tin này trở nên khó khăn.
Vậy phải làm thế nào để ghi nhớ thông tin một cách hiệu quả?
Sử dụng toàn bộ tâm trí để ghi nhớ
Ý tưởng quan trọng ở đây là: bằng việc sử dụng những hình ảnh sinh động trong tâm trí
để mã hóa thông tin, bạn sẽ có thể mã hóa chúng một cách đáng tin cậy cả về nội dung và
cấu trúc. Và bởi những hình ảnh là sinh động, bạn sẽ dễ dàng nhớ ra chúng khi cần.
Những kĩ thuật được giới thiệu sau đây trong tag này sẽ giúp bạn mã hóa thông tin một
cách sinh động bằng cách sử dụng những câu chuyện, những hình ảnh bền vững trong
tâm trí, những hành trình quen thuộc, v.v…
Bạn có thể làm những điều sau đây để khiến các quy tắc dễ nhớ của bạn dễ ghi nhớ hơn:
- Sử dụng những hình ảnh rõ ràng và thú vị. (Bộ não của bạn thường phớt lờ những
điều đáng ghét).
- Sử dụng những hình ảnh rõ ràng, nhiều màu sắc và tác động đến nhiều giác quan
(bởi chúng dễ nhớ hơn là những hình ảnh đều đều buồn tẻ).
- Sử dụng tất cả các giác quan để mã hóa thông tin hoặc làm một hình ảnh trở nên
dễ nhớ hơn. Nên nhớ rằng quy tắc dễ nhớ của bạn có thể chứa đựng âm thanh, mùi, vị,
xúc giác, chuyển động, cảm xúc và hình ảnh.
- Tạo cho hình ảnh cần nhớ của bạn có 3 chiều, có chuyển động và có không gian để
nó sinh động hơn. Bạn có thể sử dụng chuyển động để duy trì dòng liên tưởng hoặc để
ghi nhớ các hành động.
- Phóng đại kích cỡ của các phần quan trọng trong hình ảnh.
- Sử dụng sự hài hước! Những điều buồn cười và kì dị thường dễ nhớ hơn những thứ
bình thường.
- Tương tự, những giai điệu mạnh mẽ thường rất khó quên!
- Những biểu tượng (đèn đỏ giao thông, ngón tay đang chỉ, biển báo giao thông, v.v…)
có thể dùng để mã hóa rất nhanh và hiệu quả những thông điệp khá phức tạp.
Thiết kế các quy tắc dễ nhớ: Sự tưởng tượng, Sự kết hợp và Sự định vị
3 nguyên lí cơ bản của việc sử dụng các quy tắc dễ nhớ là: sự tưởng tượng, sự kết hợp
và sự định vị. Dùng những nguyên lí này cùng với nhau bạn sẽ có thể lập ra những hệ
thống hiệu quả về các quy tắc dễ nhớ.
Sự tưởng tượng: là những gì bạn sử dụng để tạo ra và tăng cường những sự kết hợp cần
thiết nhằm có được những quy tắc dễ nhớ hiệu quả. Sự tưởng tượng của bạn là những gì
bạn dùng để tạo ra những quy tắc dễ nhớ phù hợp với bạn. Bạn càng tưởng tượng và hình
dung nhiều hơn về một tình huống thì nó sẽ khắc sâu vào tâm trí bạn hơn để rồi sau đó
bạn sẽ có thể nhớ lại. Hình ảnh được sử dụng trong các quy tắc dễ nhớ của bạn có thể dữ
dội, sinh động hoặc tác động đến giác quan nhiều đến mức nào cũng được, miễn là nó
giúp bạn ghi nhớ.
Sự kết hợp: đây là phương pháp theo đó bạn liên kết một thứ cần phải nhớ với một cách
để ghi nhớ nó. Bạn có thể tạo ra sự kết hợp bằng cách:
- Đặt chúng lên nhau.
- Để chúng va chạm với nhau.
- Kết hợp các hình ảnh với nhau.
- Để chúng bao bọc lẫn nhau.
- Làm chúng xoay quanh nhau hoặc để chúng nhảy múa cùng nhau.
- Kết nối chúng bằng cách sử dụng màu sắc, mùi vị, hình dạng hoặc cảm xúc.
Ví dụ, bạn có thể kết nối số 1 với một con cá vàng bằng cách hình dung một mũi xiên có
hình dạng giống số 1 đang được sử dụng để xiên con cá.
Sự định vị: cho bạn 2 thứ: thứ nhất là một khung cảnh mạch lạc để bạn có thể đặt các
thông tin lên sao cho chúng hiện ra cùng nhau, thứ hai là một cách để phân chia các
phương pháp dễ nhớ. Bằng việc bố trí một phương pháp dễ nhớ trong một thị trấn riêng
biệt, ta có thể phân biệt nó với một phương pháp dễ nhớ tương tự được đặt trong một
thành phố. Ví dụ, bằng việc đặt một phương pháp ở Wimbledon và một phương pháp
tương tự ở Manhattan chúng ta sẽ có thể phân biệt chúng mà không bị lẫn. Bạn có thể sử
dụng những mùi vị và không khí của những địa điểm này trong các phương pháp dễ nhớ
của bạn để tăng cường cảm xúc về sự định vị.
Bài 1: Phương pháp liên kết và phương pháp kể chuyện - Ghi
nhớ một danh sách đơn giản
Phương pháp liên kết là một trong những kĩ thuật nhớ dễ học nhất. Bạn có thể sử dụng nó
bằng cách tạo nên những sự liên kết đơn giản giữa những vật trong một danh sách, nối
chúng lại bằng một hình ảnh sinh động chứa đựng những vật này. Lấy hình ảnh đầu tiên,
tạo ra một sự kết nối giữa nó với vật kế tiếp rồi cứ kết nối một vật với vật kế tiếp như thế
cho đến hết danh sách.
Phương pháp kể chuyện cũng rất giống thế, phương pháp này kết nối các vật lại với nhau
bằng một câu chuyện dễ nhớ miêu tả chúng. Dòng chảy của câu chuyện và sự mạnh mẽ
của những hình ảnh sẽ cho bạn những gợi ý để nhớ lại.
Làm thế nào để sử dụng các phương pháp trên?
Bạn có thể chỉ sử dụng mỗi phương pháp liên kết để nhớ một danh sách các từ. Tuy nhiên
tốt hơn là nên gắn các sự liên kết đó với một câu chuyện, nếu không thì khi quên mất một
sự liên kết bạn sẽ quên toàn bộ phần còn lại của danh sách.
Với cấu trúc lỏng lẻo của phương pháp liên kết (so với các hệ thống chốt mà sẽ được giải
thích sau), điều quan trọng là các hình ảnh được lưu giữ trong tâm trí bạn phải càng sinh
động càng tốt. Hãy đọc bài giới thiệu để biết thêm về việc tạo ra các hình ảnh mạnh mẽ
và dễ nhớ. Khi một từ bạn muốn ghi nhớ không gợi ra những hình ảnh mạnh mẽ, hãy sử
dụng một hoặc nhiều từ tương tự mà sẽ gợi bạn nhớ đến từ đó.
Ví dụ:
Bạn phải nhớ một danh sách của các hạt ở miền Nam nước Anh: Avon, Dorset, Somerset,
Cornwall, Wiltshire, Devon, Gloucestershire, Hampshire and Surrey.
Bạn có thể thực hiện điều này theo 2 cách: dùng phương pháp liên kết và dùng
phương pháp kể chuyện.
Với phương pháp liên kết:
Bạn sẽ dựa vào một chuỗi những hình ảnh được dùng để mã hóa thông tin:
An AVON (Avon) lady knocking on a heavy oak DOoR (Dorset)
The DOoR opening to show a beautiful SuMmER landscape with a SETting sun
(Somerset)
The setting sun shines down onto a field of CORN (Cornwall)
The CORN is so dry it is beginning to WILT (Wiltshire)
The WILTing stalks slowly droop onto the tail of the sleeping DEVil (Devon).
On the DEVil's horn a woman has impaled a GLOSsy (Gloucestershire) HAM
(Hampshire) when she hit him over the head with it
Now the Devil feels SoRRY (Surrey) he bothered her.
Chú ý rằng trong phương pháp này không nhất thiết phải có bất cứ lí lẽ hay cốt truyện
nào cho thứ tự của các hình ảnh, chỉ có các hình ảnh và các liên kết giữa chúng mới là
quan trọng.
Với phương pháp kể chuyện:
Theo cách này bạn có thể mã hóa thông tin bằng cách tưởng tượng một cách sống động ra
câu chuyện sau:
An AVON lady is walking up a path towards a strange house. She is hot and sweating
slightly in the heat of high SUMMER (Somerset). Beside the path someone has planted
giant CORN in a WALL (Cornwall), but it's beginning to WILT (Wiltshire) in the heat.
She knocks on the DOoR (Dorset), which is opened by the DEVil (Devon).
In the background she can see a kitchen in which a servant is smearing honey on a HAM
(Hampshire), making it GLOSsy (Gloucestershire) and gleam in bright sunlight
streaming in through a window. Panicked by seeing the Devil, the Avon lady screams
'SoRRY' (Surrey), and dashes back down the path.
Những ý chính:
Phương pháp liên kết rất có thể là phương pháp nhớ cơ bản nhất, nó rất dễ để hiểu và sử
dụng. Phương pháp này mã hóa thông tin cần phải nhớ thành những hình ảnh và liên kết
những hình ảnh lại với nhau.
Phương pháp kể chuyện rất giống phương pháp liên kết, nó liên kết những hình ảnh thành
một câu chuyện. Điều này giúp giữ những sự kiện theo một thứ tự hợp lí và có thể cải
thiện khả năng nhớ lại thông tin của bạn khi bạn quên mất sự nối tiếp của các hình ảnh.
Cả hai phương pháp đều rất đơn giản và dễ học. Tuy nhiên không may là chúng có phần
nào không đáng tin cậy bởi việc quên các hình ảnh hoặc nhầm lẫn thứ tự giữa các hình
ảnh là dễ xảy ra.
