Sau Chiến tranh lạnh, trật tự hai cực không còn, đâu là thách thức và cơ hội của Mỹ trong một thế giới đã hoàn toàn thay đổi?
Xác định như thế nào lợi ích, mục tiêu và trọng tâm chính sách đối ngoại?
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Chính sách đối ngoại của Mỹ giai đoạn 1991-2009
- CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA MỸ
GIAI ĐOẠN 1991 - 2007
- Nước Mỹ sau Chiến tranh
lạnh
Sau Chiến tranh lạnh, trật tự hai cực
không còn, đâu là thách thức và cơ hội
của Mỹ trong một thế giới đã hoàn toàn
thay đổi?
Xác định như thế nào lợi ích, mục tiêu
và trọng tâm chính sách đối ngoại?
- Các thách thức an ninh phi truyền thống
nổi lên như khủng bố, xung đột sắc tộc,
thảm hoạ thiên nhiên, dịch bệnh...
Cơ hội mới:
+ quân sự không có đối thủ
+ nền kinh tế toàn cầu được kết nối bằng
mạng lưới thông tin tức thời tạo công ăn
việc làm và đầu tư cho Mỹ
+ cộng đồng các nước dân chủ gia tăng tạo
thêm đồng minh tự nhiên cho Mỹ.
- Lợi ích và mục tiêu chiến lược bao
trùm là duy trì vai trò lãnh đạo thế
giới, vị trí siêu cường số một, không
để cho bất cứ nước nào hoặc nhóm
nước nào nổi lên thách thức vai trò
của Mỹ.
Trọng tâm chính sách của Mỹ đặt vào
châu Âu, châu Á-Thái Bình Dương và
một số vấn đề như chống phổ biến
vũ khí huỷ diệt
- Chính sách của Bill Clinton
Chiến lược an ninh quốc gia “dính
líu và mở rộng” 2/1996:
Củng cố an ninh bằng cách duy trì
tiềm lực quốc phòng mạnh và sẵn
sàng chiến đấu, chống khủng bố và
buôn lậu ma tuý, chống phổ biến vũ
khí hủy diệt hàng loạt và kiểm soát
vũ khí.
- Cục diện thế giới thay đổi buộc Mỹ
điều chỉnh chính sách, đặc biệt là
nhằm đối phó với các thách thức an
ninh mới nổi lên. Đây cũng là cách
thức để Mỹ duy trì sức mạnh quân sự
áp đảo của mình. Mỹ can thiệp vào
Somalia, tham gia giải quyết khủng
hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều
Tiên, tham gia thanh sát vũ khí ở I-rắc,
giải quyết khủng hoảng ở Cô-sô-vô
v.v…
- Thúc đẩy dân chủ và thịnh vượng thông
qua mở rộng các nền kinh tế thị trường
tự do và thương mại tự do (các hiệp định
song phương và khu vực). Chính quyền
Clinton coi thúc đẩy thương mại là một
trong những ưu tiên, qua đó tạo sự phồn
vinh ở nhiều quốc gia Mỹ hướng tới,
đồng thời tạo dựng ảnh hưởng của Mỹ.
Một trọng tâm Mỹ nhằm vào là Trung
Quốc. Sự “dính líu” trong chính sách của
Clinton chủ yếu là Trung Quốc.
- Do nội bộ Mỹ có hai luồng quan điểm
trái ngược nhau về cách đánh giá Trung
Quốc (coi Trung Quốc là thách thức hay
cơ hội?), nên Clinton đã thể hiện rõ
quan điểm mở rộng quan hệ với Trung
Quốc thay vì cô lập và tìm cách kiềm
chế nước này.
Đồng thời, Clinton không ngừng cổ suý
cho tự do, dân chủ và nhân quyền trên
thế giới, kể cả ở Trung Quốc, coi đó là
một trong những ưu tiên chính sách của
mình.
- Chiến lược đối với từng khu vực: Mỹ
nêu lên các mục tiêu, ưu tiên và
phương hướng chính sách cụ thể đối
với một số khu vực và vấn đề cụ thể.
Đánh giá: những mặt mạnh và yếu
trong chính sách của chính quyền
Clinton thông qua một số vấn đề cụ
thể như Bắc Triều Tiên, chống khủng
bố, dân chủ nhân quyền.
- Chính sách của George W. Bush
Khủng bố 11/9/2001 ở Mỹ có tác động
sâu sắc đối với nước Mỹ:
-Thay đổi nhận thức của Mỹ về an ninh
và các mối đe doạ
- Dấy lên cuộc tranh luận về sức mạnh
Mỹ và chính sách đối ngoại của Mỹ
- Chiến lược an ninh quốc gia của Bush II ngày
17/9/2002:
Đấu tranh cho những khát vọng về nhân
phẩm (hàm ý dân chủ và nhân quyền).
Đánh bại chủ nghĩa khủng bố và không để
cho kẻ thù đe dọa, kể cả bằng vũ khí hủy
diệt hàng loạt. Học thuyết “đánh đòn phủ
đầu” cho phép Mỹ tấn công phòng ngừa đối
với các đối tượng Mỹ cho là đe dọa đến an
ninh hoặc tấn công Mỹ (tác động mạnh đến
quan hệ quốc tế?)
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu thông
qua thị trường và thương mại tự do.
- Chiến lược quốc gia về chống vũ khí
huỷ diệt hàng loạt tháng 12/2002
Coi phổ biến WMD là mối đe doạ
trực tiếp tới an ninh và lợi ích của Mỹ
Coi việc chống phổ biến WMD là một
ưu tiên trong chính sách an ninh - đối
ngoại
Xác định các đối tượng và mối đe doạ
từ việc phổ biến WMD
Xác định các biện pháp đối phó
- Chiến lược quốc gia về chống khủng
bố tháng 3/2003
- Chống khủng bố trở thành ưu tiên số
một
- Xác định đối tượng khủng bố và khu
vực tập trung khủng bố
- Xác định các nguyên nhân dẫn đến
khủng bố
- Các biện pháp chống khủng bố
- Thông điệp Liên bang 1/2006 và Chiến
lược an ninh quốc gia tháng 3/2006:
- Tiếp tục nhấn mạnh chống khủng
bố quốc tế
- Chống phổ biến WMD
- Thúc đẩy tự do, dân chủ và nhân
quyền
- Tự do thương mại
- An ninh năng lượng
- Đặc điểm xuyên suốt trong chính sách
đối ngoại Mỹ?
Luôn phục vụ lợi ích dân tộc. Tính thực
dụng: chỗ nào mà lợi ích của Mỹ bị đe
dọa thì Mỹ tìm mọi cách để bảo vệ, kể
cả hành động đơn phương. Ví dụ: Mỹ
không ký Nghị định thư Kyoto, hay
phản đối Tòa án Hình sự quốc tế.
- Quảng bá cho các giá trị Mỹ (tự do,
dân chủ, công bằng, thịnh vượng,
thương mại tự do …).
Luôn có chính sách nước lớn.
Gắn chặt an ninh quốc phòng, kinh tế
với đối ngoại.
- Q&A