Chính sách pháp luật thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế số hiện nay

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, Khoa học và Công nghệ (KHCN) cùng đổi mới sáng tạo (ĐMST) đã trở thành yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Song song đó, kinh tế số đang ngày càng khẳng định vị thế trụ cột trong mô hình phát triển tại Việt Nam. Để khai thác hiệu quả tiềm năng này, việc xây dựng và hoàn thiện chính sách pháp luật nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc cho quá trình chuyển đổi số và phát triển KHCN, ĐMST là yêu cầu cấp thiết, đảm bảo sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế của nền kinh tế Việt Nam.

Các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách, chuyên gia pháp lý, và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế số tại Việt Nam.

Nghiên cứu này tập trung phân tích vai trò thiết yếu của Khoa học và Công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST) trong việc thúc đẩy kinh tế số và chuyển đổi số tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Bài viết trình bày cơ sở lý luận về các khái niệm KHCN, ĐMST và kinh tế số, đồng thời làm rõ mối liên hệ cộng sinh giữa chúng, trong đó KHCN cung cấp nền tảng tri thức và ĐMST là động lực chuyển hóa thành giá trị thực tiễn. Phương pháp tiếp cận bao gồm việc đánh giá thực trạng hệ thống chính sách pháp luật hiện hành của Việt Nam. Mặc dù Đảng và Nhà nước đã và đang ban hành nhiều chủ trương và văn bản pháp lý quan trọng nhằm thúc đẩy KHCN và ĐMST, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp và khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu chỉ ra vẫn còn tồn tại những hạn chế đáng kể. Các bất cập này bao gồm thiếu tính đồng bộ, chậm thích ứng với các công nghệ mới như AI, blockchain, dữ liệu lớn, cũng như thiếu khung pháp lý thử nghiệm (sandbox) và cơ chế hỗ trợ khởi nghiệp. Từ những phân tích này, bài viết đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện khung pháp lý, góp phần xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia mạnh mẽ và phát triển kinh tế số một cách bền vững. Các hàm ý chính sách tập trung vào việc tạo lập hành lang pháp lý thuận lợi, khuyến khích đầu tư R&D, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, thiết lập chuẩn mực công nghệ và thúc đẩy hợp tác công-tư, nhằm đảm bảo Việt Nam có thể tận dụng tối đa lợi thế của KHCN và ĐMST để đạt được sự phát triển kinh tế xã hội toàn diện và hội nhập quốc tế.