CHÍNH SÁCH TÍN D NG H C SINH SINH VIÊN VÀ YÊUỤ Ọ
C U TH C TI NẦ Ự Ễ
1. Khái quát chung v chính sách tín d ng HSSVề ụ
H c t p là m t nhu c u và cũng là quy n c b n c a con ng i. Tuy v y,ọ ậ ộ ầ ề ơ ả ủ ườ ậ
không ph i ai cũng có đi u ki n đ theo đu i con đ ng h c v n, đi t i c mả ề ệ ể ổ ườ ọ ấ ớ ướ ơ
c a mình. Bên c nh s c g ng n l c t phía các gia đình cũng nh b n thânủ ạ ự ố ắ ỗ ự ừ ư ả
HSSV “t v n đ ng” đ th c hi n ni m đam mê đó thì v n còn r t nhi u hoànự ậ ộ ể ự ệ ề ẫ ấ ề
c nh khó khăn không th ti p b c trên con đ ng y.ả ể ế ướ ườ ấ
N m b t đ c hi n tr ng y, Nhà n c ta đã có r t nhi u chính sách khuy nắ ắ ượ ệ ạ ấ ướ ấ ề ế
khích h c t p và “tín d ng HSSV” là m t trong các chính sách ngày càng có vai tròọ ậ ụ ộ
to l n trong vi c h tr HSSV có hoàn c nh khó khăn theo đu i nghi p tri th c c aớ ệ ỗ ợ ả ổ ệ ứ ủ
mình. Cùng th i gian, Chính sách này ngày m t l n m nh và có tác đ ng r t l n t iờ ộ ớ ạ ộ ấ ớ ớ
xã h i, đ c xã h i quan tâm và ng h . Sau h n 14 năm hình thành và phát tri n,ộ ượ ộ ủ ộ ơ ể
đ n nay Tín d ng HSSV đã g t hái đ c nh ng k t qu đáng ghi nh n, nh ngế ụ ặ ượ ữ ế ả ậ ư
cũng khó tránh kh i nh ng h n ch phát sinh.ỏ ữ ạ ế
V y, nh ng k t qu đ y là gì? Làm th nào có th kh c ph c đ chính sáchậ ữ ế ả ấ ế ể ắ ụ ể
này hoàn thi n nh t? Bài vi t này s đi tìm câu tr l i y d i góc nhìn c a sinhệ ấ ế ẽ ả ờ ấ ướ ủ
viên chuyên ngành.
a. Quá trình hình thành và phát tri nể
- Ch ng trình tín d ng dành cho h c sinh, sinh viên (HSSV) đ c tri n khai tươ ụ ọ ượ ể ừ
tháng 3/1998 theo Quy t đ nh s 51/1998/QĐ-TTg c a Th t ng Chính ph . Sauế ị ố ủ ủ ướ ủ
h n ơ9 năm t ch c th c hi n, ch ng trình m i cho vay đ c g n 100 nghìn h cổ ứ ự ệ ươ ớ ượ ầ ọ
sinh, sinh viên vay v n đi h cố ọ
- Ngày 27/09/2007 Th t ng Chính ph ban hành Quy t đ nh s 157/2007/ QĐ-ủ ướ ủ ế ị ố
TTg v tín d ng đ i v i HSSV thì chính sách này th c s tr mình và đi vào cu cề ụ ố ớ ự ự ở ộ
s ng.ố
1
- Th i kì m i thành l p qu này n m Ngân hàng Công th ng Vi t Nam. T đ uờ ớ ậ ỹ ằ ở ươ ệ ừ ầ
2003, qu đ c chuy n giao sang Ngân hàng Chính sách Xã h i.ỹ ượ ể ộ
b. M t s n i dung chính ộ ố ộ
- Tín d ng đ i v i HSSV là vi c s d ng các ngu n l c tài chính do Nhà n c huyụ ố ớ ệ ử ụ ồ ự ướ
đ ng đ cho các h có con em là HSSV đang trong hoàn c nh khó khăn v tài chínhộ ể ộ ả ề
đ trang tr i m t ph n chi phí h c t p và nghiên c u c a HSSV, giúp HSSV cóể ả ộ ầ ọ ậ ứ ủ
hoàn c nh khó khăn yên tâm h n trong quá trình h c t p c a mình, góp ph n th cả ơ ọ ậ ủ ầ ự
hi n ch ng trình m c tiêu qu c gia v c i thi n ch t l ng ngu n nhân l c.ệ ươ ụ ố ề ả ệ ấ ượ ồ ự
- Đ i t ng h ng chính sách:ố ượ ưở Đi u 2 quy t đ nh 157/2007/QĐ-TTg nêu rõ đ iề ế ị ố
t ng đ c vay v n bao g m:ượ ượ ố ồ
H c sinh, sinh viên có hoàn c nh khó khăn theo h c t i các tr ng đ i h c (ho cọ ả ọ ạ ườ ạ ọ ặ
t ng đ ng đ i h c), cao đ ng, trung c p chuyên nghi p và t i các c s đào t oươ ươ ạ ọ ẳ ấ ệ ạ ơ ở ạ
ngh đ c thành l p và ho t đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t Vi t Nam, g m:ề ượ ậ ạ ộ ị ủ ậ ệ ồ
1. H c sinh, sinh viên m côi c cha l n m ho c ch m côi cha ho c m nh ngọ ồ ả ẫ ẹ ặ ỉ ồ ặ ẹ ư
ng i còn l i không có kh năng lao đ ng.ườ ạ ả ộ
2. H c sinh, sinh viên là thành viên c a h gia đình thu c m t trong các đ i t ng:ọ ủ ộ ộ ộ ố ượ
- H nghèo theo tiêu chu n quy đ nh c a pháp lu t.ộ ẩ ị ủ ậ
- H gia đình có m c thu nh p bình quân đ u ng i t i đa b ng 150% m c thuộ ứ ậ ầ ườ ố ằ ứ
nh p bình quân đ u ng i c a h gia đình nghèo theo quy đ nh c a pháp lu t.ậ ầ ườ ủ ộ ị ủ ậ
3. H c sinh, sinh viên mà gia đình g p khó khăn v tài chính do tai n n, b nh t t,ọ ặ ề ạ ệ ậ
thiên tai, ho ho n, d ch b nh trong th i gian theo h c có xác nh n c a y banả ạ ị ệ ờ ọ ậ ủ Ủ
nhân dân xã, ph ng, th tr n n i c trú.ườ ị ấ ơ ư
- M c tiêu:ụ Giúp đ v m t v t ch t cho các h gia đình có hoàn c nh khó khăn cóỡ ề ặ ậ ấ ộ ả
con em là HSSV đang theo h c.ọ
2
- Bi n pháp chính:ệ H tr vay v n v i lãi su t th p.ỗ ợ ố ớ ấ ấ
+ Ph ng th c cho vay: chuy n cho vay tr c ti p v i HSSV sang cho vay h giaươ ứ ể ự ế ớ ộ
đình. H gia đình là ng i đ i di n cho HSSV tr c ti p vay v n và tr n ngânộ ườ ạ ệ ự ế ố ả ợ
hàng.
+ M c cho vay:ứ
Đ n v : nghìn đ ng/SV/thángơ ị ồ
Năm 2002 2006 2008 2009 2010 2011
M c vayứ200.000 300.000 800.000 860.000 900.000 1.000.000
(Ngu n: T ng h p)ồ ổ ợ
+ Lãi su t cho vay: t ng đ i th p, đ c đi u ch nh t 0,45%/tháng (2002) lênấ ươ ố ấ ượ ề ỉ ừ
0,5%/tháng (2007) và t 01/08/2011 là 0,65%/tháng.ừ
+ Nguyên t c cho vay: ng i vay ph i s d ng v n vay đúng m c đích xin vay vàắ ườ ả ử ụ ố ụ
có trách nhi m hoàn tr n đúng h n c g c và lãi.ệ ả ợ ạ ả ố
2. Th c tr ng th c hi n chính sách tín d ng HSSVự ạ ự ệ ụ
a. Tích c c: ự
- Giúp HSSV nghèo trang tr i 1 ph n h c t p và cu c s ng, s l ng đ c vayả ầ ọ ậ ộ ố ố ượ ượ
v n ngày càng tăng.ố
Sau h n 5 năm th c hi n, tính đ n ngày 31-12-2012, t ng doanh s cho vay c aơ ự ệ ế ổ ố ủ
ch ng trình đ t 43.326 t đ ng v i h n ba tri u l t HSSV đ c vay v n.ươ ạ ỷ ồ ớ ơ ệ ượ ượ ố
- Đóng góp tích c c, thúc đ y phong trào h c t p các đ a ph ng nghèo, giúp m tự ẩ ọ ậ ở ị ươ ộ
b ph n nhân dân có thu nh p th p đ c th h ng s bình đ ng v giáo d c, đàoộ ậ ậ ấ ượ ụ ưở ự ẳ ề ụ
t o và có công ăn vi c làm.ạ ệ
- Ch p cánh c m và th p sáng ni m tin cho HSSV nghèo ham h c.ắ ướ ơ ắ ề ọ
Hàng lo t các bài báo, trang m ng đ a tin v ni m vui và s ph n kh i c a các giaạ ạ ư ề ề ự ấ ở ủ
đình khi đam mê theo đu i tri th c c a con em mình đ c ti p sáng.ổ ứ ủ ượ ế
"Tr c đây có nh ng lúc ph i ch y đôn, ch y đáo, vay c a t nhân lãi g p b n,ướ ữ ả ạ ạ ủ ư ấ ố
năm l n ngân hàng th ng m i mà v n không lo đ c ti n cho con chi phí h c t pầ ươ ạ ẫ ượ ề ọ ậ
h ng tháng. Bây gi , đ c vay u đãi, gia đình tôi nh b t đ c gánh n ng luônằ ờ ượ ư ư ớ ượ ặ
3
đeo bám h ng ngày" - Ch Nguy n Th Nghiêm, thôn B ch Đa 2, xã An Lâm, huy nằ ị ễ ị ạ ệ
Nam Sách (H i D ng)ả ươ .
(Theo www.baomoi.com)
Nguy n Bích H nh(Nam Đ nh): Em đ c sinh ra trong gia đình nghèo ven bi nễ ạ ị ượ ở ể
Nam Đ nh, b m đau m quanh năm. H c xong ph thông trung h c, em bu cị ố ẹ ố ọ ổ ọ ộ
ph i ngh h c đi làm cho m t c a hàng gi t thuê trên Hà N i, đ t nuôi s ng b nả ỉ ọ ộ ử ặ ộ ể ự ố ả
thân và ph giúp m t ph n ti n cho ng i anh trai theo h c trung c p c khí.ụ ộ ầ ề ườ ọ ấ ơ Cũng
may nh có ngu n v n u đãi c a Chính ph cho h c sinh, sinh viên vay v n đ cóờ ồ ố ư ủ ủ ọ ố ể
ti n đóng h c phí và trang tr i m t ph n chi phí ăn h c. Cùng s chung s c c aề ọ ả ộ ầ ọ ự ứ ủ
gia đình, hai anh em Hà N i d a vào nhau v a h c, v a làm. T t nghi p raở ộ ự ừ ọ ừ ố ệ
tr ng v i t m b ng c nhân, hai anh em đã tìm đ c vi c làm n đ nh, b c đ uườ ớ ấ ằ ử ượ ệ ổ ị ướ ầ
đã ti t ki m đ c ti n tr n ngân hàng tr c kỳ h n.ế ệ ượ ề ả ợ ướ ạ
Cũng đ c h ng l i t Ch ng trình tín d ng h c sinh, sinh viên, em Nguy nượ ưở ợ ừ ươ ụ ọ ễ
Minh Ph ng (Lào Cai), sinh viên năm th 2 Tr ng Đ i h c Kinh t Qu c dânươ ứ ườ ạ ọ ế ố
Hà N i nói: Gia đình em nghèo nên vi c đi h c t ng ch có trong m , c m t mộ ệ ọ ưở ỉ ơ ầ ấ
gi y báo trúng tuy n đ i h c, em đã nghĩ đ n vi c c t đi đ làm k ni m vì b mấ ể ạ ọ ế ệ ấ ể ỷ ệ ố ẹ
làm gì có ti n cho đi ăn h c... Nh ng r i, gi c m đã tr thành hi n th c, khi giaề ọ ư ồ ấ ơ ở ệ ự
đình em đ c ti p c n v n vay tín d ng u đãi cho h c sinh, sinh viên nghèo.ượ ế ậ ố ụ ư ọ
(Theo www.hssv.tienphong.vn)
b. H n ch :ạ ế
V n i dungề ộ :
- M c vay v n v n ch a đáp ng đ c nhu c u c a sinh viên trong n n kinh t bâyứ ố ẫ ư ứ ượ ầ ủ ề ế
gi .ờ
V i m c vay 1.000.000đ/SV/tháng th c s v n là m c vay th p ch a th đ m b oớ ứ ự ự ẫ ứ ấ ư ể ả ả
cu c s ng cho HSSV, đ c bi t HSSV theo h c các thành ph l n, v i gia đìnhộ ố ặ ệ ọ ở ố ớ ớ
quá khó khăn ho c gia đình có t hai SV theo h c các tr ng CĐ, ĐH.ặ ừ ọ ườ
- Chính sách tín d ng m i d ng l i “đ u vào”.ụ ớ ừ ạ ở ầ
4
HSSV thu c di n khó khăn m i đ c vay v n h c t p. Tuy nhiên sau này raộ ệ ớ ượ ố ọ ậ
tr ng HSSV có th tìm đ c vi c làm đ tr n ? Trong khi th t nghi p v n đangườ ể ượ ệ ể ả ợ ấ ệ ẫ
là m t v n đ nh c nh i đ i v i n c ta. M t khác, hi n tr ng “con ông cháuộ ấ ề ứ ố ố ớ ướ ặ ệ ạ
cha”, “đ ng ti n đi tr c vi c b c theo sau”… đang t n t i h t s c nh m t đi uồ ề ướ ệ ướ ồ ạ ế ứ ư ộ ề
đã đ c m c đ nh mà m i ng i dù mu n hay không cũng ph i th a nh n. Nhượ ặ ị ọ ườ ố ả ừ ậ ư
v y, sinh viên đã nghèo, ra tr ng b ng nhiên n tín d ng HSSV vô hình chung trậ ườ ỗ ợ ụ ở
thành gánh n ng cho các em.ặ
M i đây, m t bài báo đã nêu r t chân th c v n đ này, trong đó có đ c p: ớ ộ ấ ự ấ ề ề ậ
“V n v ng bài toán c n câu - con cáẫ ướ ầ
Nh v y, tho t nhìn s nghĩ ngân hàng Chính sách xã h i t i đây ch c n ph i h pư ậ ạ ẽ ộ ớ ỉ ầ ố ợ
v i B GD&ĐT, rà soát l i đ xác đ nh m c cho vay phù h p t ng ngành ngh ,ớ ộ ạ ể ị ứ ợ ừ ề
không cào b ng, do đ án h c phí đã đ c phê duy t có s khác bi t gi a cácằ ề ọ ượ ệ ự ệ ữ
ngành ngh đào t o. Tuyên truy n t t h n n a đ t ch c gi i ngân k p th i, đúngề ạ ề ố ơ ữ ể ổ ứ ả ị ờ
đ i t ng, đúng chính sách. Nh ng n u phân tích k , có th hé l ph n nào haiố ượ ư ế ỹ ể ộ ầ
v n đ :ấ ề
Th nh t, v n t n t i m t ngh ch lý là nguyên t c chia s r i ro v i HSSV nghèoứ ấ ẫ ồ ạ ộ ị ắ ẻ ủ ớ
ch đ c đ u t c p t p su t quãng th i gian đi h c, còn sau đó (khi t t nghi p)ỉ ượ ầ ư ấ ậ ố ờ ọ ố ệ
b … b r i! Th hai, hi u qu s d ng đ ng v n tín d ng sinh viên v lâu dài sị ỏ ơ ứ ệ ả ử ụ ồ ố ụ ề ẽ
quá th p, khi ti n cho vay nhi u bao nhiêu cũng ph n l n n m đ i t ng sinhấ ề ề ầ ớ ằ ở ố ượ
viên nghèo thi u vi c làm. N u v y, tín d ng đ u t s không gi i quy t đ c tínhế ệ ế ậ ụ ầ ư ẽ ả ế ượ
công b ng giáo d c, t o c h i vi c làm cho h c trò nghèo, n u không mu n nóiằ ụ ạ ơ ộ ệ ọ ế ố
r t lãng phí th i gian và ki n th c h có đ c. V y làm sao đ h tr hi u quấ ờ ế ứ ọ ượ ậ ể ỗ ợ ệ ả
b n v ng cho h c sinh nghèo, cho h "c n câu” cách gì thay vì ch cho "cá”?”ề ữ ọ ọ ầ ỉ
(Theo Thanh Nh –Đ i đoàn k t)ư ạ ế
V quá trình th c hi n:ề ự ệ
- Cho vay sai đ i t ng.ố ượ
Năm 2012, phát hi n 3.639 h vay sai chính sách, chi m t l 0,62% s h đ cệ ộ ế ỷ ệ ố ộ ượ
ki m tra, dù chi m t l nh nh ng cũng là v n đ c n quan tâm. B i nó không chể ế ỷ ệ ỏ ư ấ ề ầ ở ỉ
5
