CHÍNH SÁCH TÍN D NG H C SINH SINH VIÊN VÀ YÊU Ọ
Ụ
C U TH C TI N Ự
Ầ
Ễ
1. Khái quát chung v chính sách tín d ng HSSV
ụ
ề
H c t p là m t nhu c u và cũng là quy n c b n c a con ng ề ơ ả ủ ọ ậ ầ ộ ườ ậ i. Tuy v y,
c m không ph i ai cũng có đi u ki n đ theo đu i con đ ề ệ ể ả ổ ườ ng h c v n, đi t ọ ấ i ớ ướ ơ
phía các gia đình cũng nh b n thân c a mình. Bên c nh s c g ng n l c t ủ ự ố ắ ỗ ự ừ ạ ư ả
HSSV “t v n đ ng” đ th c hi n ni m đam mê đó thì v n còn r t nhi u hoàn ự ậ ể ự ệ ề ề ẫ ấ ộ
c trên con đ c nh khó khăn không th ti p b ả ể ế ướ ườ ng y. ấ
N m b t đ c hi n tr ng y, Nhà n ắ ượ ắ ệ ạ ấ ướ ế c ta đã có r t nhi u chính sách khuy n ề ấ
khích h c t p và “tín d ng HSSV” là m t trong các chính sách ngày càng có vai trò ộ ọ ậ ụ
ứ ủ to l n trong vi c h tr HSSV có hoàn c nh khó khăn theo đu i nghi p tri th c c a ả ệ ỗ ợ ệ ớ ổ
mình. Cùng th i gian, Chính sách này ngày m t l n m nh và có tác đ ng r t l n t ấ ớ ớ i ộ ớ ạ ờ ộ
xã h i, đ ộ ượ ể c xã h i quan tâm và ng h . Sau h n 14 năm hình thành và phát tri n, ơ ủ ộ ộ
đ n nay Tín d ng HSSV đã g t hái đ ế ụ ặ ượ ư c nh ng k t qu đáng ghi nh n, nh ng ữ ế ả ậ
cũng khó tránh kh i nh ng h n ch phát sinh. ữ ế ạ ỏ
V y, nh ng k t qu đ y là gì? Làm th nào có th kh c ph c đ chính sách ế ụ ể ả ấ ữ ế ể ậ ắ
t này s đi tìm câu tr l i góc nhìn c a sinh này hoàn thi n nh t? Bài vi ệ ấ ế i y d ả ờ ấ ướ ẽ ủ
viên chuyên ngành.
Quá trình hình thành và phát tri nể
a.
- Ch c tri n khai t ươ ng trình tín d ng dành cho h c sinh, sinh viên (HSSV) đ ọ ụ ượ ể ừ
tháng 3/1998 theo Quy t đ nh s 51/1998/QĐ-TTg c a Th t ng Chính ph . Sau ế ị ủ ướ ủ ố ủ
h n ơ 9 năm t ổ ứ ch c th c hi n, ch ự ệ ươ ng trình m i cho vay đ ớ ượ ầ ọ c g n 100 nghìn h c
sinh, sinh viên vay v n đi h c ọ ố
- Ngày 27/09/2007 Th t ng Chính ph ban hành Quy t đ nh s 157/2007/ QĐ- ủ ướ ế ị ủ ố
ộ TTg v tín d ng đ i v i HSSV thì chính sách này th c s tr mình và đi vào cu c ự ự ở ố ớ ụ ề
s ng.ố
1
- Th i kì m i thành l p qu này n m Ngân hàng Công th ng Vi ằ ở ậ ờ ớ ỹ ươ ệ ừ ầ t Nam. T đ u
2003, qu đ c chuy n giao sang Ngân hàng Chính sách Xã h i. ỹ ượ ể ộ
b. M t s n i dung chính ộ ố ộ
- Tín d ng đ i v i HSSV là vi c s d ng các ngu n l c tài chính do Nhà n c huy ệ ử ụ ồ ự ố ớ ụ ướ
đ ng đ cho các h có con em là HSSV đang trong hoàn c nh khó khăn v tài chính ộ ề ể ả ộ
đ trang tr i m t ph n chi phí h c t p và nghiên c u c a HSSV, giúp HSSV có ể ứ ủ ọ ậ ả ầ ộ
ự hoàn c nh khó khăn yên tâm h n trong quá trình h c t p c a mình, góp ph n th c ọ ậ ủ ả ầ ơ
ng trình m c tiêu qu c gia v c i thi n ch t l ng ngu n nhân l c. hi n ch ệ ươ ề ả ấ ượ ụ ệ ố ự ồ
- Đ i t ng h ng chính sách: ố ượ ưở ố Đi u 2 quy t đ nh 157/2007/QĐ-TTg nêu rõ đ i ế ị ề
ng đ c vay v n bao g m: t ượ ượ ố ồ
H c sinh, sinh viên có hoàn c nh khó khăn theo h c t i các tr ọ ạ ả ọ ườ ặ ng đ i h c (ho c ạ ọ
ng đ ng đ i h c), cao đ ng, trung c p chuyên nghi p và t t ươ ươ ạ ọ ệ ẳ ấ ạ ạ i các c s đào t o ơ ở
ngh đ c thành l p và ho t đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t Vi t Nam, g m: ề ượ ạ ộ ủ ậ ậ ị ệ ồ
ư 1. H c sinh, sinh viên m côi c cha l n m ho c ch m côi cha ho c m nh ng ỉ ồ ẹ ẹ ả ẫ ặ ặ ọ ồ
ng i còn l ườ ạ i không có kh năng lao đ ng. ả ộ
ng: 2. H c sinh, sinh viên là thành viên c a h gia đình thu c m t trong các đ i t ủ ộ ố ượ ọ ộ ộ
- H nghèo theo tiêu chu n quy đ nh c a pháp lu t. ẩ ủ ậ ộ ị
- H gia đình có m c thu nh p bình quân đ u ng i đa b ng 150% m c thu ứ ậ ầ ộ i t ườ ố ứ ằ
nh p bình quân đ u ng i c a h gia đình nghèo theo quy đ nh c a pháp lu t. ầ ậ ườ ủ ộ ủ ậ ị
3. H c sinh, sinh viên mà gia đình g p khó khăn v tài chính do tai n n, b nh t ề ệ ặ ạ ọ ậ t,
thiên tai, ho ho n, d ch b nh trong th i gian theo h c có xác nh n c a y ban ờ ủ Ủ ệ ả ạ ậ ọ ị
nhân dân xã, ph ng, th tr n n i c trú. ườ ơ ư ị ấ
- M c tiêu: ụ Giúp đ v m t v t ch t cho các h gia đình có hoàn c nh khó khăn có ộ ỡ ề ặ ậ ấ ả
con em là HSSV đang theo h c.ọ
2
- Bi n pháp chính: H tr vay v n v i lãi su t th p. ệ ỗ ợ ấ ấ ố ớ
+ Ph ng th c cho vay: chuy n cho vay tr c ti p v i HSSV sang cho vay h gia ươ ự ế ứ ể ớ ộ
đình. H gia đình là ng ộ ườ ạ i đ i di n cho HSSV tr c ti p vay v n và tr n ngân ự ế ả ợ ệ ố
hàng.
+ M c cho vay: ứ
Đ n v : nghìn đ ng/SV/tháng
ơ ị
ồ
2002 200.000 2006 300.000 2008 800.000 2009 860.000 2010 900.000 2011 1.000.000 Năm M c vay ứ (Ngu n: T ng h p) ồ
ổ
ợ
+ Lãi su t cho vay: t ng đ i th p, đ c đi u ch nh t 0,45%/tháng (2002) lên ấ ươ ấ ố ượ ề ỉ ừ
0,5%/tháng (2007) và t 01/08/2011 là 0,65%/tháng. ừ
i vay ph i s d ng v n vay đúng m c đích xin vay và + Nguyên t c cho vay: ng ắ ườ ả ử ụ ụ ố
có trách nhi m hoàn tr n đúng h n c g c và lãi. ả ợ ạ ả ố ệ
Th c tr ng th c hi n chính sách tín d ng HSSV 2. ự ự ụ ệ ạ
a. Tích c c: ự
- Giúp HSSV nghèo trang tr i 1 ph n h c t p và cu c s ng, s l ng đ c vay ộ ố ọ ậ ố ượ ả ầ ượ
v n ngày càng tăng. ố
ủ Sau h n 5 năm th c hi n, tính đ n ngày 31-12-2012, t ng doanh s cho vay c a ự ệ ế ơ ổ ố
ch đ ng v i h n ba tri u l t HSSV đ c vay v n. ươ ng trình đ t 43.326 t ạ ỷ ồ ớ ơ ệ ượ ượ ố
- Đóng góp tích c c, thúc đ y phong trào h c t p ọ ậ ở ự ẩ các đ a ph ị ươ ộ ng nghèo, giúp m t
c th h ng s bình đ ng v giáo d c, đào b ph n nhân dân có thu nh p th p đ ộ ấ ượ ậ ậ ụ ưở ự ụ ề ẳ
t o và có công ăn vi c làm. ạ ệ
- Ch p cánh c m và th p sáng ni m tin cho HSSV nghèo ham h c. ắ ướ ề ắ ơ ọ
Hàng lo t các bài báo, trang m ng đ a tin v ni m vui và s ph n kh i c a các gia ự ấ ề ề ở ủ ư ạ ạ
đình khi đam mê theo đu i tri th c c a con em mình đ c ti p sáng. ứ ủ ổ ượ ế
"Tr ướ c đây có nh ng lúc ph i ch y đôn, ch y đáo, vay c a t ạ ủ ư ữ ả ạ ố nhân lãi g p b n, ấ
năm l n ngân hàng th ầ ươ ng m i mà v n không lo đ ẫ ạ ượ ọ ậ c ti n cho con chi phí h c t p ề
c vay u đãi, gia đình tôi nh b t đ h ng tháng. Bây gi ằ , đ ờ ượ ư ớ ượ ư c gánh n ng luôn ặ
3
ệ đeo bám h ng ngày" - Ch Nguy n Th Nghiêm, thôn B ch Đa 2, xã An Lâm, huy n ễ ằ ạ ị ị
Nam Sách (H i D ng) . ả ươ
(Theo www.baomoi.com)
Nguy n Bích H nh(Nam Đ nh): Em đ c sinh ra trong gia đình nghèo ễ ạ ị ượ ở ể ven bi n
ộ Nam Đ nh, b m đau m quanh năm. H c xong ph thông trung h c, em bu c ố ẹ ố ọ ọ ổ ị
ph i ngh h c đi làm cho m t c a hàng gi t thuê trên Hà N i, đ t ộ ử ỉ ọ ả ặ ể ự ộ ả nuôi s ng b n ố
i anh trai theo h c trung c p c khí. Cũng thân và ph giúp m t ph n ti n cho ng ộ ụ ề ầ ườ ấ ơ ọ
may nh có ngu n v n u đãi c a Chính ph cho h c sinh, sinh viên vay v n đ có ồ ố ư ủ ủ ể ờ ọ ố
ứ ủ ti n đóng h c phí và trang tr i m t ph n chi phí ăn h c. Cùng s chung s c c a ầ ự ề ả ọ ọ ộ
gia đình, hai anh em ở Hà N i d a vào nhau v a h c, v a làm. T t nghi p ra ừ ọ ộ ự ừ ệ ố
tr ng v i t m b ng c nhân, hai anh em đã tìm đ ườ ớ ấ ử ằ ượ c vi c làm n đ nh, b ổ ệ ị ướ ầ c đ u
đã ti c ti n tr n ngân hàng tr c kỳ h n. ế t ki m đ ệ ượ ả ợ ề ướ ạ
Cũng đ ng l Ch c h ượ ưở i t ợ ừ ươ ễ ng trình tín d ng h c sinh, sinh viên, em Nguy n ụ ọ
Minh Ph ng (Lào Cai), sinh viên năm th 2 Tr ng Đ i h c Kinh t ươ ứ ườ ạ ọ ế Qu c dân ố
Hà N i nói: Gia đình em nghèo nên vi c đi h c t ọ ưở ệ ộ ấ ng ch có trong m , c m t m ơ ầ ỉ
gi y báo trúng tuy n đ i h c, em đã nghĩ đ n vi c c t đi đ làm k ni m vì b m ệ ấ ạ ọ ỷ ệ ố ẹ ể ế ể ấ
làm gì có ti n cho đi ăn h c... Nh ng r i, gi c m đã tr thành hi n th c, khi gia ư ự ệ ề ấ ọ ồ ơ ở
đình em đ c ti p c n v n vay tín d ng u đãi cho h c sinh, sinh viên nghèo. ượ ế ậ ố ụ ư ọ
(Theo www.hssv.tienphong.vn)
b. H n ch : ế ạ
: V n i dung ề ộ
c nhu c u c a sinh viên trong n n kinh t bây - M c vay v n v n ch a đáp ng đ ẫ ứ ứ ư ố ượ ầ ủ ề ế
gi .ờ
ả V i m c vay 1.000.000đ/SV/tháng th c s v n là m c vay th p ch a th đ m b o ự ự ẫ ể ả ứ ư ứ ấ ớ
cu c s ng cho HSSV, đ c bi t HSSV theo h c ộ ố ặ ệ ọ ở các thành ph l n, v i gia đình ố ớ ớ
hai SV theo h c các tr ng CĐ, ĐH. quá khó khăn ho c gia đình có t ặ ừ ọ ườ
- Chính sách tín d ng m i d ng l “đ u vào”. i ớ ừ ụ ạ ở ầ
4
c vay v n h c t p. Tuy nhiên sau này ra HSSV thu c di n khó khăn m i đ ệ ớ ượ ộ ọ ậ ố
tr ng HSSV có th tìm đ c vi c làm đ tr n ? Trong khi th t nghi p v n đang ườ ể ượ ể ả ợ ệ ệ ấ ẫ
là m t v n đ nh c nh i đ i v i n c ta. M t khác, hi n tr ng “con ông cháu ố ố ớ ướ ề ứ ộ ấ ệ ặ ạ
cha”, “đ ng ti n đi tr c vi c b c theo sau”… đang t n t ề ồ ướ ệ ướ ồ ạ ế ứ ề i h t s c nh m t đi u ư ộ
đã đ c m c đ nh mà m i ng i dù mu n hay không cũng ph i th a nh n. Nh ượ ặ ị ọ ườ ừ ả ậ ố ư
ng b ng nhiên n tín d ng HSSV vô hình chung tr v y, sinh viên đã nghèo, ra tr ậ ườ ụ ỗ ợ ở
thành gánh n ng cho các em. ặ
M i đây, m t bài báo đã nêu r t chân th c v n đ này, trong đó có đ c p: ự ấ ề ậ ề ấ ớ ộ
“V n v ẫ ướ ng bài toán c n câu - con cá ầ
Nh v y, tho t nhìn s nghĩ ngân hàng Chính sách xã h i t ư ậ ộ ớ ẽ ạ ố ợ i đây ch c n ph i h p ỉ ầ
v i B GD&ĐT, rà soát l ớ ộ ạ ể ề i đ xác đ nh m c cho vay phù h p t ng ngành ngh , ợ ừ ứ ị
không cào b ng, do đ án h c phí đã đ c phê duy t có s khác bi ề ằ ọ ượ ự ệ ệ t gi a các ữ
ch c gi i ngân k p th i, đúng ngành ngh đào t o. Tuyên truy n t ạ t h n n a đ t ề ố ơ ữ ể ổ ứ ề ả ờ ị
ng, đúng chính sách. Nh ng n u phân tích k , có th hé l ph n nào hai đ i t ố ượ ư ế ể ỹ ộ ầ
v n đ : ề ấ
Th nh t, v n t n t i m t ngh ch lý là nguyên t c chia s r i ro v i HSSV nghèo ứ ấ ẫ ồ ạ ẻ ủ ắ ộ ớ ị
ch đ c đ u t c p t p su t quãng th i gian đi h c, còn sau đó (khi t ỉ ượ ầ ư ấ ậ ố ờ ọ ố ệ t nghi p)
b … b r i! Th hai, hi u qu s d ng đ ng v n tín d ng sinh viên v lâu dài s ị ả ử ụ ỏ ơ ụ ứ ệ ề ồ ố ẽ
quá th p, khi ti n cho vay nhi u bao nhiêu cũng ph n l n n m ng sinh ầ ớ đ i t ằ ở ố ượ ề ề ấ
viên nghèo thi u vi c làm. N u v y, tín d ng đ u t s không gi i quy t đ c tính ế ậ ầ ư ẽ ụ ế ệ ả ế ượ
công b ng giáo d c, t o c h i vi c làm cho h c trò nghèo, n u không mu n nói ụ ạ ơ ộ ệ ế ằ ọ ố
c. V y làm sao đ h tr hi u qu r t lãng phí th i gian và ki n th c h có đ ấ ứ ọ ế ờ ượ ể ỗ ợ ệ ậ ả
b n v ng cho h c sinh nghèo, cho h "c n câu” cách gì thay vì ch cho "cá”?” ọ ầ ề ữ ọ ỉ
(Theo Thanh Nh –Đ i đoàn k t) ư ế ạ
V quá trình th c hi n: ự ề ệ
- Cho vay sai đ i t ng. ố ượ
0,62% s h đ Năm 2012, phát hi n 3.639 h vay sai chính sách, chi m t ộ ế ệ l ỷ ệ ố ộ ượ c
ki m tra, dù chi m t nh nh ng cũng là v n đ c n quan tâm. B i nó không ch ể ế l ỷ ệ ỏ ư ề ầ ấ ở ỉ
5
làm chính sách c a chúng ta m t hi u qu t ả ố ủ ệ ấ ố i đa mà còn là s b t bình đ ng đ i ự ấ ẳ
ng. v i các h gia đình, cá nhân HSSV đáng đ ớ ộ c h ượ ưở
- Vi c rà soát đ i t ng đ c vay còn nhi u b t c p c p c s . Ch ng h n, SV ố ượ ệ ượ ấ ậ ở ấ ơ ở ề ẳ ạ
đúng đ i t ng gia đình chính sách th t nh ng trên th c t gia đình này r t khá gi ố ượ ự ế ư ậ ấ ả
nh ng do quen bi t, n nang nhau mà đ c bình ch n h gia đình chính sách. Gia ư ế ể ượ ọ ộ
i… vì kinh t đình này vay v n v n m c đích s n xu t kinh doanh ho c cho vay l ả ụ ặ ấ ố ố ạ ế
c cho con em mình. c a h hoàn toàn có th trang tr i đ ủ ọ ả ượ ể
ng ch m 2-3 tháng. Nhi u đ a ph ng còn lúng - Tình tr ng v n vay HSSV th ố ạ ườ ề ậ ị ươ
túng trong vi c xác đ nh h có thu nh p b ng t i đa 150 % h nghèo và h có hoàn ệ ậ ằ ộ ị ố ộ ộ
c nh khó khăn. Do đ i t ả ố ượ ậ ng vay v n HSSV g m c h nghèo và các h trên c n ả ộ ố ồ ộ
nghèo (c n nghèo có thu nh p t i đa 130% h nghèo). ậ ố ậ ộ
3. M t s gi i pháp đ xu t: ộ ố ả ề ấ
- Xem xét nâng m c cho vay đ i v i nh ng gia đình có hoàn c nh đ c bi t khó ố ớ ữ ứ ả ặ ệ
2 HSSV theo h c các tr ng CĐ, ĐH. khăn ho c nh ng gia đình có t ữ ặ ừ ọ ườ
V i bi n pháp này có th t o đi u ki n t ể ạ ệ ố ơ t h n cho HSSV h c t p, b i có m t SV ọ ậ ệ ề ớ ở ộ
theo h c t i các thành ph l n đã là khó đ i v i các gia đình khó khăn, có hai sinh ọ ạ ố ớ ố ớ
viên l i càng là gánh n ng. ạ ặ
- Ti n hành rà soát đ i t ng cho vay c p c s m t cách ch t ch , tránh tr ố ượ ế ở ấ ơ ở ộ ẽ ặ ườ ng
c xét vào h gia đình chính h p h gia đình không th c s khó khăn nh ng v n đ ự ự ợ ẫ ượ ư ộ ộ
sách.
Bi n pháp này nh m đ m b o tính bình đ ng khách quan và góp ph n nâng cao ệ ằ ả ả ẳ ầ
hi u qu chính sách. ệ ả
- Có s ph i h p ch t ch gi a B GD&ĐT và NHCSXH, chính sách t o vi c làm ự ố ợ ẽ ữ ệ ặ ạ ộ
cũng nh chính sách tr n tín d ng đ nó không tr thành gánh n ng c a HSSV và ả ợ ụ ủ ư ể ặ ở
gia đình.
ự - T o đ ng c đ HSSV nói chung và HSSV nghèo nói riêng có th phát huy l c ơ ể ể ạ ộ
h c và s c sáng t o c a b n thân. ọ ạ ủ ả ứ
6
Ch ng h n: Có các ch ng trình truy n thông đánh vào tâm lý đ HSSV nghĩ v s ạ ẳ ươ ề ự ể ề
khó khăn c a cha m đ lo cho con em mình h c t p, s may m n c a b n thân ắ ủ ả ọ ậ ẹ ể ự ủ
đ c đi h c…đ HSSV t ượ ể ọ ự ạ ở t o đ ng l c h c t p, tránh s cám d n i đô th …B i ự ọ ậ ỗ ơ ự ộ ị
bài h c nh m vào tâm lý con ng ằ ọ ườ i là bài h c phát huy hi u qu cao nh t. Trong ệ ả ấ ọ
i tr d b cu n hút b i nh ng trào l u m i không lành m nh, th i kỳ h i nh p, gi ộ ậ ờ ớ ẻ ễ ị ố ữ ư ạ ở ớ
quên m t giá tr mình đang theo đu i, d n t i hi u qu h c t p không cao. Đây là ẫ ớ ấ ổ ị ả ọ ậ ệ
bi n pháp giúp các em t p trung h c t p t t h n, là b c đ m đ ra tr ng tìm ọ ậ ố ơ ệ ậ ướ ệ ể ườ
đ c vi c làm và có thu nh p lo cho cu c s ng và tr n tín d ng. ượ ộ ố ả ợ ụ ệ ậ
Tín d ng HSSV là chính sách có ý nghĩa v kinh t ụ ề ế ộ ợ , chính tr , xã h i h p ị
ự ắ lòng dân và mang tính nhân văn sâu s c.Đ ng th i chính sách này còn t o ra s g n ồ ắ ạ ờ
v i xã h i trong công tác xóa đói gi m nghèo, an sinh xã h i, s bình k t kinh t ế ế ớ ộ ự ả ộ
đ ng trong giáo d c, góp ph n t o ra ngu n nhân l c cho phát tri n kinh t ẳ ầ ạ ự ụ ể ồ ế ộ , xã h i
c. Tuy v y, tr c th c t nh ng k t qu trên cho th y đ t n c a đ t n ủ ấ ướ ậ ướ ự ế ữ ấ ướ ế ấ ả ầ c ta c n
có nh ng ữ
