Chuyên đề: “Quyền chọn chứng khoán” GVHD: Th.S Dương Kha
1
haMục lục
Danh mục hình và biểu đồ ................................................................................... 5
Danh mục các từ viết tắt ...................................................................................... 6
Lời mở đầu ........................................................................................................... 7
Chương 1: Những lý luận cơ bản về thị trường quyền chọn và điều kiện áp
dụng quyền chọn vào thị trường chứng khoán ........................................................ 9
1.1 Giới thiệu về quyền chọn: ............................................................................ 10
1.1.1 Định nghĩa: ............................................................................................. 10
1.1.1.1 Quyền chọn là gì?.............................................................................. 10
1.1.1.2 Quyền chọn mua: .............................................................................. 10
1.1.1.3 Quyền chọn bán: ............................................................................... 10
1.1.2 Phân loại hợp đồng quyền chọn: ............................................................. 11
1.1.2.1 Theo quyền của người mua: .............................................................. 11
1.1.2.2 Theo thời gian thực hiện: ................................................................... 12
1.1.2.3 Theo thị trường giao dịch: ................................................................. 12
1.1.3 Các chủ thể tham gia thị trường quyền chọn: .......................................... 13
1.1.4 Cơ chế hoạt động của quyền chọn:.......................................................... 14
1.1.5 Ưu nhược điểm của quyền chọn:............................................................. 17
1.1.5.1 Ưu điểm: .......................................................................................... 17
1.1.5.2 Nhược điểm: ..................................................................................... 18
1.1.6 Sự phát triển của thị trường quyền chọn:................................................. 18
1.2 Chiến lược phòng ngừa rủi ro bằng quyền chọn: .......................................... 21
1.2.1 Phương trình lợi nhuận: .......................................................................... 21
1.2.2 Giao dịch quyền chọn mua: .................................................................... 22
1.2.2.1 Mua quyền chọn mua: ....................................................................... 22
1.2.2.2 Bán quyền chọn mua: ........................................................................ 23
1.2.3 Giao dịch quyền chọn bán: ..................................................................... 24
1.2.3.1 Mua quyền chọn bán: ........................................................................ 24
1.2.3.2 Bán quyền chọn bán: ......................................................................... 26
Chuyên đề: “Quyền chọn chứng khoán” GVHD: Th.S Dương Kha
2
1.2.4 Quyền chọn mua và cổ phiếu – Quyền chọn mua được phòng ngừa:....... 26
1.2.5 Quyền chọn bán và cổ phiếu – Quyền chọn bán bảo vệ:.......................... 28
1.2.6 Quyền chọn mua và quyền chọn bán lai tạp: ........................................... 30
1.3 Điều kiện áp dụng quyền chọn chứng khoán vào thị trường chứng khoán: ... 31
1.3.1 Điều kiện về sự phát triển thị trường chứng khoán: ................................. 31
1.3.2 Điều kiện về pháp lý: .............................................................................. 31
1.3.3 Điều kiện về thông tin trên thị trường: .................................................... 33
1.3.4 Điều kiện về kỹ thuật: ............................................................................. 34
1.3.5 Điều kiện về con người: .......................................................................... 34
1.4 Những tác động không mong muốn của quyền chọn chứng khoán: .............. 35
Chương 2: Một vài ví dụ về áp dụng quyền chọn chứng khoán trên thế giới . 36
2.1 Mô hình Mỹ: ................................................................................................ 36
2.1.1 TTCK Mỹ: .............................................................................................. 36
2.1.2 Sàn giao dịch quyền chọn chứng khoán Chicago (CBOE): .................... 37
2.1.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển: ....................................................... 37
2.1.2.2 Tổ chức sàn giao dịch: ....................................................................... 39
2.1.2.3 Giao dịch và thanh toán: .................................................................... 41
2.1.2.4 Cơ chế giám sát: ............................................................................... 44
2.2 Mô hình Châu Âu: ....................................................................................... 45
2.2.1 Sàn giao dịch quyền chọn Châu Âu (“Euronext N.V.”): ......................... 45
2.2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển: ...................................................... 45
2.2.1.2 Hoạt động của Euronext N.V:........................................................... 47
2.2.1.3 Tổ chức và quản lý: .......................................................................... 47
2.2.2 Sàn giao dịch giao sau và quyền chọn tài chính quốc tế London (LIFFE):48
2.2.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển: ...................................................... 48
2.2.2.2 Nguyên tắc giao dịch: ....................................................................... 49
2.2.2.3 Quy trình giao dịch: ......................................................................... 50
2.3 Mô hình Nhật: .............................................................................................. 53
2.3.1 Thị trường chứng khoán Nhật: ................................................................ 53
2.3.2 Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo (TSE):............................................... 54
Chuyên đề: “Quyền chọn chứng khoán” GVHD: Th.S Dương Kha
3
2.3.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển: ....................................................... 54
2.3.2.2 Cơ chế giao dịch:............................................................................... 55
2.3.2.3 Cơ chế giám sát: ................................................................................ 57
2.4 Nghiên cứu về khủng hoảng tài chính 2008: ................................................. 57
2.4.1 Mức độ sử dụng công cụ phái sinh cho mục đích phòng ngừa và đầu cơ: 57
2.4.2 Trường phái cho rằng công ty không nên sử dụng công cụ phái sinh: .... 60
2.4.2.1 Công cụ phái sinh-Tác nhân của cuộc khủng hoảng TC toàn cầu:...... 60
2.4.2.2 Phòng ngừa rủi ro không những không làm giảm thiểu rủi ro mà còn
làm gia tăng rủi ro: .................................................................................................... 63
2.4.3 Trường phái cho rằng công ty nên sử dụng công cụ phái sinh: ................ 64
2.5 Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Việt Nam khi ứng dụng quyền chọn chứng
khoán vào TTCK Việt Nam: ...................................................................................... 70
Chương 3: Áp dụng giao dịch quyền chọn chứng khoán vào Việt Nam .......... 73
3.1 Thị trường chứng khoán Việt Nam: .............................................................. 73
3.1.1 Giai đoạn 2000-2005 .............................................................................. 73
3.1.2 Giai đoạn 2006-2010 .............................................................................. 74
3.2 Sự cần thiết của ứng dụng giao dịch quyền chọn trong TTCK Việt Nam:..... 80
3.2.1 Tạo công cụ bảo vệ lợi nhuận cho nhà đầu tư.......................................... 80
3.2.2 Thúc đẩy phát triển chứng khoán Việt Nam ............................................ 81
3.2.3 Tác động gián tiếp đến các công ty niêm yết trên TTCK ......................... 81
3.3 Ứng dụng quyền chọn chứng khoán vào thị trường Việt Nam: ..................... 82
3.3.1 Những điều kiện khi áp dụng quyền chọn chứng khoán trong thị trường
chứng khoán Việt Nam .............................................................................................. 82
3.3.1.1 Các điều kiện thuận lợi: ..................................................................... 81
3.3.1.2 Các khó khăn còn tồn tại: .................................................................. 84
3.3.2 Giải pháp để sử dụng giao dịch quyền chọn chứng khoán vào thị trường
chứng khoán Việt Nam .............................................................................................. 85
3.3.2.1 Giải pháp về xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý: ......................... 85
3.3.2.2 Giải pháp về tổ chức quản lý của các cơ quan chức năng:.................. 90
3.3.2.3 Nhóm giải pháp phát triển thị trường: ................................................ 92
Chuyên đề: “Quyền chọn chứng khoán” GVHD: Th.S Dương Kha
4
3.3.2.4 Giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: ............ 98
3.3.2.5 Các nhóm giải pháp khác: ................................................................100
3.4 Mô hình giao dịch đề xuất cho Việt Nam: ...................................................101
Kết luận .............................................................................................................103
Tài liệu tham khảo ............................................................................................104
Chuyên đề: “Quyền chọn chứng khoán” GVHD: Th.S Dương Kha
5
Danh mục hình và biểu đồ
Chương 1:
Hình 1.1: Mua quyền chọn mua ........................................................................... 23
Hình 1.2: Bán quyền chọn mua ............................................................................ 24
Hình 1.3: Mua quyền chọn bán ............................................................................ 25
Hình 1.4: Bán quyền chọn bán ............................................................................. 26
Hình 1.5: Quyền chọn mua được phòng ngừa....................................................... 27
Hình 1.6: Quyền chọn bán bảo vệ......................................................................... 29
Chương 2:
Hình 2.1: Mô hình của sàn giao dịch CBOE ......................................................... 41
Hình 2.2: Quy trình giao dịch của LIFFE ............................................................. 50
Hình 2.3: Giao dịch trên thị trường quyền chọn TSE ............................................ 56
Hình 2.4: Tổng giá trị danh nghĩa chứng khoán phái sinh của hệ thống ngân hàng
Mỹ ............................................................................................................................. 58
Hình 2.5: Tỷ trọng các giao dịch phái sinh ........................................................... 59
Hình 2.6: Mức độ sử dụng công cụ phái sinh trong phòng ngừa và đầu cơ ........... 59
Hình 2.7: Lãi suất ở Mỹ giai đoạn 2001-2005 ...................................................... 61
Hình 2.8: Nhu cầu nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007 ............................................... 62
Hình 2.9: Chênh lệch lãi suất ở Mỹ ...................................................................... 65
Hình 2.10: Doanh số bán nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007 ..................................... 66
Hình 2.11: Đòn bẩy tài chính của ngân hàng Mỹ ở quý I năm 2008 ..................... 68
Chương 3:
Hình 3.1: Số lượng CTCK giai đoạn 2000 ............................................................ 78
Hình 3.2: Thống kê mã số chứng khoán niêm yết 2000-2010 ............................... 79
Hình 3.3: Mô hình giao dịch quyền chọn chứng khoán đề xuất cho thị trường chứng
khoán Việt Nam. ......................................................................................................101