Lời cảnh báo
Hồi còn mài mực học chữ thánh hiền ở Bắc Kinh, người viết bài này học được
nhiều điều, trong đó có một câu dễ nhớ, mà nhớ rất lâu, đó là thành ngữ: “Phụng
hành cố sự”. Nghĩa là “làm y như cũ”, hoặc hiểu theo nghĩa hiện đại là “rập khuôn
máy móc” thì thế nào cũng gánh lấy thảm họa…
Nhân đáo qua các chợ chứng khoán mới thấy chợ của chúng ta tuy còn nhỏ, nhưng
người chơi chưa bao giờ tỏ ra “bé” chút nào, hầu hết những nhân vật đến chợ
chứng khoán là những nhà đầu tư dài hơi, họ không hề nghĩ đến hai hoặc ba phiên
phía trước mà họ nghĩ đến 6 tháng, 1 năm hoặc vài ba năm.
Ở chợ nào cũng có mấy người nước ngoài và những chuyên gia làm việc cho người
nước ngoài… Và, cái sở chỉ huy điều hành các chợ chưa bao giờ chúng ta nhìn
thấy, họ ở tại trung tâm điều hành, quyết định việc mua và bán. Còn những người ở
các chợ chỉ là những người thừa hành. Tôi lân la hỏi một nhân vật lúc nào cũng
cầm điện thoại di động, hỏi: “Có khi nào thua?”. Câu trả lời tự nhiên: “Cũng có,
thời kỳ đầu mới làm quen với thị trường, họ mất gần 1 triệu đô la. Đến nay, thỉnh
thoảng vẫn thua, nhưng thắng nhiều hơn, họ rất chuyên nghiệp, phán đoán tài tình,
ra quyết định chính xác từ những tính toán bằng máy tính kết hợp với trí tuệ con
người”.
Tôi bất ngờ bởi tính chuyên nghiệp và quy mô của những người nước ngoài. Họ
không hề chơi theo kiểu cò con. Tôi còn biết, trừ số muốn đi sâu vào các doanh
nghiệp niêm yết, chiếm tỷ lệ vốn cao để làm ăn lâu dài. Hiện nay có một lượng
không nhỏ những người nước ngoài mua bán chứng khoán như số đông người Việt
Nam tại các sàn giao dịch, có điều họ có tổ chức quy mô, có bộ tham mưu đưa ra
phán đoán các chỉ số giá trị của các công ty niêm yết. Tất nhiên họ quan tâm đến
chỉ số P/E, nhưng đó chỉ là đặt một chân, còn một chân họ “khuấy” giữa vùng
nước mênh mông mà không sợ ngã.
Có người gọi những nhà đầu tư nhỏ là những con thiêu thân, cách đây chừng 2
tháng tôi cũng đồng ý như vậy. Nhưng nay, rõ ràng họ không hề thiêu thân, thậm
chí có người còn chờn vờn ở gần nơi “dễ tiêu” mà họ chẳng “tiêu”, họ bay lên và
bay cao nữa kia…
Tôi bất ngờ được nghe câu chuyện tại sàn 72 Nguyễn Huệ - quả là SSI phát triển
rất mạnh, một tòa nhà rộng rãi, khang trang, tính chuyên nghiệp rất cao. Chuyện
rằng, có một ông bạn nhà nông quê ở Đồng Nai, ngày cách đây chừng 2 năm,
mang sổ đỏ thế chấp ở ngân hàng để vay 200 triệu đồng quyết chí “chơi” chứng
khoán, chỉ sau nửa tháng mất sạch vốn. Nguy cơ phải trở thành kẻ không nhà, anh
ta vô cùng đau đớn, dắt chiếc xe đạp đi vào rừng cao su ngẩn ngơ như một người
“tâm thần”, toan tính tự tử đã có trong đầu… mệt mỏi, chiếc xe đạp không cần
dựng, nó nằm chỏng gọng cùng với anh ta trong rừng cao su.
Quá mệt mỏi, ngủ sâu, thức dậy, chiếc xe đạp đã không còn, có kẻ nào đó có lẽ còn
khốn khổ hơn anh ta lấy mất. Vậy mà, sau giấc ngủ dài, mất xe, anh ta đã bỏ ý định
tự tử, đầu óc sảng khoái, anh ta trở về đến… ven rừng, bất ngờ nhìn thấy một cặp
rắn chàm quạp đang quấn nhau ở dưới một con mương cạn.
Nghề bắn rắn vốn là sở trường, chẳng mấy chốc anh ta chộp được con cái nhét vào
ống quần đã được chuẩn bị cột sẵn từ lúc nhìn thấy cặp rắn đang say đắm… Con
rắn đực vùng chạy, nhưng chỉ chưa tới 10 phút nó cùng nằm với con cái bên chiếc
ống quần bên kia. Sau khi kiểm tra thật kỹ, cột lại những chỗ sờn… thứ rắn này đã
cắn thì chỉ có trào đờm.
Anh ta vác cặp rắn nặng trên 6kg về nhà, được những tay mua rắn ngâm rượu - loại
rắn được ưa chuộng vì có tính độc cao, trị tê thấp, huyết áp và nghe đâu cả bệnh
tiểu đường - trả tới giá 2 triệu đồng. Sẵn còn tài khoản ở một sàn giao dịch, số tiền
đó anh ta mua và liên tục trúng… được trên chục triệu. Bấy giờ, anh ta gần như ở
suốt tại phòng giao dịch, học lõm và thực hành ngay. Thấy ai làm có lý là học -
không phải ai cũng học, học nhưng quyết định là do sự cân nhắc của anh ta, không
hề bắt chước, không hề phong trào…
Đến bây giờ, qua hơn một năm “chinh chiến”, anh ta đã khoác lên mình chiếc áo
vét màu xanh đen, chỉ có chiếc quần là khác màu - để kỷ niệm màu chiếc quần bắt
rắn ở rừng cao su - đi xe hơi tự lái - chiếc xe mới hiệu Toyota Vios màu xanh nhạt.
Tôi lân la hỏi chuyện bí quyết, anh ta nhoẻn miệng nói rặc giọng Đồng Nai “Làm
ăn thì… phải liều, các ông đằng kia nói phải có đôi chút phiêu lưu, chơi cái nghề
này không có trí thì thua. Tôi sắp trở thành con thiêu thân, may nhờ vợ chồng con
chàm quạp. Ở góc sau nhà tôi xây một cái miếu có bài vị đàng hoàng thờ 2 con rắn
đã cho tôi có nhà, bây giờ có thêm xe”.
Tôi nhìn anh ta thầm bái phục. Nhưng từ trong sâu thẳm, có lẽ lời cảnh báo chút
nữa anh ta nhào xuống dưới cái bóng đèn là một chậu nước, không phải là không
có lý.