intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Chuyên đề: “Trong xu thế hội nhập của thị trường hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam (doanh nghiệp của bạn) phải làm những gì để nâng cao chất lượng hàng hoá và bắt kịp thị trường”

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST
Báo xấu
65
lượt xem 7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhiều năm đã đi qua sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, bản đồ địa lý kinh tế, chính trị thế giới đã được phân bố lại. Sự thành công hay thất bại của từng quốc gia đã được thời gian khẳng định như giá trị chung của quá trình phát triển nhân loại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề: “Trong xu thế hội nhập của thị trường hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam (doanh nghiệp của bạn) phải làm những gì để nâng cao chất lượng hàng hoá và bắt kịp thị trường”

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Chuyên đề: “Trong xu thế hội nhập của thị trường hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam (doanh nghiệp của bạn) phải làm những gì để nâng cao chất ” lượng hàng hoá và bắt kịp thị trường
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu NhiÒu n¨m ®· ®i qua sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, b¶n ®å ®Þa lý kinh tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi ®· ®­îc ph©n bè l¹i. Sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña tõng quèc gia ®· ®­îc thêi gian kh¼ng ®Þnh nh­ gi¸ trÞ chung cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh©n lo¹i. Mét trong nh÷ng n­íc thµnh c«ng trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ph¶i kÓ ®Õn NhËt B¶n vµ c¸c n­íc NICs, Ch©u ¸... tÊt nhiªn kh«ng thÓ dùa vµo mét vµi khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi ®Ó ®Þnh gi¸ sù ph¸t triÓn, song nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Òu kh¼ng ®Þnh ®­îc mÊu chèt ë chç c¸c n­íc ®Òu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ më réng giao l­u quèc tÕ. Qu¸ tr×nh khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ kh«ng cßn lµ xu h­íng mµ ®· trë thµnh quy luËt kh¸ch quan. Tuy nhiªn ®Ó thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh héi nhËp phô thuéc Ýt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ cña mçi n­íc trong ®ã viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung, thóc ®Èy xuÊt khÈu nãi riªng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng hµng ®Çu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Thóc ®Èy xuÊt khÈu nh»m khai th¸c lîi thÕ cña ®Êt n­íc thùc hiÖn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ trong ph¹m vi khu vùc còng nh­ quèc tÕ ®ång thêi ph¸t triÓn nguån thu ngo¹i tÖ phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, ch¼ng h¹n nh­ trong viÖc chuyÓn h­íng vµ më réng thÞ tr­êng, trao quyÒn tù chñ cho c¸c doanh nghiÖp thay ®æi c¬ cÊu mÆt hµng ngµy cµng phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè ®iÓm cÇn l­u ý ®ã lµ viÖc c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu vÉn chñ yÕu lµ s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cßn rÊt h¹n chÕ, chñ yÕu lµ do tiªu chuÈn vµ gi¸ thµnh cña nhiÒu mÆt hµng ch­a ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. Do ®ã cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy xuÊt khÈu, gi¶m thiÓu nh÷ng h¹n chÕ trªn. Chuyªn ®Ò: “Trong xu thÕ héi nhËp cña thÞ tr­êng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam (doanh nghiÖp cña b¹n) ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ vµ b¾t kÞp thÞ tr­êng” ë ViÖt Nam lµ tªn ®Ò ¸n m«n häc th­¬ng m¹i h­íng tíi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng i. Sù cÇn thiÕt ph¶i thùc thi chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu C¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i ®· chØ ra r»ng : cã hai ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ (CNH) lµ chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu vµ chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. Cßn chiÕn l­îc xuÊt khÈu s¶n phÈm th« ®­îc coi lµ chiÕn l­îc t¹o nguån vèn ban ®Çu cho qu¸ tr×nh CNH. §ång thêi, hä còng chØ ra r»ng viÖc lùa chän chiÕn l­îc nµo cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn cña mçi n­íc.Tuy nhiªn, ®èi víi n­íc nµo ¸p dông chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu còng chØ ph¸t huy t¸c dông trong thêi gian ng¾n vµ trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh lµ quy m« thÞ tr­êng nhá dung l­îng th­¬ng m¹i kh«ng lín. Trong khi ®ã, c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh ®a ngµnh c«ng nghiÖp t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ x· héi mét c¸ch toµn diÖn, liªn tôc víi tr×nh ®é c«ng nghÖ ngµy cµng cao. Qu¸ tr×nh ®ã lµm thay toµn diÖn nÒn kinh tÕ ®a ®Êt n­íc tõ mét n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu lªn mét n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ qu¸ tr×nh CNH ®ßi hái mét kho¶ng thêi gian dµi ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ cã tiÒm lùc m¹nh vÒ mäi mÆt. §©y còng ®­îc x¸c ®Þnh lµ nhiªm vô trung t©m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña mäi quèc gia. Trong lÞch sö ph¸t triÓn CNH, c¸c quèc gia ®Òu b¾t ®Çu x©y dùng tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cßn hÕt søc s¬ khai trë thµnh mét n­íc xuÊt khÈu l­¬ng thùc, c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i víi c«ng nghÖ cao. Nh­ng qu¸ tr×nh ®ã ë c¸c n­íc kh¸c nhau thêi gian hoµn thµnh lµ kh«ng gièng nhau : Anh cÇn kho¶ng 120 n¨m, Mü cÇn kho¶ng 80 n¨m, nhãm c¸c n­íc NICs chØ cÇn kho¶ng 30 n¨m... Nh­ vËy mét xu h­íng chung lµ nh÷ng n­íc tiÕn hµnh CNH cÇn thêi gian hoµn thµnh cµng ng¾n nh­ng l¹i ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt cao. Së dÜ cã xu h­íng trªn lµ do qu¸ tr×nh CNH ë c¸c n­íc kh¸c nhau tiÕn hµnh vµo c¸c thêi kú kh¸c nhau, t¹i c¸c thêi kú ®ã tr×nh ®é ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ còng kh«ng gièng nhau mµ cô thÓ lµ cµng ngµy cµng ph¸t triÓn, cµng hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë c¸c thêi kú kh¸c nhau ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c tr×nh tù kh¸c nhau tõ thø tù ®Õn nh¶y vät hoÆc kÕt hîp c¶ hai vµ sù can thiÖp cña ChÝnh phñ vµo qu¸ tr×nh ®ã còng kh¸c nhau. §©y lµ sù kh¸c biÖt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë Ch©u ¸ vµ c¸c n­íc ph­¬ng T©y. §èi víi c¸c n­íc NICs vµ ASEAN th× sù can thiÖp cña ChÝnh phñ cã thÓ coi lµ mét nh©n tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh CNH. §iÒu ®ã chøng tá vai trß cÇn thiÕt cña Nhµ n­íc trong qu¶n lý vÜ m«, lùa chän ®­êng ®i n­íc b­íc kÕt hîp víi viÖc lùa chän c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o ra h­íng
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®óng ®Ó ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc. Tõ ®ã, t¹o ra sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng nhanh tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Trong thêi kú ®Çu c¸c n­íc NICs vµ ASEAN ®Òu lùa chän chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo nguån lùc cã s½n trong n­íc vµ hµng tiªu dïng. Thêi kú nµy, vai trß cña ChÝnh phñ trong viÖc ®Þnh h­íng chiÕn l­îc, t¹o khu«n khç ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh. Khi chiÕn l­îc nµy béc lé nh÷ng h¹n chÕ ®Æt ra yªu cÇu kh¸ch quan lµ ph¶i chuyÓn h­íng chiÕn l­îc th× ChÝnh phñ ®· nhanh chãng ®Þnh h­íng l¸i nÒn kinh tÕ cho phï hîp víi quy luËt vµ thêi ®¹i .Nh­ vËy, qu¸ tr×nh chuyÓn h­íng chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu lµ ®óng ®¾n vµ phï hîp víi quy luËt c¸i cò thay thÕ c¸i míi, b¾t kÞp xu h­íng héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi. §Ó thÊy ®­îc tÝnh quy luËt nµy, vai trß cña ChÝnh phñ thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo vµ tiÖn liªn hÖ víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm nªn kh¸i qu¸t m« h×nh CNH ë c¸c n­íc NICs vµ ASEAN ë nh÷ng ®iÓm sau : I - Néi dung cña chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu . ChiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu lµ ®Ó ®Èy m¹nh c¸c nghµnh c«ng nghiÖp trong n­íc tr­íc hÕt lµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, sau ®ã lµ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, s¶n xuÊt s¶n phÈm néi ®Þa thay thÕ s¶n phÈm tõ tr­íc ®Õn nay ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi . N¨m 1971, ALin Coln nãi: ” T«i kh«ng biÕt nhiÒu vÒ thuÕ quan .Nh­ng t«i biÕt rÊt râ khi t«i mua mét c¸i ¸o ë n­íc Anh, t«i cã ¸o vµ n­íc Anh cã tiÒn. Khi t«i mua mét c¸i ¸o ë MÜ th× t«i cã ¸o vµ n­íc MÜ cã tiÒn”. Cã thÓ thÊy ë ®©y mét sù chó träng vµo thÞ tr­êng néi ®Þa, lÊy nã lµm trung t©m ®Ó s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. B¶o hé hµng s¶n xuÊt trong n­íc, chèng l¹i sù c¹nh tranh cña hµng ngo¹i lµ nhiÖm vô trung t©m cña chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu. ChiÕn l­îc nµy ®­îc ¸p dông réng r·i tõ cuèi thËp kû 50 ®Õn gÇn cËn nhÊt lµ c¸c n­íc NICs vµ ASEAN. VÒ c¬ b¶n chiÕn l­îc nµy ®­îc ¸p dông trong giai ®o¹n ®Çu víi kho¶ng thêi gian ng¾n nh»m t¹o tiÒn ®Ò chuyÓn h­íng chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. Cô thÓ lµ ®èi víi Hµn Quèc viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Çu tiªn t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng dÇn dung l­îng thÞ tr­êng néi ®Þa nhÊt lµ ®Èy m¹nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ cã kh¶ n¨ng sö dông nhiÒu søc lao ®éng nh­ng cÇn Ýt vèn nh­ c¸c ngµnh : dÖt, may mÆc, chÕ biÕn...
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong khi ®ã, §µi Loan sö dông chiÕn l­îc ph¸t triÓn «ng nghiÖp g¾n víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thay thÕ nhËp khÈu nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm. Tuy nhiªn, ngay trong giai ®o¹n nµy §µi Loan còng ®· thÊy ®­îc khuyÕt ®iÓm cña chiÕn l­îc mµ hä ®ang sö dông ®ã lµ thÞ tr­êng trong n­íc cã quy m« nhá søc mua kh«ng lín lªn t¨ng tr­ëng chËm l¹i . KÕ ho¹ch 5 n¨m 1966 - 1970 cña Malaixia thÓ hiÖn râ ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ lµ thùc thi chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu ®Ó kh¼ng cña Malaixia trong bu«n b¸n còng nh­ trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Thêi kú nµy Malaxyia chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phôc vô n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh»m c¬ giíi ho¸ viÖc gieo trång c¸c lo¹i c©y mµ Malayxia ®· ph¶i nhËp khÈu. Cã thÓ thÊy r»ng trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1966-1970 Malayxia tiÕn hµnh chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu nh­ng l¹i kh«ng lÊy c©y lóa lµm träng t©m mµ l¹i ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®Ó thu s¶n phÈm xuÊt khÈu. Do ®ã, kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy Malayxia kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o c¬ b¶n vÒ nhu cÇu l­¬ng thùc mµ cßn tiÕt kiÖm ®­îc ngo¹i tÖ lµm tiÒn ®Ò chuyÓn h­íng chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. Kh¸c víi Malayxia, Th¸i Lan ngay tõ ®Çu ®· cã mét c¬ së kinh tÕ kh¸ v÷ng vµng do Mü x©y dùng trong thêi kü chiÕn tranh §«ng D­¬ng. Céng víi vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, Th¸i Lan b­íc vµo chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu víi môc tiªu chÝnh lµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng ®Ó tËn dông nguån lao ®éng trong n­íc. NÕu nh­ Malayxia tong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp chó träng vµo c©y c«ng nghiÖp : cä dõa, cµ fª, ca cao... th× Th¸i Lan l¹i tËp chung vµo ph¸t triÓn c©y l­¬ng thùc, ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n vµ nh÷ng s¶n phÈm dùa vµo nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. KÕt qu¶ lµ Th¸i Lan lu«n lµ mét n­íc xuÊt khÈu l­¬ng thùc lín ra thÞ tr­êng thÕ giíi, ®ång thêi gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò viÖc lµm cho x· héi gãp phÇn æn ®Þnh ®Êt n­íc . Tãm l¹i, viÖc thùc thi chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu ë c¸c n­íc NICs còng nh­ c¸c tiÕn hµnh chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu c¸c n­íc ®Òu kh¾c phôc ®­îc vÊn ®Ò l­¬ng thùc vµ gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho x· héi . Ngay tõ nhËn ®Þnh ban ®Çu, chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu chØ ph¸t huy trong thêi gian ng¾n víi quy m« thÞ trêng nhá. Sau ®ã, nã béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña m×nh nh­ giíi h¹n vÒ thÞ tr­êng trong n­íc, kh«ng cËp nhËt ®­îc víi khoa
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Æc biÖt lµ lµm chËm tiÕn ®é c«ng nghiÖp ho¸ cña ®Êt n­íc . II. H¹n chÕ cña chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu . Nh÷ng h¹n chÕ cña chiÕn l­îc h­íng néi lµ xuÊt ph¸t tõ ph¹m vi ¸p dông cña nã vµ yªu cÇu ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy cã hiÖu qu¶. Khi ®èi t­îng ¸p dông cho chiÕn l­îc nµy kh«ng phï hîp th× nh÷ng ­u ®iÓm cña nã kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc ph¸t huy mµ cßn béc lé nh÷ng h¹n chÕ lµm k×m h·m xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc . Thùc vËy, khi thùc hiÖn mét ®­êng lèi, v¹ch ra mét ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn thÞ tr­êng ¶nh h­ëng cña nã. XuÊt ph¸t tõ néi dung cña chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu lµ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng ®¸p øng nhu cÇu tèi thiÓu cña ®Êt n­íc tøc lµ lÊy thÞ tr­êng trong n­íc lµm träng t©m ®Ó bu«n b¸n vµ l­u th«ng hµng ho¸ th× chÝ Ýt vÒ quy m« thÞ tr­êng ®ã tr­íc hÕt ph¶i réng r·i. §èi víi mét n­íc thÞ tr­êng néi ®Þa ®­îc coi lµ phï hîp víi chiÕn l­îc nµy lµ mét ®Êt n­íc cã quy m« d©n sè ®«ng, søc tiªu thô lín. Khi quy m« d©n sè ®«ng vµ kh¶ n¨ng tiªu dïng lín th× t­¬ng quan gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng míi c©n ®èi tøc lµ s¶n xuÊt më réng còng tiªu thô hÕt. Do ®ã, víi nh÷ng n­íc cã quy m« d©n sè nhá bÐ th× dung l­îng thÞ tr­êng nhá, chØ cÇn s¶n xuÊt d­íi møc tèi ­u còng ®· ®¸p øng ®ñ nhu cÇu. §iÒu ®ã ®ång nghÜa víi kh«ng cã ®éng lùc ®Ó më réng s¶n xuÊt hay tèi ­u ho¸ c¸c yÕu tè nguån lùc.Thùc tÕ ®iÒu nµy x¶y ra ë nh÷ng n­íc cã quy m« nhá bÐ nh­ Hµn Quèc. Nh­ vËy víi nh÷ng n­íc cã ph¹m vi, quy m« thÞ tr­êng nhá th× viÖc ¸p dông chiÕn l­îc h­íng néi lµ kh«ng phï hîp. §©y cã thÓ coi lµ mét yªu cÇu ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc nh­ng còng cã thÓ coi lµ mét h¹n chÕ cña chiÕn l­îc. Tuy nhiªn nãi nh­ thÕ kh«ng cã nghÜa lµ khi quy m« thÞ tr­êng lín th× ¸p dông chiÕn l­îc h­íng néi lµ thµnh c«ng mµ ngay khi ®iÒu kiÖn ®ã ®­îc ®¸p øng th× nh÷ng h¹n chÕ kh¸c cña chiÕn l­îc nh­ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc l¹i t¨ng lªn. Së dÜ n¶y sinh ra vÊn ®Ò nµy lµ xuÊt ph¸t tõ sù can thiÖp cña ChÝnh phñ. Khi mµ ®éng c¬ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ nhÊt ®Ó c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¹nh tranh víi nhau lµ lîi nhuËn th× yÕu tè nµy ®· bÞ triÖt tiªu khi cã sù can thiÖp cña ChÝnh phñ. Bëi v×, khi ChÝnh phñ b¶o hé b»ng h¹n ng¹ch hay thuÕ quan tøc lµ ChÝnh phñ ®· chÞu phÇn thua lç thùc sù mµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ mang l¹i. Do ®­îc b¶o hé vµ mua nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo víi gi¸ rÎ
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nªn c¸c nhµ s¶n xuÊt yªn t©m kh«ng ph¶i lo c¹nh tranh t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Ó mua ®­îc nguyªn liÖu rÎ, hay c¶i tiÕn c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao n¨ng xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm c¹nh tranh víi gi¸ hµng nhËp trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. TÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh ®ã ®¸ng nhÏ hä ph¶i t×m tßi nghiªn cøu th× hä l¹i tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña ChÝnh phñ. KÕt qu¶ cña sù b¶o hé nµy lµm thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ n­- íc ®ång thêi lµm t¨ng kho¶ng c¸ch chªnh lÖch tr×nh ®é s¶n xuÊt gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trong thÞ tr­êng quèc tÕ. Qu¸ tr×nh nµy nÕu kh«ng kÞp thêi nhËn ra, dÇn dÇn b·i bá b¶o hé th× sÏ lµm cho nÒn kinh tÕ tr× trÖ l¹c hËu, ngµy cµng tôt hËu so víi thêi ®¹i. Thùc tÕ c¸c n­íc NICs vµ ASEAN còng nhanh chãng nhËn ra h¹n chÕ nµy vµ hä kh¾c phôc b»ng c¸ch gi¶m dÇn b¶o hé hoÆc thay ®æi chiÕn l­îc b¶o hé cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ®Êt n­íc m×nh. Hµn Quèc lµ mét vÝ dô: trong giai ®o¹n ph¸t triÓn mËu dÞch 1962-1971 Hµn Quèc thùc thi chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu gÆp khã kh¨n lµ n¨ng lùc xuÊt khÈu h¹n chÕ dÉn tíi mÊt c©n ®èi xuÊt vµ nhËp khÈu. Hµn Quèc còng ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn m¹nh sang chÝnh s¸ch h­íng vÒ xuÊt khÈu. Nh­ vËy, h¹n chÕ thø nhÊt cña chiÕn lîc h­íng néi lµ lµm gi¶m c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc xuÊt ph¸t tõ sù can thiÖp cña ChÝnh phñ. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ ChÝnh phñ bá mÆc cho nÒn kinh tÕ tù vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng mµ cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n r»ng: vai trß cña ChÝnh phñ lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc h­íng néi thµnh c«ng. Bëi v×, trong thêi kú ®Çu c«ng nghiÖp trong n­íc cßn non trÎ ch­a thÓ ®a ra ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ th× ChÝnh phñ cÇn ph¶i b¶o hé ®Ó nu«i d­ìng nã cho “®ñ l«ng ®ñ c¸nh” råi ph¶i ®­a nã ra thi tr­êng cho nã tù vËn ®éng. Cho nªn, biÖn ph¸p b¶o hé chØ lµ biÖn ph¸p t¹m thêi vµ cÇn ph¶i ®­îc gi¶m dÇn khi c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn h¬n. H¹n chÕ thø hai cña chiÕn l­îc h­íng néi ®ã lµ nh÷ng tÖ n¹n ph¸t sinh tõ viÖc thùc hiÖn kh«ng nghiªm tóc cña c¸c ®èi t­îng chÞu thuÕ vµ c¸c c¬ quan thuÕ vô. §iÒu nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trèn lËu thuÕ, hèi lé ®éi ngò c¸n bé thuÕ quan g©y ra thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, lµm mÊt lßng tin cña nh©n d©n. §©y kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò vi ph¹m luËt ®¬n thuÇn mµ ngµy nay ®Æc biÖt ®èi víi n­íc ta nã trë thµnh mét quèc n¹n. Bªn c¹nh viÖc trèn lËu thuÕ lµ viÖc xin xá, hèi lé c¸c quan chøc phô tr¸ch ph©n phèi h¹n ng¹ch nhËp khÈu. ViÖc ®¸nh gi¸ sù thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng cßn chÝnh x¸c nÕu nh×n vµo ®ã mµ ®¸nh gi¸ thùc lùc cña doanh
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp còng nh­ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña l·nh ®¹o mµ sù thµnh c«ng ®ã cã thÓ nhê vµo tµi khÐo lÐo, biÕt th­¬ng l­îng cã hiÖu qu¶ víi c¸c nhµ chøc tr¸ch phô tr¸ch thuÕ quan hay h¹n ng¹ch. §iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch c¸c t­ nh©n giái ph¸t huy n¨ng lùc cña m×nh. Mét h¹n chÕ n÷a cña chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu lµ h¹n chÕ xu h­íng c«ng nghiÖp ho¸ cña ®Êt n­íc. ChiÕn l­îc nµy b¾t nguån tõ c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng sau ®ã tiÕp tôc t¹o thÞ tr­êng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm trung gian. Th­êng thÞ tr­êng trung gian nhá h¬n thÞ tr­êng hµng tiªu dïng nªn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy l¹i gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Do vËy, l¹i tr«ng chê vµo b¶o hé ®iÒu nµy lµm t¨ng gi¸ ®Çu vµo ®èi víi nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. §Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vÉn tiÕp tôc phô thuéc vµo nguyªn liÖu nhËp khÈu lµm cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu trong n­íc kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn h¹n chÕ sù h×nh thµnh c¬ cÊu c«ng nghiÖp ®a d¹ng cña ®Êt n­íc. Theo mét sè nhµ kinh tÕ hiÖn ®¹i th× chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu kh«ng ®ång nhÊt víi sù ®ãng cöa nÒn kinh tÕ mµ nã song song diÔn ra hai qu¸ tr×nh : mét mÆt h¹n chÕ thËm chÝ ng¨n cÊm viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ trong n­íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch tiªu dïng néi ®Þa, MÆt kh¸c cho phÐp nhËp khÈu c¸c yÕu tè ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ thay thÕ nhËp khÈu. Trong khi ®ã ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ thay thÕ nhËp khÈu, Ch×nh phñ ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau, trong ®ã quan träng nhÊt lµ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc b»ng thuÕ quan, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, ­u ®·i ®Çu t­, ChÝnh tõ nh÷ng ­u ®·i nµy nªn c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Do ®ã, kh«ng cã kho¶n thu ngo¹i tÖ tõ xuÊt khÈu nh­ng vÉn ph¶i chi ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ngyuªn liÖu tõ n­íc ngoµi dÉn tíi t×nh tr¹ng th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ nî n­íc ngoµi gia t¨ng. NÒn kinh tÕ ®ã tr¸i h¼n víi m« h×nh kinh tÕ mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn x©y dùng ®ã lµ : x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, Ýt bÞ phô thuéc vµo n­íc ngoµi. Do chiÕn l­îc h­íng néi cã nh÷ng h¹n chÕ trªn, muèn kh¾c phôc nã ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®i lªn tÊt yÕu ph¶i t×m c¸ch thay ®æi chiÕn l­îc. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nhËn thÊy r»ng ®Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nî n­íc ngoµi, mÊt c©n ®èi trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, quy m« thÞ tr­êng nhá hÑp th× chØ cã c¸ch lµ dùa vµo thÞ tr­êng réng lín bªn ngoµi. Muèn vËy, ph¶i më cöa tiÕn hµnh chiÕn l­îc h­íng ngo¹i.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. III. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan thùc thi chiÕn l­îc h­íng vµo xuÊt khÈu. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, lùa chän chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cho mét ®Êt n­íc cã tÇm quan träng nh­ thÕ nµo tíi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña n­íc ®ã. Nã quyÕt ®Þnh nhanh chãng ph¸t triÓn cïng víi xu h­íng thêi ®¹i hay kh«ng, hoµn thµnh qu¸ tr×nh CNH nhanh hay chËm. ChiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu ®· nhanh chãng béc lé nh÷ng h¹n chÕ ®Æt ra mét ®ßi hái tÊt yÕu cho c¸c n­íc ®ang ¸p dông nã ph¶i ®æi h­íng chiÕn l­îc. §iÒu ®ã lµ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan ®ã lµ c¸i cò ph¶i ®­îc thay thÕ b»ng mét c¸i míi tiÕn bé h¬n, lµ chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. Víi chiÕn l­îc nµy c¸c níc kh¾c phôc ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng phï hîp cña m×nh víi chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu ®ã lµ mét thÞ tr­êng trong n­íc nhá hÑp, mét nÒn kinh tÕ mÊt c©n ®èi vµ nî chång chÊt n­íc ngoµi. §ång thêi chiÕn l­îc nµy cho phÐp tÊt c¶ mäi n­íc tiªu dïng mét l­îng hµng ho¸ dÞch vô nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng víi giíi h¹n s¶n xuÊt trong n­íc dùa vµo lîi thÕ so s¸nh. §iÒu Êy cã nghÜa lµ t«i cã thÓ tiªu dïng mét møc nhiÒu h¬n kh¶ n¨ng t«i s¶n xuÊt nÕu t«i trao ®æi víi anh vµ ng­îc l¹i anh còng ®­îc lîi khi anh trao ®æi víi t«i. XÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t h¬n chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu t¸c ®éng vµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ë nh÷ng mÆt sau. -T¹o ra kh¶ n¨ng x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ míi, n¨ng ®éng h¬n. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp trùc tiÕp xuÊt khÈu t¸c ®éng ®Õn c¸c ngµnh cung cÊp ®Çu vµo t¹o ra mét mèi liªn hÖ ng­îc cã hÖ thèng thóc ®Èy nh÷ng ngµnh ph¸t triÓn. Kh«ng nh÷ng thÕ, khi cã tÝch luü tõ viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm t×m mèi liªn hÖ xu«i gi÷a s¶n phÈm th« vµ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c ngµnh nµy lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, t¹o ra mèi liªn hÖ gi¸n tiÕp cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng vµ dÞch vô. Nh­ vËy, chiÕn l­îc h­íng ngo¹i kÐo c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ l¹i gÇn nhau vµ buéc chóng ph¶i cã quan hÖ víi nhau. - NÕu nh­ chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu lÊy thÞ tr­êng trong n­íc lµm träng t©m cho ph¸t triÓn th× chiÕn l­îc h­íng vµo xuÊt khÈu l¹i lÊy thÞ tr­êng quèc tÕ lµm trung t©m cho mäi sù ph¸t triÓn. Trong chiÕn l­îc h­íng néi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc û l¹i vµo ChÝnh phñ, kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× trong chiÕn l­îc h­íng ngo¹i c¸c doanh nghiÖp trong n­íc muèn ®øng v÷ng trong c¹nh tranh ph¶i dùa vµo c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ. MÆt kh¸c, c¸c doanh
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp kh«ng bÞ giíi h¹n bëi mét quy m« thÞ tr­êng nhá hÑp cho nªn hä cã thÓ më réng s¶n xuÊt ®Ó lîi dông lîi thÕ quy m«. -Kh«ng nh÷ng khi x©y dùng nÒn kinh tÕ më tiÕp cËn ®­îc víi nÒn kinh tÕ cã tr×nh ®é, ph¸t triÓn cao h¬n mµ nhê vµo xuÊt khÈu ®Êt n­íc cßn cã nguån thu nhËp lµ ngo¹i tÖ, kh«ng ph¶i nî lÇn bÞ ®éng mµ cßn cã tiÒn ®Ó mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®Çu t­ cho nghiªn cøu ph¸t triÓn m¸y mãc ®iÒu ®ã gióp cho nÒn kinh tÕ chñ ®éng h¬n trong chiÕn l­îc cña m×nh. TÊt c¶ nh÷ng ­u ®iÓm mµ chiÕn l­îc h­íng ngo¹i kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ cña chiÕn l­îc h­íng néi lµ mét nguyªn nh©n ®Ó c¸c n­íc chuyÓn h­íng chiÕn l- ­îc ph¸t triÓn th× nguyªn nh©n thø hai lµ xu h­íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ . Cã thÓ nãi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ nhu cÇu cÇn thiÕt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù lín m¹nh cña lùc l­îng s¶n xuÊt khiÕn thÞ tr­êng néi ®Þa trë nªn nhá hÑp, buéc c¸c quèc gia ph¶i ngåi l¹i víi nhau ®Ó t×m c¸ch kh¬i th«ng dßng ch¶y cña hµng ho¸, dÞch vô, ®ång vèn vµ søc lao ®éng. Hä ®Êu tranh tho¶ hiÖp víi nhau nh»m më réng h¬n n÷a thÞ tr­êng cho ph¸t triÓn kinh tÕ. XÐt c¶ vÒ ph­¬ng diÖn nhu cÇu ph¸t triÓn cña b¶n th©n, c¶ vÒ ph­¬ng diÖn bu«n cã b¹n, b¸n cã ph­êng.ViÖt Nam kh«ng thÓ ®øng ngoµi xu thÕ nµy. IV. T¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp h×nh tÕ quèc tÕ ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña ViÖt nam Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i gåm ba néi dung c¬ b¶n, ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, ho¹t ®éng hîp t¸c vµ ho¹t ®éng du lÞch-dÞch vô th× ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng chiÕm vÞ trÝ quan träng. Th«ng qua ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng c¸c quèc gia ph¸t hiÖn ra nh÷ng lîi thÕ cña m×nh vµ ph¸t huy trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quèc gia tËn dông ®îc lîi thÕ so s¸nh, mµ muèn tËn dông ®­îc th× ph¶i th«ng qua bu«n b¸n ngo¹i th­¬ng. Quan hÖ gi÷a héi nhËp quèc tÕ vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng lµ quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. Khi héi nhËp cµng m¹nh mÏ th× ngo¹i th­¬ng cÇn ®­îc tù do ho¸, xo¸ bá ®éc quyÒn. Do ®ã, ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®­îc quan t©m vµo bËc nhÊt ë tÊt c¶ mäi quèc gia. B¶n th©n ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®­îc ®¸nh gi¸ qua c¸n c©n thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu biÓu hiÖn sù t¨ng hoÆc gi¶m thu nhËp ngo¹i tÖ cña ®Êt níc. ë n­íc ta, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ lµ mét chñ tr­¬ng cña ®¹i héi VIII mµ ®¶ng ta ®Æc biÖt chó träng n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña kinh tÕ
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®èi ngo¹i. KÕt hîp chÆt chÔ ho¹t ®éng ngo¹i giao cña nhµ n­íc ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña nh©n d©n. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp trªn lÜnh vùc nµy. Nãi tãm l¹i, do yªu cÇu kh¸ch quan cña ®Êt n­íc ph¶i phï hîp víi thùc tiÔn vµ thêi ®¹i nªn ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nãi riªng cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau : - N­íc ta më réng quan hÖ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi trªn tinh thÇn Viªt Nam muèn lµm b¹n vµ lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. - Më réng quan hÖ nhiÒu mÆt, song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng lÉn nhau t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau. - Nh÷ng ngµnh thay ®æi trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i dÉn tíi nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng trªn toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®Êt n­íc ta nhiÒu lÜnh vùc ®Çu t­, hîp t¸c quèc tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng . - Nhµ n­íc xo¸ bá ®éc quyÒn ngo¹i th­¬ng sang tù do ngo¹i th­¬ng . - C¸n c©n th­¬ng m¹i dÇn dÇn ®­îc c¶i thiÖn ®¸p øng ®îc 4/5 kim ng¹ch ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ . - C¬ cÊu nhãm hµng, mÆt hµng xuÊt khÈu ®îc më réng ®Æc biÖt lµ nhãm, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. - ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng dÇn dÇn ®ù¬c khai th«ng, më réng trªn quy m« vµ tû träng trªn tõng thÞ tr­êng. - NhËp khÈu còng cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n vÒ c¬ cÊu mÆt hµng gi¶m m¹nh nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ toµn bé vµ t¨ng tû träng cña c¸c hµng lÎ gåm nguyªn nhiªn liÖu, thiÕt bÞ vµ phô tïng … V- ¶nh h­ëng cña c¸c chÝnh s¸ch trong kinh tÕ ®èi ngo¹i tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña n­íc ta. XuÊt ph¸t tõ môc tiªu, nhiÖm vô trung t©m lµ ®Èy m¹nh CNH-H§H th× héi nhËp kinh tÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót nguån vËt chÊt nh vèn, thiÕt bÞ, vËt liÖu mµ n­íc ta ®ang rÊt thiÕu vµ rÊt cÇn. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ thu hót ®ùîc nguån vËt chÊt ®ã, níc ta ph¶i t¹o ra nh÷ng c¬ héi ®Çu t­ hÊp dÉn ®Ó thu hót vèn n­íc ngoµi, ph¶i cã ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ tiÕn kÞp khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. §ång thêi ph¶i ®ãn ®Çu nh÷ng kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ hiÖn ®¹i ®Ó vËn dông cã hiÖu qu¶ .
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ mét néi dung quan träng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. Do ®ã ho¹t ®éng nµy chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña c¸c chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng. Nh÷ng thay ®æi trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµm thay ®æi c¨n b¶n ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, ®Õn l­ît m×nh, nh÷ng thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m qua, n­íc ta ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi theo h­íng më cöa rÊt hÊp dÉn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu thay ®æi mét c¸ch toµn diÖn trªn c¸c mÆt nhu : quy m« më réng vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, c¬ cÊu nhãm hµng, mÆt hµng xuÊt khÈu còng ®îc më réng theo chiÒu s©u c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc më réng ®Æc biÖt lµ hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam ®· x©m nhËp vµo mét sè thÞ tr­êng khã tÝnh nhÊt trªn thÕ giíi lµ Mü vµ EU . B­íc vµo thÕ kû míi ViÖt Nam vÉn ph¸t triÓn trªn tinh thÇn ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh nh­ng ph¶i tËn dông c¸c nguån ngo¹i lùc. KÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh tæng hîp tiÕn c«ng m¹nh mÔ vµo CNH- H§H. Qua ®ã ta thÊy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trong thêi gian tíi kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ xem nhÑ mµ cßn ®­îc quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tõ nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i. §Æc biÖt lµ tõ nay ®Õn 2006 ViÖt Nam ph¶i dÇn dÇn hoµn thµnh gi¶m dÇn tiÕn tíi xo¸ bá h¹n ng¹ch vµ thuÕ quan theo hiÖp ®Þnh hiÖu lùc chung (CEPT) ®Ó tham gian trªn tinh thÇn ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh nhth thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ®Ó tham gian trªn tinh thÇn ph¸t huy néi lùc lµ thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ®Ó tham gian trªn. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong m­êi n¨m qua cã thÓ xem lµ mét thµnh tùu næi bËt cña c«ng cuéc ®æi míi. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua tèc ®é t¨ng tr­ëng, quy m« xuÊt khÈu, c¬ cÊu nhãm, mÆt hµng xuÊt khÈu, c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ c¬ cÊu chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu. N¨m 1989 kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®¹t 4.511,8 triÖu róp-USD trong ®ã xuÊt khÈu 1946 triÖu, ®Õn n¨m 2000 con sè nµy ®· lªn tíi 23,16 tû USD trong ®ã xuÊt khÈu chiÕm 11.540 triÖu USD. Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n hµng n¨m cña thêi kú 91-95 lµ 28%. Trong 6 n¨m qua, toµn ®¶ng toµn d©n ra søc thùc hiÖn NghÞ quÕt §¹i héi VIII nªn ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu sau : xuÊt khÈu n«ng nghiÖp (g¹o, hµng thuû s¶n vµ c¸c s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp) chiÕm gÇn 40% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. XuÊt khÈu s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp t¨ng nhanh, gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, thñ c«ng n¨m 2000 kho¶ng 8,7 tû USD gÊp 3 lÊn so víi n¨m 1995.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t cao nhÊt tõ tr­íc tíi nay kho¶ng 50 tû USD t¨ng b×nh qu©n 18,6%. Chªnh lÖch xuÊt, nhËp khÈu gi¶m m¹nh tõ 49,6%(n¨m 1995) xuèng cßn 3,1% (n¨m 2000) so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn ngoµi yÕu tè x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cßn ph¶i kÓ ®Õn ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ mµ biÓu hiÖn râ nhÊt lÇ viÖc h×nh thµnh nhiÒu ngµnh hµng mòi nhän. Sè liÖu thèng kª cho thÊy trªn 78% kim ng¹ch xuÊt khÈu m­êi th¸ng ®Çu n¨m nay thuéc vÒ nh÷ng mÆt hµng chñ lùc bao gåm nh÷ng nhãm, mÆt hµng ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu tõ 100 triÖu USD trë lªn. NÕu trong nh÷ng n¨m 1991-1993 míi cã l¸c ®¸c mét vµi mÆt hµng chñ lùc th× ®Õn nay con sè ®· lªn tíi 12- 13 mÆt hµng. Tuy ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ trªn nh­ng khi nh×n l¹i trong nh÷ng n¨m qua th× thÊy tèc ®é t¨ng chËm l¹i biÓu hÞªn cô thÓ lµ : n¨m 1994 tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu lµ 35,8%; n¨m 1995 t¨ng 34,4%; n¨m 1996 t¨ng 33,2%; n¨m 1998 chØ cßn 26%; n¨m 1999 chØ cßn 2,4% ®Õn n¨m 2000 lµ 23,1%. Mét nguyªn nh©n quan träng cña hiÖn t­îng nµy lµ do c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ch­a cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n so víi thêi kú 91-95 ®Ó t¹o ra nh÷ng xung l­îng míi cho t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, viÖc chuyÓn h­íng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ thÞt chÕ biÕn vµo thÞ tr­êng Liªn X« (cò) gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc còng nh­ sù gia t¨ng xuÊt khÈu cña Trung Quèc ®· lµm cho viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn sang thÞ tr­êng Hång K«ng trë nªn bÕ t¾c. VÒ quy m«, xuÊt khÈu cña n­íc ta cßn hÕt søc nhá bÐ xÐt c¶ vÒ t­¬ng ®èi lÉn tuyÖt ®èi. NÕu tÝnh b×nh qu©n ®Çu ng­êi ngay tõ nh÷ng n¨m 1986 vµ hiÖn lªn tíi 80-90 tû USD. Th¸i Lan ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 10 tû tõ nh÷ng n¨m 1987, hiÖn lªn tíi 55-60 tû USD. Philipin lµ n­íc kÐm h¬n nh­ng còng ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 10 tû USD vµo n¨m 1992 vµ hiÖn nay xÊp xØ 25 tû USD. NÕu tÝnh kim ng¹ch xuÊt khÈu/®Çu ng­êi, n¨m 1996 Malaixia ®· ®¹t 3700 USD, Th¸i Lan ®¹t 930 USD vµ Philipin ®¹t 285 USD trong khi ®ã ViÖt Nam míi ®¹t 96 USD. N¨m 2000 Indolexia ®¹t 267 USD, Philipin 344 USD, Th¸i Lan 943 USD, Malaixia 3750 USD, Hµn Quèc 3961 USD, Xingapo 4167 USD, VIÖt Nam 150 USD/®Çu ng­êi. Thùc tÕ cho thÊy, nguy c¬ nµy xa h¬n lµ hiÖn thùc nÕu nh­ chóng ta kh«ng cã gi¶i ph¸p ®Ó t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn c¬ b¶n cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ cho xuÊt khÈu nãi riªng. Nh­ trªn ®· ph©n tÝch mét trong nh÷ng
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nguyªn nh©n chñ quan quan träng g©y ra hiÖn t­îng tèc ®é xuÊt khÈu ngµy mét chËm dÇn lµ do c¬ cÊu mÆt hµng Ýt cã sù thay ®æi c¨n b¶n. Trong thêi gian qua, viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu diÖn ra chñ yÕu nhê t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña bèn nhãm hµng : dÖt may, giÇy dÐp, s¶n phÈm gç tinh chÕ vµ ®iÖn tö (bao gåm c¶ linh kiÖn m¸y tÝnh ). Trong sè nµy chØ cã s¶n phÈm gç tinh chÕ lµ ®¹t hµm l­îng néi ®Þa cao c¸c nhãm hµng cßn l¹i chñ yÕu dùa vao ph­¬ng ph¸p gia c«ng hµm ­lîng néi ®Þa t­¬ng ®èi thÊp. Song mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn khi nh×n l¹i trong thêi gia qua c¬ cÊu nhãm, mÆt hµng xuÊt khÈu vÉn tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng dÇn tû träng hµng ®· qua chÕ biÕn, nhÊt lµ chÕ biÕn s©u. NÕu nh n¨m 1991, hµng nguyªn liÖu th« chiÕm trªn 92%th× nay chØ cßn 60% kim ng¹ch xuÊt khÈu. Hµng chÕ biÕn trong ®ã cã hµng chÕ t¹o n¨m 1991 chØ chiÕm kho¶ng 8% th× ®Õn n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 40%. Nhãm hµng n«ng l©m thuû-h¶i s¶n n¨m 91 chiÕm 53% ®Õn nay xuèng cßn 36,5%, nhãm hµng c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp n¨m 91 chiÕm 47%, n¨m 2000 ®· lªn tíi 63,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Nhãm hµng xuÊt khÈu ngµy cµng ®­îc më réng ®· cã 16 nhãm mÆt hµng hoµn toµn míi vµ kho¶ng 20 nhãm mÆt hµng lÇn ®Çu tiªn th©m nhËp vµo mét sè thÞ tr­êng. NÕu nh­ n¨m 1991 míi cã 4 nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ dÇu th«, thuû-h¶i s¶n, g¹o vµ dÖt may th× ®Õn n¨m 2000 ®· cã thªm 8 mÆt hµng chñ lùc míi lµ cµ phª, cao su, ®iÒu, giÇy dÐp, than ®¸, hµng ®iÖn tö, hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ rau qu¶. Tuy nhiªn tuú thuéc vµo diÔn biÕn cña thÞ tr­êng quèc tÕ møc ®ãng gãp cña mçi mÆt hµng chñ lùc trong tõng n¨m cã kh¸c nhau. NÕu hµng dÖt may, giÇy dÐp, thuû s¶n, cµ phª, h¹t ®iÒu ®ãng gãp lín vµo viÖc t¨ng tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña n¨m 97(26,6%) th× ®Çu n¨m ®Õn nay ®Õn l­ît dÇu th«, thuû s¶n, m¸y tÝnh ®iÖn tö, thñ c«ng mü nghÖ, rau qu¶ ®ãng vai trß tiªn phong trong viÖc t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ suÊt khÈu. Theo Tæng côc Thèng kª tû träng ®ãng gãp vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu trong mêi th¸ng qua cña dÇu th« lµ 51%; thuû s¶n lµ 16,3%; m¸y tÝnh ®iÖn tö lµ 7,3%. Mét ®iÒu n÷a ®¸ng ghi nhËn lµ tõ ®Çu n¨m ®Õn nay nhãm hµng n«ng s¶n cña ViÖt Nam (trõ g¹o) lu«n tá ra sung søc vÒ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ cã møc xuÊt khÈu ngµy mét t¨ng. Trong n¨m võa qua, c¶ n­íc xuÊt khÈu 74000 tÊn l¹c nh©n (t¨ng gÇn 47%); 214000 tÊn cao su (t¨ng 18,3%) ; 543000 tÊn cµ phª (t¨ng 65,4%) ®· v­ît kÕ hoach c¶ n¨m 8,5%; 34000 tÊn chÌ (t¨ng 36% so víi cïng kú n¨m ngo¸i). §Æc biÖt lÇn ®Çu tiªn kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n trong n¨m qua kh«ng nh÷ng v­ît ng­ìng mét tû mµ cßn ®¹t 1,16 tû USD t¨ng 49.45% so víi
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cïng kú n¨m tr­íc, v­ît 6% so víi kÕ ho¹ch n¨m. KÕt qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ t¸c tõ ®Çu n¨m ®Õn nay vÉn gi÷ ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kh¸. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng dÖt may trong m­êi th¸ng qua ®¹t trªn 1.516 tû USD ( t¨ng 4.4% so víi cïng kú n¨m tr­íc), giÇy dÐp ®¹t 1.163 tû USD t¨ng 5.2%, hµng thñ c«ng mü nghÖ ®¹t gÇn 200 triÖu USD t¨ng gÇn 49% vµ v­ît kÕ ho¹ch n¨m 10.6%, ®iÖn tö ®¹t 132 triÖu USD t¨ng 9%, m¸y vi tÝnh ®¹t 518 triÖu USD t¨ng 38.6% so víi cïng kú n¨m tr­íc. Theo «ng Lª §øc Gia-Phã vô Tr­ëng Vô tæ chøc Bé th­¬ng m¹i ba nhãm hµng nªu trªn cã tÇm quan träng nh­ ba ch©n kiÒng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu níc ta. ¤ng nhËn ®Þnh : “hµng n¨m do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau cã thÓ nhãm hµng nµy t¨ng nhãm hµng kia gi¶m nh­ng nÕu biÕt ph¸t huy ®Ó bï trõ cho nhau th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng”. NÕu nh­ trªn ph©n tÝch cho r»ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng cña hiÖn t­îng tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¶m dÇn lµ do c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ch­a cã nh÷ng thay ®æi trªn tÊt c¶ c¸c mÆt hµng mµ chñ yÕu nhê t¨ng nhanh kimh ng¹ch cña bèn nhãm hµng c¬ b¶n : dÖt may, giÇy dÐp, s¶n phÈm gç tinh chÕ vµ ®iÖn tö th× vÊn ®Ò thÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ lêi gi¶i cho c©u hái v× sao c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cã sù thay ®æi tÝch cùc mµ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vÉn tiÒm Èn nguy c¬ t¨ng tr­ëng chËm. HiÖn nay, n­íc ta ®· cã quan hÖ th­¬ng m¹i víi h¬n 60 n­íc vµ cã tho¶ thuËn ®èi xö tèi hËu quèc (MFN) víi 68 quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Sù tan r· cña khèi SEV dÉn tíi nh÷ng thay ®æi lín trong c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña n­íc ta thÓ hiÖn : Liªn X« (cò) vµ §«ng ¢u, ViÖt Nam chØ cßn chiÕm gÇn 2% kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 230 triÖu USD. Do ®ã, Ch©u ¸ trë thµnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh ë n­íc ta. Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cho thÞ tr­êng nµy t¨ng tõ 26,73% vµo n¨m 1989 lªn 43,29% vµo n¨m 1990 vµ n¨m 1991 t¨ng lªn tíi 76,73% vµ lu«n duy tr× trong kho¶ng 72-74% tõ ®ã ®Õn nay. Trong ®ã NhËt B¶n vµ ASEAN ®ãng vai trß lín ( NhËt B¶n chiÕm 15,8%; c¸c n­íc ASEAN chiÕm 21,3%). Nh×n chung, c¬ cÊu thi tr­êng xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng chuyÓn h­íng tÝch cùc. ë khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng do c¸c thÞ tr­êng trong khu vùc ®ang trªn ®µ kh«i phôc, søc mua t¨ng lªn mét sè mÆt hµng cña ViÖt Nam xuÊt khÈu t¨ng lªn ( ®iÖn tö, l­¬ng thùc, thùc phÈm…). Khu vùc ¢u- Mü hµng n¨m n­íc ta xuÊt siªu trªn 2000 triÖu USD. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ: hµng may mÆc, giÇy dÐp, thuû s¶n, cao su….
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Víi thÞ tr­êng T©y-Nam A-Ch©u Phi quan hÖ kinh tÕ-th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ khu vùc nµy ch­a ®­îc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, mÆc dï ta cã kh¶ n©ng xuÊt khÈu g¹o, chÌ. ®å ®iÖn tö, hµng may mÆc, giÇy dÐp… cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng ®©y lµ khu vùc cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó khai th¸c nÕu sö lý tèt vÊn ®Ò th«ng tin, x©y dùng lßng tin vµ sù tÝn nhiÖm. Bªn c¹nh n­íc ta lµ Trung Quèc, sù gia t¨ng cña Trung Quèc lµ mét h¹n chÕ g©y ¶nh h­ëng rÊt lín cho thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn kim ng¹ch xuÊt khÈu chÝnh sang Trung Quèc t¨ng tõ 340, 2 triÖu USD n¨m 1996 lªn 858,9 triÖu USD vµo n¨m 2000. Tû träng xuÊt khÈu sang EU nãi riªng vµ Ch©u ¢u nãi chung t¨ng dÇn trong nh÷ng n¨m qua. N¨m 1991, EU míi chiÕm 5 - 6% kim ng¹ch xuÊt khÈu th× ®Õn nay ®· t¨ng lªn 21,7%. Nh×n chung qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng suÊt khÈu ®· diÔn ra t­¬ng ®èi tèt trong thêi gian qua, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch suÊt khÈu sau khi mÊt ®i thÞ tr­êng truyÒn thèng. Tuy nhiªn, sù chuyÓn dÞch nµy ch­a ®­îc ®Þnh h­íng trªn tÇm nh×n dµi h¹n, chñ yÕu míi lµ sù thÝch øng víi thay ®æi ®ét biÕn cña t×nh h×nh vµ v× vËy ®· nhanh chãng béc lé nh÷ng ®iÓm yÕu. Tõ chç tr­íc ®©y phô thuéc chñ yÕu vµo bu«n b¸n víi héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ (SEV) xuÊt khÈu n­íc ta hiÖn nay l¹i phô thuéc lín vµo thÞ tr­êng Ch©u ¸. DÉn ®Õn c¬ cÊu thÞ tr­êng n­íc ta hiÖn nay vÉn thiªn lÖch, thËm chÝ trªn ph­¬ng diÖn nµo ®ã cßn thiªn lÖch h¬n c¶ tr­íc ®©y. ThÞ tr­êng n­íc ta míi chØ cã chiÒu réng mµ ch­a cã chiÒu s©u, hµng ho¸ vµ dÞch vô cña n­íc ta ch­a chiÕm ®­íc thÞ phÇn lín t¹i c¸c thÞ tr­êng ®· x©m nhËp ®­îc, thËm chÝ cßn bÞ mÊt chç ®øng trªn mét sè thÞ tr­êng. Mét h¹n chÕ n÷a lµ ë mét sè thÞ tr­êng cã dung l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ta ch­a cã mÆt, viÖc t×m kiÕm, më réng thÞ tr­êng cßn cã phÇn thô ®éng, ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. MÆt kh¸c, viÖc chËm trë l¹i víi thÞ tr­êng truyÒn thèng vµ më lèi ®Ó “ l¸ch ch©n” vµo c¸c thÞ tr­êng kh¸c trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÓ hiÖn sù bÊt cËp trong chÝnh s¸ch b¹n hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta. Nh­ vËy, mÆc dï chóng ta chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ nh­ng trªn thùc tÕ l¹i thiÕu nh÷ng chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p cô thÓ thóc ®Êy quan hÖ ®ã. Bªn c¹nh nh÷ng chuyÓn ®éng vÒ c¬ cÊu thÞ tr­êng, c¬ cÊu chñ thÓ tham gia ho¹t ®«ng xuÊt khÈu còng cã nh÷ng thay ®æi lín trong nh÷ng n¨m võa qua. C¬ chÕ xuÊt nhËp khÈu ®É ®­îc ®æi míi mét c¸ch c¬ b¶n, chuyÓn tõ c¬ chÕ nhµ
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc ®éc quyÒn ngo¹i th­¬ng sang c¬ chÕ më réng quyÒn xuÊt nhËp khÈu cho cacs ®Þa ph­¬ng, c¸c ngµnh vµ c¸c thµnh phÇ kinh tÕ; tõ c¬ chÕ hµnh chÝnh mÖnh lÖnh sang sù vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Ngµy 30/7/1999, chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 57/1999 ND-OP quy ®Þnh chi tiÕt vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia c«ng vµ mua b¸n hµng ho¸, ®¹i lý víi n­íc ngoµi. Nghi ®Þnh vµ xu h­íng thay ®æi c¬ chÕ trªn ®· xo¸ bá hoµn toµn chÕ ®é giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Tíi nay ®· cã 8.137 doanh nghiÖp ®¨ng ký m· sè doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¨ng h¬n 3 lÇn so víi thêi thêi gian tr­íc ngµy 1/9/1999, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp quèc doanh lµ 4.497, ngoµi quèc doanh lµ 3.640. Cïng víi sù thay ®æi c¬ cÊu mÆt hµng, c¬ cÊu thÞ tr­êng, th× sù thay ®æi c¬ cÊu chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®­îc xem lµ sù thay ®æi s©u réng nhÊt. §iÒu ®ã chøng tá nhµ n­íc ta ®· cã nh÷ng nhËn ®Þnh ban ®Çu ®óng ®¾n, nh÷ng chÝnh s¸ch ®­a ra dï ch­a ®­îc lµ hoµn chØnh th× còng ®· phÇn nµo phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn thùc tiÔn. KÕt qu¶ cña nh÷ng cè g¾ng ®ã lµ “ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng” nh­ phã vô tr­ëng vô tæ chøc Bé th­¬ng m¹i nhËn xÐt. Ngoµi viÖc ph¸t huy néi lùc cña c¸c doanh nghoiÖp trong n­íc, ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn cong cã phÇn ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp cãa vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ch­a kÓ kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu th« (trªn 2,75 tû USD), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng kh¸c cña khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi còng ®¹t trªn 2,7 tû USD, t¨ng 29,7% so víi kÕt qu¶ 10 th¸ng ®Çu n¨m 2000. Tùu chung l¹i, xuÊt khÈu ViÖt Nam trong thêi gian qua cã nh÷ng thay ®æi lín c¶ vÒ quy m«, tèc ®é, c¬ cÊu mÆt hµng, c¬ cÊu thÞ tr­êng vµ ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu chñ thÓ tham gia ho¹t ®«ng xuÊt khÈu. Nh÷ng chuyÓn biÕn nµy lµm thay ®æi côc diÖn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, gãp phÇn lín vµo thu nhËp quèc d©n, c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n, thay ®æi c¨n b¶n c¬ cÊu c«ng nghiÖp cña ®Êt n­íc thóc ®Èy sù h×nh thµnh c¬ cÊu copong nghiÖp ®a d¹ng cña ®Êt n­íc. Qua ®ã, ph¸t hiÖn nh÷ng ngµnh cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn lín, cã kh¶ n¨ng t¹o b­íc ®ét ph¸ vµ trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu ®Çu tÇu nh­ dÖt may, dÇy dÐp, ®iÖn tö vµ ®Æc biÖt lµ ngµnh khai th¸c vµ chÕ biÕn thuû s¶n. T×nh h×nh xuÊt khÈu thñy s¶n trong thêi gian qua Thuû s¶n lµ mét ngµnh kinh tÕ quan träng cña ViÖt Nam. Nã kh«ng nh÷ng ®ãng gãp vµo thu nhËp quèc d©n còng nh­ lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao mµ cßn lµ mét ngµnh gãp phÇn gi¶i quyÕt lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n, c¶i thiÖn bé mÆt cña n«ng th«n miÒn biÓn, lµm giÇu cho ®Êt n­íc.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. H¬n n÷a ngµnh thuû s¶n n­íc ta cßn cã tiÒm n¨ng rÊt lín, cÇn ph¶i ph¸t huy h¬n n÷a ®Ó t¨ng vai trß cña ngµnh thuû s¶n trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ë ViÖt Nam, nh­ chØ thÞ 20 CT/T¦ cña Bé chÝnh trÞ ®· nªu râ: “vïng biÓn, h¶i ®¶o vµ ven biÓn lµ ®Þa bµn chiÕn l­îc cã vÞ trÝ quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña n­íc ta, lµ thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng quan träng chä sù nghiÖp CNH, H§H” Do vËy chØ thÞ còng nªu: “Dùa trªn nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ lµm ®éng lùc võa thóc ®Èy nghiªn cøu, qu¶n lý khai th¸c tiÒm n¨ng biÓn cã hiÖu qu¶...” Cïng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu, kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1999 chiÕm 8,17% toµn quèc ®øng hµng thø t­ trong sè mÆt hµng thu nhiÒu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, trong thêi gian 10 n¨m qua ngµnh thuû s¶n cã møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ tæng s¶n l­îng kho¶ng 4%, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tõ 0 ®Õn 15% ®¹t 858,6 triÖu USD vµo n¨m 1999. Tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ con sè khëi ®Çu (theo nhËn xÐt cña «ng NguyÔn Träng Hång  Thø tr­ëng bé thuû s¶n) bëi v× ngµnh khai th¸c vµ chÕ biÕn thuû s¶n vÉn cßn lµ ngµnh tiÒm n¨ng ch­a ®­îc ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ®óng møc. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n ®ang kh¼ng ®Þnh vai trß chñ lùc trong xuÊt khÈu ë ViÖt Nam. HiÖn nay n­íc ta ®øng thø 29 trªn ThÕ giíi vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n, xuÊt khÈu sang 45 n­íc. Trong 12 n¨m qua, tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu b×nh qu©n lµ 20% /n¨m (tõ 90 triÖu USD n¨m 1988 n¨m 2001 dù kiÕn 1.2 tû USD) ­íc tÝnh gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n quý 1/2001 sÏ ®¹t 212 triÖu USD t¨ng 13,88% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. KÕt qu¶ cao nhÊt lµ trong hai n¨m 1999 2000 ®· ®­a hµng thuû s¶n lät vµo danh s¸ch n¨m hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt cña ViÖt Nam vµ lµ mét trong ba mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®¹t møc t¨ng tr­ëng trªn 10% vÒ gi¸ trÞ trong hai n¨m qua: n¨m 1999 t¨ng 10,59% so víi n¨m 1998, n¨m 2000 t¨ng 13,08% so víi n¨m 1999. NÕu tÝnh c¶ giai ®o¹n 11 n¨m 1990 ®Õn 2000 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n t¨ng gÊp 4,06 lÇn so víi n¨m 1990. VÒ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu trong hai n¨m 1999 vµ 2000 nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu chÝnh lµ: ®¬n vÞ lµ %. MÆt hµng 1999 2000 Hµng kh« 7 5 C¸ ®«ng l¹nh 10 8 T«m ®«ng l¹nh 59 35
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NhuyÔn thÓ ®«ng l¹nh 11 9 C¸c lo¹i kh¸c 13 43 Nh×n vµo sè liÖu trªn th× trong hai n¨m 1999 vµ 2000 c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña thuû s¶n ®­îc më réng nh­ng vÉn träng ®iÓm lµ hµng t«m ®«ng l¹nh chiÕm 39%. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 8/2000, s¶n l­îng khai th¸c thuû s¶n ®¹t 911233 tÊn t¨ng 110,47% so víi cïng kú n¨m 1999. Mét sè loµi tr­íc ®©y dïng chÕ biÕn bét c¸ hoÆc ph¬i kh« råi tiªu dïng néi ®Þa nh­ c¸ bß, c¸ c¬m...nay còng tËn dông ®Ó chÕ biÕn xuÊt khÈu . Ph­¬ng thøc nu«i trång còng ®­îc chuyÓn ®æi : møc ®é th©m canh c¸o n©ng s¶n l­îng khai th¸c lªn tíi 442.888 tÊn kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n t¨ng nhanh nh­ vËy lµ do c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ nguyªn nh©n chñ quan; ®ã lµ “ thiªn thêi ®Þa lîi “, nhu cÇu thuû s¶n trªn thÕ giíi t¨ng m¹nh ®Æc biÖt lµ víi mÆt hµng chÕ biÕn gi¸ trÞ gia t¨ng vµ gi¸ trÞ cao hµng thuû s¶n ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n so víi nh÷ng n¨m tr­íc. Do ®ã, doanh nghiÖp ®­a tû träng hµng gi¸ trÞ gia t¨ng tõ 19,7% n¨m 2000, lªn kho¶ng 30% trong n¨m nay. MÆt kh¸c gi¸ trÞ xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng thuû s¶n chñ lùc cña ViÖt Nam t¨ng lªn ®¸ng kÓ : riªng gi¸ trÞ kim ngh¹ch xuÊt khÈu t«m c¸c lo¹i trong n¨m 2000 ®¹t 428 triÖu USD so víi 282 triÖu USD cña n¨m 1999. KÕt qu¶ trªn lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña viÖc chñ ®éng t×m kh¸ch hµng, lÊy xuÊt khÈu lµm träng t©m cña ngµnh thuû s¶n. Cïng víi chÝnh s¸ch hç trî cña ChÝnh Phñ vÒ thuÕ, tÝn dông, ®Çu t­... c¸c doanh ngiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n ®· ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ tÝch cùc më réng thÞ tr­êng. ViÖt Nam hiÖn n»m trong danh s¸ch mét xuÊt khÈu vµo liªn minh ch©u ¢u (EU) vµ cã 40 c¬ së n­íc ta cã m· sè cho thÞ tr­êng nµy. §©y chÝnh lµ bµn ®¹p quan träng cho xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta sang Mü còng t¨ng lªn tõ 39 triÖu n¨m 1998 lªn tíi 80 triÖu n¨m 1999 vµ 129 triÖu n¨m 2000. ¦íc tÝnh tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng nµy trong c¶ n¨m 2001 sÏ ®¹t 250 triÖu vµ Mü lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu thuû s¶n lín thø hai cña ViÖt Nam. VÒ c¬ cÊu chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ñ ®iÒu kiÖn
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU, cã thÓ liÖt kª ra mét sè doanh nghiÖp nh­ An Giang fisery import-export company, work shop No 1- AGIFISH Ngoc Ha company Ltd. Food processing and trading... ®Æc biÖt lµ ngµy 14-7-1999 Chñ tÞch n­íc ký quyÕt ®Þnh 287/KT/CTN ®· phong tÆng danh hiÖu anh hïng lao ®éng víi thµnh tÝch ®Æc biÖt xuÊt s¾c trong thêi kú ®æi míi cho xÝ nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu CÇn Th¬ (Cafatex). §©y lµ xÝ nghiÖp ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng to lín trong viÖc x¸c ®Þnh ®óng thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng ®Ó c©n ®èi c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu, t×m ®­îc sù tin cËy hîp t¸c quý b¸u cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. MÆt kh¸c Cafatex lµ ®¬n vÞ ®i ®Çu trong viÖc t×m kiÕm nguyªn liÖu cho chÕ biÕn. C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n An Giang còng lµ mét doanh nghiÖp cã nhiÒu ®ãng gãp trong kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n c¶ n­íc nhiÒu n¨m liÒn lµ ®¬n vÞ dÉn ®Çu ngµnh thuû s¶n vµ lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ®øng ®Çu tØnh An Giang vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. Trong 11 n¨m 1990 vµ 2000 tæng doanh thu cña doanh nghiÖp t¨ng 11 lÇn nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 7,45 tû. Lµ mét trong 18 doanh nghiÖp ®Çu tiªn ®­îc céng ®ång ch©u ¢u ®­a vµo danh s¸ch nhãm mét c¸c doanh nghiÖp ®­îc phÐp xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EU. VI. C¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu . 1. ChÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i ®èi víi hµng xuÊt khÈu . ThuÕ lµ mét c«ng cô Nhµ n­íc dïng ®Ó ®¸nh vµo c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô. T¸c ®éng cña thuÕ tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ t¸c ®éng xu«i chiÒu, khi thuÕ thÊp kÝch thÝch xuÊt khÈu (thuÕ ­u ®·i). PhÇn lín c¸c n­íc hiÖn nay cã xu h­íng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nªn viÖc ®¸nh thuÕ vµo hµng ho¸ xuÊt khÈu hay ®Çu vµo dïng ®Ó xuÊt khÈu ®Òu ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nhÊt ®Þnh. §Æc biÖt lµ ë ViÖt Nam khi mµ thiÕu ngo¹i tÖ ®Ó nhËp c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn kü thuËt th× nh÷ng chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu ®­îc c¸c nhµ lËp chÝnh s¸ch c©n nh¾c rÊt kü sao cho cã lîi nhÊt cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Cô thÓ lµ : §iÒu 3 cña luËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt(TT§B) quy ®Þnh ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ TT§B lµ hµng ho¸ quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 ®iÒu 1 luËt thuÕ TT§B khi c¬ së s¶n xuÊt gia c«ng trùc tiÕp xuÊt khÈu hoÆc b¸n, uû th¸c cho c¸c c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu .
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
16=>1