CÔN TRÙNG HẠI LÚA -
BỌ XÍT ĐEN
(Tên khoa học: Scotinophora lủida Burm Scotinophora coarctata)
Thuộc Họ: Podopidae Bộ: Hemiptera
Đặc điểm hình thái:
- Trứng hình cốc, mới đẻ màu xanh nhạt, sau có màu nâu đỏ hoặc nâu
xẫm. Trứng đẻ thành ổ, xếp hai hàng.
- Bọ xít đen mới nở hình hơi tròn, mắt kép màu đỏ, thân màu đỏ nâu,
không cánh, đẫy sức màu tro nâu.
- Con trưởng thành màu nâu đen, con cái có thân dài hơn con đực. Thân
có hình bầu dục, lưng và bụng nhô ra như nhau. Phiến mai dài tới cuối
bụng nhưng bề ngang không che hết bụng. Phiến giữa và phiến cạnh
của đầu dài bằng nhau. Góc trước mảnh lưng ngực mọc ngang ra một
gai không dài, không nhọn. Góc cạnh mảnh lưng ngực trước có một
mấu lồi ngắn, không nhọn. Mắt đơn màu đỏ nhạt. Bàn chân và râu màu
nâu tro.
Đặc điểm sinh học, sinh thái và gây hại:
Vòng đời của bọ xít đen khoảng 40-60 ngày
+ Giai đoạn trứng: 3-8 ngày (mùa đồng 14-21 ngày).
+ Giai đoạn bọ xít non: 35-53 ngày.
+ Giai đoạn trưởng thành: sống hơn 10 tháng.
Bọ xít trưởng thành hoạt động giao phối phần lớn vào 6-7 giờ chiều,
mỗi con cái giao phối 4-5 lần, sau giao phối khoảng 1 tuần thì đẻ trứng.
Một con cái có thể đẻ 10-600 trứng (trung bình trên dưới 190 trứng).
Bọ xít trưởng thành đẻ trứng trên bẹ lá cách mặt đất 10 xm trở xuống,
có khi đẻ ở chóp lá lúa hoặc trên cỏ dại. Trứng đẻ thành 2 hàng. Bọ xít
non mới nở sống tập trung quanh vỏ trứng, đến tuổi 2 thì phân tán, nấp
dưới khóm lúa để hút nhựa cây. Từ sau tuổi 3 trở đi thì hoạt động giống
trưởng thành.
Điều kiện phát sinh của bọ xít đen là vào mùa xuân, mùa hè và mùa hu.
Bọ xít đen thích ứng với nhiều giống lúa và có khả năng chống chịu tốt
với điều kiện bất thuận. Ruộng cấy sớm, lốp, nhiều cỏ dại bọ xít đen
thường phát sinh gây hại nặng. Ruộng lúa nước bị hại nặng hơn lúa
cạn. Lúa giai đoạn trỗ bông bị hại nặng, đặc biệt là khi ruông không bổ
sung thêm nước trong quá trình chín.
Cả bọ xít non và bọ xít trưởng thành đều chích hút nhựa lá, thân, đòng
lúa. Cây lúa bị hại nặng toàn thân khô héo và chết từng khóm. Cây lúa
ở thời kỳ trỗ bị bọ xít phá hại thì bông bị lép hoặc bạc trắng.
Bọ xít đen hại lúa
Phòng trừ:
● Phát hiện sớm, diệt các ổ trứng mới nở bằng cách điều chỉnh mực
nước trong ruộng, vợt bắt con trưởng thành.
● Cấy các giống lúa ngắn ngày, chín sớm cũng làm giảm lứa bọ xít trên
ruộng.
● Sử dụng các loại thuốc hóa học lưu dẫn, có vị độc, tiếp xúc như
Ofatox 400EC, Fastac 5EC, Padan 95 SP; Cyperan 5EC/10EC hoặc
25EC; Bassan 50EC; Sumicidin 10 hoặc 20EC...