Ch(cid:1133)(cid:1131)ng VIII: M(cid:1244)T S(cid:1236) PH(cid:1256) GIA DÙNG TRONG S(cid:1130)N

Ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng trong (cid:255)(cid:1131)n pha ch(cid:1219) s(cid:1131)n vì m(cid:1245)t s(cid:1237) lý do nh(cid:1133) sau: d(cid:1223) s(cid:1191)n xu(cid:1193)t, c(cid:1191)i thi(cid:1227)n tính l(cid:1133)u bi(cid:1219)n và vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng s(cid:1131)n, giúp cho quá trình t(cid:1189)o màng. Chúng còn c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1245) b(cid:1221)n lâu c(cid:1259)a s(cid:1131)n. Vì v(cid:1201)y ph(cid:1257) gia có vai trò nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1231)nh trong màng (cid:1133)(cid:1247)t ho(cid:1211)c trong màng khô. D(cid:1133)(cid:1247)i (cid:255)ây là m(cid:1245)t s(cid:1237) ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng trong quá trình chu(cid:1197)n b(cid:1231) s(cid:1131)n, quá trình t(cid:1189)o màng và c(cid:1191)i thi(cid:1227)n tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a màng khô c(cid:458)ng nh(cid:1133) (cid:255)(cid:1245)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a s(cid:1131)n khi b(cid:1191)o qu(cid:1191)n.

• S(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n: -

- ch(cid:1237)ng t(cid:1189)o b(cid:1233)t: các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1223) ng(cid:259)n ng(cid:1263)a s(cid:1269) t(cid:1189)o b(cid:1233)t trong khi gia công s(cid:1131)n tác nhân phân tán: c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1269) phân tán và s(cid:1269)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu trong s(cid:1131)n.

- Tác nhân th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t: các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1205)m c(cid:1191)i thi(cid:1227)n tính th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu và vì v(cid:1201)y c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a h(cid:1227) phân tán.

- Tác nhân thixotropy: các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n l(cid:1133)u bi(cid:1219)n nh(cid:1205)m m(cid:1257)c (cid:255)ích t(cid:1189)o ra (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c màng s(cid:1131)n có (cid:255)(cid:1245) dày l(cid:1247)n mà không c(cid:1195)n t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t quá cao. (cid:264)i(cid:1221)u này (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o s(cid:1269) nghi(cid:1221)n b(cid:1245)t màu t(cid:1237)t trong quá trình s(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n

• (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh s(cid:1131)n và duy trì ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng: - tác nhân ch(cid:1237)ng sa l(cid:1203)ng: các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n l(cid:1133)u bi(cid:1219)n nh(cid:1205)m ng(cid:259)n ch(cid:1201)n s(cid:1269) sa l(cid:1203)ng c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu n(cid:1211)ng khi b(cid:1191)o qu(cid:1191)n trong thùng. - Các ch(cid:1193)t ch(cid:1237)ng vi khu(cid:1197)n và n(cid:1193)m m(cid:1237)c: ch(cid:1237)ng s(cid:1269) phân hu(cid:1273) s(cid:1131)n trong thùng ch(cid:1261)a b(cid:1251)i vi khu(cid:1197)n và n(cid:1193)m m(cid:1237)c.

- Tác nhân ch(cid:1237)ng t(cid:1189)o khí: các ch(cid:1193)t (cid:1261)c ch(cid:1219) ho(cid:1211)c ch(cid:1193)t hút (cid:1197)m dùng (cid:255)(cid:1223)(cid:3)(cid:1261)c ch(cid:1219) (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1189)y c(cid:1259)a k(cid:1217)m ho(cid:1211)c hút (cid:1197)m (cid:255)(cid:1223) tránh ph(cid:1191)n (cid:1261)ng gi(cid:1267)a k(cid:1217)m v(cid:1247)i n(cid:1133)(cid:1247)c và acid làm sinh khí H2 trong các s(cid:1131)n có hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng k(cid:1217)m cao.

• (cid:1132)ïng d(cid:1257)ng s(cid:1131)n, t(cid:1189)o màng và các tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a màng (cid:1133)(cid:1247)t: -

tác nhân ch(cid:1191)y và t(cid:1189)o (cid:255)(cid:1245) b(cid:1205)ng ph(cid:1207)ng: các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1223) lo(cid:1189)i b(cid:1235) d(cid:1193)u c(cid:1259)a ch(cid:1241)i quét, v(cid:1235) cam (orange peel) và các hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng không bình th(cid:1133)(cid:1249)ng khácc c(cid:1259)a màng.

- Tác nhân (cid:255)ông t(cid:1257): các ch(cid:1193)t hoá d(cid:1215)o nh(cid:1205)m làm gi(cid:1191)m Tg c(cid:1259)a Polymer (cid:255)(cid:1223) cho phép các h(cid:1189)t phân tán liên k(cid:1219)t (k(cid:1219)t dính) và t(cid:1189)o màng trong s(cid:1131)n phân tán. (ngh(cid:429)a là làm cho Polymer (cid:1251) tr(cid:1189)ng thái ch(cid:1191)y (cid:1251) nhi(cid:1227)t (cid:255)(cid:1245) th(cid:1193)p (cid:255)(cid:1223) liên k(cid:1219)t các h(cid:1189)t phân tán l(cid:1189)i v(cid:1247)i nhau). - Ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (defoamers): các ch(cid:1193)t c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t có tác d(cid:1257)ng phá hu(cid:1273) các b(cid:1233)t khí xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n trong màng s(cid:1131)n (cid:1133)(cid:1247)t. - Ch(cid:1193)t (cid:1261)c ch(cid:1219) t(cid:1189)o g(cid:1229) (Flash rusting inhibitors): (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thêm vào các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n water - borne (cid:255)(cid:1223) ng(cid:259)n ch(cid:1211)n s(cid:1269) (cid:259)n mòn v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n.

• các tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a màng s(cid:1131)n khô: -

các ch(cid:1193)t h(cid:1193)p th(cid:1257) UV (UV absorbers): là các ch(cid:1193)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh ánh sáng và ch(cid:1193)t ch(cid:1237)ng Oxy hoá h(cid:1193)p th(cid:1257) n(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1269)c tím và chuy(cid:1223)n nó sang d(cid:1189)ng nhi(cid:1227)t ho(cid:1211)c các g(cid:1237)c kém ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng (cid:255)(cid:1223) ng(cid:259)n ch(cid:1211)n s(cid:1269) phá hu(cid:1273) ch(cid:1193)t k(cid:1219)t dính.

75

- Ph(cid:1257) gia ch(cid:1237)ng n(cid:1241)i và ch(cid:1237)ng l(cid:1203)ng (floating and flooding additives): là các ch(cid:1193)t thixotropy nh(cid:1205)m làm gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các c(cid:1193)u t(cid:1265) trong màng s(cid:1131)n (cid:1133)(cid:1247)t và ng(cid:259)n ch(cid:1211)n s(cid:1269) n(cid:1241)i c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu và s(cid:1269) tách màu.

- Ch(cid:1193)t làm ch(cid:1201)m cháy (fire retardants): các ph(cid:1257) gia làm cho s(cid:1131)n n(cid:1251) ra khi ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i ngu(cid:1239)n nhi(cid:1227)t (flame), chuy(cid:1223)n t(cid:1263) d(cid:1189)ng màng sang d(cid:1189)ng b(cid:1233)t c(cid:1261)ng, dày. - Tácc nhân làm m(cid:1221)m d(cid:1215)o (toughening agents): làm gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) c(cid:1261)ng c(cid:1259)a s(cid:1131)n khi nh(cid:1269)a hoá chúng. Các ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1247)i hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng th(cid:1193)p, có lo(cid:1189)i ch(cid:1229) s(cid:1265) d(cid:1257)ng v(cid:1247)i hàm

l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) h(cid:1131)n 1% t(cid:1241)ng kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng theo (cid:255)(cid:1131)n. I. Ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t: 1. Gi(cid:1247)i thi(cid:1227)u: trong nhi(cid:1221)u quá trình gia công, các ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t r(cid:1193)t c(cid:1195)n thi(cid:1219)t (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o ra các hi(cid:1227)u qu(cid:1191) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t. Ví d(cid:1257) s(cid:1269) nh(cid:1259) hoá các h(cid:1189)t nh(cid:1269)a (cid:1133)a n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o s(cid:1131)n aqua c(cid:1195)n ph(cid:1191)i có các tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t và tác nhân th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t. S(cid:1131)n aqua c(cid:458)ng ph(cid:1191)i ch(cid:1261)a b(cid:1245)t màu th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và các ph(cid:1257) gia phân tán c(cid:458)ng nh(cid:1133) các tác nhân ki(cid:1223)m soát ch(cid:1191)y.

M(cid:1245)t (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng c(cid:1259)a tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t là chúng có xu h(cid:1133)(cid:1247)ng t(cid:1201)p trung t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia nh(cid:1133) không khí/ n(cid:1133)(cid:1247)c, t(cid:1189)i (cid:255)ó chúng t(cid:1269) (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng và vi(cid:1227)c t(cid:1269) (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng này ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào kh(cid:1191) n(cid:259)ng hoà tan và c(cid:1193)u trúc hoá h(cid:1233)c c(cid:1259)a chúng. M(cid:1245)t (cid:1133)u (cid:255)i(cid:1223)m v(cid:1221) s(cid:1269) có m(cid:1211)t c(cid:1259)a tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t trong s(cid:1131)n n(cid:1133)(cid:1247)c là chúng có kh(cid:1191) n(cid:259)ng làm gi(cid:1191)m s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a h(cid:1227) th(cid:1237)ng. Tuy nhiên l(cid:1189)i có (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng ph(cid:1257) không mong mu(cid:1237)n là các tác nhân này c(cid:458)ng gi(cid:1267) không khí và tr(cid:1245)n l(cid:1199)n vào s(cid:1131)n trong quá trình s(cid:1191)n xu(cid:1193)t và s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:1251) d(cid:1189)ng (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh. II. B(cid:1233)t là gì?:

B(cid:1233)t có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a là khí (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng l(cid:1235)ng. N(cid:1221)u m(cid:1245)t dòng khí (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào m(cid:1245)t ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng, các bong bóng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra có d(cid:1189)ng hình c(cid:1195)u. N(cid:1219)u ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng là tinh khi(cid:1219)t, t(cid:1261)c là không có tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t thì các bong bóng s(cid:1217) di chuy(cid:1223)n ra b(cid:1223) m(cid:1211)t và v(cid:1253) ra. Khí t(cid:1263) bong bóng s(cid:1217) b(cid:1231) tiêu tan và ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng bao b(cid:1233)c bong bóng s(cid:1217) ch(cid:1191)y l(cid:1189)i v(cid:1247)i nhau.

Trong các ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng có ch(cid:1261)a tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t, các bong bóng hình c(cid:1195)u t(cid:1189)o b(cid:1233)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh. M(cid:1211)c dù cácc bong bóng (cid:255)i (cid:255)(cid:1219)n b(cid:1221) m(cid:1211)t ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i không khí nh(cid:1133)ng chúng (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c bao b(cid:1233)c b(cid:1251)i tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t và t(cid:1189)o thành l(cid:1247)p màng b(cid:1221) m(cid:1211)t g(cid:1233)i là l(cid:1247)p m(cid:1235)ng (lamella). B(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí c(cid:458)ng ch(cid:1261)a màng b(cid:1221) m(cid:1211)t, màng này t(cid:1189)o thành m(cid:1245)t m(cid:1189)ng l(cid:1133)(cid:1247)i (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh khi các bong bóng t(cid:1201)p trung dày (cid:255)(cid:1211)c trên b(cid:1221) m(cid:1211)t.

Trong s(cid:1131)n các b(cid:1233)t d(cid:1189)ng c(cid:1195)u có chi(cid:1221)u dày các phi(cid:1219)n lên (cid:255)(cid:1219)n nhi(cid:1221)u (m. các phi(cid:1219)n bao quang các bong bóng hình thành m(cid:1245)t (cid:255)ám b(cid:1233)t. S(cid:1269)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a b(cid:1233)t do nhi(cid:1221)u y(cid:1219)u t(cid:1237) nh(cid:1133): chi(cid:1221)u dày c(cid:1259)a các phi(cid:1219)n (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh, ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng không th(cid:1223) ch(cid:1191)y ra và m(cid:1193)t (cid:255)i nhanh chóng. S(cid:1269) phá hu(cid:1273) b(cid:1233)t c(cid:458)ng b(cid:1231) ng(cid:259)n ch(cid:1211)n do l(cid:1269)c (cid:255)(cid:1197)y t(cid:1229)nh (cid:255)i(cid:1227)n gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1231) ion hoá n(cid:1205)m trong các phi(cid:1219)n. M(cid:1245)t lý do n(cid:1267)a góp ph(cid:1195)n làm cho b(cid:1233)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh là tính (cid:255)àn h(cid:1239)i Gibbs c(cid:1259)a các phi(cid:1219)n. Hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này x(cid:1191)y ra do s(cid:1269) kéo c(cid:259)ng màng m(cid:1235)ng trong (cid:255)ó có hoà tan các ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t.

Khi hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này x(cid:1191)y ra, b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a phi(cid:1219)n b(cid:1231) gi(cid:1191)n r(cid:1245)ng ra làm cho n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1231) gi(cid:1191)m c(cid:1257)c b(cid:1245), (cid:255)i(cid:1221)u này l(cid:1189)i làm t(cid:259)ng s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t. Do (cid:255)ó (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1235) nh(cid:1193)t có th(cid:1223) có các màng (cid:255)ã b(cid:1231) kéo c(cid:259)ng s(cid:1217) kéo l(cid:1199)n nhau (pulls together) gi(cid:1237)ng nh(cid:1133) m(cid:1245)t l(cid:1247)p da (cid:255)àn h(cid:1239)i.

B(cid:1233)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra trong khi s(cid:1191)n xu(cid:1193)t ho(cid:1211)c (cid:1261)ng d(cid:1257)ng các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n aqua và m(cid:1269)c. (cid:264)ám b(cid:1233)t t(cid:1189)o ra trong giai (cid:255)o(cid:1189)n tr(cid:1245)n và phân tán cúa quá trình s(cid:1191)n xu(cid:1193)t ho(cid:1211)c khi (cid:255)óng thùng có th(cid:1223) kéo dài th(cid:1249)i gian s(cid:1191)n xu(cid:1193)t và làm gi(cid:1191)m th(cid:1223) tích hi(cid:1227)u d(cid:1257)ng c(cid:1259)a h(cid:1227) th(cid:1237)ng (do b(cid:1233)t t(cid:1189)o ra làm t(cid:259)ng th(cid:1223) tích). Trong quá trình s(cid:1265) d(cid:1257)ng b(cid:1233)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1201)p trung (cid:1251) b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí s(cid:1217) t(cid:1189)o ra các khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t th(cid:1133)(cid:1249)ng g(cid:1211)p khi màng s(cid:1131)n khô.

76

Lý thy(cid:1219)t m(cid:1247)i v(cid:1221) b(cid:1233)t nêu lên s(cid:1269) khác nhau gi(cid:1267)a s(cid:1269) kh(cid:1265) màng b(cid:1233)t và s(cid:1269) kh(cid:1265) màng khí. Các ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t phá hu(cid:1273) tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p các b(cid:1233)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí, còn ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a các ch(cid:1193)t kh(cid:1265) khí trong khi và sau khi s(cid:1131)n thành màng là làm t(cid:259)ng v(cid:1201)n t(cid:1237)c n(cid:1241)i lên b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a các b(cid:1233)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c nh(cid:1235) (microfoam). 2. ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng nh(cid:1133) th(cid:1219) nào:

(cid:264)(cid:1223) kh(cid:1265) b(cid:1233)t có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) thì ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t ph(cid:1191)i có hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1195)n thi(cid:1219)t nào (cid:255)ó trong h(cid:1227) s(cid:1131)n (t(cid:1261)c là ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1189)t n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) t(cid:1247)i h(cid:1189)n). Lúc (cid:255)ó nó m(cid:1247)i có th(cid:1223) th(cid:1203)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1233)t (cid:1251) trên. (cid:264)(cid:1223) làm (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)i(cid:1221)u này ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t ph(cid:1191)i hoà tan gi(cid:1247)i h(cid:1189)n trong s(cid:1131)n và di chuy(cid:1223)n t(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí. T(cid:1193)t nhiên ph(cid:1191)i không có hi(cid:1227)u (cid:1261)ng ph(cid:1257) không mong mu(cid:1237)n nghiêm tr(cid:1233)ng nào x(cid:1191)y ra nh(cid:1133) t(cid:1189)o thành các crater khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t.

(cid:264)(cid:1223) phá hu(cid:1273) b(cid:1233)t, ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nh(cid:458) hoá thành các gi(cid:1233)t nh(cid:1235) trong s(cid:1131)n ph(cid:1191)i liên k(cid:1219)t v(cid:1247)i các l(cid:1247)p b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh và th(cid:1193)m vào bên trong phi(cid:1219)n b(cid:1233)t. Ti(cid:1219)p theo ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t ph(cid:1191)i dàn tr(cid:1191)i ra (ph(cid:1259)) nhanh chóng trên toàn b(cid:1245) l(cid:1247)p tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1231) phá v(cid:1251). K(cid:1219)t qu(cid:1191) làm cho tính (cid:255)àn h(cid:1239)i c(cid:1259)a màng b(cid:1231) y(cid:1219)u (cid:255)i và các phi(cid:1219)n b(cid:1231) phá. Ho(cid:1189)t tính ph(cid:1259) cao và s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1193)p là 2 y(cid:1219)u t(cid:1237) quan tr(cid:1233)ng (cid:255)(cid:1223) (cid:255)ánh giá ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1255)ng c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t.

Ho(cid:1189)t tính kh(cid:1265) b(cid:1233)t có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:259)ng c(cid:1133)(cid:1249)ng khi (cid:255)(cid:1133)a thêm vào h(cid:1227) các ch(cid:1193)t k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c (cid:1251) d(cid:1189)ng phân tán v(cid:1247)i m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) phân tán thành các h(cid:1189)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c r(cid:1193)t nh(cid:1235) nh(cid:1133) silica. Hi(cid:1227)u (cid:1261)ng này có th(cid:1223) gi(cid:1191)i thích nh(cid:1133) là quá trình kh(cid:1265) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t do các h(cid:1189)t r(cid:1203)n k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c th(cid:1193)m vào màng tác nhân b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1259)a phi(cid:1219)n làm t(cid:1189)o ra các vùng không (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1257)c b(cid:1245), t(cid:1263) (cid:255)ó làm cho phi(cid:1219)n b(cid:1231) rách ra. 3. các lo(cid:1189)i ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t trong s(cid:1131)n aqua và m(cid:1269)c:

Có 2 lo(cid:1189)i ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng r(cid:1245)ng r(cid:1191)i (cid:255)ó là trên c(cid:1131) s(cid:1251) hydrocácbon d(cid:1195)u m(cid:1235) và silicon. Các d(cid:1197)n xu(cid:1193)t d(cid:1195)u m(cid:1235) béo và th(cid:1131)m (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng nh(cid:1133) là ch(cid:1193)t ph(cid:1259) trong (cid:255)(cid:1131)n pha ch(cid:1219) ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t. Tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:255)ây các d(cid:1195)u th(cid:1131)m (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng r(cid:1245)ng r(cid:1191)i tuy nhiên hi(cid:1227)n t(cid:1189)i do m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) (cid:255)(cid:1245)c h(cid:1189)i c(cid:1259)a chúng l(cid:1131)n nên ít s(cid:1265) d(cid:1257)ng. Các d(cid:1195)u béo ít (cid:255)(cid:1245)c h(cid:1131)n nh(cid:1133)ng do chúng ít t(cid:1133)(cid:1131)ng thích v(cid:1247)i môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng aqua nên làm gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) bóng c(cid:1259)a các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n có (cid:255)(cid:1245) bóng trung bình và cao.

Trong nhi(cid:1221)u l(cid:429)nh v(cid:1269)c công nghi(cid:1227)p, d(cid:1195)u silicon nguyên ch(cid:1193)t có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) cao, nh(cid:1133)ng vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng chúng trong s(cid:1131)n th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)em (cid:255)(cid:1219)n nhi(cid:1221)u khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1133) crawling và cratering (s(cid:1269) bò và các h(cid:1237)). (cid:264)(cid:1223) t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245) t(cid:1133)(cid:1131)ng thích, ng(cid:1133)(cid:1249)i ta ti(cid:1219)n hành bi(cid:1219)n tính polysilosan b(cid:1205)ng các polyether k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này t(cid:1189)o ra ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t có ho(cid:1189)t tính ph(cid:1259) r(cid:1193)t cao trong khi v(cid:1199)n th(cid:1223) hi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính t(cid:1133)(cid:1131)ng thích v(cid:1247)i nhi(cid:1221)u h(cid:1227) th(cid:1237)ng mang (dung môi). Ngoài ra lo(cid:1189)i ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t này không gây (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng x(cid:1193)u (cid:255)(cid:1219)n (cid:255)(cid:1245) bóng ho(cid:1211)c vi(cid:1227)c xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1245) bóng. (cid:264)(cid:1223) c(cid:1191)i thi(cid:1227)n khuy(cid:1219)t (cid:255)i(cid:1223)m ng(cid:1133)(cid:1249)i ta ti(cid:1219)n hành (cid:255)(cid:1133)a các (cid:255)o(cid:1189)n polyether k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c vào polysilosan (b(cid:1205)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp ghép)

Kh(cid:1237)i silosan c(cid:1191)i thi(cid:1227)n ho(cid:1189)t tính b(cid:1221) m(cid:1211)t trong khi (cid:255)ó (cid:255)(cid:1245) t(cid:1133)(cid:1131)ng thích (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1247)i kh(cid:1237)i Polyether. Hoá tính c(cid:1259)a môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kh(cid:1265) b(cid:1233)t quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh hoá tính c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (t(cid:1261)c là tu(cid:484) thu(cid:1245)c vào hoá tính c(cid:1259)a môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng mà ch(cid:1233)n ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t thích h(cid:1255)p). r(cid:1193)t khó (cid:255)(cid:1223) gi(cid:1191)i thích r(cid:1235) ràng m(cid:1237)i quan h(cid:1227) gi(cid:1267)a c(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t và s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)a chúng do s(cid:1269) ph(cid:1261)c t(cid:1189)p c(cid:1259)a h(cid:1241)n h(cid:1255)p aqua (công th(cid:1261)c pha ch(cid:1219) aqua). Do có s(cid:1269) khác nhau r(cid:1193)t l(cid:1247)n v(cid:1221) yêu c(cid:1195)u (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các (cid:255)(cid:1131)n khác nhau cho nên không th(cid:1223) có gi(cid:1191)i pháp chung cho v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) b(cid:1233)t.

4. (cid:264)(cid:1133)a các ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t vào h(cid:1227) s(cid:1131)n nh(cid:1133) th(cid:1219) nào:

77

C(cid:1195)n ph(cid:1191)i hi(cid:1223)u r(cid:1205)ng hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng và hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t trong s(cid:1131)n nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào công th(cid:1261)c s(cid:1191)n xuât ((cid:255)(cid:1131)n), (cid:255)(cid:1211)c bio(cid:1227)t là lo(cid:1189)i Polymer, kho(cid:1191)ng pH, (cid:255)(cid:1245) màu c(cid:458)ng nh(cid:1133) c(cid:1193)u trúc hoá h(cid:1233)c c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng. Quy trình s(cid:1191)n xu(cid:1193)t và (cid:1261)ng d(cid:1257)ng c(cid:458)ng (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n lo(cid:1189)i và l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t c(cid:1195)n thi(cid:1219)t.

Khi (cid:255)(cid:1133)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t vào h(cid:1227) s(cid:1131)n c(cid:1195)n ph(cid:1191)i phân bi(cid:1227)t nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (chu(cid:1197)n b(cid:1231)(cid:3)(cid:1251) d(cid:1189)ng nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng) và ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t 100%. (cid:1130)í d(cid:1189)ng nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng khi (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1227) s(cid:1217) ít g(cid:1211)p r(cid:1203)c r(cid:1237)i h(cid:1131)n ((cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n h(cid:1131)n) do kích th(cid:1133)(cid:1247)c lý t(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1223) các h(cid:1189)t ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t có tác d(cid:1257)ng t(cid:1237)i (cid:1133)u (cid:255)ã có s(cid:1207)n trong nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng r(cid:1239)i.

N(cid:1219)u c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1245) tinh khi(cid:1219)t có th(cid:1223) dùng nh(cid:458) t(cid:1133)(cid:1131)ng không có các h(cid:1189)t k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c (các h(cid:1189)t này (cid:255)(cid:1133)a vào s(cid:1217) làm t(cid:259)ng hi(cid:1227)u qu(cid:1191) kh(cid:1265) b(cid:1233)t nh(cid:1133) silica (cid:255)ã (cid:255)(cid:1221) c(cid:1201)p (cid:1251) trên)

V(cid:1247)i h(cid:1241)n h(cid:1255)p ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t 100% thì hi(cid:1227)u (cid:1261)ng kh(cid:1265) b(cid:1233)t b(cid:1231)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1255)ng m(cid:1189)nh b(cid:1251)i l(cid:1269)c tr(cid:1133)(cid:1255)c trong công (cid:255)o(cid:1189)n nghi(cid:1221)n (shear force) ho(cid:1211)c s(cid:1131)n, c(cid:1195)n thi(cid:1219)t ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o kích th(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1189)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra ph(cid:1191)i t(cid:1237)t. N(cid:1219)u l(cid:1269)c tr(cid:1133)(cid:1255)t quá l(cid:1247)n có th(cid:1223) làm gi(cid:1191)m hi(cid:1227)u qu(cid:1191) kh(cid:1265) b(cid:1233)t do t(cid:1189)o ra các gi(cid:1233)t ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c quá nh(cid:1235) không th(cid:1223) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o ch(cid:1261)c n(cid:259)ng.

S(cid:1269) nh(cid:1259) hoá ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t không tri(cid:1227)t (cid:255)(cid:1223) có th(cid:1223) gây ra s(cid:1269) t(cid:1241)n h(cid:1189)i. N(cid:1219)u trong quá trình (cid:255)(cid:1133)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t vào ta s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:1261)ng su(cid:1193)t tr(cid:1133)(cid:1255)t t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i th(cid:1193)p thì thì ch(cid:1229) t(cid:1189)o ra k(cid:1219)t qu(cid:1191) t(cid:1237)t nh(cid:1193)t th(cid:1249)i, trong quá trình b(cid:1191)o qu(cid:1191)n, s(cid:1269) h(cid:1193)p ph(cid:1257) t(cid:1263)ng ph(cid:1195)n (t(cid:1263)ng ph(cid:1195)n: partial) ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t lên b(cid:1221) m(cid:1211)t ch(cid:1193)t r(cid:1203)n có th(cid:1223) x(cid:1191)y ra và t(cid:259)ng lên làm t(cid:259)ng xu h(cid:1133)(cid:1247)ng t(cid:1189)o b(cid:1233)t c(cid:1259)a s(cid:1131)n và các khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t b(cid:1221) m(cid:1211)t.

5. m(cid:1245)t s(cid:1237) ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp thí nghi(cid:1227)m (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t:

Hi(cid:1227)u qu(cid:1191) kh(cid:1265) b(cid:1233)t tr(cid:1133)(cid:1247)c tiên (cid:255)(cid:1269)oc xác (cid:255)(cid:1231)nh trong phòng thí nghi(cid:1227)m. Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng không th(cid:1223) l(cid:1193)y k(cid:1219)t qu(cid:1191) trong phòng thí nghi(cid:1227)m (cid:255)(cid:1223) áp dung trong th(cid:1269)c t(cid:1219) mà không có hi(cid:1227)u ch(cid:1229)nh. Do v(cid:1201)y ng(cid:1133)(cid:1249)i ta luôn c(cid:1237) g(cid:1203)ng tìm các ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp sao cho có th(cid:1223) (cid:255)ánh giá (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t trong s(cid:1191)n xu(cid:1193)t và (cid:1261)ng d(cid:1257)ng.

M(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp sàng (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n nh(cid:1193)t là khu(cid:1193)y. Không khí (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng d(cid:1133)(cid:1247)i nh(cid:1267)ng (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1231)nh, cánh khu(cid:1193)y s(cid:1265) d(cid:1257)ng là cánh khu(cid:1193)y tua bin (turbine blade). Ti(cid:1219)n hành cân nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng tr(cid:1133)(cid:1247)c khi và ngay l(cid:1201)p t(cid:1261)c sau khi (cid:255)(cid:1133)a không khí vào s(cid:1217) xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chính xác l(cid:1133)(cid:1255)ng không khí (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào và t(cid:1263) (cid:255)ó (cid:255)o (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) xác (cid:255)(cid:1231)nh thùng tr(cid:1245)n t(cid:1237)i (cid:1133)u cho công (cid:255)o(cid:1189)n s(cid:1191)n xu(cid:1193)t cu(cid:1237)i cùng.

M(cid:1245)t s(cid:1237) ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t c(cid:458)ng có th(cid:1223) gây ra các khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1133) các v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) v(cid:1221) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t, cratering và không khí l(cid:1199)n vào s(cid:1131)n. Vi(cid:1227)c (cid:255)o dòng ch(cid:1191)y (flowout test) cho phép (cid:255)ánh giá hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t. M(cid:1199)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng trong th(cid:1265) khu(cid:1193)y (cid:255)em tráng lên màng Polyester (Hostaphan film, ho(cid:1211)c in North America Hecules Polyester film) ngay sau khi tr(cid:1245)n. Màng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1211)t ngiêng 250 so v(cid:1247)i ph(cid:1133)(cid:1131)ng th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng.

Ngoài ra hi(cid:1227)u qu(cid:1191) tách khí c(cid:1259)a ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)ánh giá sau khi màng khô.

B(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a các v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n không ph(cid:1197)i bao gi(cid:1249) c(cid:458)ng b(cid:1205)ng ph(cid:1207)ng (bê tông, g(cid:1241), kim lo(cid:1189)i). M(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) t(cid:1189)o b(cid:1233)t thay (cid:255)(cid:1241)i tùy theo (cid:255)(cid:1245) x(cid:1237)p và c(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n. Trong nh(cid:1267)ng tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p c(cid:1257) th(cid:1223), s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1237)i (cid:1133)u hóa trong (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n th(cid:1265)

78

khu(cid:1193)y và th(cid:1265) dòng ch(cid:1191)y không th(cid:1223) áp d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c, nh(cid:1193)t là v(cid:1247)i các b(cid:1221) m(cid:1211)t v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n có ch(cid:1261)a không khí (có (cid:255)(cid:1245) x(cid:1237)p l(cid:1247)n). Vì v(cid:1201)y l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t t(cid:1237)i (cid:1133)u ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)inh trong (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n (cid:1261)ng d(cid:1257)ng c(cid:1257) th(cid:1223) (do (cid:255)ó nó liên quan (cid:255)én kinh nghi(cid:1227)m).

Ph(cid:1195)n l(cid:1247)n các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n nh(cid:1259) t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1131)n b(cid:1205)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp l(cid:259)n. Trong ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp thí nghi(cid:1227)m b(cid:1205)ng con l(cid:259)n, ng(cid:1133)(cid:1249)i ta s(cid:1265) d(cid:1257)ng con l(cid:259)n có l(cid:1247)p lót x(cid:1237)p (cid:255)(cid:1223) tr(cid:1191)i 40 gam s(cid:1131)n lên b(cid:1221) m(cid:1211)t không có tính h(cid:1193)p ph(cid:1257) (card test) có di(cid:1227)n tích t(cid:1241)ng c(cid:1245)ng là 500 cm2. Con l(cid:259)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c làm (cid:1197)m b(cid:1205)ng n(cid:1133)(cid:1247)c tr(cid:1133)(cid:1247)c khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o l(cid:1133)(cid:1255)ng s(cid:1131)n bám lên trong khi nhúng và th(cid:1249)i gian khô. Màng (cid:1133)(cid:1247)t t(cid:1189)o thành có t(cid:1273) l(cid:1227) kho(cid:1191)ng 300 gam/m2. Các t(cid:1193)m card (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)em so sánh sau khi khô. Trong khi s(cid:1131)n (cid:255)ang khô, th(cid:1249)i gian h(cid:1267)u d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính b(cid:1205)ng giây cho (cid:255)(cid:1219)n khi t(cid:1193)t c(cid:1191) các bong bóng b(cid:1231) v(cid:1251) h(cid:1219)t, trong các (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n (cid:255)(cid:1245)(cid:3)(cid:1197)m th(cid:1193)p ho(cid:1211)c nhi(cid:1227)t (cid:255)(cid:1245) cao, th(cid:1249)i gian v(cid:1251) h(cid:1219)t bong bóng ph(cid:1191)i ng(cid:1203)n.

Các thí nghi(cid:1227)m (cid:1251) trên giúp ta có th(cid:1223) xác (cid:255)(cid:1231)nh ch(cid:1193)t kh(cid:1265) b(cid:1233)t t(cid:1237)t nh(cid:1193)t và t(cid:1273) l(cid:1227) t(cid:1237)i (cid:1133)u cho m(cid:1245)t lo(cid:1189)i s(cid:1131)n c(cid:1257) th(cid:1223), v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n và (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n s(cid:1265) d(cid:1257)ng.

II. ph(cid:1257) gia ki(cid:1223)m soát b(cid:1221) m(cid:1211)t

(cid:264)a s(cid:1237) các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n, d(cid:1195)u bóng và m(cid:1269)c in (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:1261)ng d(cid:1257)ng d(cid:1133)(cid:1247)i d(cid:1189)ng l(cid:1247)p m(cid:1235)ng trên nhi(cid:1221)u lo(cid:1189)i v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n. Các màng này có di(cid:1227)n tích b(cid:1221) m(cid:1211)t t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i l(cid:1247)n so v(cid:1247)u th(cid:1223) tích c(cid:1259)a nó, và m(cid:1245)t di(cid:1227)n tích ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i v(cid:1189)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n l(cid:1247)n.

Trong khi t(cid:1189)o màng có nhi(cid:1221)u v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) có th(cid:1223) xãy ra nh(cid:1133) s(cid:1269) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t không (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o c(cid:1259)a b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1131)n, tính ch(cid:1193)t ch(cid:1191)y kem, t(cid:1189)o thành các crater và b(cid:1245)t màu b(cid:1231) n(cid:1241)i lên. Ngoài ra, b(cid:1221) m(cid:1211)t màng có th(cid:1223) b(cid:1231) m(cid:1249) h(cid:1131)n so v(cid:1247)i d(cid:1269) ki(cid:1219)n và nh(cid:1189)y c(cid:1191)m v(cid:1247)i tác nhân (cid:259)n mòn.

*. Th(cid:1219) nào là b(cid:1191)n ch(cid:1193)t c(cid:1259)a ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t ?:

các hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a màng (cid:255)óng vai trò qan tr(cid:1233)ng trong vi(cid:1227)c t(cid:1189)o thành các khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t, và có th(cid:1223)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n tính ch(cid:1193)t màng. Nh(cid:1267)ng hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này có th(cid:1223) b(cid:1231)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng l(cid:1247)n khi thêm m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) các ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t d(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t, kh(cid:1203)c ph(cid:1257)c nhi(cid:1221)u v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) và c(cid:1191)i thi(cid:1227)n b(cid:1221) m(cid:1211)t s(cid:1131)n.

Các ch(cid:1193)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xem là ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t n(cid:1219)u chúng làm gi(cid:1191)m s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a m(cid:1245)t ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng, ví d(cid:1257), b(cid:1251)i s(cid:1269) t(cid:1201)p trung t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí. Nhi(cid:1221)u ch(cid:1193)t là ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t trong n(cid:1133)(cid:1247)c (N(cid:1133)(cid:1247)c có s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t r(cid:1193)t l(cid:1247)n: 73 mN/m). m(cid:1245)t phân t(cid:1265) tác nhân ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t ch(cid:1261)a c(cid:1191) ph(cid:1195)n phân c(cid:1269)c và không phân c(cid:1269)c. Phân t(cid:1265) có kh(cid:1191) n(cid:259)ng h(cid:1133)(cid:1247)ng ph(cid:1195)n không phân c(cid:1269)c vào không khí và ph(cid:1195)n phân c(cid:1269)c vào ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia pha. Do (cid:255)(cid:1211)c (cid:255)i(cid:1223)m c(cid:1259)a các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n dung môi là s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1193)p nên v(cid:1221) nguyên t(cid:1203)c, ch(cid:1229) có các fluorocarbon, các d(cid:1195)u silicon và các siloxan bi(cid:1219)n tính là các ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i chúng.

1. Siloxan bi(cid:1219)n tính là gì ?:

Siloxan bi(cid:1219)n tính là m(cid:1245)t nhóm th(cid:1219) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t c(cid:1259)a các compound, và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tìm th(cid:1193)y (cid:1251) nhi(cid:1221)u d(cid:1189)ng khác nhau.

79

Siloxan bi(cid:1219)n tính h(cid:1267)u c(cid:1131) có các (cid:255)(cid:1211)c (cid:255)i(cid:1223)m r(cid:1193)t khác so v(cid:1247)i polymer g(cid:1237)c c(cid:1259)a nó là polydimetylsiloxan. Lo(cid:1189)i này có liên quan (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) t(cid:1189)o thành các crater do silicon và các khuy(cid:1219)t t(cid:1201)t b(cid:1221) m(cid:1211)t khác do silicon. Các compound là các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t t(cid:1263) polydimetylsiloxan tr(cid:1233)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) th(cid:1193)p (PDMS ho(cid:1211)c các d(cid:1195)u silicon). Trong (cid:255)ó các nhóm metyl (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thay th(cid:1219) b(cid:1251)i các g(cid:1237)c h(cid:1267)u c(cid:1131) khác nhau (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o (cid:255)(cid:1245) t(cid:1133)(cid:1131)ng h(cid:1255)p t(cid:1237)t v(cid:1247)i s(cid:1131)n và m(cid:1269)c in. các ph(cid:1195)n h(cid:1267)u c(cid:1131) cu(cid:1191)c phân t(cid:1265) có th(cid:1223) là polyether, polyester ho(cid:1211)c m(cid:1245)t g(cid:1237)c alkyl dài.

D(cid:1199)n xu(cid:1193)t quan tr(cid:1233)ng nh(cid:1193)t là polyether. Th(cid:1133)(cid:1249)ng Etylen và (ho(cid:1211)c) Propylen oxit nh(cid:1201)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1263) Polyether (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng, (cid:255)(cid:1245) t(cid:1133)(cid:1131)ng h(cid:1255)p v(cid:1247)i n(cid:1133)(cid:1247)c t(cid:259)ng lên do có ch(cid:1261)a nhóm etylen oxit. Các y(cid:1219)u t(cid:1237)(cid:3) (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a Siloxan bi(cid:1219)n tính là hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng silicon, lo(cid:1189)i và v(cid:1231) trí c(cid:1259)a các nhóm h(cid:1267)u c(cid:1131) trong phân t(cid:1265).

2. Các ph(cid:1257) gia b(cid:1221) m(cid:1211)t có tác d(cid:1257)ng gì ?:

(cid:255)a s(cid:1237) các ph(cid:1257) gia bè m(cid:1211)t có (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng t(cid:1247)i h(cid:1131)n m(cid:1245)t trong các (cid:255)(cid:1211)c (cid:255)i(cid:1223)m sau (cid:255)ây:

- C(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1245) ch(cid:1191)y (làm gi(cid:1191)m v(cid:1235) cam, không có crater, c(cid:1191)i thi(cid:1227)n (cid:255)(cid:1245) bóng)

- Ki(cid:1223)m soát s(cid:1269) t(cid:1189)o thành hi(cid:1227)u (cid:1261)ng sóng (r(cid:1193)t h(cid:1267)u d(cid:1257)ng trong (cid:1261)ng d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) s(cid:1131)n ô tô).

- Ch(cid:1237)ng l(cid:1189)i s(cid:1269) n(cid:1241)i c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu (các ô bénard)

- Gi(cid:1191)m h(cid:1227) s(cid:1237) ma sát (c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1269) tr(cid:1133)(cid:1255)t b(cid:1221) m(cid:1211)t)

- C(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1269) ch(cid:1237)ng xé rách.

- C(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1269) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n (ng(cid:259)n ch(cid:1211)n crater, fisheyes, l(cid:1243) (cid:255)inh)

Ph(cid:1257) gia tr(cid:1133)(cid:1255)t và ch(cid:1191)y (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1191)n xu(cid:1193)t t(cid:1263) siloxan bi(cid:1219)n tính hoàn toàn gi(cid:1237)ng nhau, và hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a chúng c(cid:458)ng gi(cid:1237)ng nhau. Th(cid:1133)(cid:1249)ng, tr(cid:1233)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng ph(cid:1257) gia này thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1263) 1.000 (cid:255)(cid:1219)n 15.000. (cid:255)(cid:1223) có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) v(cid:1247)i m(cid:1245)t h(cid:1227) th(cid:1237)ng cho s(cid:1209)n, ph(cid:1257) gia ph(cid:1191)i t(cid:1133)(cid:1131)ng thích v(cid:1247)i các dung môi, bao g(cid:1239)m c(cid:1191) n(cid:1133)(cid:1247)c. Các ph(cid:1257) gia c(cid:458)n ph(cid:1191)i t(cid:1133)(cid:1131)ng thích t(cid:1237)t v(cid:1247)i ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng (cid:255)(cid:1223) s(cid:1269) ch(cid:1191)y r(cid:1237)i r(cid:1203)m ho(cid:1211)c s(cid:1269) ch(cid:1191)y kém không x(cid:1191)y ra trong s(cid:1131)n l(cid:1235)ng ho(cid:1211)c màng khô.

3. S(cid:1269) ch(cid:1191)y (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1191)i thi(cid:1227)n nh(cid:1133) th(cid:1219) nào?:

s(cid:1269) ch(cid:1191)y lý t(cid:1133)(cid:1251)ng trong màng s(cid:1131)n có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xem nh(cid:1133) là s(cid:1269) t(cid:1189)o thành m(cid:1245)t b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t, b(cid:1205)ng ph(cid:1207)ng, bù l(cid:1193)p cho các khi(cid:1219)m khuy(cid:1219)t do các (cid:1261)ng d(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t nh(cid:1133) d(cid:1193)u ch(cid:1241)i ho(cid:1211)c g(cid:1255)n sóng do con l(cid:259)n. Có th(cid:1223) t(cid:1133)(cid:1251)ng t(cid:1133)(cid:1255)ng r(cid:1205)ng s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t l(cid:1247)n là nguyên nhân c(cid:1259)a các hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng trên.

S(cid:1269) ch(cid:1191)y t(cid:1237)t hay x(cid:1193)u không ch(cid:1229) ch(cid:1229) ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a s(cid:1131)n mà quan tr(cid:1233)ng h(cid:1131)n là s(cid:1269) (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t v(cid:1221) s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t trên toàn b(cid:1245) di(cid:1227)n tích b(cid:1221) m(cid:1211)t. Ph(cid:1257) gia ch(cid:1191)y ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t giúp t(cid:1189)o (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gradient s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t này.

S(cid:1269) bay h(cid:1131)i c(cid:1259)a dung môi t(cid:1263) màng s(cid:1131)n là nguyên nhân gây ra s(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t, do s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) c(cid:1259)a dung môi theo h(cid:1133)(cid:1247)ng vuông góc v(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia pha v(cid:1247)i không khí. S(cid:1269) di chuy(cid:1223)n riêng l(cid:1217) c(cid:1259)a các phân t(cid:1265) (khu(cid:1219)ch tán) c(cid:458)ng nh(cid:1133) s(cid:1269) di chuy(cid:1223)n c(cid:1259)a m(cid:1245)t di(cid:1227)n tích l(cid:1247)n l(cid:1247)p s(cid:1131)n x(cid:1191)y ra nh(cid:1205)m bù vào s(cid:1269) khác nhau này.

80

Do s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t d(cid:1233)c theo chi(cid:1221)u dày màng s(cid:1131)n thay (cid:255)(cid:1241)i nên t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) ch(cid:1191)y c(cid:458)ng thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1189)o ra b(cid:1221) m(cid:1211)t không bình th(cid:1133)(cid:1249)ng.

Vi(cid:1227)c (cid:255)(cid:1133)a các compound siloxan bi(cid:1219)n tính vào h(cid:1227) s(cid:1131)n s(cid:1217) làm cho s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a màng s(cid:1131)n th(cid:1193)p và (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i ít thay (cid:255)(cid:1241)i trong khi dung môi bay h(cid:1131)i. Do lo(cid:1189)i b(cid:1235) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t nên s(cid:1269) khô và s(cid:1269) ch(cid:1191)y (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1245) (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t.

` vi(cid:1227)c t(cid:1189)o ra s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1193)p khi dùng ph(cid:1257) gia trên c(cid:1131) s(cid:1251) siloxan bi(cid:1219)n tính còn làm t(cid:259)ng tính th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n và t(cid:1189)o s(cid:1269) ch(cid:1191)y t(cid:1237)t, (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n aqua.

Ngoài ra các ph(cid:1257) gia trên c(cid:1131) s(cid:1251) siloxan bi(cid:1219)n tính c(cid:458)ng có th(cid:1223) t(cid:1189)o cho b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1205)ng ph(cid:1207)ng trong khi chúng không ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p này chúng có th(cid:1223) là ch(cid:1193)t hóa d(cid:1215)o cho Polymer. Vì v(cid:1201)y vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng phu gia này có th(cid:1223) cho phép s(cid:1265) d(cid:1257)ng ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng có tr(cid:1233)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao.

4. Ch(cid:1237)ng s(cid:1269) n(cid:1241)i c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu nh(cid:1133) th(cid:1219) nào?:

dòng ch(cid:1191)y xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n trong quá trình khô có th(cid:1223) t(cid:1189)o ra s(cid:1269) xoáy có các b(cid:1249) riêng bi(cid:1227)t. Khi các vùng xoáy này có hình d(cid:1189)ng là l(cid:1257)c giác (cid:255)(cid:1221)u, nó (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là ô Bénard. T(cid:1189)i tâm ô này, n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) dung môi cao trong khi (cid:255)ó ph(cid:1195)n có n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) dung môi th(cid:1193)p di chuy(cid:1223)n xu(cid:1237)ng t(cid:1263) b(cid:1249) c(cid:1259)a ô. Do v(cid:1201)y s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t t(cid:1189)i tâm c(cid:1259)a vùng xoáy th(cid:1193)p h(cid:1131)n t(cid:1189)i b(cid:1249). S(cid:1269) ch(cid:1191)y c(cid:1259)a v(cid:1201)t li(cid:1227)u t(cid:1263) n(cid:1131)i có s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1193)p (cid:255)(cid:1219)n n(cid:1131)i có s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t cao x(cid:1191)y ra làm t(cid:1189)o thành các thung l(cid:458)ng (vùng tr(cid:458)ng) t(cid:1189)i tâm c(cid:1259)a vùng xoáy và các vùng nhô cao (núi) t(cid:1189)i b(cid:1249).

Ô Bénard có th(cid:1223)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng r(cid:1193)t m(cid:1189)nh (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n có ch(cid:1261)a h(cid:1241)n h(cid:1255)p b(cid:1245)t màu. Khi 2 lo(cid:1189)i b(cid:1245)t màu trong s(cid:1131)n có (cid:255)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng khác nhau, chúng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1201)n chuy(cid:1223)n trong vùng xoáy v(cid:1247)i m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) khác nhau, b(cid:1245)t màu linh (cid:255)(cid:1245)ng h(cid:1131)n s(cid:1217) (cid:255)i lên và b(cid:1231) l(cid:1203)ng (cid:255)(cid:1233)ng trên (cid:255)(cid:1229)nh (núi) ho(cid:1211)c b(cid:1249) c(cid:1259)a ô. (cid:264)i(cid:1221)u này d(cid:1197)n (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) tách riêng các b(cid:1245)t màu, và th(cid:1133)(cid:1249)ng là nguyên nhân t(cid:1189)o các c(cid:1193)u trúc t(cid:1241) ong trên màng s(cid:1131)n khô. Trong s(cid:1131)n có ch(cid:1261)a b(cid:1245)t màu làm gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) bóng, các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n h(cid:1131)n b(cid:1231) (cid:255)(cid:1197)y kh(cid:1235)i khu v(cid:1269)c ch(cid:1191)y cao h(cid:1131)n (cid:255)(cid:1219)n tâm c(cid:1259)a ô. N(cid:1219)u b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1269)oc s(cid:1131)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c treo th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng thì s(cid:1269) phá h(cid:1259)y các ô t(cid:1189)o nên các v(cid:1227)t dài. Hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này g(cid:1233)i là hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng t(cid:1189)o v(cid:1227)t hay t(cid:1189)o s(cid:1255)i t(cid:1131).

Ô Bénard có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ng(cid:259)n ch(cid:1211)n b(cid:1205)ng ph(cid:1257) gia ch(cid:1191)y trên c(cid:1131) s(cid:1251) Siloxan bi(cid:1219)n tính. Dòng ch(cid:1191)y xoáy (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ng(cid:259)n ch(cid:1211)n theo c(cid:1131) ch(cid:1219) t(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) nh(cid:1133) s(cid:1269) ng(cid:259)n ch(cid:1211)n dòng ch(cid:1191)y b(cid:1221) m(cid:1211)t do ph(cid:1257) gia ch(cid:1191)y và tr(cid:1133)(cid:1255)t. M(cid:1245)t s(cid:1237) ph(cid:1257) gia phân tán có th(cid:1223) t(cid:1189)o ra hi(cid:1227)u qu(cid:1191) này (nh(cid:1267)ng ph(cid:1257) gia phân tán nh(cid:1133)ng có (cid:255)(cid:1133)a thêm vào các nhóm có ch(cid:1261)c n(cid:259)ng ng(cid:259)n ch(cid:1211)n ô Bénard)

5. S(cid:1269) ma sát (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c làm gi(cid:1191)m nh(cid:1133) th(cid:1219) nào?:

Ph(cid:1257) gia trên c(cid:1131) s(cid:1251) Siloxan bi(cid:1219)n tính có th(cid:1223) làm gi(cid:1191)m ma sát b(cid:1205)ng cách:

- thông qua tác d(cid:1257)ng lên s(cid:1269) ch(cid:1191)y, b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a màng tr(cid:1251) nên b(cid:1205)ng ph(cid:1207)ng h(cid:1131)n, s(cid:1237) và chi(cid:1221)u cao c(cid:1259)a các v(cid:1231) trí không (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1221)u trên b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gi(cid:1191)m t(cid:1237)i thi(cid:1223)u.

- Trong khi khô, n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1257) gia t(cid:1189)i b(cid:1221) m(cid:1211)t t(cid:259)ng lên. M(cid:1245)t màng ng(cid:259)n ch(cid:1211)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o thành t(cid:1189)o ra s(cid:1269) bôi tr(cid:1131)n th(cid:1259)y (cid:255)(cid:1245)ng h(cid:1233)c t(cid:1237)t khi v(cid:1201)t r(cid:1203)n tr(cid:1133)(cid:1255)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t.

6. T(cid:1189)i sao hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a phu gia tr(cid:1133)(cid:1255)t l(cid:1189)i ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào thành ph(cid:1195)n s(cid:1131)n?:

81

Các ph(cid:1257) gia tr(cid:1133)(cid:1255)t (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) trong cac h(cid:1227) th(cid:1237)ng s(cid:1131)n dung môi. Các ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1201)n chuy(cid:1223)n nhanh chóng (cid:255)(cid:1219)n b(cid:1221) m(cid:1211)t phân chia v(cid:1247)i không khí trong quá trình khô, t(cid:1189)i (cid:255)ây chúng t(cid:1189)o thành m(cid:1245)t màng bôi tr(cid:1131)n. Trong các h(cid:1227) th(cid:1237)ng không dung môi, ph(cid:1257) gia tr(cid:1251) nên không hòa tan trong quá trình t(cid:1189)o liên k(cid:1219)t ngang và di chuy(cid:1223)n lên b(cid:1221) m(cid:1211)t. C(cid:1131) ch(cid:1219) này (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t hi(cid:1227)u qu(cid:1191) trong các lo(cid:1189)i s(cid:1131)n (cid:255)óng r(cid:1203)n b(cid:1205)ng tia UV. Yêu c(cid:1195)u (v(cid:1221) l(cid:1133)(cid:1255)ng) c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng không dung môi cao h(cid:1131)n trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng dung môi.

Trong s(cid:1131)n water - borne, hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia tr(cid:1133)(cid:1255)t ph(cid:1257) thu(cid:1245)c m(cid:1189)nh vào ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng. C(cid:458)ng nh(cid:1133) trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng không dung môi, yêu c(cid:1195)u c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)u qu(cid:1191) t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng cao h(cid:1131)n so v(cid:1247)i h(cid:1227) th(cid:1237)ng dung môi. M(cid:1245)t lý do làm t(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng ph(cid:1257) gia trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng water - borne là do ch(cid:1193)t nh(cid:458) hóa còn l(cid:1189)i trong màng s(cid:1131)n khô co kh(cid:1191) n(cid:259)ng hòa tan (t(cid:1133)(cid:1131)ng thích) ph(cid:1257) gia tr(cid:1133)(cid:1255)t.

7. Hi(cid:1227)u qu(cid:1191) ch(cid:1237)ng Crater:

Crater (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a là các ch(cid:1241) lún nh(cid:1235), nh(cid:1213) trên màng s(cid:1131)n, nghuyên nhân xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n là do tính th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t c(cid:1259)a màng b(cid:1231) xáo (cid:255)(cid:1245)ng. Crater th(cid:1133)(cid:1249)ng xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n khi s(cid:1131)n ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i các b(cid:1221) m(cid:1211)t có s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1235) h(cid:1131)n s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a s(cid:1131)n. S(cid:1131)n không th(cid:1223) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t b(cid:1221) m(cid:1211)t này và b(cid:1231) (cid:255)(cid:1197)y kùi b(cid:1251)i ph(cid:1195)n này. Các b(cid:1221) m(cid:1211)t kim lo(cid:1189)i không (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c kh(cid:1265) m(cid:1251) hoàn toàn, các v(cid:1201)t li(cid:1227)u n(cid:1221)n b(cid:1231) b(cid:1197)n, bê tông có ch(cid:1261)a d(cid:1195)u r(cid:1193)t d(cid:1223) xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n crater khi s(cid:1131)n.

S(cid:1269) ô nhi(cid:1225)m không khí c(cid:458)ng là nguyên nhân t(cid:1189)o crater. Các h(cid:1189)t b(cid:1257)i ho(cid:1211)c cát có th(cid:1223) bám vào các b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chu(cid:1197)n b(cid:1231) s(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1223) s(cid:1131)n, khi s(cid:1131)n không th(cid:1223) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t các h(cid:1189)t này, di(cid:1227)n tích ti(cid:1219)p xúc b(cid:1231) gi(cid:1191)m t(cid:1189)o thành crater.

M(cid:1245)t nguyên nhân khác làm xu(cid:1193)t hi(cid:1227)n crater là s(cid:1269) có m(cid:1211)t c(cid:1259)a các v(cid:1201)t ch(cid:1193)t khó th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t, không hòa tan trong (cid:255)(cid:1131)n s(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n. Ví d(cid:1257) nh(cid:1133) các gi(cid:1233)t d(cid:1195)u, các h(cid:1189)t gel, silica.

N(cid:1219)u s(cid:1131)n có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:1261)ng d(cid:1257)ng v(cid:1247)i s(cid:1261)c c(cid:259)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t (cid:255)(cid:1259) th(cid:1193)p thì th(cid:1201)m chí khi có các tác nhân là nguyên nhân (thúcc (cid:255)(cid:1197)y) t(cid:1189)o crater ta c(cid:458)ng thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)c m(cid:1245)t màng s(cid:1131)n hoàn h(cid:1191)o. Ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào b(cid:1191)n ch(cid:1193)t c(cid:1259)a crater, các ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t b(cid:1221) m(cid:1211)t (các hydrocacbon flo hóa, ho(cid:1211)c h(cid:1241)n h(cid:1255)p các silicon (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t nh(cid:1133) TEGO( Flow ATF) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t có hi(cid:1227)u qu(cid:1191). Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p các crater t(cid:1189)o ra do s(cid:1269) l(cid:1269)a ch(cid:1233)n các ph(cid:1257) gia silicon không thích h(cid:1255)p thì ph(cid:1191)i s(cid:1265) d(cid:1257)ng polydimetlsiloxan tr(cid:1233)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) th(cid:1193)p v(cid:1247)i hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i cao.

8. Các chú ý khi th(cid:1269)c hành (thao tác):

(cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o chính xác li(cid:1221)u l(cid:1133)(cid:1255)ng và (cid:255)(cid:1245) (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia ch(cid:1191)y và tr(cid:1133)(cid:1255)t khi (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1227) th(cid:1237)ng s(cid:1131)n thì thích h(cid:1255)p nh(cid:1193)t là pha loãng ph(cid:1257) gia trong dung môi, n(cid:1133)(cid:1247)c, ho(cid:1211)c các ch(cid:1193)t pha loãng ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng m(cid:1189)nh. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i h(cid:1227) s(cid:1131)n không dung môi, n(cid:1219)u s(cid:1269) pha loãng s(cid:1131) b(cid:1245) là không th(cid:1223) thì ph(cid:1191)i ti(cid:1219)n hành khu(cid:1193)y tr(cid:1245)n (cid:255)(cid:1259) lâu (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o r(cid:1205)ng s(cid:1269) phân tán các ph(cid:1257) gia là hoàn toàn. M(cid:1245)t s(cid:1237) lo(cid:1189)i s(cid:1131)n water - borne, không dung môi, và s(cid:1131)n (cid:255)óng r(cid:1203)n b(cid:1205)ng b(cid:1261)c x(cid:1189) c(cid:1195)n th(cid:1249)i gian phân tán ph(cid:1257) gia r(cid:1193)t l(cid:1247)n.

Khi m(cid:1245)t màng s(cid:1131)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:1261)ng d(cid:1257)ng có ch(cid:1261)a ph(cid:1257) gia ki(cid:1223)m soát b(cid:1221) m(cid:1211)t thì tính bám dính c(cid:1259)a l(cid:1247)p s(cid:1131)n ph(cid:1259) ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ki(cid:1223)m tra xác (cid:255)(cid:1231)nh. Có th(cid:1223) ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)a ph(cid:1257) gia vào s(cid:1131)n ph(cid:1259) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tính th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t v(cid:1247)i n(cid:1221)n.

82

III. ph(cid:1257) gia phân tán

Các ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và phân tán t(cid:1189)o thu(cid:1201)n l(cid:1255)i cho vi(cid:1227)c ph(cid:1237)i tr(cid:1245)n b(cid:1245)t màu và b(cid:1245)t (cid:255)(cid:1245)n vào s(cid:1131)n. S(cid:1269) màu hóa (pigmentation) thành công quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh các tính ch(cid:1193)t quang h(cid:1233)c, l(cid:1269)c ph(cid:1259) c(cid:1259)a màng. S(cid:1269) phân tán b(cid:1245)t màu t(cid:1237)i (cid:1133)u s(cid:1217) t(cid:1189)o ra s(cid:1269) phân b(cid:1237) b(cid:1245)t màu trong s(cid:1131)n (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t không ch(cid:1229) khi m(cid:1247)i s(cid:1191)n xu(cid:1193)t mà c(cid:1191) trong th(cid:1249)i gian b(cid:1191)o qu(cid:1191)n và (cid:1261)ng d(cid:1257)ng. M(cid:1245)t s(cid:1237) v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) liên quan (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) ph(cid:1237)i tr(cid:1245)n b(cid:1245)t màu:

- ph(cid:1237)i tr(cid:1245)n các h(cid:1189)t khó th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t.

- (cid:264)(cid:1245) nh(cid:1247)t c(cid:1259)a h(cid:1241)n h(cid:1255)p nghi(cid:1221)n cao.

- Sa l(cid:1203)ng b(cid:1245)t màu

- S(cid:1269) (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng b(cid:1245)t màu không (cid:255)(cid:1189)t

- Sagging (s(cid:1269) ch(cid:1191)y xu(cid:1237)ng do tr(cid:1233)ng l(cid:1269)c (khhi (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t th(cid:1193)p)

- Flôding (s(cid:1269) sa l(cid:1203)ng v(cid:1247)i các t(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) khác nhau).

- Floating (ô Bénard)

- (cid:264)(cid:1245) bóng không (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1221)u

- L(cid:1269)c ph(cid:1259) kém

- Ch(cid:1229)nh màu khhó

Ph(cid:1195)n l(cid:1247)n các v(cid:1193)n (cid:255)(cid:1221) này có th(cid:1223) b(cid:1231) lo(cid:1189)i b(cid:1235) khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng các ph(cid:1257) gia phân tán và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t thích h(cid:1255)p.

1. C(cid:1193)u trúc bên ngoài c(cid:1259)a B(cid:1245)t màu và (cid:255)(cid:1245)n:

các nghiên c(cid:1261)u (cid:255)ã ch(cid:1229) ra r(cid:1205)ng c(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1245) màu t(cid:1237)i (cid:1133)u, (cid:255)(cid:1245) bóng, l(cid:1269)c ph(cid:1259) và kh(cid:1191) n(cid:259)ng ch(cid:1231)u th(cid:1249)i ti(cid:1219)t có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1191)i thi(cid:1227)n khi khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1263) 0,05 - 0,5(m. (cid:264)a s(cid:1237) các b(cid:1245)t màu th(cid:1133)(cid:1131)ng m(cid:1189)i có kích th(cid:1133)(cid:1247)c n(cid:1205)m trong kho(cid:1191)ng này. Hình d(cid:1189)ng b(cid:1245)t màu r(cid:1193)t (cid:255)a d(cid:1189)ng, t(cid:1263) (cid:255)a di(cid:1227)n (titan di oxit), ph(cid:1207)ng (mica), d(cid:1189)ng c(cid:1195)u không hoàn h(cid:1191)o (nodular: ôxit k(cid:1217)m) ho(cid:1211)c vô (cid:255)(cid:1231)nh hình (than (cid:255)en). Ngoài s(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) lo(cid:1189)i b(cid:1245)t màu, còn có s(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) kích th(cid:1133)(cid:1247)c, th(cid:1201)m chí trong cùng lo(cid:1189)i b(cid:1245)t màu. S(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) kích th(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:458)ng do b(cid:1245)t màu (cid:1251) d(cid:1189)ng h(cid:1189)t (cid:255)(cid:1131)n, k(cid:1219)t h(cid:1255)p (agglomerate) và t(cid:1241) h(cid:1255)p (aggregate).

Các h(cid:1189)t nh(cid:1235) nh(cid:1193)t t(cid:1189)o ra trong s(cid:1191)n xu(cid:1193)t b(cid:1245)t màu là h(cid:1189)t (cid:255)(cid:1131)n. Các h(cid:1189)t (cid:255)(cid:1131)n t(cid:1189)o ra (cid:1251) d(cid:1189)ng các tinh th(cid:1223) riêng bi(cid:1227)t ho(cid:1211)c trong các chùm tinh th(cid:1223), các chùm tinh th(cid:1223) này l(cid:1247)n lên cùng nhau. Các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu ti(cid:1219)p xúc b(cid:1221) m(cid:1211)t v(cid:1247)i nhau t(cid:1189)o nên m(cid:1245)t nhóm (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là t(cid:1241) h(cid:1255)p. các nhóm h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n nh(cid:1193)t là m(cid:1245)t t(cid:1201)p h(cid:1255)p c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1131)n và các t(cid:1241) h(cid:1255)p, chúng liên k(cid:1219)t v(cid:1247)i nhau b(cid:1247)i các l(cid:1269)c y(cid:1219)u (l(cid:1269)c vandecval), nhóm này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là k(cid:1219)t h(cid:1255)p (agglomerate).

Khi b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1131)n, t(cid:1241) h(cid:1255)p, k(cid:1219)t h(cid:1255)p b(cid:1231) bao b(cid:1233)c b(cid:1251)i ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng ho(cid:1211)c ph(cid:1257) gia phân tán thì s(cid:1269) keo t(cid:1257) có th(cid:1223) x(cid:1191)y ra. N(cid:1219)u các phân t(cid:1265) b(cid:1231) h(cid:1193)p ph(cid:1257)

83

t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i m(cid:1245)t phân t(cid:1265) khác thì các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu liên k(cid:1219)t l(cid:1189)i v(cid:1247)i nhau trong m(cid:1245)t (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c bi(cid:1219)t nh(cid:1133) là s(cid:1269) keo t(cid:1257).

Kích th(cid:1133)(cid:1247)c và d(cid:1189)ng c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu, các t(cid:1241) h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1251)i nhà s(cid:1191)n xu(cid:1193)t. Các k(cid:1219)t h(cid:1255)p t(cid:1189)o thành trong t(cid:1193)t c(cid:1191) các lo(cid:1189)i b(cid:1245)t màu nh(cid:1133)ng chúng là c(cid:1195)n thi(cid:1219)t trong khi s(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n vì kích th(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:1259)a chúng l(cid:1247)n. Th(cid:1201)t ng(cid:1189)c nhiên, s(cid:1269) keo t(cid:1257) l(cid:1189)i là m(cid:1245)t hi(cid:1227)u (cid:1261)ng t(cid:1237)t (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i màng s(cid:1131)n, t(cid:1261)c là nó duy trì s(cid:1269) (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1221)u v(cid:1221) màu s(cid:1203)c. Trong quá trình s(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n, các k(cid:1219)t h(cid:1255)p b(cid:1231) phá v(cid:1253). S(cid:1269) k(cid:1219)t h(cid:1255)p tr(cid:1251) l(cid:1189)i ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c lo(cid:1189)i b(cid:1235), và n(cid:1219)u c(cid:1195)n, vi(cid:1227)c keo t(cid:1257) có ki(cid:1223)m soát ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)n hành.

Vi(cid:1227)c phân tán b(cid:1245)t màu, tách các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu và t(cid:1189)o s(cid:1269) p(cid:1131)hân b(cid:1237) (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t c(cid:1259)a nó trong pha l(cid:1235)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là s(cid:1269) phân tán.

2. Các quá trình x(cid:1191)y ra trong khi phân tán:

quá trình phân tán là m(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng công (cid:255)o(cid:1189)n ph(cid:1261)c t(cid:1189)p trong s(cid:1191)n xu(cid:1193)t s(cid:1131)n. Các b(cid:1245)t màu th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân tán trong công (cid:255)o(cid:1189)n nghi(cid:1221)n h(cid:1241)n h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1211)c c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu, m(cid:1245)t ít ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng, dung môi, ph(cid:1257) gia phân tán và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t. T(cid:1273) l(cid:1227) b(cid:1245)t màu và ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng cao thúc (cid:255)(cid:1197)y s(cid:1269) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t t(cid:1237)t và t(cid:1189)o thu(cid:1201)n l(cid:1255)i cho s(cid:1269) l(cid:1203)ng (cid:255)(cid:1233)ng c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia phân tán và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu. S(cid:1269) phân tán x(cid:1191)y ra theo 3 b(cid:1133)(cid:1247)c k(cid:1219) ti(cid:1219)p:

B(cid:1133)(cid:1247)c 1: Th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t:

Trong khhi th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t, không khí t(cid:1263) b(cid:1221) m(cid:1211)t c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1269)oc thay th(cid:1221) b(cid:1205)ng ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng trong h(cid:1241)n h(cid:1255)p nghi(cid:1221)n. (cid:264)i(cid:1221)u này th(cid:1133)(cid:1249)ng x(cid:1191)y ra khi (cid:255)(cid:1245) phân c(cid:1269)c c(cid:1259)a b(cid:1245)t amù và s(cid:1131)n nh(cid:1133) nhau, ví d(cid:1257) trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p b(cid:1245)t màu h(cid:1267)u c(cid:1131) k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c trong s(cid:1131)n dung môi hay b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu (cid:1133)a n(cid:1261)(cid:1131)c trong s(cid:1131)n n(cid:1133)(cid:1247)c, n(cid:1219)u b(cid:1245)t màu v(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t không phân c(cid:1269)c (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào s(cid:1131)n n(cid:1133)(cid:1247)c thì ph(cid:1191)i dùng ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t.

B(cid:1133)(cid:1247)c 2: phá v(cid:1251) các k(cid:1219)t h(cid:1255)p, th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t các b(cid:1221) m(cid:1211)t m(cid:1247)i t(cid:1189)o ra:

(cid:264)(cid:1223) phá v(cid:1251) các k(cid:1219)t h(cid:1255)p c(cid:1195)n t(cid:1189)o ra các l(cid:1269)c tr(cid:1133)(cid:1255)t. Trong th(cid:1269)c t(cid:1219), (cid:255)i(cid:1221)u này x(cid:1191)y ra trong các thi(cid:1219)t b(cid:1231) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t (thi(cid:1219)t b(cid:1231) hòa tan, ngi(cid:1221)n cát, nghi(cid:1221)n bi...). trong các thi(cid:1219)t b(cid:1231) này h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu b(cid:1231)(cid:3)(cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng b(cid:1251)i l(cid:1269)c tr(cid:1133)(cid:1255)t không (cid:255)áng k(cid:1223) do vi(cid:1227)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng ph(cid:1257) gia. (cid:264)(cid:1223) tránh d(cid:1269) t(cid:1189)o các kêt h(cid:1255)p tr(cid:1251) l(cid:1189)i, các b(cid:1221) m(cid:1211)t m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra c(cid:1195)n ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)op(cid:1269)c th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t.

B(cid:1133)(cid:1247)c 3: (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh phân tán:

M(cid:1245)t khi b(cid:1245)t màu r(cid:1203)n (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân tán t(cid:1237)t nh(cid:1193)t, các (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh. T(cid:1237)t nh(cid:1193)t là duy trì thông qua s(cid:1269) keo t(cid:1257) có ki(cid:1223)m soát. B(cid:1205)ng cách lien k(cid:1219)t ph(cid:1257) gia phân tán lên trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu, các l(cid:1269)c h(cid:1193)p d(cid:1199)n gi(cid:1267)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có th(cid:1223) b(cid:1231) trung hòa. Có 2 c(cid:1131) ch(cid:1219)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh khác nhau:

- (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1229)nh (cid:255)i(cid:1227)n, (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t quan tr(cid:1233)ng trong các h(cid:1227) th(cid:1237)ng aqua.

- Ôøn (cid:255)(cid:1231)nh không gian, ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp chu(cid:1197)n (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i s(cid:1131)n dung môi.

Ôøn (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1229)nh (cid:255)i(cid:1227)n x(cid:1191)y ra khi các h(cid:1189)t r(cid:1203)n mang cùng (cid:255)i(cid:1227)n tích. Các h(cid:1189)t (cid:255)(cid:1197)y l(cid:1199)n nhau do (cid:255)ó ng(cid:259)n ch(cid:1211)n s(cid:1269) t(cid:1189)o thành các k(cid:1219)t h(cid:1255)p. (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1229)nh (cid:255)i(cid:1227)n r(cid:1193)t hi(cid:1227)u qu(cid:1191) và l(cid:1133)(cid:1255)ng ph(cid:1257) gia când dùng ít. S(cid:1269) b(cid:1193)t l(cid:1255)i chính c(cid:1259)a (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1229)nh (cid:255)i(cid:1227)n là nó nh(cid:1189)y v(cid:1247)i s(cid:1269) phá h(cid:1259)y.

84

Vi(cid:1227)c thêm ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng, s(cid:1269) có m(cid:1211)t c(cid:1259)a cation, s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i giá tr(cid:1231) pH có th(cid:1223) d(cid:1197)n (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) keo t(cid:1257) tr(cid:1251) l(cid:1189)i.

Trong (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh không gian, m(cid:1245)t ph(cid:1195)n c(cid:1259)a ph(cid:1195)n t(cid:1265) ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và phân tán liên k(cid:1219)t v(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu, ph(cid:1195)n còn l(cid:1189)i c(cid:1259)a phân t(cid:1265) n(cid:1205)m trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng l(cid:1235)ng xung quanh ph(cid:1195)n này ph(cid:1191)i hòa tan r(cid:1193)t t(cid:1237)t trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng dung môi/ ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng. Khi 2 h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu b(cid:1231) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t ti(cid:1219)p c(cid:1201)n nhau, (cid:255)o(cid:1189)n polymer l(cid:1239)i (phân d(cid:1133) ra này) s(cid:1217) ép l(cid:1199)n nhau, làm chuy(cid:1223)n d(cid:1249)i các ph(cid:1195)n c(cid:1259)a l(cid:1247)p solvat (t(cid:1261)c là d(cid:1133)(cid:1247)i tác d(cid:1257)ng c(cid:1259)a l(cid:1269)c ép, m(cid:1245)t s(cid:1237) ph(cid:1195)n d(cid:1133) ra b(cid:1231) solvat hóa s(cid:1217) b(cid:1231) d(cid:1249)i ch(cid:1241)). (cid:264)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các phân t(cid:1265) polymer b(cid:1231) h(cid:1193)p th(cid:1257) s(cid:1217) b(cid:1231) h(cid:1189)n ch(cid:1219) b(cid:1251)i s(cid:1269) ti(cid:1219)p c(cid:1201)n và các h(cid:1189)t (cid:255)(cid:1197)y l(cid:1199)n nhau, s(cid:1269) keo t(cid:1257) không x(cid:1191)t ra và s(cid:1269) phân tán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh.

(cid:264)(cid:1223) có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)u qu(cid:1191)(cid:3)(cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh không gian c(cid:1195)n m(cid:1245)t l(cid:1247)p solvat (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1259) dày (0.01 - 0.1(m) và n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) c(cid:1259)a các nhóm liên k(cid:1219)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1259) l(cid:1247)n. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i m(cid:1245)t s(cid:1237) b(cid:1245)t màu có th(cid:1223) c(cid:1195)n m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng ph(cid:1257) gia có kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1219)n 30% so v(cid:1247)i kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng b(cid:1245)t màu.

3. Thành ph(cid:1195)n c(cid:1259)a phân t(cid:1265) ph(cid:1257) gia phân tán:

Ph(cid:1195)n này ch(cid:1229) gi(cid:1247)i h(cid:1189)n trong ph(cid:1189)m vi s(cid:1131)n dug môi, trong (cid:255)ó các ph(cid:1257) gia liên k(cid:1219)t (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh lâu dài v(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1223) t(cid:1189)o s(cid:1269) phân tán (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh. C(cid:458)ng có th(cid:1223) không khí trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c thay th(cid:1219) b(cid:1205)ng dung môi nh(cid:1133)ng hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này không t(cid:1233)a ra (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1269) phân tán (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh. (cid:264)(cid:1223) có (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1269) phân tán (cid:1241)n (cid:255)(cid:1231)nh, các ph(cid:1257) gia phân tán và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t ph(cid:1191)i ch(cid:1261)a các nhóm anionic và các nhóm này không th(cid:1223) thay th(cid:1219) b(cid:1131)(cid:1229) dung môi. Các ph(cid:1257) gia ch(cid:1261)a các nhóm acid liên k(cid:1219)t t(cid:1237)t v(cid:1247)i các b(cid:1245)t màu và b(cid:1245)t (cid:255)(cid:1245)n vô c(cid:1131) nh(cid:1249) l(cid:1269)c phân c(cid:1269)c, trong khi (cid:255)ó các ph(cid:1257) gia ch(cid:1261)a các nhóm amino liên k(cid:1219)t v(cid:1247)i b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu h(cid:1267)u c(cid:1131) nh(cid:1249) l(cid:1269)c vandecval. Các ch(cid:1193)t có ch(cid:1261)a h(cid:1131)n m(cid:1245)t nhóm liên k(cid:1219)t trên m(cid:1245)t phân t(cid:1265) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) vì vi(cid:1227)c tách m(cid:1245)t nhóm liên k(cid:1219)t trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t m(cid:1195)u không d(cid:1197)n (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) thay th(cid:1219) toàn b(cid:1245) phân t(cid:1265) ph(cid:1257) gia trên b(cid:1221) m(cid:1211)t (t(cid:1261)c là v(cid:1199)n còn nhóm liên k(cid:1219)t khác gi(cid:1267) phân t(cid:1265) này l(cid:1189)i trên b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu).

(cid:264)(cid:1223) vi(cid:1227)c (cid:1241)n d(cid:1231)nh không gian (cid:255)(cid:1189)t hi(cid:1227)u qu(cid:1191), m(cid:1245)t phân t(cid:1265) ph(cid:1257) gia ph(cid:1191)i ch(cid:1261)a m(cid:1245)t s(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1259) l(cid:1247)n các gôc h(cid:1267)u c(cid:1131) t(cid:1133)(cid:1131)ng thích v(cid:1247)i dung môi. Các g(cid:1237)c này th(cid:1133)(cid:1249)ng là các nhóm alkyl m(cid:1189)ch dài. Polyester, Polyacrylat, Polyether v(cid:1247)i kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) ít nh(cid:1193)t là 1000/ m(cid:1245)t nhóm liên k(cid:1219)t c(cid:458)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng. M(cid:1245)t phân t(cid:1265) ph(cid:1257) gia có th(cid:1223) ch(cid:1261)a nhi(cid:1221)u nhóm liên k(cid:1219)t g(cid:1195)n nhau trên phân t(cid:1265).

Các lo(cid:1189)i ph(cid:1257) ph(cid:1257) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng r(cid:1245)ng rãi và có hi(cid:1227)u qu(cid:1191) là:

- Lo(cid:1189)i acid, th(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1261)a các nhóm acid liên k(cid:1219)t v(cid:1247)i khung k(cid:1271) n(cid:1133)(cid:1247)c.

- Các mu(cid:1237)i (các mu(cid:1237)i trung hòa v(cid:1221) (cid:255)i(cid:1227)n) c(cid:1259)a các acid cacboxylic ho(cid:1211)c acid polycacboxylic (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trung hòa b(cid:1251)i các amin m(cid:1189)ch dài.

- Các polymer không (cid:255)i(cid:1227)n ly có nhi(cid:1221)u nhóm th(cid:1219) amin (tòn ten), ph(cid:1195)n còn l(cid:1189)i c(cid:1259)a phân t(cid:1265) là các dãy dài có th(cid:1223) hòa tan trong dung môi.

*. (cid:1132)ïng d(cid:1257)ng:

85

Vi(cid:1227)c phân lo(cid:1189)i ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và phân tán d(cid:1269)a vào c(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a nó ch(cid:1229) gi(cid:1247)i h(cid:1189)n ch(cid:1229) nêu lên (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c các hi(cid:1227)u qu(cid:1191) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t c(cid:1259)a nó. M(cid:1245)t cách phân lo(cid:1189)i khác t(cid:1237)t h(cid:1131)n là d(cid:1269)a vào ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a chúng. Theo cách phân lo(cid:1189)i này thì ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và phân tán (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chia thành 2 lo(cid:1189)i: (cid:255)ó là tác nhân ch(cid:1237)ng keo t(cid:1257) và tác nhân (cid:255)(cid:1239)ng keo t(cid:1257) có ki(cid:1223)m soát (coflocculatant).

IV. Ph(cid:1257) gia ch(cid:1237)ng keo t(cid:1257):

s(cid:1269) ch(cid:1237)ng keo t(cid:1257) (cid:255)(cid:1189)t t(cid:1237)i (cid:1133)u khi các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1131)n l(cid:1217) và các t(cid:1241) h(cid:1255)p b(cid:1231) tách ra riêng l(cid:1217). (cid:264)i(cid:1221)u này s(cid:1217) d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n:

- tính ch(cid:1193)t ch(cid:1191)y t(cid:1237)t.

- (cid:264)(cid:1245) bóng cao.

- L(cid:1269)c ph(cid:1259) (cid:255)(cid:1189)t c(cid:1269)c (cid:255)(cid:1189)i.

- C(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1245) màu t(cid:1237)i (cid:1133)u.

- (cid:264)(cid:1245) trong su(cid:1237)t cao (n(cid:1219)u c(cid:1195)n (cid:255)(cid:1245) trong su(cid:1237)t).

Nh(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)i(cid:1223)m c(cid:1259)a tr(cid:1189)ng thái ch(cid:1237)ng keo t(cid:1257) là b(cid:1245)t màu có xu h(cid:1133)(cid:1247)ng b(cid:1231) l(cid:1203)ng (settl out).

TEGO( Dispers 700 và TEGO( Dispers 705 (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t thích h(cid:1255)p (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i vi(cid:1227)c phân tán b(cid:1245)y màu và b(cid:1245)t (cid:255)(cid:1245)n vô c(cid:1131). Ngoài (cid:1261)ng d(cid:1257)ng trong s(cid:1131)n, các gel bentonic và past b(cid:1245)t màu c(cid:458)ng có th(cid:1223) s(cid:1265) d(cid:1257)ng ph(cid:1257) gia này.

1. Ph(cid:1257) gia cho (cid:255)(cid:1239)ng keo t(cid:1257) có ki(cid:1223)m soát:

ki(cid:1223)m soát (cid:255)(cid:1239)n keo t(cid:1257) giúp cho ng(cid:1133)(cid:1249)i thành l(cid:1201)p (cid:255)(cid:1131)n có th(cid:1223) phát huy (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1237)i (cid:255)a màu s(cid:1203)c và (cid:255)i(cid:1221)u ch(cid:1229)nh d(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu cho thích h(cid:1255)p. T(cid:1237)c (cid:255)(cid:1245) sa l(cid:1203)ng b(cid:1245)t màu là m(cid:1245)t hàm c(cid:1259)a s(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) t(cid:1273) tr(cid:1233)ng và kích th(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1189)t. Các h(cid:1189)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n s(cid:1217) sa l(cid:1203)ng nhanh h(cid:1131)n các h(cid:1189)t có kích th(cid:1133)(cid:1247)c nh(cid:1235).

Các dòng ch(cid:1191)y x(cid:1191)y ra trong màng s(cid:1131)n (cid:255)ang khô có th(cid:1223) v(cid:1201)n chuy(cid:1223)n các h(cid:1189)t v(cid:1201)t ch(cid:1193)t (trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng có ch(cid:1261)a dung môi) lên b(cid:1221) m(cid:1211)t. Các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu nh(cid:1235) h(cid:1131)n, ít linh (cid:255)(cid:1245)ng h(cid:1131)n b(cid:1231) v(cid:1201)n chuy(cid:1223)n b(cid:1251)i dung môi do kh(cid:1191) n(cid:259)ng ch(cid:1237)ng l(cid:1189)i s(cid:1269) ch(cid:1191)y c(cid:1259)a chúng t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i l(cid:1247)n. K(cid:1219)t qu(cid:1191) là các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c nh(cid:1235) h(cid:1131)n s(cid:1217) t(cid:1201)p trung trên b(cid:1221) m(cid:1211)t và nh(cid:1133) v(cid:1201)y s(cid:1217) làm thay (cid:255)(cid:1241)i màu s(cid:1203)c. Hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xem nh(cid:1133) là s(cid:1269) tách b(cid:1245)t màu theo h(cid:1133)(cid:1247)ng ngang hay còn g(cid:1233)i là flooding. S(cid:1269) khác nhau v(cid:1221) kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng riêng s(cid:1217) thúc (cid:255)(cid:1197)y hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng flooing. B(cid:1205)ng cách ki(cid:1223)m soát s(cid:1269) (cid:255)ông t(cid:1257) c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c nh(cid:1235), hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng flooding có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ng(cid:259)n ch(cid:1211)n.

S(cid:1269) t(cid:1189)o thành các ô Bénard c(cid:458)ng có th(cid:1223) gây ra s(cid:1269) tách b(cid:1245)t màu khi (cid:255)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu khác nhau. Các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu nh(cid:1235) h(cid:1131)n có th(cid:1223) t(cid:1201)p trung t(cid:1231)a b(cid:1249) c(cid:1259)a ô Bénard - n(cid:1131)i có dòng ch(cid:1191)y m(cid:1189)nh nh(cid:1193)t. Các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu có kích th(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1247)n h(cid:1131)n thì t(cid:1201)p trung t(cid:1189)i tâm ô - n(cid:1131)i có dòng ch(cid:1191)y y(cid:1219)u. Hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này g(cid:1233)i là s(cid:1269) tách b(cid:1245)t màu theo h(cid:1133)(cid:1247)ng th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng hay còn g(cid:1233)i là floating.

86

Khi s(cid:1131)n trên b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng, các ô Bénard có th(cid:1223) b(cid:1231) phá h(cid:1259)y, t(cid:1189)o thành các (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1229) ho(cid:1211)c s(cid:1255)i t(cid:1131). Các ch(cid:1193)t ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1221) m(cid:1211)t nh(cid:1133) silicon bi(cid:1219)n tính có th(cid:1223) ng(cid:259)n ch(cid:1211)n s(cid:1269) t(cid:1189)o thành các ô Bénard, chuy(cid:1223)n hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng floating sang flooding. Ch(cid:1229) khi s(cid:1269) klhác nhau v(cid:1221) kích th(cid:1133)(cid:1247)c trung bình c(cid:1259)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ki(cid:1223)m soát b(cid:1205)ng s(cid:1269) (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)ông t(cid:1257) (coflocculation) thì hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng floating và flooding m(cid:1247)i (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c lo(cid:1189)i b(cid:1235).

Ch(cid:1261)c n(cid:259)ng c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia ki(cid:1223)m soát (cid:255)(cid:1239)ng keo t(cid:1257) thông qua s(cid:1269) (cid:255)i(cid:1221)u ch(cid:1229)nh t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu. (cid:264)i(cid:1221)u này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n thông qua các nhóm ch(cid:1261)c trên phân t(cid:1265) tác nhân phân tán, các nhóm ch(cid:1261)c này s(cid:1217) gi(cid:1247)i h(cid:1189)n kh(cid:1191) n(cid:259)ng hòa tan c(cid:1259)a tác nhân phân tán trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng dung môi/ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng (cid:1251) m(cid:1245)t m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) nào (cid:255)ó. Do (cid:255)ó các b(cid:1245)t màu (cid:255)ã (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t s(cid:1217) ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i các h(cid:1189)t khác nh(cid:1249) l(cid:1269)c h(cid:1193)p d(cid:1199)n c(cid:1259)a các (cid:255)o(cid:1189)n polymer c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia phân tán. Tuy nhiên các t(cid:1133)(cid:1131)ng tác này (cid:255)(cid:1259) y(cid:1219)u h(cid:1131)n so v(cid:1247)i t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các b(cid:1221) m(cid:1211)t t(cid:1269) do c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu trong các k(cid:1219)t h(cid:1255)p. s(cid:1269) (cid:255)ông t(cid:1257) t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i y(cid:1219)u (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra b(cid:1251)i các ph(cid:1257) gia (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t có th(cid:1223) b(cid:1231) phá v(cid:1251) b(cid:1251)i m(cid:1245)t l(cid:1269)c tr(cid:1133)(cid:1255)t th(cid:1193)p. Trong các s(cid:1131)n không phân c(cid:1269)c, các nhóm phân c(cid:1269)c c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia phân tán có th(cid:1223) t(cid:1133)(cid:1131)ng tác m(cid:1189)nh v(cid:1247)i nhau làm cho s(cid:1131)n có tính thixotropy, v(cid:1247)i tính ch(cid:1193)t này hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1191)y xu(cid:1237)ng c(cid:1259)a các màng s(cid:1131)n dày trên b(cid:1221) m(cid:1211)t th(cid:1207)ng (cid:255)(cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ki(cid:1223)m soát.

IV. (cid:264)ánh giá hi(cid:1227)u qu(cid:1191) c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t và phân tán nh(cid:1133) th(cid:1219) nào?:

nhìn chung, ph(cid:1257) gia phân tná và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)ánh giá d(cid:1269)a trên c(cid:1131) s(cid:1251):

- M(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) rút ng(cid:1203)n th(cid:1249)i gian c(cid:1195)n thi(cid:1219)t cho s(cid:1269) phân tán.

- (cid:264)(cid:1245) bóng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c c(cid:1191)i thi(cid:1227)n.

- S(cid:1237) l(cid:1133)(cid:1255)ng ph(cid:1257) gia c(cid:1195)n thi(cid:1219)t.

- M(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) keo t(cid:1257).

- Kh(cid:1191) n(cid:259)ng ki(cid:1223)m soát floating và flooding.

Ph(cid:1257) gia phân tán ph(cid:1191)i không làm t(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245) m(cid:1249) ho(cid:1211)c gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) bóng. Kh(cid:1191) n(cid:259)ng hòa tan c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia trong dung d(cid:1231)ch (cid:255)(cid:1201)m (cid:255)(cid:1211)c ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xem là tiêu chu(cid:1197)n (cid:255)(cid:1223) l(cid:1269)a ch(cid:1233)n. Tính h(cid:1131)i (cid:255)(cid:1257)c c(cid:1259)a ph(cid:1257) gia trong ch(cid:1193)t t(cid:1189)o màng có th(cid:1223) là do các nhóm liên k(cid:1219)t trên phân t(cid:1265) ph(cid:1257) gia. (cid:264)i(cid:1221)u này không có ngh(cid:429)a là màng s(cid:1131)n khô s(cid:1217) gi(cid:1191)m (cid:255)(cid:1245) bóng.

Hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng settling c(cid:1259)a b(cid:1245)t màu không ph(cid:1191)i luôn luôn (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c lo(cid:1189)i tr(cid:1263) khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng ph(cid:1257) gia phân tán và th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t. Tuy nhiên c(cid:1195)n ph(cid:1191)i phân bi(cid:1227)t settling c(cid:1261)ng và settling m(cid:1221)m. Settling c(cid:1261)ng là do s(cid:1269) h(cid:1193)p ph(cid:1257) ph(cid:1257) gia không (cid:255)(cid:1259) d(cid:1199)n (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) hình thành tr(cid:1251) l(cid:1189)i các k(cid:1219)t h(cid:1255)p do t(cid:1133)(cid:1131)ng tác b(cid:1221) m(cid:1211)t b(cid:1245)t màu. Cac b(cid:1245)t màu (cid:255)ã b(cid:1231)o settling c(cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân tán tr(cid:1251) l(cid:1189)i b(cid:1205)ng quá trình tr(cid:1245)n v(cid:1247)i (cid:1261)ng su(cid:1193)t tr(cid:1133)(cid:1255)t cao. Settling c(cid:1261)ng có th(cid:1223) tránh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c khi s(cid:1265) d(cid:1257)ng m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:255)(cid:1259) l(cid:1247)n ph(cid:1257) gia phân tán ho(cid:1211)c s(cid:1265) d(cid:1257)ng ph(cid:1257) gia khác thích h(cid:1255)p h(cid:1131)n. Ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i, settlinng m(cid:1221)m x(cid:1191)y ra có th(cid:1223) do s(cid:1269) keo t(cid:1257) cac h(cid:1189)t b(cid:1245)t màu b(cid:1231) th(cid:1193)m (cid:1133)(cid:1247)t hoàn toàn x(cid:1191)y ra y(cid:1219)u. Nh(cid:1133) (cid:255)ã nói (cid:1251) trên, các th(cid:1223) keo t(cid:1257) này có th(cid:1223) b(cid:1231) phá v(cid:1251) trong (cid:255)i(cid:1221)u ki(cid:1227)n khu(cid:1193)y bình th(cid:1133)(cid:1249)ng, và b(cid:1245)t màu có th(cid:1223) d(cid:1223) dàng t(cid:1201)p h(cid:1255)p tr(cid:1251) l(cid:1189)i.

87

88