Củ riềng: ôn trung tán hàn, mạnh tỳ vị
Riềng là loại cây gia vị và làm thuốc. Về
mặt ẩm thực, riềng luôn được nhắc tới với
những món như: thịt dê nộm, thịt chó
nhựa mận, chân giò nấu chuối xanh, cá
kho đồng… Theo y học cổ truyền, riềng
tính ấm, tác dụng ôn trung tán hàn, giảm
đau trừ thấp, kiện tỳ vị, là vị thuốc tốt đối
với những trường hợp tỳ vị hư hàn có
biểu hiện: đau bụng âm ỉ, đầy bụng phân
lỏng, ăn uống rất ít, chân tay yếu mềm, cơ
thể suy nhược… Sau đây là một số bài
thuốc chữa bệnh từ củ riềng.
Tỳ vị hư hàn, đau bụng sôi bụng, đại tiện
phân lỏng: riềng 12g, bạch truật 12g, lá lốt
16g, lá ổi 16g, sinh khương 6g. Cho các vị
vào ấm đổ 3 bát nước sắc lấy 1,5 bát. Chia
uống 2 – 3 lần trong ngày.
Trẻ em bị tiêu chảy nhiều lần, phân có lẫn
bọt, quấy khóc: hoài sơn 10g, liên nhục 10g,
củ riềng 6g, bạch truật 10g, biển đậu 10g,
hậu phác 4g, trần bì 6g, chích thảo 6g, sinh
khương 4g. Cho các vị vào ấm đổ nước 2
bát, sắc còn 1 bát, chia 2 – 3 lần uống trong
ngày.
Ngộ độc thức ăn, đau bụng,
nôn mửa, có những trường
hợp đau bụng dữ dội kèm
theo đại tiện lỏng, cơ thể có
Cây và củ riềng biểu hiện mất nước, rối
loạn điện giải, mạch nhanh, huyết áp dưới
mức bình thường: củ riềng 16g, hoàng liên
10g, biển đậu 12g, bạch truật 12g, hoài sơn
16g, liên nhục 12g, sinh khương (nướng)
10g, thảo quả 10g, quế 6g, chích thảo 10g,
bán hạ chế 8g. Cho các vị vào ấm, đổ nước 3
bát, sắc còn 1,5 bát, chia 3 lần uống (cách 2
giờ uống 1 lần).
Chữa chứng “Ngũ canh tả” cứ khoảng 5 giờ
sáng là cần đi ngoài, khi muốn đi thì phải đi
ngay, không ngừng lại được, phân lỏng, cơ
thể yếu mệt, bụng lạnh, chân tay lạnh.
Nguyên nhân do tỳ thận dương hư. Dùng bài
thuốc: củ riềng phơi khô 16g, cẩu tích 12g,
ngũ gia bì 12g, sơn thù 12g, hoài sơn 16g,
cố chỉ 10g, đỗ trọng (sao muối) 12g, khởi tử
10g, bạch truật (sao hoàng thổ) 16g, hậu
phác 12g, bán hạ chế 10g, trần bì 10g, sinh
khương 6g, quế 10g, chính thảo 10g. Sắc
uống ngày 1 thang, 10 – 12 ngày là một liệu
trình.
Bài thuốc xoa bóp:
Củ riềng phơi khô 20g, thiên niên kiện 16g,
quế 24g, thạch xương bồ 20g, trần bì (sao)
16g, nhân hạt gấc (sao vàng) 20g. Các vị
thái nhỏ, bỏ vào chai thủy tinh, đổ ngập
rượu để ngâm. Sau 10 ngày là có thể dùng
được. Lấy bông tẩm vào thuốc, xoa vào chỗ
đau, kết hợp day, bấm, nhẹ.
Dùng trong những trường hợp đau xương
đau mình trật ngã, sang chấn, sưng đau các
khớp, thần kinh tọa, đau nhức cục bộ…
