1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết luận án
Xơ gan là bệnh lý mạn tính phổ biến tại Việt Nam và thế giới, gây
xơ hóa lan tỏa, hình thành nốt tân tạo, dẫn đến suy giảm chức năng gan,
tăng áp lực tĩnh mạch cửa và nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất
huyết tiêu hóa, bệnh não gan, ung thư gan.
Y học hiện đại (YHHĐ) điều trị theo hướng kiểm soát nguyên nhân,
làm chậm tiến triển, điều trị biến chứng và ghép gan khi cần. Y học cổ
truyền (YHCT) xếp xơ gan vào các chứng “hoàng đản”, “hiếp thống”,
“cổ trướng”, “tích tụ” và điều trị theo các pháp như sơ can lý khí, hoạt
huyết hóa ứ, kiện tỳ, lợi thấp, thanh nhiệt giải độc.
Xu hướng kết hợp YHHĐ và YHCT ngày càng được quan tâm
nhằm nâng cao hiệu quả và giảm tác dụng phụ. Một số bài thuốc và
dược liệu như Nhất quán tiễn, Trư linh thang, Sài hồ sơ can thang, Sài
hồ, Hoàng bá, Sinh địa, Nhân trần, Phục linh, Cà gai leo đã được chứng
minh có tác dụng bảo vệ gan, chống viêm, hạn chế xơ hóa.
Bài thuốc Nhất gan linh được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát
triển từ hai bài thuốc c ổ phương Nhất quán tiễn và Trư linh thang, đã
được nghiên cứu nhằm tối ưu hiệu quả điều trị, giảm tiến triển xơ gan
và hạn chế tác dụng không mong muốn. Để thuận tiện cho sử dụng và
nghiên cứu, bài thuốc đã được bào chế dưới dạng viên nang cứng.
Nhằm đánh giá tính an toàn và hiệu quả của viên nang cứng Nhất gan
linh, nghiên cứu này được tiến hành với các mục tiêu sau:
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu 1. Xác định độc tính cấp và độc tính bán trường diễn của viên
nang cứng Nhất gan linh trên thực nghiệm.
Mục tiêu 2. Đánh giá tác dụng bảo vệ tế bào gan của viên nang cứng Nhất
gan linh và hai vị thuốc Sài hồ, Hoàng bá trên mô hình xơ gan thực nghiệm.
Mục tiêu 3: Đánh giá tác dụng điều trị bệnh nhân xơ gan của viên nang
cứng Nhất gan linh trên lâm sàng.
3. Ý nghĩa thực tiễn và những đóng góp mới của luận án
Viên nang Nhất gan linh được bào chế từ bài thuốc Nhất gan linh
dưới dạng viên nang cứng, giúp tăng tính tiện lợi khi sử dụng, bảo quản