Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu tác dụng của viên nang cứng Nhất Gan Linh trong điều trị xơ gan trên thực nghiệm và lâm sàng

Xơ gan là một bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng và phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt tại Việt Nam, gây ra gánh nặng kinh tế - xã hội đáng kể và nhiều biến chứng nguy hiểm. Mặc dù y học hiện đại tập trung vào kiểm soát triệu chứng và dự phòng biến chứng, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào có thể đảo ngược hoàn toàn quá trình xơ hóa gan. Trong bối cảnh đó, y học cổ truyền với phương pháp biện chứng luận trị cá thể hóa đã cho thấy hiệu quả nhất định. Xu hướng kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền đang ngày càng được chú trọng nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm tác dụng không mong muốn. Luận án này tập trung nghiên cứu viên nang cứng Nhất gan linh, một bài thuốc y học cổ truyền được phát triển từ các phương thuốc cổ, nhằm đánh giá toàn diện tính an toàn và hiệu quả điều trị của nó trên cả thực nghiệm và lâm sàng.

Luận án này hướng đến các nhà nghiên cứu y học, đặc biệt trong lĩnh vực y học cổ truyền và bệnh lý gan mật; các bác sĩ lâm sàng chuyên khoa tiêu hóa và y học cổ truyền; sinh viên và học viên sau đại học ngành y, dược; cũng như các nhà hoạch định chính sách y tế quan tâm đến việc tích hợp y học cổ truyền vào điều trị các bệnh mạn tính.

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính của gan, đặc trưng bởi sự xơ hóa lan tỏa và hình thành các nốt tân tạo, dẫn đến suy giảm chức năng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, với tỷ lệ mắc cao ở Việt Nam do tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B và C. Các biến chứng của xơ gan như chảy máu tiêu hóa, nhiễm khuẩn huyết, bệnh não gan và ung thư gan gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của bệnh nhân. Về cơ chế bệnh sinh, xơ gan liên quan đến quá trình viêm mạn tính, hoại tử tế bào gan, hoạt hóa tế bào hình sao (HSC) và tế bào Kupffer, dẫn đến tăng tổng hợp chất nền ngoại bào (ECM) và phá vỡ cấu trúc gan bình thường. Trong y học hiện đại, điều trị xơ gan tập trung vào điều trị nguyên nhân, làm chậm tiến triển xơ hóa, kiểm soát triệu chứng và dự phòng biến chứng. Trong khi đó, y học cổ truyền tiếp cận xơ gan thông qua các chứng như "hoàng đản", "hiếp thống", "cổ trướng", "tích tụ", với nguyên tắc điều trị là tiêu bản đồng trị, công bổ kiêm thi. Luận án này nghiên cứu viên nang cứng Nhất gan linh, một bài thuốc y học cổ truyền được bào chế từ các phương thuốc cổ Nhất quán tiễn và Trư linh thang, đã cho thấy hiệu quả khả quan trong kiểm soát triệu chứng và cải thiện chức năng gan trên lâm sàng. Nghiên cứu được thực hiện với ba mục tiêu chính: (1) Xác định độc tính cấp và độc tính bán trường diễn của viên nang cứng Nhất gan linh trên thực nghiệm, đảm bảo tính an toàn của sản phẩm; (2) Đánh giá tác dụng bảo vệ tế bào gan của viên nang cứng Nhất gan linh và hai vị thuốc chủ chốt là Sài hồ, Hoàng bá trên mô hình xơ gan thực nghiệm, làm rõ cơ chế tác dụng; và (3) Đánh giá hiệu quả điều trị của viên nang cứng Nhất gan linh trên bệnh nhân xơ gan trong môi trường lâm sàng, cung cấp bằng chứng về hiệu quả thực tế. Kết quả của nghiên cứu sẽ góp phần vào việc tối ưu hóa phác đồ điều trị xơ gan, đặc biệt là sự kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền.