Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu tác dụng của phương pháp thủy châm chế phẩm chứa nọc ong trong điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống (THCS) là một tình trạng bệnh lý phổ biến gây đau thắt lưng và hạn chế vận động, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và kinh tế. Y học cổ truyền có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả, trong đó nọc ong đang được nghiên cứu về tác dụng chống viêm, giảm đau. Tuy nhiên, cơ chế và tác dụng phụ của nọc ong, đặc biệt khi dùng thủy châm, vẫn chưa được hiểu rõ. Luận án này nhằm đánh giá tác dụng của phương pháp thủy châm chế phẩm chứa nọc ong trong điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống trên cả mô hình thực nghiệm và lâm sàng, đồng thời khảo sát các tác dụng không mong muốn.

Luận án tiến sĩ y học này hướng đến các nhà nghiên cứu y học, bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền, châm cứu, phục hồi chức năng, cũng như sinh viên và học viên sau đại học trong lĩnh vực y học, đặc biệt là những người quan tâm đến các phương pháp điều trị mới cho bệnh thoái hóa cột sống.

Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu tác dụng của phương pháp thủy châm sử dụng chế phẩm nọc ong (Apitoxin) trong điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống. Nghiên cứu được thực hiện trên cả mô hình động vật thực nghiệm và bệnh nhân lâm sàng. Trên mô hình động vật, 90 chuột cống trắng được chia thành các nhóm để gây thoái hóa cột sống và điều trị bằng thủy châm nọc ong với các liều khác nhau (0,5mg/kg, 1,0mg/kg, 1,5mg/kg) hoặc thuốc Mobic, cùng với nhóm chứng và nhóm bệnh. Kết quả cho thấy thủy châm nọc ong có tác dụng chống viêm rõ rệt, thể hiện qua việc giảm số lượng bạch cầu, giảm nồng độ các cytokine gây viêm (TNF-α, IL-1β) và tăng nồng độ cytokine chống viêm (IL-10), cùng với giảm nhiệt độ tại chỗ. Về tác dụng giảm đau, phương pháp này làm tăng ngưỡng đau nhiệt và ngưỡng đau cơ học. Đồng thời, khả năng vận động của chuột cũng được cải thiện đáng kể, thể hiện qua tốc độ và quãng đường vận động, thời gian đứng trên trụ quay và góc gấp khớp háng. Trên lâm sàng, nghiên cứu được tiến hành trên 100 bệnh nhân đau thắt lưng do thoái hóa cột sống, chia thành nhóm nghiên cứu (thủy châm nọc ong Apitoxin 0,0025mg/kg kết hợp điện châm) và nhóm đối chứng (thủy châm nước muối sinh lý kết hợp điện châm). Kết quả lâm sàng cho thấy nhóm được điều trị bằng thủy châm nọc ong có sự cải thiện rõ rệt về mức độ đau (theo thang VAS), tầm vận động cột sống thắt lưng, và chức năng sinh hoạt hàng ngày (theo chỉ số ODI) so với nhóm đối chứng. Các thông số điện cơ bề mặt cũng cho thấy sự cải thiện đáng kể về khả năng co cơ. Về tính an toàn, nghiên cứu không ghi nhận các tác dụng phụ nghiêm trọng như sốc phản vệ. Các biểu hiện nhẹ như mẩn ngứa hoặc chảy máu tại vị trí châm rất hiếm gặp. Các chỉ số sinh lý (mạch, huyết áp, nhịp thở) và các chỉ số huyết học, sinh hóa (chức năng gan, thận) đều ổn định sau điều trị. Tóm lại, luận án khẳng định thủy châm chế phẩm nọc ong Apitoxin có tác dụng chống viêm, giảm đau và cải thiện vận động hiệu quả, đồng thời an toàn trong điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống.