TNU Journal of Science and Technology
230(02): 65 - 72
http://jst.tnu.edu.vn 65 Email: jst@tnu.edu.vn
ASSESSMENT OF THE DOMESTIC SOLID WASTE COLLECTION AND
TRANSPORTATION STATUS IN LIEN CHIEU DISTRICT, DA NANG CITY
Nguyen Thu Huyen*, Nguyen Thi Dong, Nguyen Thi Hong Vien,
Chu Thi Hong Huyen, Nguyen Thi Bich Hanh
TNU - University of Sciences
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received:
30/12/2024
In recent years, domestic solid waste has increased in composition,
volume, and toxicity, causing environmental pollution in some urban
areas of Vietnam. The objective of this study is assessing the current
state of collection and transportation of domestic solid waste in Lien
Chieu district, Da Nang city. From there, the article proposed
appropriate solutions for household solid waste management in the study
area. The article used methods of collection, analysis, synthesis of
documents, methods of field investigation and data processing. Research
results showed the current status of increasing household solid waste
generation. The collection and transportation of household solid waste
in the area had many achievements due to the use of digital conversion.
The collection rate at households reached 98%. The situation of
garbage being stagnant for 3-5 days has ended. However, there are still
some remained problems. This is the basis for some solutions (policy
measures, finance, communication) for the collection and transportation
household solid waste in Lien Chieu district.
Revised:
22/01/2025
Published:
22/01/2025
KEYWORDS
Household solid waste
Collection
Transportation
Lien Chieu district
Da Nang city
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU GOM, VẬN CHUYỂN
CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI QUẬN LIÊN CHIỂU,
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Nguyễn Thu Huyền*, Nguyễn Thị Đông, Nguyễn Thị Hồng Viên,
Chu Thị Hồng Huyền, Nguyễn Thị Bích Hạnh
Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên
TÓM TẮT
Ngày nhận bài:
30/12/2024
Trong những năm gần đây, chất thải rắn sinh hoạt gi tăng cả v th nh
phần, hối lượng, t nh đ c hại, gây nhi m m i trư ng m t số đ thị
Vi t N m Mục tiêu nghiên cứu n y l đánh giá thực trạng c ng tác
thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên đị b n quận
Liên Chiểu, th nh phố Đ Nẵng. Từ đó, nghiên cứu đ xuất các giải
pháp phù hợp cho c ng tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt
tại quận Liên Chiểu Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp thu thập,
phân t ch, tổng hợp t i li u, phương pháp đi u tra thực đị v xử lý số
li u. Kết quả nghiên cứu chỉ ra thực trạng gi tăng phát sinh chất thải
rắn sinh hoạt. C ng tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trên
đị b n đã có nhi u th nh tựu do sử dụng chuyển đổi số. Tỉ l thu gom
tại các h gi đình đạt 98% Kh ng còn tình trạng rác bị ứ đọng 3 -5
ng y tại m t số nơi Tuy nhiên, m t số vấn đ còn tồn tại, cần khắc
phục. Đây l cơ s để đ xuất các bi n pháp như ch nh sách, t i ch nh,
truy n th ng cho c ng tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt
tại khu vực nghiên cứu.
Ngày hoàn thiện:
22/01/2025
Ngày đăng:
22/01/2025
DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.11790
* Corresponding author. Email: huyen.nt@tnus.edu.vn
TNU Journal of Science and Technology
230(02): 65 - 72
http://jst.tnu.edu.vn 66 Email: jst@tnu.edu.vn
1. Giới thiệu
Cùng với quá trình đ thị hó , chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) ng y c ng gi tăng v có tác
đ ng xấu đến m i trư ng v sức khỏe con ngư i [1], [2]. CTRSH nếu h ng được thu gom, xử lý
đúng cách sẽ l nguy cơ gây nhi m m i trư ng CTRSH hi phân hủy sẽ phát sinh mùi, vi sinh
vật v các chất đ c hại [3], [4]. CTRSH nếu bị vứt xuống thủy vực sẽ gây tắc nghẽn dòng chảy, ứ
đọng nguồn nước [5], [6].
Quận Liên Chiểu, th nh phố Đ Nẵng l m t quận c ng nghi p trẻ, phân bố dọc theo quốc l
1A v có đư ng sắt Bắc N m đi qu Liên Chiểu có ưu thế v vị tr đị lý, đi u ki n tự nhiên,
thuận lợi phát triển gi o th ng vận tải, du lịch v tập trung 2 hu c ng nghi p lớn củ th nh phố
Đ Nẵng [7]. Vị tr đị lý l đi u ki n đặc bi t thuận lợi cho vi c gi o lưu với các tỉnh, khu vực
xung qu nh trong nước v quốc tế. Quận Liên Chiểu có tốc đ tăng trư ng kinh tế ng y c ng c o
nhưng phải đối di n dân số v CTRSH tăng Trung bình trong 3 năm, từ năm 2020 đến năm
2022, dân số tăng 3,67%, tương ứng CTRSH tăng trung bình 9,37% Đ i sống nhân dân từng
bước được cải thi n nên nhu cầu tiêu dùng, ti n nghi l m phát sinh CTRSH tăng tạo áp lực rất
lớn cho c ng tác quản lý chất thải n y Tại quận Liên Chiểu vẫn còn hi n tượng CTRSH bị thải
bỏ h ng đúng nơi quy định v h ng đảm bảo các đi u ki n v sinh các hu đ thị, hu dân
cư Đây l nguyên nhân gây nhi m m i trư ng đất, nước, h ng h v ảnh hư ng đến cu c
sống, sức khỏe củ ngư i dân sống trong khu vực [8].
Ch nh vì vậy, nghiên cứu n y được thực hi n với mục đ ch đánh giá thực trạng c ng tác thu
gom, vận chuyển CTRSH phát sinh trên đị b n quận Liên Chiểu, th nh phố Đ Nẵng, từ đó, đ
xuất các giải pháp phù hợp cho c ng tác quản lý CTRSH tại khu vực nghiên cứu.
2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập, tổng hợp và phân tích số liệu: Phương pháp n y chủ yếu thu thập t i
li u, số li u v các vấn đ liên qu n đến quản lý CTRSH (Các văn bản pháp luật, quy định, các m
hình quản lý) phục vụ cho nghiên cứu
- Phương pháp khảo sát thực địa: Trên cơ s nghiên cứu v mặt lý thuyết v các số li u thu
thập được, tiến h nh hảo sát v phỏng vấn để bổ sung, ho n thi n th ng tin Th i gi n v o buổi
sáng v buổi chi u trong 9 ng y (từ ng y 12 tháng 8 năm 2024 đến ng y 20 tháng 8 năm 2024).
Tình trạng củ hu vực rác thải được m tả trên Hình 1
(a)
(b)
Hình 1. Khảo sát thực địa trên tuyến thu gom tại quận Liên Chiểu:
(a) Đường Nguyễn Chánh, (b) Đường Nguyễn Sinh Sắc
Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp 03 cán b quản lý, 09 c ng nhân viên c ng ty
Trách nhi m hữu hạn m t th nh viên (TNHH MTV) M i trư ng đ thị H N i - chi nhánh mi n
Trung (URENCO 15) v c ng tác thu gom, vận chuyển CTRSH tại quận Liên Chiểu.
- Phương pháp xử lý số liệu: Xử lý số li u thu thập được bằng phần m m Excel.
TNU Journal of Science and Technology
230(02): 65 - 72
http://jst.tnu.edu.vn 67 Email: jst@tnu.edu.vn
3. Kết quả nghiên cứu
3.1. Phát sinh chất thải rắn sinh hoạt tại quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng
- Nguồn phát sinh CTRSH tại quận Liên Chiểu phát sinh từ những nguồn ch nh s u: hu vực
dân cư, hu vực chợ lớn (chợ Hò Khánh, chợ Hò Mỹ), các siêu thị, trư ng học, cơ qu n, hu
vực c ng c ng (quảng trư ng UBND quận, C ng viên nước Mikazuki).
- Th nh phần CTRSH: Theo báo cáo củ c ng ty URENCO 15 năm 2022 [9] t nh tổng lượng
chất thải rắn sinh hoạt của quận Liên Chiểu hi n n y ước t nh theo dân số biến đ ng liên tục
trong khoảng 160 - 180 tấn/ng y v phát sinh trung bình hoảng 770 ± 120 g/ngư i/ng y
Theo khảo sát tại 04 trong số 14 điểm tập kết rác trên đị b n quận Liên Chiểu, các chất thải
có trong rác thải sinh hoạt có tỉ l như s u:
+ Chất thải rắn hữu cơ chiếm tỷ l 65% gồm: Lá cây, thân cây m m, rau, thực phẩm thải, thức
ăn thừa chứ các th nh phần d phân hủy. Chất thải rắn hữu cơ của quận Liên Chiểu mức trung
bình so với các đ thị nước ta (50,2 - 68,9%). Tỉ l n y c o hơn th nh phố H N i (51,9%) v
c o hơn th nh phố Hải Phòng (<50%) [10].
+ Chất thải rắn v cơ chiếm 35% gồm nhựa, giấy, vỏ các sinh vật biển, bì carton, kim loại,
thủy tinh, giẻ vụn, đất đá, cát v m t số vật li u hác Trong đó, có 14% rác v cơ hó phân hủy;
8% vỏ lon, kim loại, nhự có thể tái chế; 5% các loại giấy vụn, bì c rton được c ng nhân thu
gom v bán lại cho các cơ s tái chế; 8% đất, cát (trong quá trình quét dọn nh cử , đư ng phố)
v chất thải nguy hại.
Sự phân bố CTRSH: phát sinh chủ yếu các hu trung tâm, hu bu n bán như chợ, nh
h ng, các hu vui chơi c ng c ng, resorts v cụm dân cư
3.2. Thực trạng công tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt
3.2.1. Thực trạng công tác quản lý điều hành
Để nâng c o c ng tác quản lý, URENCO 15 đã th nh lập tổ giám sát chất lượng m i trư ng
có chức năng iểm tr , giám sát chất lượng các hạng mục duy trì v sinh m i trư ng trên địa
b n Chi nhánh mi n Trung quản lý th ng qu ứng dụng định vị GPS v h thống camera.
Hình 2. Giám sát lộ trình xe 10 tấn trên web
Với hơn 60 năm inh nghi m v c ng tác quản lý chất thải, URENCO lu n đi đầu v áp dụng
c ng ngh c o v o c ng tác quản lý CTRSH URENCO 15 l đơn vị mới được b n gi o thu gom
vận chuyển CTRSH trên đị b n quận Liên Chiểu nhưng đã được đầu tư để áp dụng c ng ngh
c o v o giám sát quá trình thu gom, vận chuyển v thu ph CTRSH (Hình 2 v Hình 3)
TNU Journal of Science and Technology
230(02): 65 - 72
http://jst.tnu.edu.vn 68 Email: jst@tnu.edu.vn
Hình 3. Báo cáo tổng hợp hoạt động giám sát hành trình xe thu gom trên web
Để nâng c o c ng tác đi u h nh, c ng ty đã tuyển dụng v đ o tạo các cán b có trình đ v
c ng ngh th ng tin để xây dựng kế hoạch, lập l trình thu gom v thu ph CTRSH trên bản đồ.
Vị tr v l trình thu gom rác, th i gian di chuyển, dừng đỗ, r v o trạm được theo dõi bằng
camera gắn trên xe, đảm bảo c ng tác thu gom đúng quy trình v v sinh. C ng nhân thu gom để
thùng rác của h dân đúng vị tr , tác phong v đồ bảo h đúng quy định. Các trư ng hợp ngo i ý
muốn như t i nạn, xe gặp sự cố được xử lý. Khi gặp các sự cố h ng mong muốn, ngư i lái xe
chỉ cần th ng báo cho ngư i trực tiếp giám sát tại phòng giám sát Cán b giám sát sẽ tr ch xuất
ảnh, video v báo cáo lại với b phận đi u h nh để xử lý, hắc phục các sự cố ngo i ý muốn Cán
b l m báo cáo chỉ cần chọn biển số xe, ng y gi v tất cả các th ng tin liên qu n đến xe sẽ hi n
trên m n hình máy t nh, qu đây giảm được th i gi n v chi ph in ấn giấy t .
Sau khi thực hi n đồng b c ng tác quản lý v cơ bản, các hu dân cư trước đây xảy r tình
trạng ứ đọng rác đã bảo đảm sạch sẽ, h ng còn rác thải tồn đọng. V sinh m i trư ng trên các
tuyến đư ng ch nh, trục trung tâm, tạo m hình tuyến đư ng kiểu mẫu, duy trì đư ng phố lu n
sạch, đẹp Đi u n y đã được cơ qu n quản lý, ngư i dân ghi nhận Các ý iến, khiếu nại của
ngư i dân v CTRSH (như tồn đọng rác h ng được thu gom h ng ng y, phát sinh mùi xung
qu nh điểm tập kết) được giải quyết thỏ đáng
3.2.2. Thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt tại quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng
Trước năm 2022, quận Liên Chiểu được C ng ty cổ phần M i trư ng Đ thị Đ Nẵng, đảm
nhi m c ng tác thu gom, duy trì v sinh trên đị b n, nhưng chư hi u quả, ảnh hư ng tới chất
lượng sống củ ngư i dân Ng y nắng nóng, chất thải hữu cơ phân hủy nh nh gây mùi hó chịu.
Các hu vực x trung tâm quận thư ng 03 - 05 ng y c ng ty mới thu gom. V c ng tác duy trì v
sinh trong các i t, hẻm, c ng ty chỉ thu rác đầu ngõ hiến cho ngư i dân bất ti n trong vi c đi
lại, gây ảnh hư ng h ng nhỏ tới v sinh v cảnh quan khu vực.
Hi n nay, URENCO 15 l m t trong 10 chi nhánh trực thu c củ C ng ty TNHH MTV M i
trư ng đ thị H N i (URENCO), chịu trách nhi m thu gom, vận chuyển chất thải sinh hoạt.
URENCO 15 ch nh thức tiếp nhận b n gi o đị b n quận Liên Chiểu từ ng y 16/5/2022 với mục
tiêu đảm bảo chất lượng dịch vụ v sinh m i trư ng lu n x nh - sạch - đẹp.
T nh đến tháng 02 năm 2024, trên đị b n có trên 90 c ng nhân thu gom rác với hi u quả thu
gom đạt 98% tại các h gi đình, hu dân cư, cơ qu n trư ng học v 95% tại nơi c ng c ng,
đư ng dân sinh. Th i gi n thu gom v o b n ng y [11]. Kết quả n y mức trung bình so với các
TNU Journal of Science and Technology
230(02): 65 - 72
http://jst.tnu.edu.vn 69 Email: jst@tnu.edu.vn
quận hác v đạt được mục tiêu Nghị quyết số 204/NQ-HĐND ng y 19 tháng 12 năm 2018 của
H i đồng nhân dân th nh phố Đ Nẵng đã b n h nh v vi c quản lý CTRSH đến năm 2025 (95%
tổng lượng CTRSH phát sinh được thu gom) [12].
Thực trạng thu gom, vận chuyển bằng xe cuốn ép:
C ng tác thu gom bằng xe b gác thư ng các i t, ngõ xóm nơi m xe t thu rác h ng có
khả năng v o được. Di n t ch ngõ xóm đã được xác lập bằng bản đồ theo đị b n từng phư ng,
xã, thị trấn, các hu đ thị Các h dân đư các thùng rác r ngo i l đư ng hoặc đư các thùng
chứ rác, các túi nilon, thùng xốp, v.v. r trước cử nh hoặc bên góc nh mình nếu trong hẻm.
Các c ng nhân thu gom sẽ lấy các thùng rác đổ v o xe thu gom rác v trả lại các thùng chứ rác
cho chủ s hữu S u hi xe thu gom đã đầy rác sẽ đi đến các điểm tập kết (có 14 điểm tập kết
phân bổ trong to n quận).
C ng ty có 8 xe (gồm: 1 xe 10 tấn, 3 xe 6,5 tấn, 4 xe 3 tấn) liên tục thực hi n c ng tác thu
gom v được chi l m 2 đ i quản lý. Mỗi xe được phân c ng l trình riêng do phòng ỹ thuật
c ng ngh phân c ng vi c. Xe 10 tấn v 6,5 tấn sẽ đi đến các điểm tập kết lớn, chợ v thùng cố
định. Xe 6,5 v 3 tấn đi hu dân cư, h gi đình. Mỗi xe có 01 lái xe v 02 c ng nhân.
* Quy trình thu gom, vận chuyển CTRSH tại quận Liên Chiểu được thể hi n Hình 4
Hình 4. Sơ đồ thu gom, vận chuyển CTRSH
Các điểm tập kết thư ng được bố tr những hu đ ng dân cư để thuận ti n đi lại. Hầu hết
các điểm tập kết m t ng y chỉ vận chuyển 02 - 03 chuyến v th i gian thu ch ép rác hoảng 15
phút Trọng tải các xe vận chuyển tại các điểm tập kết đ ng hoạt đ ng thư ng l xe 10 tấn Riêng
có m t số khu vực hi rác thải tăng đ t biến, cán b theo dõi sẽ đi u đ ng thêm chuyến khu
vực đó để đảm bảo rác được thu gom hết.
3.2.3. Thu và sử dụng giá dịch vụ vệ sinh môi trường trên địa bàn quận Liên Chiểu
- Đánh giá hi n trạng thu ph thu gom, vận chuyển CTRSH:
Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển CTRSH quận Liên Chiểu hi n đ ng được áp dụng theo
Quyết định số 33/2017/QĐ-UBND ng y 18 tháng 11 năm 2017 của Ủy b n nhân dân th nh phố
Đ Nẵng, cụ thể như s u: thu theo h gi đình 15 000 đồng/h /tháng tại hu chung cư, nh tập
thể, nh trọ, 25 000 đồng/h /tháng tại khu vực ki t, hẻm v 30 000 với h mặt ti n đư ng phố
(Bảng 1) Nhìn chung, mức thu n y h ng còn phù hợp vì chỉ chiếm dưới 0,5% thu nhập bình
quân của h gi đình tại Đ Nẵng Trong hi đó, Th nh phố Hồ Ch Minh đã quy định giá dịch
vụ thu sẽ được đi u chỉnh tăng định kỳ phù hợp với đặc điểm đị phương để tiến đến giá dịch vụ
v sinh m i trư ng được t nh đúng t nh đủ theo nguyên tắc thị trư ng, do đó giá thu gom m t
số khu vực đ thị tại đây đã tăng lên 70 000 - 80 000 đồng/h /tháng
Trên đị b n quận Liên Chiểu, ph dịch vụ CTRSH được C ng ty URENCO 15 thực hi n theo
m hình trực tiếp thu củ các h gi đình, cá nhân Đối tượng đi thu l nhân viên củ chi nhánh
gồm 12 ngư i thu tổng số 33.704 h gi đình Trung bình URENCO 15 thu v khoảng 776 - 850
tri u đồng/tháng (đến tháng 4 năm 2024). Mỗi nhân viên đ u được trang bị máy t nh bảng để
thuận ti n cho vi c thu ph v thuận ti n cho vi c số hó s u n y. Kh ng những vậy, chi nhánh
còn đầu tư v ngư i v thiết bị xây dựng bản đồ thu ph giúp giảm th i gi n v chi ph thuê nhân
lực, xây dựng kế hoạch thu 6 tháng đến 1 năm v dần tiến tới thu ph đi n tử.
Nguồn
thải
Thu gom trực tiếp bằng xe
cuốn ép 3 - 6,5 tấn
C ng nhân thu gom
bằng xe b gác
Xe cuốn ép
10 tấn
Điểm tập
kết
Bãi rác Khánh Sơn