DAO DL/C DIEU DUONG
w ye t i 6u
1. Trinh bay diiQc khai nu>m dyo dvtc d iiu d i
2 . Trinh bay diUJc nhiing quan diem dgo dvCc
3. Neu ditffc nhiing phdm
4 . Neu diidc nghia vu nghe nghiQp c
i. k h Ai n ie m
Tii thdi dai cua Florence Nigtingale, nam 1858, ba da viet muc dich that
sii cua dieu diidng la “dat ngiidi benh vao dieu kien tot nha't de thien nhien tac
dong vao ho”, Ba cho la ngiidi dieu diidng phai biet cach giup ngiidi benh d! ho
diidc song, biet cach cham soc siic khoe va giti gin siic khoe cua tre em cung
nhii ngiidi da triidng thanh de ta't ca moi ngiidi luc nao cung d trong tinh trang
khoe manh. Ben canh do cac nha dieu diidng cho rang dieu diidng viia la mot
nghe thuat, vtia la mot khoa hoc. Dieu diidng khong chi hiidng vao ch&m s6c
ngtfdi benh m& con quan tam den v&n de bao ve, nang cao stic khoe cung nhtf
viec du phong benh tat. Qua nhieu nam, bang cac phUdng phap khoa hoc de
mo ta, giai thich, nghe dieu dtfdng ngay cang trd nen tinh xao hdn.
Ngay nay dieu dtfdng dtfdc coi la chan doan va dieu tri cac dap ting cua
con ngUdi doi v6i van de stic khoe dang xay ra va se xay ra. De lam dUdc cac
van de tren ngiidi dieu dudng khong nhting phai khong ngting hoc tap nang
cao trinh do ma con phai co dao dtic trong cong viec cham soc. Cham soc dUdc
coi la hoat dong cua con ngiidi, mang tinh truyen cam ve nhan ban, thiic te.
Cham soc con la mot khoa hoc, nghe thuat co tinh ngiidi, doi hoi ngiidi dieu
diidng phai co dao dtic. Dao dtic dieu diidng la kim chi nam cua ngiidi dieu
diidng, giup ngiidi dieu diidng khong bi lac hiidng trong khi thiic hien nhiem
vu cao ca cua minh.
Dao dtic dieu diidng quy dinh nhting chuan mile chi phoi quyet dinh va
hanh vi dieu diidng. Dao dtic dieu diidng phai phu hdp vdi tinh da dang cua
cong tac dieu diidng mot cach xac dang. Pham vi dieu diidng bao gom moi
khia canh cua cong tac cham soc con ngtfdi chti khong chi viec cham soc
ngiidi benh. Vi vay vai tro ngiidi dieu diidng trong cdng tac dieu diidng ngay
cang ldn, doi hoi cac dieu diidng vien phai ddi mat vdi nhting van de phtic tap
hdn ve dao dtic.
54
Cac quy dinh ve dao dQc tao dieu kien cho dieu dQdng vien co sd Ida chon
dung dAn. Moi tien de ly luan cd ban ve dieu dQdng giup cho ngQdi dieu dQdng
dua ra dQdc quyet dinh dung trong cham soc. Ly luan cd ban bao gom 4
nguyen tac chinh sau: quyen tQ quyet, khong dUdc lam dieu xau co hai, moi
hanh vi, suy nghi m ang tinh thien va binh dang, vo tu.
NhQng nguyen tac nay dan dat cac hanh vi dao dQc. NhQng van de nay
sinh trong cong tac cham soc sQc khoe da thu thach nang lQc cua dieu dQdng
trong viec tuan thu cac nguyen tac tren.
Vi du: 1 ngQdi benh co the tQ choi dung thuoc, dieu dQdng vien phai tim
cach thuyet phuc ho dung thuoc. V i vay dieu dQdng vien phai chuan bi tot ve
kien thQc, ky nang de phuc vu, thuyet phuc ho.
- Quyen tQ quyet: la quyen tQ do hanh dong cua ngQdi benh (vi du: quyen
cua ngQdi benh trong viec viet giay cam doan). Thai do cua dieu dQdng
vien la ung ho ngQdi benh, khuyen khich ho dQa ra quyet dinh.
- Khong dQdc lam dieu xau co hai cho ngQdi benh: can nhac, than trong,
tranh gay nguy cd co hai hoac tai bien trong khi cham soc ngQdi benh. Svi
dung cac tien bo ky thuat de giam nguy cd co hai cho ngQdi benh.
- Lam moi viec co ldi cho sQc khoe ngQdi benh. Tim moi cach giup dd ngQdi
benh tot nhat.
- Dam bao cham soc cong bang cho moi ngQdi benh.
- Dao dQc la mot he thong vdi cac tieu chuan nghe nghiep ma moi ngQdi
dieu dQdng phai hieu bitst mot cach can ke de hQdng dan ta't ca hanh vi
cua minh quy ve mot muc ti§u chung trong suot qua trinh hanh nghe.
Dao dQc con la mot nganh khoa hoc (Khoa hoc ve hanh vi), ban than
dao dQc luon luon ton tai do nhQng quy luat de dan con ngQdi hQdng den dieu
tot dep.
2. NHU’NG QUAN NIEM VE DAO DlTC tTNG DUNG TR O N G CHAM SOC
DIEU Dl/CfNG
- Bon trach nhiem cd ban:
+ Nang cao sQc khoe.
+ Phong benh.
+ Phuc hoi sQc khoe.
+ Lam giam dau ddn cho ngQdi benh.
- Dac tinh cua cham soc dieu dQdng:
De viec cham soc dQdc thQc hien, dao dQc ngQdi dieu dQdng phai co tinh
dac biet va thai do nghe nghiep:
+ Ton trong nhan pham va quyen con ngtfdi.
f Khong bi rang buoc bdi quy dinh tin ngtfdng, mau da, dia vi xa hoi...
+ NgUdi dieu dtfdng cung ket hdp vdi can bo y te khac cham soc siic khoe
cho ttfng ca nhan va cong dong.
3. QUY TAC VE DAO DlTC
- Gom nhiing chuan mile ve ling xii, nhiing trach nhiem dac biet cho ngiidi
lam cong tac cham soc siic khoe cho ngiidi benh.
- Gom nhiing quy dinh dao diic dtfdc moi ngiidi trong nghe chap thuan.
Nhiing quy dinh nay chi ra nhiing dieu ma dieu dtfdng vien phai can
nhac trtfdc khi hanh dong.
- Dieu dtfdng vien phai co trach nhiem va bon phan vdi ca cham soc dtfdc giao.
- Trach nhiem nghe nghiep dtfdc the hien:
+ Danh gia viec thtfc hien chuyen mon.
+ Duy tri chuan mtfc ve cham soc.
+ Tao thuan ldi cho cac phan anh ca nhan va stf phat trien cua ca nhan
trong tap the y te.
4. PHAM CHAT VE DAO DTJTC
Ph£lm cha't ve dao dtfc la dieu kien can thiet de thtfc hien nghia vu nghe
nghiep cua ngtfdi dieu dtfdng, bao gom:
4.1. Y thtfc trach nhiem ca o
Tranh cau tha lam ton hai den tinh mang ngtfdi benh, ngtfdi dieu dtfdng
can phai thau hieu sau sac vdi ngUdi benh va khong ngting nang cao y thtfc
trach nhiem cua minh.
4.2. T ru ng thtfc
La mot trong nhtfng net cd ban cua ngtfdi dieu dtfdng, tinh trung thtfc
dtfdc dtfa tren cd sd gay dtfng long tin trong moi quan he gitfa ngtfdi dieu
dtfdng vdi ngtfdi benh va gitia dieu dtfdng vdi dong nghiep.
•>
4.3. K han trtfdng va ttf tin
“ Ctfu benh nhtf ctfu hoa” cau noi ttf xtfa da chi ro viec da'u tranh vdi benh
tat gianh stf song cho con ngtfdi doi hoi ttfng day tting phut, stf cham tre co the
lam mat cd hoi ctfu song ngtfdi benh. Ben canh stf khan trtfdng ngtfdi dieu
dtfdng khong the thieu stf binh tinh, ttf tin neu voi vang, ha'p ta'p se dan den
hau qua xau cho ngtfdi benh.
56
4.4. Yeu n ghe
La yeu to" thuc day de ngtfdi dieu dQdng khong ngtfng vtfdn len trong hoc
tap va cong tac. Hoc tap nang cao trinh do, trang bi nam bat kip thdi stf phat
trien cua y hoc de cham soc ngtfdi benh ngay mot tot hdn.
5. NG H fA VU NGHE N G H IE P CUA NG U O l DIEU DUONG
5.1. D oi vdi ngtfdi b enh
- Khong dtfdc ttf choi giup d6 ho: trong bat cti hoan canh nao cung doi hoi
ngtfdi dieu dtfdng phai luon s&n sang giup dd ngtfdi benh. Ttf choi giup dd
ngtfdi benh la vi pham nghia vu xa hoi, phai chiu stf len an ve dao dtfc.
- Quan tam den noi dau cua ho: khi ngtfdi benh dau ddn ngtfdi dieu dtfdng
phai quan tam den noi dau cua ho, coi noi dau cua ho nhtf noi dau cua
chinh minh, phai cam thong vdi ho. Khi tien hanh cac ky thuat cham soc
phai het stfc nhe nhang de han che stf dau ddn cho ngtfdi benh.
- Khong bo mac ngtfdi benh: ngtfdi dieu dtfdng luon co mat ben canh ngtfdi
benh, tuyet doi khong dtfdc de ngtfdi benh mot minh ho&c pho mac ngtfdi
benh cho ngtfdi nha cua ho. Tan tuy vdi ngtfdi benh, gianh giat stf song
cho ngtfdi benh vdi tinh than “con ntfdc con tat” .
- Ho trd ve tinh than cho ngtfdi benh: khi n&m vien, ngtfdi benh luon lo
lin g benh tat cong vdi stf thieu hut ve tinh cam vi phai cach ly vdi ngtfdi
than, dieu do phan nao lam anh htfdng den viec chtfa benh. Vi vay ngtfdi
dieu dtfdng c£n phai tao dtfdc niem tin cua ngtfdi benh, giup ho tin v&o
hieu qua dieu tri, tranh gay ch&'n thtfdng ve tinh th£n cho ngtfdi benh.
- Ton trong nhan cach cua moi ca nhan: ngtfdi dieu dtfdng khi tiep xuc vdi
ngtfdi benh phai ton trong moi phong tuc tap quan va ttf do tin ngtfdng cua
moi ca nhan, khong dUdc cau gat, quat mang va stf dung ttf ngtf tho thien.
- Giti bi mat nhtfng dieu rieng ttf cua ngtfdi benh: khi ngtfdi benh tin ttfdng
ngtfdi dieu dtfdng, ho co nhtfng dieu rieng ttf muon tam stf, ngtfdi dieu
dtfdng phai tuyet doi gitf kin, khong dtfdc de lo lam mat niem tin gay
sang chan tinh than cho ngtfdi benh.
5.2. D oi vdi d d n g n g h ie p
- Cong tac giup dd lan nhau: ngtfdi dieu dtfdng doc lap trong hanh dong
cham soc, nhtfng toan bo qua trinh cham soc ngtfdi benh mot ngtfdi khong
the lam dtfdc. Vi vay stf hdp tac giup dd lln nhau la dieu vo cung can thiet.
- Ton trong lln nhau: khi cham soc ngtfdi benh stf vui ve, hoa nha, cdi md
cua ngtfdi dieu dtfdng la lieu thuoc vo cung can thiet giup ngtfdi benh
giam bdt nhtfng noi lo au, dau ddn ve benh tat. Ngtfdi dieu dtfdng phai
luon tao khong khi vui ve, khong nen tranh luan, xuc pham nhau trtfdc
mat ngtfdi benh.
57
- Phe binh co thien chf: phe binh la dieu can thiet trong cong tac. Mot
ngQdi muon tien bo luon can sQ gop y cua dong nghiep. Phe binh gop y
nhu the nao° do la mot nghe thuat. Gop y, phe binh de dong nghiep nhan
ra dQdc nhQng thieu sot ma sQa chQa, khac phuc. Khong nen bien phe
binh gop y thanh cac cuoc cai va, sat phat nhau. Co nhQ vay mdi tao ra
dUdc bau khong khf lam viec vui ve, moi cong tac cham soc ngQdi benh
dUdc tot hdn.
- Truyen thu kinh nghiem: kinh nghiem lam viec la dieu rat can trong moi
nganh, dac biet la cham soc ngQdi benh. NgQdi tre mdi ra trQdng con
chQa co kinh nghiem can phai khiem ton hoc hoi. NgQdi dieu dQdng lau
nam trong nghe co nhieu kinh nghiem trong cham soc ngQdi benh nen
thQdng xuyen trao doi, truyen thu kinh nghiem cho dong nghiep de cung
cham soc ngUdi benh dat ket qua tot hdn.
5.3. Vdi sQ hanh nghe
- Ton trong quy dinh cua phap luat: khong dQdc hanh nghe khi chQa dQdc
phap luat cho phep. NgQdi dieu dQdng khong dQdc tQ y h&nh nghe vQdt
qua nhQng dieu quy dinh cua phap luat.
- Luon giQ vQng tQ cach dao dQc, giQ uy tin nghe nghiep: khi hanh nghe
ngQdi dieu dQdng khong dQdc vi ldi l'ch trQdc mat, vi tien ma lam m&'t
pham cach cua minh. Lam mat uy tin la ngQdi dieu dQdng da danh m&'t
chinh minh.
- Lien tuc hoc tap nang cao trinh do: cung vdi sQ phat trien cua khoa hoc. nen
y hoc the gidi cung phat trien khong ngQng vi vay doi hoi ngUdi dieu dudng
khong dUdc bang long vdi minh ma phai luon phan dau hoc hoi. nang cao
trinh do cho kip thdi dai de phuc vu ngUdi benh ngay mot tot hdn.
- Duy tri tieu chuan cham soc nang cao trong dieu kien thQc te cho phep:
trong dieu kien cham soc tuy tQng ndi, tQng vung vdi dieu kien kinh te
khac nhau, ngUdi dieu dudng phai biet van dung cham soc cho ngUdi
benh, phai luon duy tri dUdc tieu chuan cham soc nang cao trong dieu
kien cho phep.
5.4. Vdi xa h oi
- Hoa nhap vdi cong dong: du d dau ngQdi dieu dQdng cung luon hoa nhap
vdi cong dong de phat huy dQdc vai tro dieu dQdng cua minh.
- Tai cong dong ngQdi dieu dQdng phai hieu dQdc hoan canh xa hoi, phong
tuc tap quan, thoi quen de cd bien phap gan gui, cham soc ngQdi benh.
- NgQdi dieu dQdng can ho trd cac hoat dong nh^m dap Qng moi nhu cau ve
sQc khoe va xa hoi cua nhan dan.
58