Y đức trong mối quan hệ thầy thuốc và cộng sự

Y đức trong mối quan hệ thầy  Y đức trong mối quan hệ thầy

thuốc và cộng sự thuốc và cộng sự

PGS. TS. Nguyễn Thị Bay PGS. TS. Nguyễn Thị Bay

Mục tiêu Mục tiêu

 Trình bày những điều thầy thuốc nên cư xử  Trình bày những điều thầy thuốc nên cư xử  với người khác với người khác

 Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y  Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y  đức của đồng nghiệp đức của đồng nghiệp

 Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp  Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp  tác với đồng nghiệp trong chăm sóc bệnh  tác với đồng nghiệp trong chăm sóc bệnh  nhân nhân

 Giải quyết xung đột với các nhân viên y tế Giải quyết xung đột với các nhân viên y tế

Thách thức về quyền hành Thách thức về quyền hành

Vấn đề Đạo Đức Vấn đề Đạo Đức Vấn đề Đạo Đức Vấn đề Đạo Đức

Bác sĩ Bác sĩ Bác sĩ Bác sĩ

Bác sĩ Bác sĩ Nhân viên y tế Nhân viên y tế

Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ

Truyền thống ngành Y Truyền thống ngành Y

 Giữa BS và BS Giữa BS và BS

 Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay  Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay  đông hơn các ngành còn loại đông hơn các ngành còn loại

 Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp  Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp  cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư

 Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị  Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị  có quyền hạn cao nhất có quyền hạn cao nhất

 Giữa BS và Nhân viên y tế Giữa BS và Nhân viên y tế

 BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ  BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ  thuật viên thuật viên

Mức độ quyền hạn của BS đã  Mức độ quyền hạn của BS đã  thay đổi thay đổi

› › › › ›

­ đa ngành  ­ đa ngành

› › › › ›

› › › › › Kiến thức khoa học ›  Kiến thức khoa học   Đa chuyên khoa Đa chuyên khoa Kỹ thuật y học ›  Kỹ thuật y học  Phương tiện điều trị ›  Phương tiện điều trị

D q Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh  Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh  vực D vực và q  và

Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và  Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và  nhân viên y tế nhân viên y tế

fl fl fl

Vai trò độc tôn của BS fl Vai trò độc tôn của BS

 Quyền tự quyết định của BN được  xem  Quyền tự quyết định của BN được  xem  trọng  BS và BN hợp tác đưa ra quyết   BS và BN hợp tác đưa ra quyết  trọng  định điều trị định điều trị

 Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên  Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên  môn của họ  có thể chất vấn hoặc không   có thể chất vấn hoặc không  môn của họ  làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích

Quan hệ thầy thuốc, giảng viên,  Quan hệ thầy thuốc, giảng viên,  sinh viên sinh viên

 Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp  Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp  như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè” như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè”

 Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại  Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại  Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em  Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em  của tôi” của tôi”

 BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng  BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng  nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm  nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm  sóc BN sóc BN

 Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ  Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ  khoản lợi nhuận nào nhằm lôi kéo BN khoản lợi nhuận nào nhằm lôi kéo BN

 Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp

 Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức  Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức  của đồng nghiệp của đồng nghiệp

 Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y  Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y  thế giới: thế giới:

Quan hệ giảng viên – sinh viên Quan hệ giảng viên – sinh viên

 Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình

 Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn  Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn  trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người” trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người”

 ““Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực  Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực  tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong  tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong  sách vở sách vở

 Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi  Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi  phạm y đức phạm y đức

 Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương  Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương  lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp

Báo cáo về những thực trạng  Báo cáo về những thực trạng  trái y đức trái y đức

 Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành  Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành  vi thái độ nhân viên y tế vi thái độ nhân viên y tế

 Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,  Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,  suy kém đạo đức và giảm sút khả năng  suy kém đạo đức và giảm sút khả năng  chuyên môn của đồng nghiệp chuyên môn của đồng nghiệp

 BS có thể tấn công danh tiếng của đồng  BS có thể tấn công danh tiếng của đồng  nghiệp vì mục đích không trong sáng nghiệp vì mục đích không trong sáng

 BS có thể chần chừ không báo cáo hành  BS có thể chần chừ không báo cáo hành  vi vi phạm đạo đức của đồng nghiệp khi  vi vi phạm đạo đức của đồng nghiệp khi  đó là bạn thân đó là bạn thân

 Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập,  Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập,  tẩy chay tẩy chay

 Thực tế không đơn giản: Thực tế không đơn giản:

Tình huống Tình huống

BS phẫu chính của BV: BS phẫu chính của BV:

BS. XBS. X (BS mới) (BS mới) Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài ­  Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài

BN đau nhiều sau mổ ­  BN đau nhiều sau mổ

Thời gian hồi phục lâu ­  Thời gian hồi phục lâu

Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV ­  Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV

Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo ­  Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo

Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV ­  Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV

Thái độ cần làm Thái độ cần làm

 Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành  Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành  động không an toàn, vi phạm y đức động không an toàn, vi phạm y đức

   Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp

   Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của  Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của  thầy thuốc: thầy thuốc:

­ Giữ uy tín cho ngành ­ Giữ uy tín cho ngành

­ Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn ­ Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn

­ Tha hóa hay vi phạm đạo đức ­ Tha hóa hay vi phạm đạo đức

Quan hệ với nhân viên y tế khác Quan hệ với nhân viên y tế khác

 Tất cả: Có thể không cùng một nền  Tất cả: Có thể không cùng một nền  giáo dục y khoa như nhau giáo dục y khoa như nhau

 Nhưng cùng là con người bình đẳng  Nhưng cùng là con người bình đẳng  và có cùng mối lo chung cho tình  và có cùng mối lo chung cho tình  trạng sức khỏe BN trạng sức khỏe BN