Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ; Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI PHẠM THỊ HỒNG NHUNG ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ Hà Nội - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI PHẠM THỊ HỒNG NHUNG QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Vũ Tam Hòa Hà Nội - 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” là công trình nghiên cứu cá nhân của tôi trong thời gian qua. Mọi số liệu sử dụng phân tích trong luận văn và kết quả nghiên cứu là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách khách quan, trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực trong thông tin sử dụng trong công trình nghiên cứu này. Phú Thọ, Ngày tháng năm 2024 Tác giả luận văn Phạm Thị Hồng Nhung
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và đề án này, bên cạnh những nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm, động viên, sự góp ý tận tình của các thầy cô, gia đình và bạn bè trong suốt quá trình học tập, công tác. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới: - Các thầy cô giáo Viện đào tạo Sau đại học và các thầy cô giáo Trường Đại học Thương mại. - Lãnh đạo UBND huyện Thanh Thủy, Lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, Lãnh đạo Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Lãnh đạo Chi cục thuế huyện Thanh Thủy, Lãnh đạo các phòng - ban và các đồng nghiệp tại UBND huyện Thanh Thủy đã tạo điều kiện giúp đỡ và cung cấp tài liệu cho tác giả trong quá trình học tập, công tác và thực hiện đề án tốt nghiệp thạc sĩ. - Người hướng dẫn: TS. Vũ Tam Hòa Mặc dù đã có nhiều cố gắng để hoàn thành đề án bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của bản thân, tuy nhiên cũng không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp chân thành để bản luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ..................................................... vi DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ .................................................................................. vii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ......................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn đề án ...............................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án .............................................................................1 3. Đối tượng và phạm vi của đề án ............................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu đề án ...............................................................................2 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án ................................................................3 6. Kết cấu của đề án ....................................................................................................4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ........................................5 1.1. Một số lý luận cơ sở về quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn cấp huyện ....5 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm các khoản thu từ đất ....................................................5 1.1.2. Bản chất của quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện .........................7 1.1.3. Sự cần thiết và vai trò của quản lý Nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện ..............................................................................................................7 1.2. Nội dung quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện .....8 1.2.1. Quản lý giao đất, cho thuê đất...........................................................................8 1.2.2. Quản lý tổ chức thực hiện thu các khoản thu từ đất..........................................9 1.2.3. Kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm trong thu các khoản thu từ đất ..............13 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện ....................................................................13 1.3.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................................13
iv 1.3.3. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................15 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhầ nước đối với quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện và bài học rút ra cho huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ...17 1.4.1. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn một số huyện.................................................................................................17 1.4.2. Bài học thực tiễn rút ra về quản lý nhà nước đối với khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy..............................................................................................20 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ...................................22 2.1. Một số khái quát về đặc điểm kinh tế- xã hội và các khoản thu từ đất trên đại bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.......................................................................22 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .....................................................................................................................22 2.1.2. Khái quát các khoản thu từ đất tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ............23 2.1.3. Phân cấp quản lý thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................27 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................................32 2.2.1. Thực trạng công tác quản lý giao đất, cho thuê đất trên địa bàn ...................32 2.2.2. Thực trạng quản lý tổ chức thực hiện thu các khoản thu từ đất đai ................39 2.2.3. Kiểm tra và xử lý vi phạm thu thuế sử dụng đất .............................................53 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .........................................................55 2.3.1. Những kết quả đạt được trong quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................................55 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ................................56
v Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ...........................................................................59 3.1. Mục tiêu và định hướng thực trạng quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ....................................................59 3.1.1. Mục tiêu quản lý các khoản thu từ đất huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ......59 3.1.2. Định hướng quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ...................................................................................................60 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .................................................................60 3.2.1. Giải pháp hoàn thiện công tác quy hoạch .......................................................60 3.2.2. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về trách nhiệm, nghĩa vụ sử dụng đất ..............................................................................................................................61 3.2.3. Hoàn thiện tổ chức thực hiện thu các khoản thu từ đất ...................................62 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất .....................................................................................63 3.3. Một số kiến nghị với UBND tỉnh Phú Thọ ........................................................63 KẾT LUẬN ...............................................................................................................64 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................65
vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt 1 GTTB Giá trị trung bình 2 HĐNN Hội đồng nhân dân 3 NS Ngân sách 4 NSNN Ngân sách nhà nước 5 SXKD Sản xuất kinh doanh 6 UBND Uỷ ban nhân dân
vii DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng số Tên bảng, sơ đồ Trang Bảng 2.1. Tổng quỹ đất và cơ cấu diện tích theo mục đích sử dụng đất 22 Bảng 2.2. Tình hình thu các khoản thu từ đất huyện Thanh Thủy 24 Bảng 2.3. Kết quả giao đất, cho thuê đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy 34 Bảng 2.4. Tình hình thu hồi đất tại huyện Thanh Thủy 36 Bảng 2.5. Kế hoạch giao thu các khoản thu từ đất tại huyện Thanh Thủy 39 Bảng 2.6. Tổng hợp tỷ lệ hồ sơ khai thuế, lệ phí nộp đúng hạn Bảng 2.7. Tỷ lệ hồ sơ khai thuế đúng các chỉ tiêu 44 Bảng 2.8. Kết quả thực hiện kế hoạch thu các khoản thu từ đất trên đại 49 bàn huyện Thanh Thủy Bảng 2.9. Tình hình nợ đọng các khoản thu từ đất tại huyện Thanh Thủy 50 Bảng 2.10. Số tiền nợ theo hạng mục khoản thu 52 Bảng 2.11. Kết quả công tác kiểm tra thu, nộp các khoản thu từ đất tại 54 huyện Thanh Thủy Sơ đồ 2.1. Mô hình bộ máy QLNN đối với thu lệ phí trước bạ và thuế sử 39 dụng đất huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ Sơ đồ 2.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy của Chi cục thuế Huyện Thanh Thủy 41
viii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Đề án Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” nghiên cứu nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ với dữ liệu nghiên cứu thu thập trong giai đoạn 2021 - 2023. Đề án đã hệ thống hóa một số cơ sở lý luận cơ bản về công tác quản lý các khoản thu từ đất, đề cập tới những nội dung, công cụ và phương pháp quản lý thu các khoản thu từ đất; tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý các khoản thu từ đất. Các nội dung quản lý các khoản thu từ đất tập trung vào: Quản lý giao đất, cho thuê đất; Quản lý tổ chức thực hiện thu ngân sách Nhà nước từ đất; Kiểm tra và xử lý vi phạm thu thuế sử dụng đất. Đề án đã phân tích, đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế của công tác quản lý thu các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy. Từ đó đề án đề xuất một số giải pháp công tác quản lý thu các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy những năm tiếp theo gồm: Giải pháp hoàn thiện công tác quy hoạch, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác lập và quản lý quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện; Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về trách nhiệm, nghĩa vụ sử dụng đất, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về lệ phí trước bạ, thuế sử dụng đất; Hoàn thiện tổ chức thực hiện thu các khoản thu từ đất; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất. Học viên rất mong được sự đóng góp của các nhà khoa học, các nhà quản lý để đề án hoàn thiện hơn và có ý nghĩa thiết thực trong quản lý thực tiễn hiện nay.
ix
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Đất đai là tài sản Quốc gia có giá trị lớn, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý: Nhà nước giao đất, cho thuê đất cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định lâu dài hoặc có thời hạn theo quy định của pháp luật. Người sử dụng đất có các nghĩa vụ thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của pháp luật đối với thửa đất mình sử dụng, một trong những nghĩa vụ đó là tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Các nguồn thu từ đất có nhiều vai trò khác nhau, tuy nhiên, dưới góc độ là nguồn thu tài chính thì mục tiêu chủ yếu và cơ bản là sử dụng nguồn thu từ đất đai phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Chính vì vậy, công tác quản lý các khoản thu từ đất đặc biệt quan trọng. Thanh Thủy là một trong những huyện miền núi của tỉnh Phú Thọ đang ngày càng thay đổi và phát triển về mọi lĩnh vực. Trong những năm qua các cơ quan quản lý đã luôn thực hiện tốt công tác quản lý đất đai, các khoản thu từ đất. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Công tác chống thất thu đã triển khai nhưng hiệu quả chưa cao; việc thu hồi nợ đọng còn chậm... Việc nghiên cứu đánh giá thực trạng của công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, đề ra các biện pháp thiết thực nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất nhằm đảm bảo công bằng xã hội, đảm bảo quản lý đất một cách chặt chẽ và toàn diện, hướng đến mục tiêu sử dụng đất có hiệu quả. Đó là những nội dung cần được nghiên cứu và đây cũng là những vấn đề mang tính cấp thiết hiện nay. Nhằm góp phần làm sáng tỏ những vấn đề nêu trên, em xin đề xuất lựa chọn đề tài “Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” làm đề án tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu của đề án Đề án nghiên cứu nhằm hoàn thiện quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 2.2. Nhiệm vụ của đề án
2 - Đề án tập trung nghiên cứu một số cơ sở lý luận cơ bản về công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề án Những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý các khoản thu từ đất nói chung và trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ nói riêng. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề án - Về không gian: Đề án nghiên cứu về quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2023, các đề xuất giải pháp đến năm 2025, và các năm tiếp theo. - Về nội dung: Trên cơ sở nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan, đề tài tập trung nghiên cứu nội dung quản lý các khoản thu thuế, lệ phí từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ 4. Phương pháp nghiên cứu đề án 4.1. Phương pháp luận: Học viên sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm nền tảng trong nghiên cứu đề tài đề án . 4.2. Phương pháp thu thập số liệu: Đề tài sử dụng các thông tin, dữ liệu, số liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản quản lý của các cấp, các ngành có liên quan; từ các công trình khoa học liên quan đến đề tài; từ báo cáo tổng kết của UBND huyện Thanh Thủy , Phòng Tài nguyên và môi trường cũng như các văn bản của các phòng ban liên quan trong giai đoạn 2021-2023. 4.3. Phương pháp xử lý số liệu: + Phương pháp so sánh: Đề án dùng phương pháp này để so sánh kết quả thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất, quản lý các khoản thu từ đất theo thời gian để
3 thấy được thực trạng giữa các năm, giữa các khoản mục, tỷ trọng các khoản phí, sự tăng giảm theo thời gian, …. Để khẳng định các vấn đề còn tồn tại từ đó đưa ra các nhận định của học viên về công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. + Phương pháp thống kê mô tả: là phương pháp sử dụng các phép tính thống kê để tính toán các số liệu thu thập được về lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất, quản lý các khoản thu từ đất qua các cách thức khác nhau như bảng biểu, sơ đồ, các giá trị trung bình, tỷ lệ phần trăm, …. Trên cơ sở đó, đề án mô tả thực trạng công tác thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất, quản lý các khoản thu từ đất nhằm minh chứng cho các nhận định đưa ra trong khi phân tích thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. + Phương pháp phân tích định tính: Đề án đi từ phân tích thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, trên cơ sở đó sử dụng phương pháp tổng hợp để đưa ra những đánh giá về thực trạng, những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân trong quản lý các khoản thu từ đất trong giai đoạn 2021-2023. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án Về lý luận: Đề án đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất trên địa bàn huyện gồm: Đề cập tới những nội dung, công cụ và phương pháp quản lý các khoản thu từ đất; tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý các khoản thu từ đất. Góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật chính sách về đất đai, góp phần giữ vững ổn định chính trị xã hội, ổn định và từng bước nâng cao đời sống nhân dân. Về thực tiễn: Đề án đánh giá một cách khách quan thực trạng quản lý các khoản thu từ đất, từ đó rút ra được những bài học kinh nghiệm trong quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ; Đồng thời đề án sẽ đề xuất những giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.
4 6. Kết cấu của đề án Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, danh mục bảng, biểu, hình, ... đề án được kết cấu làm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn cấp huyện Chương 2: Thực trạng quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021 - 2023. Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ đến năm 2025 và tiếp theo.
5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1. Một số lý luận cơ sở về quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn cấp huyện 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm các khoản thu từ đất 1.1.1.1. Khái niệm các khoản thu từ đất Các khoản thu từ đất, trong phạm vi đề án được xem xét trên khía cạnh là “nghĩa vụ tài chính” về đất đai của người sử dụng đất phải thực hiện khi sử dụng đất hoặc khi thực hiện các thủ tục về đất đai. Theo Điều 107 luật Đất đai năm 2013, các khoản thu tài chính từ đất đai bao gồm: a) Tiền sử dụng đất khi được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất mà phải nộp tiền sử dụng đất; b) Tiền thuê đất khi được Nhà nước cho thuê; c) Thuế sử dụng đất; d) Thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất; đ) Tiền thu từ việc xử phạt vi phạm pháp luật về đất đai; e) Tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai; g) Phí và lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai: Chính phủ quy định chi tiết việc thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền xử phạt vi phạm pháp luật về đất đai, tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai.(Nguyễn Hoài Bảo, 2017) 1.1.1.2. Đặc điểm các khoản thu từ đất Các khoản thu từ đất gồm nhiều khoản thu trong hệ thống thuế Nhà nước, có phạm vi áp dụng rộng, đối tượng tác động rất lớn, đa dạng; thủ tục hành chính với các khoản thu từ đất đai mang tính đặc thù cơ bản. (Nguyễn Khắc Thái Sơn, (2007, Giáo trình quản lý Nhà nước về đất đai) Việc thu thuế đối với đất đai vừa được
6 thực hiện thông qua cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và vừa trực tiếp với người nộp thuế. + Các khoản thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất luôn gắn với sở hữu đất đai. Khi các quan hệ sở hữu được xác lập đối với đối tượng là đất, các chủ thể sở hữu bắt buộc thực hiện nghĩa vụ về sử dụng đất theo quy định của Luật pháp + Là một khoản của chủ thể thu nhập bắt buộc phải nộp vào khoản ngân sách nhà nước. + Là khoản tiền cần thiết để thực hiện tiến hành duy trì tính quyền lực của chính trị và các chức năng, thi hành nhiệm vụ của nhà nước. + Là một khoản thu không mang tính đối giá, bởi chủ thể nào đáp ứng đủ các điều kiện thuộc quy định pháp luật quy định phải đóng thuế đều phải nộp thuế. + Người nộp là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất thuộc đối tượng chịu lệ phí, thuế sử dụng đất. Trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì người đang sử dụng đất là người nộp thuế. 1.1.1.3. Vai trò các khoản thu từ đất Thứ nhất, đóng góp vào nguồn thu NSNN nói chung và ngân sách địa phương nói riêng, góp phần đáp ứng các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và địa phương như xây dựng cơ sở hạ tầng, bệnh viện, trường học, các công trình công cộng, thực hiện chính sách an sinh xã hội… Thứ hai, là công cụ để Nhà nước tăng cường quản lý, kiểm soát hành vi chuyển dịch tài sản trong đời sống xã hội: - Góp phần tăng cường quản lý Nhà nước đối với việc sử dụng thu thuế sử dụng đất ở địa phương qua đó đánh giá được nhu cầu bất động sản. Việc thu thuế sử dụng đất cũng là một cách điều tiết thu nhập, để hạn chế tình trạng một người có nhiều thửa đất, để đầu cơ bất động sản hoặc sử dụng không hiệu quả. - Góp phần kiểm soát được người sử dụng đất có bao nhiêu thửa đất thông qua Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cùng với các đạo luật khác, thuế sử dụng đất góp phần làm minh bạch tài sản của người dân, làm cho Nhà nước có thể quản lý được đất đai, nhà cửa của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thông
7 qua việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nộp thuế sử dụng đất của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. - Góp phần cho Nhà nước kiểm soát được hoạt động kinh doanh bất động sản, kiểm soát được thị trường bất động sản để nhà nước có thể điều tiết được thị trường bất động sản hoạt động và phát triển lành mạnh. - Cũng là công cụ quan trọng của Nhà nước để điều tiết ngân sách ổn định, điều tiết kinh tế ở tầm kinh tế vĩ mô. Đảm bảo nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 1.1.2. Bản chất của quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện 1.1.2.1. Khái niệm quản lý các khoản thu từ đất Quản lý nhà nước về kinh tế là hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền tác động lên nền kinh tế một cách có hệ thống và tổ chức thông qua pháp luật cùng hệ thống các chính sách nhằm đạt được mục tiêu phát triển kinh tế đất nước, trên cơ sở sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước trong điều kiện mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế. (Phan Huy Đường (2015), Quản lý nhà nước về kinh tế) Như vậy, có thể hiểu quản lý các khoản thu từ đất chính là sự tác động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đến hoạt động thu các khoản thu tài chính từ đất dựa trên những quy định của pháp luật và thực hiện bằng những công cụ chính sách, bộ máy quản lý nhằm thực hiện thu lệ phí trước bạ và thuế sử dụng đất đảm bảo nguồn thu cho NSNN ổn định, bền vững và góp phần nâng cao hiệu quả hiệu quả sử dụng đất. Quản lý các khoản thu từ đất ở cấp huyện là hoạt động tổ chức, điều hành, giám sát hoạt động thu, nộp các khoản thu từ đất của cơ quan quản lý cấp huyện đối với đối tượng nộp các các khoản thu từ đất nhằm đảm bảo đối tượng nộp các khoản thu từ đất chấp hành đầy đủ nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. 1.1.3. Sự cần thiết và vai trò của quản lý Nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện 1.1.3.2. Vai trò của quản lý Nhà nước đối với các khoản thu từ đất
8 Một là quản lý tốt các khoản thu từ đất giúp Nhà nước giám sát việc thực thi pháp luật thuế sử dụng đất, kiểm soát được sự biến động về số lượng diện tích đất và chất lượng (hạng) đất một cách kịp thời, từ đó có biện pháp đối phó thích hợp để nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng đất. Hai là, giúp Nhà nước quản lý một cách hữu hiệu thị trường giao dịch quyền sử dụng đất, qua đấy, Nhà nước có thể phát hiện những vấn đề mới nảy sinh từ đó kịp thời sửa đổi mảng pháp luật thuế này thích ứng với những đòi hỏi của thực tiễn. Ba là, quản lý tốt các khoản thu từ đất góp phần đảm bảo sự động viên công bằng giữa các tầng lớp dân cư cố sử dụng đất vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc để ở. Bốn là, quản lý tốt các khoản thu từ đất đã giúp tăng nguồn thu từ ngân sách nhà nước (NSNN) đặc biệt là nhìn từ cấp độ thu ngân sách tại các địa phương, nguồn thu này góp phần ổn định tài chính vĩ mô, điều tiết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước với vai trò là đại diện chủ sở hữu và các bên có liên quan như người sử dụng đất, người bị thu hồi đất. 1.2. Nội dung quản lý nhà nước đối với các khoản thu từ đất trên địa bàn huyện 1.2.1. Quản lý giao đất, cho thuê đất - Nhà nước giao quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước giao đất) là việc Nhà nước ban hành quyết định giao đất để trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất. - Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước cho thuê đất) là việc Nhà nước quyết định trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất thông qua hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất. Theo đó, căn cứ để Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất: (1) Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; (2)Nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu tư, đơn xin giao đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Trong đó: + Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong các trường hợp: Giao đất, cho thuê đất, cho
9 phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ với diện tích từ 0,5 héc ta trở lên thì phải có văn bản chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi quyết định; Giao đất đối với cộng đồng dân cư; Ủy ban nhân dân cấp xã cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn. (Khắc Thái Sơn (2007), Giáo trình quản lý Nhà nước về đất đai). Đồng thời, Luật cũng đưa ra các quy định để ngăn ngừa phát sinh mới các trường hợp dự án chậm triển khai, để lãng phí đất đai như: quy định việc giao thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất phải căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm để đảm bảo phù hợp với khả năng đầu tư và huy động nguồn lực của địa phương; Quy định nhiều điều kiện để được giao đất cho thuê đất, như chủ đầu tư phải có năng lực tài chính để đảm bảo việc sử dụng đất theo tiến độ ghi trong dự án đầu tư; phải ký quỹ theo quy định của pháp luật về đầu tư; không vi phạm các quy định của pháp luật đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác. 1.2.2. Quản lý tổ chức thực hiện thu các khoản thu từ đất 1.2.2.1. Lập dự toán thu các khoản thu từ đất Theo đó lập dự toán thu các khoản thu từ đất thực chất là việc tính toán các chỉ tiêu tổng hợp, chi tiết về số thu trong năm kế hoạch và các biện pháp để tổ chức thực hiện các chỉ tiêu đó và phải căn cứ vào các chỉ tiêu như sau: + Nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, bình đẳng giới. + Nhiệm vụ cụ thể của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan, tổ chức khác ở trung ương, các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở địa phương. + Quy định của pháp luật về thuế, phí, lệ phí và chế độ thu ngân sách nhà nước; định mức phân bổ ngân sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách nhà nước.