II. SÓNG C VÀ SÓNG ÂMƠ
A. TÓM T T LÝ THUY TẮ Ế
1. Sóng c và s truy n sóng cơ ự ề ơ.
* Sóng c : ơSóng c là dao đng c lan truy n trong môi tr ng v t ch t.ơ ộ ơ ề ườ ậ ấ
+ Sóng ngang là sóng trong đó các ph n t c a môi tr ng dao đng theo ph ng vuông góc v i ph ngầ ử ủ ườ ộ ươ ớ ươ
truy n sóng.ề
Tr tr ng h p sóng m t n c, sóng ngang ch truy n đc trong ch t r n.ừ ườ ợ ặ ướ ỉ ề ượ ấ ắ
+ Sóng d c là sóng trong đó các ph n t c a môi tr ng dao đng theo ph ng trùng v i ph ng truy nọ ầ ử ủ ườ ộ ươ ớ ươ ề
sóng.
Sóng d c truy n đc c trong ch t khí, ch t l ng và ch t r n.ọ ề ượ ả ấ ấ ỏ ấ ắ
Sóng c không truy n đc trong chân không.ơ ề ượ
+ B c sóng ướ : là kho ng cách gi a hai đi m g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng dao đng cùng pha.ả ữ ể ầ ấ ươ ề ộ
B c sóng cũng là quãng đng sóng lan truy n trong m t chu k : ướ ườ ề ộ ỳ = vT =
f
v
.
+ Kho ng cách gi a hai đi m g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng mà dao đng ng c pha là ả ữ ể ầ ấ ươ ề ộ ượ
2
.
+ Năng l ng sóng: sóng truy n dao đng cho các ph n t c a môi tr ng, nghĩa là truy n cho chúng năngượ ề ộ ầ ử ủ ườ ề
l ng. Quá trình truy n sóng là quá trình truy n năng l ng.ượ ề ề ượ
* Ph ng trình sóngươ
N u ph ng trình sóng t i ngu n O là uế ươ ạ ồ O = AOcos(t + ) thì ph ng trình sóng t i M trên ph ngươ ạ ươ
truy n sóng là: uềM = AMcos (t + - 2
OM
λ
) = AMcos (t + -
2x
π
λ
).
N u b qua m t mát năng l ng trong quá trình truy n sóng thì biên đ sóng t i O và t i M b ng nhauế ỏ ấ ượ ề ộ ạ ạ ằ
(AO = AM = A).
Đ l ch pha c a hai dao đng gi a hai đi m cách nhau m t kho ng d trên ph ng truy n sóng: ộ ệ ủ ộ ữ ể ộ ả ươ ề =
d2
.
* Tính tu n hoàn c a sóngầ ủ
T i m t đi m M xác đnh trong môi tr ng: uạ ộ ể ị ườ M là m t hàm bi n thiên đi u hòa theo th i gian t v i chuộ ế ề ờ ớ
k T: uỳt = Acos(
2
T
π
t + M).
T i m t th i đi m t xác đnh: uạ ộ ờ ể ị M là m t hàm bi n thiên đi u hòa trong không gian theo bi n x v i chu kộ ế ề ế ớ ỳ
: ux = Acos(
2
π
λ
x + t).
2. Giao thoa sóng.
+ Đi u ki n c n và đ đ hai sóng giao thoa đc v i nhau là hai sóng đó ph i là hai sóng k t h p, xu tề ệ ầ ủ ể ượ ớ ả ế ợ ấ
phát t hai ngu n dao đng cùng ph ng, cùng t n s và có đ l ch pha không đi theo th i gian. Haiừ ồ ộ ươ ầ ố ộ ệ ổ ờ
ngu n k t h p có cùng pha là hai ngu n đng b .ồ ế ợ ồ ồ ộ
+ Hai sóng do hai ngu n k t h p phát ra là hai sóng k t h p.ồ ế ợ ế ợ
+ Hi n t ng giao thoa là hi n t ng hai sóng k t h p khi g p nhau thì có nh ng đi m, đó chúng luônệ ượ ệ ượ ế ợ ặ ữ ể ở
luôn tăng c ng l n nhau; có nh ng đi m đó chúng luôn luôn tri t tiêu nhau.ườ ẫ ữ ể ở ệ
+ N u t i hai ngu n Sế ạ ồ 1 và S2 cùng phát ra hai sóng gi ng h t nhau: uố ệ 1 = u2 = Acost và n u b qua m t mátế ỏ ấ
năng l ng khi sóng truy n đi thì thì sóng t i M (v i Sượ ề ạ ớ 1M = d1; S2M = d2) là t ng h p hai sóng t Sổ ợ ừ 1 và S2
truy n t i s có ph ng trình là: uề ớ ẽ ươ M = 2Acos
)( 12 dd
cos(t -
)( 12 dd
).
+ C c đi giao thoa n m t i các đi m có hi u đng đi c a hai sóng t i đó b ng m t s nguyên l n b cự ạ ằ ạ ể ệ ườ ủ ớ ằ ộ ố ầ ướ
sóng: d2 – d1 = k; (k Z)
+ C c ti u giao thoa n m t i các đi m có hi u đng đi c a hai sóng t i đó b ng m t s nguyên l n aự ể ằ ạ ể ệ ườ ủ ớ ằ ộ ố ẻ ữ
b c sóng: dướ 2 – d1 = (k +
2
1
); (k Z).
+ T i đi m cách đu hai ngu n s có c c đi n u sóng t hai ngu n phát ra cùng pha, có c c ti u n uạ ể ề ồ ẽ ự ạ ế ừ ồ ự ể ế
sóng t hai ngu n phát ra ng c pha nhau.ừ ồ ượ
II
+ Trên đo n th ng Sạ ẳ 1S2 n i hai ngu n, kho ng cách gi a hai c c đi ho c hai c c ti u liên ti p (g i làố ồ ả ữ ự ạ ặ ự ể ế ọ
kho ng vân i) là: i = ả
2
.
+ Hi n t ng giao thoa là m t hi n t ng đc tr ng c a sóng, t c là m i quá trình sóng đu có th gây raệ ượ ộ ệ ượ ặ ư ủ ứ ọ ề ể
hi n t ng giao thoa. Ng c l i, quá trình v t lí nào gây đc hi n t ng giao thoa cũng t t y u là m tệ ượ ượ ạ ậ ượ ệ ượ ấ ế ộ
quá trình sóng.
+ M t hi n t ng đc tr ng n a c a sóng là hi n t ng nhi u x . Đó là hi n t ng sóng khi g p v t c nộ ệ ượ ặ ư ữ ủ ệ ượ ễ ạ ệ ượ ặ ậ ả
thì sóng đi l ch kh i ph ng truy n th ng và đi vòng ra phía sau v t c n.ệ ỏ ươ ề ẳ ậ ả
3. Sóng d ngừ.
* S ph n x sóng: ự ả ạ Khi sóng truy n đi n u g p v t c n thì nó có th b ph n x . Sóng ph n x cùng t nề ế ặ ậ ả ể ị ả ạ ả ạ ầ
s và cùng b c sóng v i sóng t i. ố ướ ớ ớ
+ N u đu ph n x c đnh thì sóng ph n x ng c pha v i sóng t i.ế ầ ả ạ ố ị ả ạ ượ ớ ớ
+ N u v t c n t do thì sóng ph n x cùng pha v i sóng t i.ế ậ ả ự ả ạ ớ ớ
* Sóng d ngừ
+ Sóng t i và sóng ph n x n u truy n theo cùng m t ph ng, thì có th giao thoa v i nhau, và t o ra m tớ ả ạ ế ề ộ ươ ể ớ ạ ộ
h sóng d ng.ệ ừ
+ Trong sóng d ng có m t s đi m luôn luôn đng yên g i là nút, và m t s đi m luôn luôn dao đng v iừ ộ ố ể ứ ọ ộ ố ể ộ ớ
biên đ c c đi g i là b ng.ộ ự ạ ọ ụ
Kho ng cách gi a hai nút liên ti p ho c hai b ng liên ti p b ng n a b c sóng.ả ữ ế ặ ụ ế ằ ữ ướ
+ Đ có sóng d ng trên s i dây v i hai nút hai đu (hai đu c đnh) thì chi u dài c a dây ph i b ngể ừ ợ ớ ở ầ ầ ố ị ề ủ ả ằ
m t s nguyên n a b c sóng.ộ ố ữ ướ
+ Đ có sóng d ng trên s i dây v i m t đu là nút m t đu là b ng (m t đu c đnh, m t đu t do) thìể ừ ợ ớ ộ ầ ộ ầ ụ ộ ầ ố ị ộ ầ ự
chi u dài c a s i dây ph i b ng m t s nguyên l m t ph n t b c sóng. ề ủ ợ ả ằ ộ ố ẻ ộ ầ ư ướ
4. Sóng âm.
* Đc tr ng v t lí c a âmặ ư ậ ủ
+ Sóng âm là nh ng sóng c h c d c truy n trong các môi tr ng khí, l ng, r n.ữ ơ ọ ọ ề ườ ỏ ắ
+ Ngu n âm là các v t dao đng phát ra âm.ồ ậ ộ
+ T n s dao đng c a ngu n cũng là t n s c a sóng âm.ầ ố ộ ủ ồ ầ ố ủ
+ Âm nghe đc (âm thanh) có t n s t 16 Hz đn 20000 Hz.ượ ầ ố ừ ế
+ Âm có t n s d i 16 Hz g i h âm.ầ ố ướ ọ ạ
+ Âm có t n s trên 20000 Hz g i là siêu âm. ầ ố ọ
+ Nh c âm là âm có t n s xác đnh, t p âm là âm không có m t t n s xác đnh.ạ ầ ố ị ạ ộ ầ ố ị
+ Âm không truy n đc trong chân không.ề ượ
+ Trong m t môi tr ng, âm truy n v i m t t c đ xác đnh. V n t c truy n âm ph thu c vào tính đànộ ườ ề ớ ộ ố ộ ị ậ ố ề ụ ộ
h i, m t đ c a môi tr ng và nhi t đ c a môi tr ng. Khi âm truy n t môi tr ng này sang môiồ ậ ộ ủ ườ ệ ộ ủ ườ ề ừ ườ
tr ng khác thì v n t c truy n âm thay đi, b c sóng c a sóng âm thay đi còn t n s c a âm thì khôngườ ậ ố ề ổ ướ ủ ổ ầ ố ủ
thay đi.ổ
+ Âm h u nh không truy n đc qua các ch t x p nh bông, len, ..., nh ng ch t đó đc g i là ch tầ ư ề ượ ấ ố ư ữ ấ ượ ọ ấ
cách âm.
+ C ng đ âm I t i m t đi m là đi l ng đo b ng năng l ng mà sóng âm t i qua m t đn v di n tíchườ ộ ạ ộ ể ạ ượ ằ ượ ả ộ ơ ị ệ
đt t i đi m đó, vuông góc v i ph ng truy n sóng trong m t đn v th i gian; đn v W/mặ ạ ể ớ ươ ề ộ ơ ị ờ ơ ị 2: I =
S
P
St
W
.
V i ngu n âm có công su t P và âm phát ra nh nhau theo m i h ng thì c ng đ âm t i đi m cáchớ ồ ấ ư ọ ướ ườ ộ ạ ể
ngu n âm m t kho ng R là: I = ồ ộ ả
2
4R
P
; v i 4ớR2 là di n tích m t c u bán kính R.ệ ặ ầ
+ Ng ng nghe: là c ng đ âm nh nh t mà tai ng i còn có th nghe r . Ng ng nghe ph thu c vàoưỡ ườ ộ ỏ ấ ườ ể ỏ ưỡ ụ ộ
t n s âm. Âm có t n s 1000 Hz đn 5000 Hz, ng ng nghe kho ng 10ầ ố ầ ố ế ưỡ ả -12 W/m2.
+ Ng ng đau: là c ng đ âm c c đi mà tai ng i còn có th nghe đc nh ng có c m giác đau nh c.ưỡ ườ ộ ự ạ ườ ể ượ ư ả ứ
Đi v i m i t n s âm ng ng đau ng v i c ng đ âm 10 W/mố ớ ọ ầ ố ưỡ ứ ớ ườ ộ 2.
+ Mi n nghe đc: là mi n n m gi a ng ng nghe và ng ng đau.ề ượ ề ằ ữ ưỡ ưỡ
+ Đi l ng L = lgạ ượ
0
I
I
v i Iớ0 là chu n c ng đ âm (âm r t nh v a đ nghe, th ng l y chu n c ng đẩ ườ ộ ấ ỏ ừ ủ ườ ấ ẩ ườ ộ
âm I0 = 10-12 W/m2 v i âm có t n s 1000 Hz) g i là m c c ng đ âm c a âm có c ng đ I.ớ ầ ố ọ ứ ườ ộ ủ ườ ộ
II
13
Đn v c a m c c ng đ âm là ben (B). Trong th c t ng i ta th ng dùng c s c a ben làơ ị ủ ứ ườ ộ ự ế ườ ườ ướ ố ủ
đêxiben (dB): 1dB = 0,1 B.
+ Khi m t nh c c phát ra m t âm có t n s fộ ạ ụ ộ ầ ố 0 thì bao gi nh c c đó cũng đng th i phát ra m t lo t âmờ ạ ụ ồ ờ ộ ạ
có t n s 2fầ ố 0, 3f0, ... có c ng đ khác nhau. Âm có t n s fườ ộ ầ ố 0 g i là âm c b n hay h a âm th nh t, các âmọ ơ ả ọ ứ ấ
có t n s 2fầ ố 0, 3f0, … g i là các h a âm th 2, th 3, … Biên đ c a các h a âm l n, nh không nh nhau,ọ ọ ứ ứ ộ ủ ọ ớ ỏ ư
tùy thu c vào chính nh c c đó. T p h p các h a âm t o thành ph c a nh c âm.ộ ạ ụ ậ ợ ọ ạ ổ ủ ạ
T ng h p đ th dao đng c a t t c các h a âm trong m t nh c âm ta đc đ th dao đng c a nh cổ ợ ồ ị ộ ủ ấ ả ọ ộ ạ ượ ồ ị ộ ủ ạ
âm đó.
+ V ph ng di n v t lí, âm đc đc tr ng b ng t n s , c ng đ (ho c m c c ng đ âm) và đ thề ươ ệ ậ ượ ặ ư ằ ầ ố ườ ộ ặ ứ ườ ộ ồ ị
dao đng c a âm.ộ ủ
* Đc tr ng sinh lí c a sóng âm:ặ ư ủ Đ cao, đ to, âm s c.ộ ộ ắ
+ Đ cao: là m t đc tr ng sinh lí ph thu c vào t n s âm, không ph thu c vào năng l ng âm.ộ ộ ặ ư ụ ộ ầ ố ụ ộ ượ
+ Đ to: là 1 đc tr ng sinh lí ph thu c vào t n s âm và m c c ng đ âm.ộ ặ ư ụ ộ ầ ố ứ ườ ộ
+ Âm s c: là đc tr ng c a âm giúp ta phân bi t đc các âm phát ra t các ngu n khác nhau. Âm s c liênắ ặ ư ủ ệ ượ ừ ồ ắ
quan đn đ th dao đng âm.ế ồ ị ộ
Âm s c ph thu c vào t n s và biên đ c a các ho âm.ắ ụ ộ ầ ố ộ ủ ạ
5. Hi u ng Đp-pleệ ứ ố .
Hi u ng Đp-ple là s thay đi t n s sóng thu đc máy thu so v i t n s sóng phát ra t ngu nệ ứ ố ự ổ ầ ố ượ ở ớ ầ ố ừ ồ
khi có s chuy n đng t ng đi gi a ngu n sóng v i máy thu.ự ể ộ ươ ố ữ ồ ớ
* Ngu n âm đng yên, máy thu chuy n đng v i v n t c vồ ứ ể ộ ớ ậ ố M:
+ Máy thu chuy n đng l i g n ngu n âm thì thu đc âm có t n s : ể ộ ạ ầ ồ ượ ầ ố
'
M
v v
f f
v
+
=
.
+ Máy thu chuy n đng ra xa ngu n âm thì thu đc âm có t n s : ể ộ ồ ượ ầ ố
"
M
v v
f f
v
−
=
.
* Ngu n âm chuy n đng v i v n t c vồ ể ộ ớ ậ ố S, máy thu đng yên:ứ
+ Máy thu chuy n đng l i g n ngu n âm v i v n t c vể ộ ạ ầ ồ ớ ậ ố M thì thu đc âm có t n s : ượ ầ ố
'
S
v
f f
v v
=−
.
+ Máy thu chuy n đng ra xa ngu n âm thì thu đc âm có t n s : ể ộ ồ ượ ầ ố
"
S
v
f f
v v
=+
.
V i v là v n t c truy n âm trong môi tr ng, vớ ậ ố ề ườ M là v n t c c a máy thu trong môi tr ng, vậ ố ủ ườ S là v n t c ậ ố
c a ngu n âm trong môi tr ng và f là t n s c a âm.ủ ồ ườ ầ ố ủ
Nh v y:ư ậ T n s c a âm s tăng khi ngu n và máy thu chuy n đng l i g n nhau và t n s âm s ầ ố ủ ẽ ồ ể ộ ạ ầ ầ ố ẽ
gi m đi khi ngu n và máy thu chuy n đng ra xa nhau.ả ồ ể ộ
B. CÁC D NG BÀI T PẠ Ậ
1. Tìm các đi l ng đc tr ng c a sóng – Vi t ph ng trình sóng ạ ượ ặ ư ủ ế ươ .
* Các công th c:ứ
+ V n t c truy n sóng: v = ậ ố ề
t
s
=
T
= f.
+ Hai đi m trên ph ng truy n sóng cách nhau m t s nguyên l n b c sóng (d = kể ươ ề ộ ố ầ ướ ) thì dao đng cùngộ
pha, cách nhau m t s nguyên l n a b c sóng (d = (2k + 1)ộ ố ẽ ữ ướ
2
) thì dao đng ng c pha.ộ ượ
+ Năng l ng sóng: W = ượ
2
1
m2A2.
+ T i ngu n phát O ph ng trình sóng là uạ ồ ươ O = acos(t + ) thì ph ng trình sóng t i M trên ph ng truy nươ ạ ươ ề
sóng là: uM = acos(t + - 2
OM
) = acos(t + - 2
x
).
+ Đ l ch pha c a hai dao đng gi a hai đi m cách nhau kho ng d trên ph ng truy n sóng là: ộ ệ ủ ộ ữ ể ả ươ ề =
d2
.
* Ph ng pháp gi i:ươ ả
II
14
+ Đ tìm các đi l ng đc tr ng c a sóng ể ạ ượ ặ ư ủ ta vi t bi u th c liên quan đn các đi l ng đã bi t và điế ể ứ ế ạ ượ ế ạ
l ng c n tìm t đó suy ra và tính đi l ng c n tìm.ượ ầ ừ ạ ượ ầ
L u ýư: Các đn v trong các đi l ng ph i t ng thích: n u b c sóng, kho ng cách tính b ng cm thì v nơ ị ạ ượ ả ươ ế ướ ả ằ ậ
t c ph i dùng đn v là cm/s; n u b c sóng, kho ng cách tính b ng m thì v n t c ph i dùng đn v làố ả ơ ị ế ướ ả ằ ậ ố ả ơ ị
m/s.
+ Đ vi t ph ng trình sóng t i đi m M khi bi t ph ng trình sóng t i ngu n O thì ch y u là ta tìm phaể ế ươ ạ ể ế ươ ạ ồ ủ ế
ban đu c a sóng t i M: ầ ủ ạ M = - 2
OM
= - 2
x
L u ýư: - N u M tr c O theo chi u truy n sóng thì x < 0; M sau O theo chi u truy n sóng thì x > 0.ế ở ướ ề ề ở ề ề
- Hàm cos và hàm sin là hàm tu n hoàn v i chu kì 2ầ ớ nên trong pha ban đu c a ph ng trình sóngầ ủ ươ
ta có th c ng vào ho c tr đi m t s ch n c a ể ộ ặ ừ ộ ố ẵ ủ đ pha ban đu trong ph ng trình có tr tuy t đi nhể ầ ươ ị ệ ố ỏ
h n 2ơ.
II
15
* Bài t p minh h a:ậ ọ
1. M t ng i áp tai vào đng ray tàu h a nhe ti ng búa g vào đng ray cách đó 1 km. Sau 2,83 s ng iộ ườ ườ ỏ ế ỏ ườ ườ
đó nghe ti ng búa g truy n qua không khí. Tính t c đ truy n âm trong thép làm đng ray. Cho bi t t cế ỏ ề ố ộ ề ườ ế ố
đ âm trong không khí là 330 m/s.ộ
2. Trên m t m t ch t l ng có m t sóng c , ng i ta quan sát đc kho ng cách gi a 15 đnh sóng liên ti pặ ộ ấ ỏ ộ ơ ườ ượ ả ữ ỉ ế
là 3,5 m và th i gian sóng truy n đc kho ng cách đó là 7 s. Xác đnh b c sóng, chu kì và t n s c aờ ề ượ ả ị ướ ầ ố ủ
sóng đó.
3. T i m t đi m trên m t ch t l ng có m t ngu n dao đng v i t n s 120 Hz, t o ra sóng n đnh trênạ ộ ể ặ ấ ỏ ộ ồ ộ ớ ầ ố ạ ổ ị
m t ch t l ng. Xét 5 g n l i liên ti p trên m t ph ng truy n sóng, v m t phía so v i ngu n, g n thặ ấ ỏ ợ ồ ế ộ ươ ề ở ề ộ ớ ồ ợ ứ
nh t cách g n th năm 0,5 m. Tính t c đ truy n sóng trên m t ch t l ng.ấ ợ ứ ố ộ ề ặ ấ ỏ
4. M t sóng có t n s 500 Hz và t c đ lan truy n 350 m/s. H i hai đi m g n nh t trên ph ng truy nộ ầ ố ố ộ ề ỏ ể ầ ấ ươ ề
sóng cách nhau m t kho ng bao nhiêu đ gi a chúng có đ l ch pha ộ ả ể ữ ộ ệ
4
π
?
5. M t sóng âm truy n trong thép v i t c đ 5000 m/s. Bi t đ l ch pha c a sóng âm đó hai đi m g nộ ề ớ ố ộ ế ộ ệ ủ ở ể ầ
nhau nh t cách nhau 2 m trên cùng m t ph ng truy n sóng là ấ ộ ươ ề
2
π
. Tính b c sóng và t n s c a sóng âmướ ầ ố ủ
đó.
6. M t ngu n phát sóng c dao đng theo ph ng trình ộ ồ ơ ộ ươ
4cos 4 ( )
4
u t cm
π
π
� �
= −
� �
� �
. Bi t dao đng t i haiế ộ ạ
đi m g n nhau nh t trên cùng m t ph ng truy n sóng cách nhau 0,5 m có đ l ch pha là ể ầ ấ ộ ươ ề ộ ệ
3
π
. Xác đnh chuị
kì, t n s và t c đ truy n c a sóng đó.ầ ố ố ộ ề ủ
7. M t sóng ngang truy n trên s i dây r t dài có ph ng trình sóng là: u = 6cos(4ộ ề ợ ấ ươ t – 0,02x). Trong đó u
và x đc tính b ng cm và t tính b ng giây. Hãy xác đnh: Biên đ, t n s , b c sóng và v n t c truy nượ ằ ằ ị ộ ầ ố ướ ậ ố ề
sóng.
8. M t s i dây đàn h i, m nh, r t dài, có đu O dao đng v i t n s f thay đi trong kho ng t 40 Hz đnộ ợ ồ ả ấ ầ ộ ớ ầ ố ổ ả ừ ế
53 Hz, theo ph ng vuông góc v i s i dây. Sóng t o thành lan truy n trên dây v i v n t c v = 5 m/s.ươ ớ ợ ạ ề ớ ậ ố
a) Cho f = 40 Hz. Tính chu k và b c sóng c a sóng trên dây.ỳ ướ ủ
b) Tính t n s f đ đi m M cách O m t kho ng 20 cm luôn luôn dao đng cùng pha v i dao đng t iầ ố ể ể ộ ả ộ ớ ộ ạ
O.
9. M t mũi nh n S đc g n vào đu m t lá thép n m ngang và ch m nh vào m t n c. Khi lá thép daoộ ọ ượ ắ ầ ộ ằ ạ ẹ ặ ướ
đng v i t n s f = 120 Hz, t o ra trên m t n c m t sóng có biên đ 0,6 cm. Bi t kho ng cách gi a 9ộ ớ ầ ố ạ ặ ướ ộ ộ ế ả ữ
g n l i liên ti p là 4 cm. Vi t ph ng trình sóng c a ph n t t i đi m M trên m t n c cách S m tợ ồ ế ế ươ ủ ầ ử ạ ể ặ ướ ộ
kho ng 12 cm. Ch n g c th i gian lúc mũi nh n ch m vào m t thoáng và đi xu ng, chi u d ng h ngả ọ ố ờ ọ ạ ặ ố ề ươ ướ
lên.
10. M t sóng ngang truy n t M đn O r i đn N trên cùng m t ph ng truy n sóng v i v n t c v = 18ộ ề ừ ế ồ ế ộ ươ ề ớ ậ ố
m/s. Bi t MN = 3 m và MO = ON. Ph ng trình sóng t i O là uế ươ ạ O = 5cos(4 t -
6
) (cm). Vi t ph ng trìnhế ươ
sóng t i M và t i N.ạ ạ
* H ng d n gi i và đáp s :ướ ẫ ả ố
1. Ta có: t =
kk
v
d
-
th
v
d
vth =
tvd
dv
kk
kk
= 4992 m/s.
2. Kho ng cách gi a 15 đnh sóng là 14ả ữ ỉ =
14
5,3
= 0,25 m; v =
7
5,3
= 0,5 m/s; T =
v
= 0,5 s; f =
v
= 2
Hz.
3. Kho ng cách gi a 5 g n l i liên ti p là ả ữ ợ ồ ế 4 =
4
5,0
= 0,125 m; v = f = 15 m/s.
4. Ta có: =
f
v
= 0,7 m; =
d2
=
4
d =
8
= 0,0875 m = 8,75 cm.
5. Ta có: =
d2
=
2
= 4d = 8 m; f =
v
= 625 Hz.
II
16