Ph ng pháp nghiên c u khoa h c Nhóm 8ươ ứ ọ
PH NG PHÁP NGHIÊN C U KHOA H CƯƠ Ứ Ọ
CÁC B C XÁC L P Đ TÀI NGHIÊN C UƯỚ Ậ Ề Ứ
B c 1ướ : Nh n di n lĩnh v c c a chuyên ngành mà nhóm quan tâm: c s hậ ệ ự ủ ơ ở ạ
t ng, phát tri n kinh t .ầ ể ế
B c 2ướ : Phân chia lĩnh v c này thành nh ng lĩnh v c nh h n ự ữ ự ỏ ơ
S tác đ ng c a c s h t ng đ n phát tri n kinh t ự ộ ủ ơ ở ạ ầ ế ể ế
Các y u t thúc đ y kinh t phát tri nế ố ẩ ế ể
Nh ng thu n l i và khó khăn trong vi c phát tri n c s h t ngữ ậ ợ ệ ể ơ ở ạ ầ
n c ta hi n nayở ướ ệ
B c 3ướ : L a ch n v n đ nghiên c u: s tác đ ng c a c s h t ng đ nự ọ ấ ề ứ ự ộ ủ ơ ở ạ ầ ế
phát tri n kinh t ể ế
Làm rõ các khái ni m liên quan đ n đ tài.ệ ế ề
C s h t ng : Là toàn b nh ng quan h s n xu t h p thành c c u kinh tơ ở ạ ầ ộ ữ ệ ả ấ ợ ơ ấ ế
c a m t hình thài kinh t xã h i. c s h t ng hình thành m t cách kháchủ ộ ế ộ ơ ở ạ ầ ộ
quan, nó là nh ng quan h v t ch t trong quá trình sinh t n và phát tri n c aữ ệ ậ ấ ồ ể ủ
xã h i. Nó không ch là m i quan h gi a con ng i v i con ng i trong quáộ ỉ ố ệ ữ ườ ớ ườ
trình s n xu t tr c ti p mà c nh ng quan h kinh t trong quá trình tái s nả ấ ự ế ả ữ ệ ế ả
xu t ra đ i s ng v t ch t c a xã h i.ấ ờ ố ậ ấ ủ ộ
Phát tri n kinh t : Quá trình phát tri n kinh t đ c hi u là quá trình bi nể ế ể ế ượ ể ế
đ i v l ng và c v ch t c a các v n đ kinh t xã h i c a m i qu cổ ề ượ ả ề ấ ủ ấ ề ế ộ ủ ỗ ố
gia c n tr i qua m t kho ng th i gian nh t đ nh và do m t s nhân t n iầ ả ộ ả ờ ấ ị ộ ố ố ộ
t i c a m i qu c gia quy t đ nh.ạ ủ ỗ ố ế ị
Đ c đi mặ ể :
Quá trình phát tri n kinh t là m t quá trình phát tri n lâu dài.ể ế ộ ể
S phát tri n kinh t ph thu c vào nhi u y u t n i t i c a n n kinhự ể ế ụ ộ ề ế ố ộ ạ ủ ề
t .ế
B c 4ướ : Đ a ra các câu h i nghiên c u c n đ c tr l i trong công trìnhư ỏ ứ ầ ượ ả ờ
nghiên c uứ
Câu 1: C s h t ng tác đ ng đ n vi c thu hút v n đ u t n c ngoài nhơ ở ạ ầ ộ ế ệ ố ầ ư ướ ư
th nào?ế
Câu 2: M i quan h gi a c s h t ng và phát tri n kinh t nh th nào?ố ệ ữ ơ ở ạ ầ ể ế ư ế
Câu 3: Hi n tr ng c a s phát tri n c s h t ng n c ta hi n nay nh thệ ạ ủ ự ể ơ ở ạ ầ ướ ệ ư ế
nào?
Câu 4: Tình hình phát tri n kinh t n c ta hi n nay ra sao?ể ế ướ ệ
B c 5ướ : Đ t ra các gi thuy t ặ ả ế
Gi thuy t r ng: C s h t ng phát tri n s góp ph n thúc đ y kinh t phátả ế ằ ơ ở ạ ầ ể ẽ ầ ẩ ế
tri nể
B c 6:ướ Xác đ nh các m c tiêu nghiên c uị ụ ứ
M c tiêu chung: Xác đ nh m i quan h gi a c s h t ng và phát tri nụ ị ố ệ ữ ở ở ạ ầ ể
kinh t ế
1
Ph ng pháp nghiên c u khoa h c Nhóm 8ươ ứ ọ
M c tiêu c th :ụ ụ ể
M C TIÊUỤPH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
1. Xác đ nh m c đ nh h ng c a sị ứ ộ ả ưở ủ ự
phát tri n c s h t ng đ n vi c thuể ơ ở ạ ầ ế ệ
hút v n đ u t n c ngoàiố ầ ư ướ
2. Khai thác m i quan h gi a s phátố ệ ữ ự
tri n c s h t ng và s phát tri nể ở ở ạ ầ ự ể
kinh t ế
3. Nh n bi t đ c hi n tr ng c a n nậ ế ượ ệ ạ ủ ề
kinh t n c ta hi n nayế ướ ệ
Ph ng pháp phân tích vàươ
t ng h p lý thuy tổ ợ ế
Ph ng pháp phân tích vàươ
t ng h p lý thuy tổ ợ ế
Ph ng pháp chuyên giaươ
B c 7ướ : T ng quan lý thuy tổ ế
Tình hình đ u t c s h t ng Vi t Nam hi n nayầ ư ơ ở ạ ầ ệ ệ
Báo cáo "Vi t Nam, nh ng thách th c m i đ i v i c s h t ng" m i côngệ ữ ứ ớ ố ớ ơ ở ạ ầ ớ
b đã ghi nh n, t ng m c đ u t cho c s h t ng c a Vi t Nam trongố ậ ổ ứ ầ ư ơ ở ạ ầ ủ ệ
nh ng năm qua luôn gi m c 10% GDP. Đây là m t con s khá cao so v iữ ữ ở ứ ộ ố ớ
tiêu chu n qu c t .ẩ ố ế
S li u th ng kê cũng cho th y, so v i năm 1990, m ng l i đ ng b Vi tố ệ ố ấ ớ ạ ướ ườ ộ ệ
Nam đã tăng g p đôi chi u dài và ch t l ng đ c c i thi n rõ r t. T t cấ ề ấ ượ ượ ả ệ ệ ấ ả
các khu v c đô th và 88% các h gia đình nông thôn có đi n s d ng. Sự ị ộ ệ ử ụ ố
ng i đ c dùng n c s ch tăng t 26% năm 1993 lên 49% dân s năm 2002.ườ ượ ướ ạ ừ ố
Theo ông Tr n Đình Khi n, Th tr ng B K ho ch Đ u t , trong kầ ể ứ ưở ộ ế ạ ầ ư ế
ho ch 5 năm 2006-2010, nhu c u đ u t phát tri n h t ng c a Vi t Nam làạ ầ ầ ư ể ạ ầ ủ ệ
r t l n. Trong đó, s t p trung nhi u h n cho các vùng còn khó khăn, các t nhấ ớ ẽ ậ ề ơ ỉ
th ng xuyên b thiên tai bão lũ. Ngu n đ u t cho h t ng s không ch phườ ị ồ ầ ư ạ ầ ẽ ỉ ụ
thu c vào ngân sách nhà n c mà Chính ph Vi t Nam khuy n khích m iộ ướ ủ ệ ế ọ
thành ph n kinh t đ u t vào h t ng kinh t xã h i nh m t o b c chuy nầ ế ầ ư ạ ầ ế ộ ằ ạ ướ ể
bi n m nh v xây d ng k t c u h t ng, t o ti n đ cho phát tri n đ t n c.ế ạ ề ự ế ấ ạ ầ ạ ề ề ể ấ ướ
Theo báo cáo c a Ngân hàng th gi i, vi c phát tri n c s h t ng Vi tủ ế ớ ệ ể ơ ở ạ ầ ở ệ
Nam cũng ph i đ i m t v i nhi u v n đ thách th c. C th , hi n nay cácả ố ặ ớ ề ấ ề ứ ụ ể ệ
nhà tài tr qu c t tài tr g n 40% t ng đ u t c s h t ng. Nh ng khiợ ố ế ợ ầ ổ ầ ư ơ ở ạ ầ ư
Vi t Nam phát tri n h n thì h tr t các nhà tài tr s đóng vai trò th y uệ ể ơ ỗ ợ ừ ợ ẽ ứ ế
và vi c tìm ki m ngu n tài chính thay th là r t c n thi t. M i năm cóệ ế ồ ế ấ ầ ế ỗ
kho ng m t tri u ng i t các vùng nông thôn chuy n đ n các thành ph c aả ộ ệ ườ ừ ể ế ố ủ
Vi t Nam. Đ đ i phó v i dòng ng i đ vào thành th này, c n ph i nângệ ể ố ớ ườ ổ ị ầ ả
cao vi c qu n lý và l p k ho ch đô th . Đ c bi t c n ph i ki m soát t t h nệ ả ậ ế ạ ị ặ ệ ầ ả ể ố ơ
2
Ph ng pháp nghiên c u khoa h c Nhóm 8ươ ứ ọ
nh ng nhu c u xây d ng nhà không theo qui ho ch và cung c p c s hữ ầ ự ở ạ ấ ơ ở ạ
t ng c b n tr c khi ti n hành xây d ng.ầ ơ ả ướ ế ự
Bên c nh đó, Ngân hàng Th gi i cũng l u ý, vi c cung c p c s h t ngạ ế ớ ư ệ ấ ơ ở ạ ầ
nhìn chung đem l i nh ng l i ích xã h i cao, nh ng khi càng nhi u ng iạ ữ ợ ộ ư ề ườ
đ c ti p c n v i các d ch v c b n thì l i càng khó đ tìm đ u t “d ” cóượ ế ậ ớ ị ụ ơ ả ạ ể ầ ư ễ
l i nhu n cao. ợ ậ
Vì v y,c n thi t ph i c i thi n các quy trình l p k ho ch đ xác đ nh các cậ ầ ế ả ả ệ ậ ế ạ ể ị ơ
h i đ u t mang l i l i ích l n xã h i. Đ t i đa hóa l i nhu n cho nh ngộ ầ ư ạ ợ ớ ộ ể ố ợ ậ ữ
đ u t đã l a ch n, c n ph i c i cách đi u hành, gi i quy t v n đ doanhầ ư ự ọ ầ ả ả ề ả ế ấ ề
nghi p và tham nhũng.ệ
Hi n nay, Ngân hàng th gi i là m t trong nh ng nhà tài tr l n cho Vi tệ ế ớ ộ ữ ợ ớ ệ
Nam. K t khi n i l i ho t đ ng t i Vi t nam năm 1993, Ngân hàng Thể ừ ố ạ ạ ộ ạ ệ ế
gi i đã h tr cho 51 d án đ ch ng l i nghèo đói Vi t nam thông qua vi cớ ỗ ợ ự ể ố ạ ở ệ ệ
tài tr cho các lĩnh v c nh nông nghi p, c s h t ng, ch ng trình chămợ ự ư ệ ơ ở ạ ầ ươ
sóc s c kh e, tr ng h c và các nhu c u thi t y u khác.ứ ỏ ườ ọ ầ ế ế
T ng ngu n v n Ngân hàng Th gi i đã cam k t tài tr cho Vi t Nam đ nổ ồ ố ế ớ ế ợ ệ ế
nay là 5,6 t đôla M trong đó 2,9 t đã đ c gi i ngân. Vi t Nam đã trỷ ỹ ỷ ượ ả ệ ở
thành n c h ng v n vay ODA l n nh t trên th gi i t Ngân hàng Thướ ưở ố ớ ấ ế ớ ừ ế
gi i.ớ
•Đông Hi u - Đ ng Vế ặ ỹ (Vietnamnet.com)
V n đ qu n lý h t ng c s v n đang là m t thách th c l n đ i v iấ ề ả ạ ầ ơ ở ẫ ộ ứ ớ ố ớ
Vi t Nam trong chi n l c phát tri n kinh t c trung và dài h nệ ế ượ ể ế ả ạ
Theo đi u tra “Kinh t – xã h i châu á - Thái Bình D ng 2007” do U banề ế ộ ươ ỷ
Kinh t – xã h i châu á - Thái Bình D ng (UNESCAP) do Liên h p qu cế ộ ươ ợ ố
th c hi n và công b ngày 18/4/2007 t i Hà N i, m c dù khu v c Đông Namự ệ ố ạ ộ ặ ự
á đã v t qua nh ng tác đ ng nh h ng c a vi c tăng giá đ ng ti n và duyượ ữ ộ ả ưở ủ ệ ồ ề
trì đ c tính c nh tranh nh t giá h i đoái th c h u gia tăng th p, nh ngượ ạ ờ ỷ ố ự ữ ấ ư
qu n lý t giá h i đoái Đông Nam á nói riêng và châu á - Thái Bình D ngả ỷ ố ở ươ
nói chung năm 2007 s khó khăn h n b i các đ ng ti n l n trên th gi i ti pẽ ơ ở ồ ề ớ ế ớ ế
t c tăng giá và các dòng v n ch y vào khu v c l n kéo theo tình tr ng đ u cụ ố ả ự ớ ạ ầ ơ
th hi n r t rõ t quá trình phát tri n “nóng” trên th tr ng ch ng khoán vàể ệ ấ ừ ể ị ườ ứ
giá c các tài s n b th i ph ng. M t khác, tình tr ng thi u tín d ng c n trả ả ị ổ ồ ặ ạ ế ụ ả ở
các n n kinh t khu v c ph c h i đ u t . B t bình đ ng gi i v n ti p di nề ế ự ụ ồ ầ ư ấ ẳ ớ ẫ ế ễ
khi n cho khu v c này m i năm ph i phí t n t 42-47 t USD gi i quy t h uế ự ỗ ả ổ ừ ỷ ả ế ậ
qu h n ch c h i ti p c n vi c làm c a ph n , m t kho ng 16-30 t USDả ạ ế ơ ộ ế ậ ệ ủ ụ ữ ấ ả ỷ
gi i quy t h u qu b t bình đ ng gi i trong giáo d c. ả ế ậ ả ấ ẳ ớ ụ
(http://www.ven.vn)
3
Ph ng pháp nghiên c u khoa h c Nhóm 8ươ ứ ọ
Đ nh h ng đ u t c s h t ng th i gian t iị ướ ầ ư ơ ở ạ ầ ờ ớ
Đó là đ u t ầ ư xây d ng c s h t ng ch y uự ơ ở ạ ầ ủ ế , mà tr c h t là xây d ngướ ế ự
đ ng giao thông, th c hi n ph ng châm ườ ự ệ ươ “giao thông đi tr c m t b c”ướ ộ ướ .
C n xây d ng h th ng đ ng giao thông liên hoàn, k t n i các h th ngầ ự ệ ố ườ ế ố ệ ố
h ng l , huy n l , t nh l v i các tr c qu c l đi qua khu v c dân c nghèo.ươ ộ ệ ộ ỉ ộ ớ ụ ố ộ ự ư
Đây là nh ng kinh nghi m, bài h c đ c rút ra tữ ệ ọ ượ ừ nh ng thành công c a côngữ ủ
tác XĐGN các n c đang phát tri n trong khu v c cũng nhở ướ ể ự ư nh ng n cở ữ ướ
phát tri n trên th gi i trong nhi u năm qua. Có h th ng giao thông đ ng b ,ể ế ớ ề ệ ố ồ ộ
s t o đi u ki n thu n l i cho s giao l u kinh t , th ng m i, trao đ i hàngẽ ạ ề ệ ậ ợ ự ư ế ươ ạ ổ
hoá gi a c ng đ ng dân c vùng nghèo nông thôn mi n núi v i dân c vùngữ ộ ồ ư ề ớ ư
giàu thành th . T đó cũng t o đi u ki n d dàng cung c p các d ch v vănị ừ ạ ề ệ ễ ấ ị ụ
hoá, y t , giáo d c, thông tin liên l c đ i v i dân c vùng nghèo, vùng khóế ụ ạ ố ớ ư
khăn.
Ti p theo vi c đ u t xây d ng h th ng đ ng giao thông là đ u t xâyế ệ ầ ư ự ệ ố ườ ầ ư
d ng m t s c s h t ng quan tr ng khác nh : c s y t khám ch a b nh;ự ộ ố ơ ở ạ ầ ọ ư ơ ở ế ữ ệ
c s giáo d c d y ngh ; h th ng cung c p đi n, n c sinh ho t, các côngơ ở ụ ạ ề ệ ố ấ ệ ướ ạ
trình thu l i, ph c v s n xu t cho c ng đ ng dân c các vùng nghèo.ỷ ợ ụ ụ ả ấ ộ ồ ư
•C s h t ng và công ngh là nh ng nhân t quan tr ng c a s PTBVơ ở ạ ầ ệ ữ ố ọ ủ ự
và XĐGN. Nh ng nghiên c u c p vĩ mô cho th y c 1% tăng tr ngữ ứ ở ấ ấ ứ ưở
v c s h t ng thì s có đ c 1% tăng tr ng GDP.ề ơ ở ạ ầ ẽ ượ ưở
•Các c p đ và ch ng lo i c s h t ng khác nhau thì cũng có nhũngấ ộ ủ ạ ơ ở ạ ầ
tác đ ng khác nhau đ n tăng tr ng kinh t và XĐGN.ộ ế ưở ế
•Đ u t vào xây d ng c s h t ng ch đ c coi là c n nh ng ch a đ .ầ ư ự ơ ở ạ ầ ỉ ượ ầ ư ư ủ
Đ XĐGN đ c m t cách b n v ng, thì ngoài đ u t xây d ng c sể ượ ộ ề ữ ầ ư ự ơ ở
h t ng, còn c n ph i th c hi n và h tr c i cách đ cho các c s hạ ầ ầ ả ự ệ ỗ ợ ả ể ơ ở ạ
t ng t t c các c p đ c qu n lý t t, phát huy tính hi u qu cao.ầ ở ấ ả ấ ượ ả ố ệ ả
•Thành ph n t nhân tham gia đ u t vào c s h t ng s gi i phóngầ ư ầ ư ơ ở ạ ầ ẽ ả
đ c m t ngu n l c đáng k đ Nhà n c có đ kh năng t p trungượ ộ ồ ự ể ể ướ ủ ả ậ
vào nh ng lĩnh v c u tiên khác nh m duy trì s tăng tr ng kinh t nóiữ ự ư ằ ự ưở ế
chung.
Th c t c a nh ng năm g n đây cho th y vi c Nhà n c đ u t xây d ng hự ế ủ ữ ầ ấ ệ ướ ầ ư ự ệ
th ng giao thông đ ng b c a n c ta đã có tác đ ng tích c c trong vi cố ườ ộ ủ ướ ộ ự ệ
giúp đ c ng đ ng dân c nhi u vùng nghèo nhanh chóng thoát kh i c nh đóiỡ ộ ồ ư ề ỏ ả
nghèo có hi u qu , và đã đ c nhi u qu c gia và các t ch c qu c t th aệ ả ượ ề ố ổ ứ ố ế ừ
nh n và đánh giá cao.ậ
Danh m c các tài li u tham kh o:ụ ệ ả
•Giáo trình-bài gi ng ph ng pháp nghiên c u khoa h c ả ươ ứ ọ PGS. TS.
Nguy n B o V , ThS. Nguy n Huy Tài (giáo trình đi n t ).ễ ả ệ ễ ệ ử
•Ph ng pháp và ph ng pháp lu n nghiên c u khoa h c, PGS- TSươ ươ ậ ứ ọ
Nguy n Th Cành, NXB Đ i H c Qu c Gia TP.HCMễ ị ạ ọ ố
•NGUY N B O V . 2003. C m nang trình bày lu n án t t nghi p.Ễ Ả Ệ ẩ ậ ố ệ
Khoa Nông Nghi p, Tr ng Đ i H c C n Th . C n Thệ ườ ạ ọ ầ ơ ầ ơ
4
Ph ng pháp nghiên c u khoa h c Nhóm 8ươ ứ ọ
•TRUNG NGUYÊN. 2005. Ph ng Pháp Lu n Nghiên C u (C m nangươ ậ ứ ẩ
h ng d n t ng b c dành cho ng i b t đ u). Nhà xu t b n Laoướ ẫ ừ ướ ườ ắ ầ ấ ả
đ ng - Xã h i. Hà N i.ộ ộ ộ
•VŨ CAO ĐÀM. 2003. Ph ng Pháp Lu n Nghiên C u Khoa H c (xu tươ ậ ứ ọ ấ
b n l n th IX). Nhà xu t b n KH & KT. Hà N i. ả ầ ứ ấ ả ộ
5