Đề tài: Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến hành vi bạo lực học đường ở học sinh một trường Trung học cơ sở tại huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng năm học 2016 – 2017

Ờ L I CAM ĐOAN

ố ệ

ự

ự

ế

ệ

ậ

Tôi xin cam đoan khóa lu n là do tôi tr c ti p th c hi n, các s  li u trong

ự

ự

ế

ậ

ấ

ọ

khóa lu n là trung th c, chính xác d a trên phi u phát v n các em h c sinh tr

ườ   ng

ọ ơ ở

ư ượ

ươ

ấ ỳ

ệ

ố

Trung h c c  s  Tân D ng ch a đ

c công b  trong b t k  tài li u nào.

ả

H i Phòng, ngày 19 tháng 05 năm 2017

Sinh viên

ỗ

Đ  Thùy Linh

Ờ Ả Ơ L I C M  N

ả ơ

ạ ọ

ệ

ạ

Tôi xin chân thành c m  n Ban Giám hi u, phòng đào t o Đ i h c, khoa Y

ế

ướ

ậ ợ

ề

ệ

ẫ

ạ

ỡ

t

ộ  Công c ng đã h

ọ ng d n và t o m i đi u ki n thu n l

i, giúp đ  tôi trong quá

ọ ậ

ứ

ệ

ậ

trình h c t p, nghiên c u và hoàn thi n khóa lu n.

ỏ

ọ

ế ơ

ắ ớ

Tôi   xin   bày   t

lòng   kính   tr ng   và   bi

t   n   sâu   s c   t

i   cô   giáo   ThS.BS

ễ

ị

ườ

ướ

Nguy n Th  Thanh Bình và cô giáo ThS.BS Hoàng Hoa Lê, ng

i đã h

ẫ ng d n tôi

ộ

ế ể

ệ

ậ

ậ m t cách t n tình, chi ti

t đ  hoàn thi n khóa lu n này.

ử ờ ả ơ

ớ

ệ

ầ

Tôi cũng xin g i l

i c m  n chân thành t

i Ban Giám hi u, các th y cô giáo

ọ

ườ

ọ ơ ở

ề

ệ

ạ

cùng các em h c sinh tr

ươ ng Trung h c c  s  Tân D ng đã t o đi u ki n và giúp

ố ệ

ứ

ỡ đ  tôi hoàn thành s  li u nghiên c u.

ử ờ ả ơ ớ

ố

ẹ

ạ

ị

Cu i cùng, tôi g i l

i c m  n t

ữ   i cha m , anh ch  em, b n bè và nh ng

ườ

ộ ộ

ọ ậ

ủ

ề

ấ

ỡ

ng

i đã luôn  ng h , đ ng viên, giúp đ  tôi r t nhi u trong quá trình h c t p 6

ạ ọ

ượ

ư

ả

ờ

năm t

ạ ườ i tr

ng Đ i h c Y D c H i Phòng cũng nh  trong th i gian tôi làm khóa

ậ ố

ệ

lu n t

t nghi p.

ả

H i Phòng, ngày 19 tháng 05 năm 2017

Sinh viên

ỗ

Đ  Thùy Linh

Ụ

Ắ

Ế

DANH M C VI T T T

ng

ạ

ừ ị

ể

ệ

BL BLHĐ ộ B  GD­ĐT  CDC

ạ ự B o l c ạ ự ọ ườ B o l c h c đ ụ ộ B  giáo d c và đào t o Trung tâm ki m soát và phòng ng a d ch b nh Hoa

ứ ng nghiên c u

ổ ứ

ế

ế ớ

ĐHQGHN ĐTNC HS THCS THPT TPHCM WHO

Kỳ ạ ọ ộ ố Đ i h c qu c gia Hà N i ố ượ Đ i t ọ H c sinh ọ ơ ở Trung h c c  s ổ ọ Trung h c ph  thông ố ồ Thành ph  H  Chí Minh World Health Organization( T  ch c Y t

Th  gi

i)

Ụ Ụ M C L C

Ả Ụ DANH M C B NG

6

Ặ Ấ Ề Đ T V N Đ

ạ ự ề ủ ấ ườ ở ọ ờ ạ ố B o l c là v n đ  c a con ng ọ   ọ  m i th i đ i, m i qu c gia và m i i

ộ ố ở ọ ứ ề ề ổ ọ ề n n văn hóa. Trong cu c s ng, m i l a tu i, m i ngành ngh  đ u có nguy c ơ

ọ ử ụ ạ ự ự ặ ố ặ   ử ụ ị ạ ự b  b o l c. B o l c là hành vi c  ý s  d ng ho c đe d a s  d ng vũ l c ho c

ề ự ể ự ủ ạ ố ạ ườ ặ ộ quy n l c đ  t h y ho i mình, ch ng l i ng i khác ho c m t nhóm ng ườ   i,

ọ ị ổ ộ ậ ể ộ ươ ơ ị ổ ặ ồ m t t p th  c ng đ ng làm h  b  t n th ng ho c có nguy c  b  t n th ươ   ng

ặ ử ầ ả ị ưở ể ủ ọ ế ự ho c t ấ  vong, b  sang ch n tâm th n,  nh h ặ   ng đ n s  phát tri n c a h  ho c

ả ưở gây ra các  nh h ng khác [21].

ủ ẻ ươ ấ ướ ườ ẽ ầ Tr  em là ch  nhân t ủ ng lai c a đ t n c, là ng i s  góp ph n xây

ươ ấ ướ ươ ổ ị ự d ng quê h ng, đ t n ạ c giàu m nh trong t ng lai. Tu i v  thành niên là giai

ể ấ ề ể ề ế ấ ấ ạ ổ đo n phát tri n r t cao v  th  ch t và có nhi u sang ch n, bi n đ i trong tâm lý

ứ ạ ế ố ư ể ấ ư ế ứ h t s c ph c t p. Chính y u t tâm lý cũng nh  th  ch t và nhân cách ch a hoàn

ủ ứ ủ ệ ế ẻ ầ ộ ổ ị ả   thi n m t cách đ y đ  khi n cho tr  em trong l a tu i này hay b  kh ng ho ng

ữ ế ệ ẫ ộ ề v  tâm lý d n đ n nh ng suy nghĩ và hành đ ng sai l ch.

ạ ự ọ ườ ạ ự ủ ộ B o l c h c đ ầ ng (BLHĐ) là m t ph n trong b o l c c a gi ớ ẻ ả   i tr , x y

ườ ườ ặ ừ ườ ra trong khuôn viên nhà tr ng, trên đ ng t ớ ườ i tr ng, ho c t tr ề ng v  hay

ườ ổ ứ ả ờ ạ ộ trong các ho t đ ng do nhà tr ng t ch c. Đó không ph i là các l i nói, c  ch ử ỉ

ạ ự ữ ứ ệ ọ ổ ọ   trêu ch c, thân thi n khi vui đùa gi a các em [16]. B o l c trong l a tu i h c

ề ớ ư ứ ấ ầ ả ườ đ ẻ ng, tuy không ph i là v n đ  m i m  nh ng trong các nghiên c u g n đây

ướ ấ ủ ứ ẽ ạ ấ cho th y xu h ộ ng bùng phát m nh m , m c đ  và tính ch t c a hành vi này

ể ở ệ ư ngày càng nguy hi m Vi ệ t Nam [17], [16], [6]. Hi n nay ch a có công trình

ố ượ ứ ơ ở ạ ọ ọ ả nghiên c u trên đ i t ng h c sinh Trung h c c  s  t i H i Phòng. Tuy nhiên

ả ấ ỏ ộ ộ ạ ộ ố ườ ế k t qu  ph ng v n nhanh m t vài cán b  giáo viên t i m t s  tr ọ   ng Trung h c

ạ ự ữ ầ ậ ả ọ ơ ở ạ c  s  t ễ   i H i Phòng nh ng năm g n đây đã ghi nh n b o l c trong h c sinh di n

ả ườ ặ ọ ệ ữ ệ ấ ấ ra c  trong và ngoài tr ng h c, đ c bi t xu t hi n nh ng xô xát xu t phát t ừ

ộ ầ ứ ạ ữ ạ ẫ ớ ỏ ặ   nh ng mâu thu n, xích mích trên m ng xã h i đ y ph c t p [24]. V i câu h i đ t

ạ ự ự ạ ọ ườ ở ọ ạ ộ ườ ọ ra: Th c tr ng b o l c h c đ ng h c sinh t i m t tr ng Trung h c c  s ơ ở

7

ế ố ệ ề ạ ự ế ọ ườ ư ế hi n nay nh  th  nào? Y u t ấ  nào liên quan đ n v n đ  b o l c h c đ ng ở

ứ ề ế ọ h c sinh? Chúng tôi ti n hành nghiên c u đ  tài:

8

ộ ố ế ố ự ạ ế “Th c tr ng và m t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c đ ạ ự ọ ườ ở ng

ộ ọ ườ ọ ơ ở ạ ủ ệ h c sinh m t tr ng Trung h c c  s  t i huy n Th y Nguyên, thành ph ố

ọ ả ớ ụ  v i m c tiêu : H i Phòng năm h c 2016 – 2017”

ả ự ạ ự ọ ườ ạ ở ọ ộ ườ 1. Mô t th c tr ng hành vi b o l c h c đ ng h c sinh m t tr ọ   ng Trung h c

ủ ệ ọ ơ ở ạ c  s  t ố ả i huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng năm h c 2016 ­ 2017.

ộ ố ế ố ị ạ ự ọ ườ ế ở ọ 2. Xác đ nh m t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c đ ng h c sinh

ộ ườ ọ ơ ở ạ ố ả ủ ệ m t tr ng Trung h c c  s  t i huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng năm

h c ọ

2016 ­ 2017.

9

ƯƠ Ổ Ệ CH NG 1: T NG QUAN TÀI LI U

ệ ườ ề ạ ự 1.1 Khái ni m v  b o l c và b o l c h c ạ ự ọ  đ ng.

ạ ự 1.1.1 B o l c và phân lo i b o ạ ạ  l c.ự

 ệ Khái ni m b o ạ  l cự

Theo đ nhị nghĩa c aủ  Tổ ch cứ  Y tế Thế gi iớ  (WHO): “B oạ  l cự  là hành vi

ề ự ể ự ủ ọ ử ụ ự ụ ặ ặ ạ  h y ho i mình, cố ý sử d ng ho c đe d a s  d ng vũ l c ho c quy n l c đ  t

ạ ườ ặ ộ ườ ộ ậ ể ộ ồ ố ch ng l i ng i khác ho c m t nhóm ng i, m t t p th  c ng đ ng làm h  b ọ ị

ươ ơ ị ổ ặ ươ ặ ử ặ ấ ổ t n th ng ho c có nguy c  b  t n th ng ho c t ị  vong ho c b  sang ch n tâm

ầ ả ưở ế ự ủ ể ả ặ ọ ưở th n,  nh h ng đ n s  phát tri n c a h  ho c gây ra các  nh h ng khác”

[47].

Đ nhị nghĩa này c aủ  WHO bao g mồ  cả nh ngữ  hành vi cố ý gây th ngươ  tích

gi aữ  ng ườ ớ  ng i v i iườ  và hành vi tự sát cũng như các xung đ tộ  vũ trang. Nh ngữ  sự

ụ ạ ố ượ ki nệ  x yả  ra ngoài ý mu n (ví d  tai n n giao thông ổ hay cháy n ) không đ c coi

là b oạ  l c.ự

 Phân lo i b o ạ ạ  l cự

ạ ự ượ ạ ự ạ ạ ặ Theo WHO (2002), b o l c đ ạ   c phân lo i theo ph m vi b o l c ho c lo i

ạ ự ạ ượ ỗ ạ ạ ự ỏ ơ ề ả hành vi b o l c, m i lo i đ c chia nh  h n ph n ánh nhi u lo i b o l c chi

ế ơ ữ ti t h n n a [48].

ồ ạ ạ ự a. Ph m vi b o l c bao g m:

(cid:0) ạ ự ự ượ ự ượ ể Đ c chia làm 2 th  chính là hành vi t sát và ng c đãi B o l c t thân:

ả b n thân.

ể ứ ế ự ấ ồ ự Th  th  nh t bao g m các hành vi nghĩ đ n t ố ắ  sát, c  g ng t ư   ư  sát nh ng ch a

ự thành công và t sát thành công.

ể ứ ộ ự Th  th  hai là các hành đ ng t ạ ả  hành h  b n thân.

(cid:0) ạ ự ữ Chia làm 2 th :ể B o l c gi a các cá nhân:

10

ạ ự ạ ự ạ ự ổ ế ụ ạ ấ ữ   B o l c gia đình và b o l c tình d c: Lo i hình b o l c này r t ph  bi n gi a

ụ ệ ố ớ các   thành  viên trong  gia   đình và   v i  đ i  tác  quan h   tình  d c,   thông  th ườ   ng

ạ ự ư ả ạ ả ồ   (nh ng không ph i luôn luôn) x y ra trong nhà. Lo i hình b o l c này bao g m

ạ ự ạ ườ ư ạ ứ ụ ụ ẻ ổ các hình th c nh  l m d ng tr  em, b o l c tình d c, và hành h  ng i cao tu i.

ạ ự ả ạ ự ộ ồ ố ệ ộ   ữ B o l c c ng đ ng: B o l c x y ra gi a các cá nhân không có m i quan h  ru t

ị ế ặ ế ướ ườ ể th t, có th  quen bi t ho c không quen bi t nhau tr c đây, th ả ng x y ra ở

ạ ự ở ớ ẻ ạ ự ạ ồ ộ ngoài. Lo i hình b o l c này bao g m b o l c ạ ự   i tr , các hành đ ng b o l c gi

ụ ở ấ ố ứ ế ẫ ộ ặ ng u h ng, hi p dâm ho c qu y r i tình d c b i ng ườ ạ i l ạ    và các hành đ ng b o

ạ ư ườ ơ ọ ự ả l c x y ra t i các c  quan nh  tr ng h c, công s , tr i ở ạ  giam…

(cid:0) ạ ự ạ ự ổ ứ ạ ự ể B o l c chung (b o l c có t ch c): B o l c này chia làm 3 th  là:

ạ ự ạ ự ế ẩ ộ ươ ị ự ộ B o l c xã h i: B o l c cam k t thúc đ y ch ư ạ   ng trình ngh  s  xã h i nh  b o

ạ ự ủ ạ ố ự l c đám đông, b o l c các t ổ ứ ộ  ch c t i ph m, kh ng b …

ạ ự ạ ự ế ộ ộ ị ướ B o l c chính tr : Các cu c chi n tranh và xung đ t, b o l c nhà n c…

ạ ự ế ộ ấ ủ ợ ế B o l c kinh t : Các cu c t n công c a các nhóm vì l i ích kinh t .

ạ ạ ự ạ ự ạ ố ớ ườ Không gi ng v i 2 lo i b o l c trên, các lo i hình b o l c này th ộ   ng có đ ng

ở ố ượ ặ ủ ộ ổ ứ ớ ơ c  rõ ràng b i s  l ng l n các cá nhân ho c c a m t t ch c nào đó. Chính vì

ạ ự ứ ề ễ ế ộ ở hành đ ng b o l c này gây ra b i nhi u cá nhân nên hình th c và di n bi n vô

ứ ạ cùng ph c t p.

ạ ự ồ ạ b. Lo i hành vi b o l c bao g m:

ạ ự B o l c th ể ch t.ấ

ạ ự B o l c tình d c.ụ

ạ ự B o l c tinh th n.ầ

ỳ ị ệ ố ử ắ ủ K  th /phân bi t đ i x /h t h i/xa lánh/th ờ .ơ

ạ ạ ự ạ ự ả ạ ạ ố ỗ B n lo i b o l c này x y ra bên trong m i lo i ph m vi b o l c. Ví d ụ

ạ ự ạ ự ể ồ ụ ở ơ ể ấ ộ ồ ạ ự b o l c c ng đ ng có th  g m b o l c th  ch t, b o l c tình d c n i làm

ệ ườ ổ ị vi c, kì th , xa lánh ng i cao tu i…

ạ ự ọ ườ ườ 1.1.2 B o l c h c đ ng và phân lo i b o l c h c ạ ạ ự ọ  đ ng.

11

ệ  Khái ni m b o l c h c ạ ự ọ  đ ngườ

ể ấ ươ ạ ự Theo Trung tâm ki m soát ch n th ỳ ng Hoa K  (CDC), ọ   B o l c h c

ạ ự ộ ộ ớ ẻ ả ở ườ i tr , x y ra ữ  nh ng ng ộ ổ   i trong đ  tu i ầ ườ là m t ph n thu c b o l c gi đ ng

ắ ạ ộ ố ổ ồ ừ t ạ ự  6­24 tu i [28]. M t s  hành vi b o l c bao g m b t n t, tát, đánh – th ườ   ng

ể ấ ạ ề ộ ố ứ ề ổ ơ ớ ư ạ   gây t n h i v  tâm lý nhi u h n so v i th  ch t. M t s  hình th c khác nh  b o

ử ụ ể ẫ ự ả ấ ế   ặ ự l c băng đ ng và t n công vũ l c (có ho c không s  d ng vũ khí) có th  d n đ n

ữ ấ ươ ậ ử nh ng ch n th ọ ng nghiêm tr ng, th m chí t vong [29].

ườ ượ ị ạ ự   ợ ạ ự ọ ườ : Đ c đ nh nghĩa là các hành vi b o l c Tr ng h p b o l c h c đ ng

ẻ ả ườ ườ ở ớ  gi i tr , x y ra trong khuôn viên nhà tr ng, trên đ ng t ớ ườ i tr ng ho c t ặ ừ

ườ ạ ộ ề ườ ổ ứ tr ng v  và trong các ho t đ ng do nhà tr ng t ch c [28].

ố ử ạ ộ ộ ớ ọ i h c sinh B t n t h c đ ng ắ ạ ọ ườ : Là m t hành đ ng đ i x  thô b o trong gi

ớ v i nhau. Các hành vi b tắ  n tạ  bao g mồ  từ các hành đ ngộ  b oạ  l cự  về thể ch tấ  (đá,

ệ ử ụ ế ờ ạ ự ặ ầ xô đ y)ẩ  cho đ n vi c s  d ng l ọ i nói (đ t tên hay đe d a), b o l c tinh th n nh ư

ờ ồ ậ gây l i đ n, xa lánh, cô l p [21].

 Phân lo i b o l c h c ạ ạ ự ọ  đ ngườ

ạ ự ọ ườ ứ ổ ượ ạ ự Trong khuôn kh  nghiên c u này, b o l c h c đ ng đ c phân lo i d a trên

ạ ủ ộ ố ế ớ ứ phân lo i c a m t s  nghiên c u trên th  gi i trong đó b o l c h c đ ạ ự ọ ườ   ng

cượ  chia thành 4 nhóm [35], [44]: đ

ể ấ ạ ự ư ứ ấ ẩ ồ B o l c th  ch t: Bao g m các hành vi nh  đánh, đ m, đá, đ y, tát, d t tóc, kéo

ấ ộ ướ ồ ậ ủ ộ ộ ọ ầ tai, xé qu n áo, tr n l t, c p đ  v t c a m t/m t nhóm h c sinh khác.

B oạ  l cự  b ngằ  l iờ  nói: Bao g mồ  các hành vi như gán/g iọ  bi tệ  danh (mang ý nghĩa

ế ổ ươ ụ ỉ ờ ạ ạ ấ x u),   ch   nh o   làm   t n   th ng   nhau,   s   nh c,   dùng   l ộ   i   nói   đe   do /ép   bu c

ộ ọ ộ m t/m t nhóm h c sinh khác làm theo ý mình.

ạ ự ư ộ ồ ệ ố ử ẩ B o l c xã h i: Bao g m các hành vi nh  phân bi ậ t đ i x , cô l p, t y chay,

ấ ồ ộ ộ ọ ạ t o/phát tán tin đ n (mang ý nghĩa x u) cho m t/m t nhóm h c sinh khác.

ạ ự ệ ử ư ệ ể ế ồ ọ B o l c đi n t ắ : Bao g m các hành vi nh  nh n tin, g i đi n đ  uy hi p đe

ử ụ ạ ộ ộ ộ ọ ả   do /ép bu c m t/m t nhóm h c sinh khác làm theo ý mình, s  d ng email,  nh

12

ộ cá nhân đ  uyể hi p,ế   đe  do ,ạ   ép  bu cộ   m t/m t ộ   nhóm  h cọ   sinh  khác  làm  theo  ý

ể ạ ộ ộ ọ ộ ậ mình, l p/tham ậ ẩ  gia các h i trên m ng đ  cô l p/t y chay m t/m t nhóm h c sinh

khác.

Như v y,ậ  trong ph mạ  vi nghiên c uứ  này, khái ni mệ  b tắ  n t/b o ạ ạ  l cự  h cọ  đ ngườ

ắ ạ ạ ự ữ ể ả ọ ớ ượ đ ọ c hi u là b t n t/b o l c gi a các h c sinh/nhóm h c sinh v i nhau, x y ra

ườ ườ ớ ườ ặ ừ ườ trong khuôn viên nhà tr ng, trên đ ng t i tr ng ho c t tr ặ   ề ng v  ho c

ườ ổ ứ ồ ạ ộ trong các ho t đ ng do nhà tr ng t ch c, bao g m các hành vi b o l c v  th ạ ự ề ể

ạ ự ằ ấ ấ ờ ụ ỉ ệ ẩ ch t (đánh, đ m, đá, đ y, tát), b o l c b ng l i nói (s  nh c, gán ghép bi t danh

ạ ự ề ệ ố ấ x u), b o l c v  các m i quan h  xã h i ộ  (cô l p,ậ  t yẩ  chay) và b oạ  l cự  đi nệ  tử

ộ ẩ ệ ắ (dùng tin nh n, m ng ạ  xã h i,ộ  đe d a,ọ  ép bu c, t y chay). Khái ni m này không đ ề

ố ớ ọ ạ ự ữ ế ậ c p đ n hành vi b o l c gi a giáo viên đ i v i h c sinh và ng ượ  l c i.ạ

ạ ự ọ ườ ự ạ ế ớ ạ 1.2 Th c tr ng b o l c h c đ ng trên th  gi i và t i Vi ệ  Nam. t

ạ ự ọ ườ 1.2.1 B o l c h c đ ng trên th ế gi i.ớ

ạ ự ọ ườ ạ ở ấ ở ề B o l c h c đ ng đang tr  thành v n n n ố  nhi u qu c gia. Theo ướ   c

ế ớ ủ ẻ ả ỗ tính c a WHO, trung bình trên th  gi i m i ngày có kho ng 565 tr  em và thanh

ộ ổ ừ ế ử thi u niên trong đ  tu i t 6 ­ 29 t vong do các nguyên nhân liên quan đ n ế b oạ

l c.ự  Đi đôi v iớ  m iỗ  vụ tử vong do b oạ  l cự  trong gi iớ  tr ,ẻ  trung bình có từ 20 ­ 40

ệ ấ ả ươ ắ ạ ậ n nạ   nhân ph i nh p vi n do ch n th ng. Các lo i súng, súng ng n là vũ khí

ụ ạ ự ổ ế ử ớ ượ ử ụ đ c s  d ng ph  bi n trong các v  b o l c gây t vong; trong khi đó, v i các

ẹ ơ ứ ứ ộ ườ ượ ử ụ ụ ạ ự v  b o l c có m c đ  nh  h n, các hình th c th ng đ ồ   c s  d ng bao g m

ộ ố ạ ư ậ ấ đ m, đá, và m t s  lo i vũ khí khác nh  dao, g y, dùi cui [41].

Ở ạ ự ọ ườ ứ ề ở châu Á, b o l c h c đ ố ủ   ộ ấ ng cũng tr  thành m t v n đ  nh c nh i c a

ổ ứ ộ ụ ậ ộ ồ ngành giáo d c nói chung và xã h i nói riêng. T  ch c c ng đ ng t p trung vào

ạ ự ẻ ạ ườ ở ố ề tr  em Plan International công b  v  tình tr ng b o l c trong các tr ng châu

ự ế ớ ự ứ ế ả ả ọ Á. Báo cáo d a vào k t qu  nghiên c u và kh o sát th c t v i 9.000 h c sinh

ệ ổ ưở ạ ố ứ l a tu i 12 – 17, các giáo viên, hi u tr ụ ng, ph  huynh t i 5 qu c gia: Campuchia,

ệ ạ Vi ạ ự   t Nam, Indonesia, Pakistan và Nepal. Theo báo cáo này, tình tr ng b o l c

ườ ọ ở ứ ộ ỉ trong các tr ng h c châu Á đang ố ọ    m c báo đ ng. Ch  tính trong 6 tháng, s  h c

13

ị ạ ự ạ ườ ọ ủ ệ ứ ứ sinh b  b o l c t i tr ng h c c a Indonesia là 75%, Vi ớ   t Nam đ ng th  2 v i

71% [35], [31].

ỉ ạ ướ ể ề ấ ố Không ch  t i các n ể   c đang phát tri n, r t nhi u qu c gia phát tri n

ề ạ ự ớ ấ ọ ườ ả ầ ườ ứ cũng đang ph i đau đ u v i v n đ  b o l c h c đ ng. Ng ầ i đ ng đ u bang

ồ ế ạ ự ạ ọ ườ Queensland, Úc h i tháng 7/2009 cho bi t tình tr ng b o l c h c đ ng n ướ   c

ộ ợ ọ này đang gia tăng m t cách đáng s . Riêng năm 2008, 55.000 h c sinh trong đó

ề ạ ự ộ ử ữ ị ấ ỉ ầ g n m t n a là n  b  đình ch  vì v n đ  b o l c [32].

M tộ  đi uề  tra c tắ  ngang trên 161.082 h cọ  sinh ở 35 qu cố  gia B cắ  Mỹ và

ạ ự ổ ế ế ả ạ ấ   Châu Âu năm 2005 đã cho k t qu  đánh nhau là lo i hình b o l c ph  bi n nh t

ụ ể ụ ẩ ừ ả ạ t i đây. C  th , có kho ng 37% ­ 69% nam sinh t ng tham gia vào các v   u đ ả

ộ ướ ứ ể ờ ệ ở ữ trong vòng m t năm tr c th i đi m nghiên c u và t ỷ l này ộ    n  sinh dao đ ng

trong kho ng ả

13% ­ 32%. Nghiên c uứ  cũng chỉ ra m tộ  số lo iạ  vũ khí nguy hi mể  th ngườ  đ cượ

ị ơ ụ ắ ồ các h cọ  sinh t iạ  đây sử d ng, bao g m: dao, súng ng n, dùi cui ,bình x t h i cay

[47].

ạ ự ả ố ạ ự   N c ướ M  ỹ là qu c gia mà b o l c x y ra hàng ngày, trong đó có b o l c

ườ ặ ườ ợ ử ạ ự ọ ườ h cọ   đ ng. M c dù các tr ng h p t vong do b o l c h c đ ng đã có xu

ủ ư ậ ớ ấ ư ự ướ h ng gi m ả  trong th pậ  niên 90 [43], nh ng s  quan tâm c a d  lu n v i v n đ ề

an toàn trong tr ngườ   h cọ  v nẫ  không hề suy gi m,ả  th mậ  chí có chi uề  h ngướ  gia

tăng  [14].  K tế   quả  từ  cu cộ   kh oả   sát  hành  vi  nguy  cơ  ở  gi iớ   trẻ  t iạ   Mỹ  năm

2003  cho  th yấ   đánh  nhau  xu tấ   hi nệ   phổ  bi nế   ở h cọ  sinh THCS v iớ  40,5% nam

sinh  và  25,1%  nữ  sinh  trong  vòng  1  năm  tr ứ   cướ   th iờ   đi mể   ti n hành nghiên c u ế

ả ọ ọ [39]. Năm h c 2005 ­ 2006, có kho ng 23% h c sinh tham gia các băng nhóm t iạ

tr ngườ  và trong đó 38% các tr ngườ  công l pậ  đã có ít nh tấ  m tộ  vụ b oạ  l cự  c nầ

ph iả  có sự can thi pệ  c aủ  c nhả  sát [41]. Theo k tế  quả m tộ  cu cộ  kh oả  sát khác về

ơ ở ớ ẻ ủ ọ hành  vi nguy c gi i tr c a CDC năm 2009, có 31,5% h c sinh đã tham gia

đánh  nhau ít nh tấ  1 l nầ  và 7,7% h cọ  sinh đã t ngừ  bị đe d aọ  hay bị th ngươ  ít nh tấ

ậ ấ ướ m tộ   l nầ   do  nh ngữ   tr n t n công có vũ khí gây ra trong vòng 1 năm tr ờ   c th i

14

ể ế ề đi m ti n hành đi u tra [38].

ứ ế ạ ộ ọ ớ   T i Nam Phi, năm 2007, m t nghiên c u ti n hành trên 5074 h c sinh (l p

8 và l p7)ớ t iạ  hai thành phố Cape Town và Durban đã cho k tế  quả h nơ  m tộ  ph nầ

ứ ừ ế ạ   ba số h cọ  sinh tham gia nghiên c u (36,3%) t ng liên quan đ n các hành vi b o

ố ượ ắ ạ ố ạ ự l c. Trong đó, 8,2% là đ i t ạ ng b t n t, 19,3% là n n nhân, 8,7% s  còn l i là

ị ắ ạ ắ ạ ữ ừ ọ ồ ờ ườ nh ng h c sinh v a b  b t n t, đ ng th i cũng đi b t n t ng ậ i khác, t p trung

ủ ế ở ặ ệ ớ ch  y u các nam sinh, đ c bi t là các nam sinh l n tu i h n ổ ơ  [36].

ạ ự ọ ườ ạ 1.2.2 B o l c h c đ ng t i Vi ệ  Nam. t

ữ ế ề ầ ộ Ở ệ  Vi ư ậ t Nam nh ng năm g n đây, d  lu n xã h i lên ti ng khá nhi u v ề

ạ ề ự ứ ộ ữ ể ạ ớ ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ủ   ng v i nh ng lo ng i v  s  đa d ng và m c đ  nguy hi m c a

ụ ạ ự ề ố ượ ỉ hành vi này. Các v  b o l c không ch  gia tăng v  s  l ả ứ   ng mà còn tăng c  m c

ể ề ộ ị ươ ạ ộ ộ đ  nguy hi m, nó lan r ng ra nhi u đ a ph ề ự   ng, báo đ ng v  th c tr ng suy thoái

ứ ố ử ạ ự ế ạ ở ộ ố ộ ậ ạ đ o đ c, l i hành x  b o l c, thi u lành m nh m t s  b  ph n th  h  tr ế ệ ẻ

ư ữ ưở ư ấ ẻ ừ ọ ch a thành niên là h c sinh. Nh ng xô xát t ng ch ng nh  r t tr  con  y l ấ ạ ở i tr

ệ ượ ữ ọ ỉ ệ ỉ ộ nên nghiêm tr ng, không ch  là nh ng hi n t ng cá bi t, không ch  m t vài

ườ ề ả ằ ộ ồ ị tr ớ   ng mà còn lan r ng ra c  thành th  và nông thôn, đ ng b ng và mi n núi v i

ể ố ộ t c đ  gia tăng đáng k .

ạ ệ ọ ườ ứ ạ ễ ế ộ T i Vi ạ ự t Nam, b o l c h c đ ng di n bi n ngày m t ph c t p. Theo

ề ậ ự ủ ụ ề ả ố ộ ừ ế th ng kê c a C c c nh sát đi u tra v  tr t t xã h i, t năm 2003 đ n 2010,

ỗ ụ ả ạ ộ ổ ị ứ trung bình m i năm x y  ả ra kho ng 10.000 v  ph m t i trong l a tu i v  thành

ệ ọ niên; t ỷ l h c sinh, sinh viên, và thanh thi uế  niên ph mạ  t iộ  và vi ph mạ  pháp lu tậ

ự ả ố ặ   chi mế  kho ngả  1/4 t ngổ  số vụ ph mạ  pháp hình s  x y ra trên toàn qu c [7]. Đ c

ệ ủ ụ ạ ộ bi t, theo báo cáo c a B  Giáo d c và Đào t o (GD ­ ĐT), trong năm h cọ  2003

ế đ n năm 2009, trên toàn qu cố  đã x yả  ra kho ngả  g nầ  8.000 vụ vi c h c ệ ọ  sinh đánh

nhau ở trong và ngoài tr ngườ  h c.ọ  Các tr ngườ  đã xử lý kỷ lu tậ  khi nể  trách 881

ờ ạ ầ ả ọ ộ ọ ọ h c sinh, c nh cáo 1.558 h c sinh, bu c thôi h c có th i h n 3 ngày, 1 tu n hay 1

năm v iớ  735 h cọ  sinh. Như v y,ậ  bình quân cứ 6.000 h cọ  sinh thì có m tộ  h cọ  sinh

bị k  lu t ỷ ậ  khi nể  trách, cứ 5.555 h cọ  sinh thì có m tộ  h cọ  sinh bị kỷ lu tậ  c nhả  cáo

15

ờ ạ ứ ọ ọ ị ộ ọ vì đánh nhau, c  771 h c sinh thì có m t h c sinh b  thôi h c có th i h n vì đánh

ụ ạ ự ề ầ ọ ườ ả ỉ ở nhau [29]. G n đây nhi u v  b o l c h c đ ng x y ra không ch thành ph ố

ả ở ỉ ở ọ ở ọ ễ mà còn di n ra c nông thôn, không ch h c sinh nam mà còn ữ    h c sinh n  ­

ượ ư ữ ụ ậ ố v n đ ế c coi là phái y u nh  n  sinh t ụ ạ   ộ ồ  t p đánh nhau h i đ ng, làm nh c b n.

ế ấ Nam sinh thì dùng dao, mã t u, ki m chém nhau ngay trong phòng h c. ọ Ở ề    nhi u

ặ ạ ạ ạ ẫ ế   ơ n i, do mâu thu n trong tình b n, tình yêu đã dùng dao r ch m t b n, đâm ch t

ữ ườ ạ b n gi a tr ng.

ấ ọ ườ ớ ố ượ ề ạ ự V n   đ   b o   l c   h c   đ ng   ngày   càng   gia   tăng   v i   s   l ng   chóng

ặ ế ụ ứ ạ ề ấ ễ ế ấ ả ở ưở m t,ti p t c di n bi n ph c t p, tr  thành v n đ  c p bách  nh h ế ng đ n quá

ủ ể ệ ạ ẻ ươ trình đào t o và phát tri n toàn di n c a tr ủ  em – ch  nhân t ấ   ủ ng lai c a đ t

ườ ượ ư ư ườ ư ờ ướ n c. Ngôi tr ng đ c xem nh  nh  là môi tr ng an toàn nh ng gi đây b ị

ả ưở ử ư ạ ọ ở ọ ộ nh h ng nghiêm tr ng b i tình tr ng h c sinh hành x  nh  xã h i đen. Không

ề ố ượ ỉ ứ ủ ể ấ ộ ch  gia tăng v  s  l ụ ạ ự   ng, m c đ  và tính ch t nguy hi m c a các v  b o l c

trong h cọ  sinh cũng ngày càng nghiêm tr ng.ọ K tế  quả đi uề  tra qu cố  gia về thanh

ị ệ ệ niên và v  thành niên Vi ấ t t Nam năm 2009 (SAVY 2) đã cho th y ỷ l ế    thanh thi u

ừ ở ỉ niên t ng mang hung khí là 2,8%, trong khi đó t ỷ ệ  l này SAVY 1 ch  là 2,6%

ố ế ứ ừ ả ộ ớ [33]. B  GD­ĐT đã công b  k t qu  nghiên c u t ọ    tháng 9/2014 v i 3.000 h c

ế ả ọ ị ạ ự ế ớ sinh cho bi t có kho ng 80% h c sinh t ừ ướ  tr c đ n nay b  b o l c gi ấ   i ít nh t

ị ạ ự ứ ộ ộ ầ ủ ườ m t l n, 71% b  b o l c trong vòng 6 tháng qua. M c đ  an toàn c a tr ọ   ng h c

ữ ấ ấ ọ ọ ỉ ượ đ c các em đánh giá r t th p, ch  16% h c sinh n  và 18% h c sinh nam cho

ườ ạ ậ ọ ằ r ng tr ng h c an toàn. Bên c nh ạ  đó, tình tr ng l p băng nhóm và đánh nhau có

ố ượ ủ s  ự tham gia c a các đ i t ng bên ngoài tr ườ  h cọ  hay tổ ch cứ  đánh nhau thành ng

ổ ế ặ t ngừ   nhóm  có  hung  khí  trong  gi iớ   h cọ   sinh  cũng ngày càng ph  bi n, đ c bi ệ   t

ổ ọ ứ ể ạ ườ ả ở ề ỉ nguy hi m là án m ng trong l a tu i h c đ ng đã x y ra nhi u t nh, thành

ố ph  trong c  n ả ướ  [18]. c

ạ ự ọ ườ ự ứ ạ ộ ố ế ố Nghiên c u “Th c tr ng b o l c h c đ ng và m t s  y u t liên quan

ạ ự ở ọ ườ ố ồ ế đ n hành vi b o l c h c sinh tr ậ ng THCS Lê Lai, qu n 8, thành ph  H  Chí

ạ ự ọ ườ ự ế ệ ả ọ Minh” cho k t qu  13,2% h c sinh có th c hi n hành vi b o l c h c đ ng trong

16

ế ườ ọ 6 tháng qua, mang vũ khí đ n tr ọ ng 5,9%, đe d a các h c sinh khác 12,2% và

ử ệ ạ ắ ọ ủ ạ ự ọ   m ng ch i là 36,9%. Kéo theo đó vi c có h c sinh là n n nhân c a b o l c h c

ị ấ ộ ọ ị ị ườ đ ng là 11,9% HS b  đánh, 10,3% b  đe d a và 4,1% b  tr n l ặ t. Các đ c tính cá

ườ ộ ề ấ ớ ế nhân, gia đình, nhà tr ạ ự   ng và xã h i đ u có liên quan r t l n đ n hành vi b o l c

ặ ị ạ ự ử ụ ừ ủ c a HS. Đ c bi ệ ỷ ệ ọ  l ạ ự    h c sinh t ng b  b o l c, gia đình có s  d ng b o l c, t, t

ạ ự ạ ự ử ụ ấ ầ ầ ạ hay b n bè có s  d ng b o l c có hành vi b o l c cao g p 1,9 l n; 1,4 l n và 2,1

ị ạ ự ư ừ ử ụ ữ ớ ọ ạ ự   ầ l n so v i nh ng h c sinh ch a t ng b  b o l c, gia đình không s  d ng b o l c

ạ ự ử ụ ạ hay b n bè không s  d ng b o l c [21].

ạ ự ọ ườ ứ ủ ọ Nghiên c u “Hành vi b o l c h c đ ng c a h c sinh THCS Thành Ph ố

ế ế ấ ả ố ọ ượ ỏ ị Hu ” cho th y k t qu  24% trong s  200 em h c sinh  đ ậ c h i nh n đ nh là

ấ ả ườ ườ hành vi BLHĐ x y ra r t th ng xuyên; 33% cho là khá th ng xuyên; 26,5% cho

ả ả ỉ ỉ là th nh tho ng; 24,5% cho là ít và ch  có 0,5% cho là hoàn toàn không x y ra [6].

ề ấ ờ ướ ề ả Th i gian qua, các c p chính quy n n c ta đã có nhi u gi i pháp đ ể

ạ ự ặ ọ ườ ế ậ ườ ạ ngăn ch n tình tr ng b o l c h c đ ằ ng, nh m thi ộ t l p m t môi tr ọ   ng h c

ệ ả ả ọ ườ đ ng an toàn, thân thi n cho h c sinh, đ m b o an ninh cho xã hôi. Thông t ư

ụ ủ ố ộ ị liên t ch s  34/2009/TTLT­BGDĐT­BCA ngày 20/11/2009 c a B  Giáo d c và

ố ợ ướ ự ề ệ ả ạ ớ ộ ả   ẫ Đào t o v i B  Công an v  “H ng d n ph i h p th c hi n công tác b o đ m

ậ ự ạ ơ ở ụ ụ ố ộ an ninh, tr t t t ệ ố i các c  s  giáo d c thu c h  th ng giáo d c qu c dân” và có

ớ ở ề ự ố ợ ụ ệ ế ạ ỉ Quy ch  ph i h p v i S  Giáo d c và Đào t o và Công an t nh v  th c hi n công

ậ ự ạ ả ả ộ ệ ố ơ ở ụ ụ tác đ m b o an ninh, tr t t t ố   i các c  s  giáo d c thu c h  th ng giáo d c qu c

ỉ ị dân trên đ a bàn t nh [4].

ộ ố ế ố 1.3 M t s  y u t liên quan t ớ ạ ự ọ ườ i b o l c h c đ ng.

ế ố ở ọ ạ Các y u t liên quan t ớ ạ ự ọ ườ i b o l c h c đ ng h c sinh bên c nh m t s ộ ố

ứ ư ể ặ ổ ườ ữ ầ ặ đ c đi m riêng đ c tr ng theo l a tu i và môi tr ặ   ng thì đa ph n có nh ng đ c

ươ ự ớ ạ ự ở ớ ẻ ế ố ề ể đi m t ng t v i b o l c ồ i tr , bao g m các y u t gi v  cá nhân và nhóm

ấ ừ ố ư ệ ườ ộ ế ố y u t xu t phát t m i quan h  nh  trong gia đình, nhà tr ng và xã h i [18],

[49].

ế ố 1.3.1 Y u t cá nhân

17

Ở ứ ộ ớ ạ ự ớ ọ ủ ế m c đ  cá nhân, liên quan t i b o l c trong gi i h c sinh ch  y u là

ế ố ề ổ ộ ớ ộ ố ự các y u t thu c v  tu i, gi ể i, tâm sinh lý, s  phát tri n và m t s  hành vi nguy

ế ơ ủ c  c a thanh thi u niên.

ứ ủ ế ố ộ Theo m t nghiên c u c a WHO vào năm 2000, các y u t cá nhân có liên

ớ ạ ự ở ớ ẻ ồ quan t i b o l c i tr  bao g m [49]: gi

ế ộ ­ Hi u đ ng thái quá.

ố ồ ấ ấ ­ H p t p, b c đ ng.

ể ­ Ki m soát hành vi kém.

ề ử ừ ấ ớ ­ Có ti n s  hung hãn t r t s m.

ề ề ậ ấ ả ­ Có v n đ  v  kh  năng t p trung.

ế ố ả ứ ả ơ ỉ Y u t c m xúc và hành vi nguy c  đã có nghiên c u ch  ra có  nh h ưở   ng

ạ ự ở ọ ả ọ ậ ẻ ị ế làm tăng hành vi b o l c h c sinh. Tr  v  thành niên có k t qu  h c t p kém,

ố ồ ễ ị ứ ợ ướ thách th c, hung hăng, b c đ ng, lì l m, d  b  khiêu khích, ngang b ng, th ườ   ng

ớ ạ ự ườ ẻ ạ có mang theo vũ khí và liên quan t i b o l c ng i khác. Tr ủ    là n n nhân c a

ướ ả ườ ắ ầ ả ả ợ ạ ự b o l c thì xu h ng c m xúc th ng lo l ng, tr m c m hay chán n n, s  hãi,

ế ả ế ự ọ ậ ừ thi u c m giác an toàn, thi u t tin, h c t p kém, t ng có ý nghĩ t ự ử  t ố ắ    và c  g ng

ổ ọ ớ ự ứ ư ể ự ử t  t ệ   ọ  [20]. Tâm lý l a tu i h c sinh trung h c v i s  phát tri n ch a hoàn thi n,

ể ệ ả ả ố ướ ạ cái “tôi’, b n tính “anh hùng” mu n th  hi n b n thân tr c b n bè và không

ố ệ ư ế ế ả ề mu n thua thi t “bùng phát” làm cho các em đôi khi ch a bi t ki m ch  c m xúc,

ữ ứ ế ậ ả ổ ễ ẫ d  d n đ n nh ng hành vi xô xát, gây g  đánh nhau. Kh  năng nh n th c cũng

ư ư ị ầ ủ ư ư ể ồ ố ố ỹ ế nh  t duy ch a chín mu i, v n k  năng s ng ch a trang b  đ y đ , hi u bi t xã

ấ ễ ị ự ệ ữ ở ộ ơ ả   ộ h i còn quá ít làm cho các em r t d  b  kích đ ng b i nh ng s  vi c đ n gi n,

ự ể ự ế ầ ấ ỏ ỉ ữ ế đôi khi đó ch  là s  hi u nh m r t nh . Trên th c t không thi u nh ng hành vi

ể ầ ữ ể ấ ọ ỉ BLHĐ nghiêm tr ng mà xu t phát đi m ch  là nh ng xích mích, hi u l m nh ỏ

ữ ữ ớ ọ gi a nh ng h c sinh v i nhau [9].

ế ố ư ử ụ ơ ượ ấ ố Các y u t nguy c  nh  s  d ng r u bia, thu c lá và ch t kích thích

ượ ứ ớ ạ ự ở ọ cũng đã đ c ch ng minh có liên quan t i hành vi b o l c h c sinh. Nghiên

18

ử ụ ễ ọ ỉ ị ượ ứ ủ c u c a Nguy n Th  Thu Trang đã ch  ra h c sinh có s  d ng r u bia có nguy

ể ấ ạ ự ệ ơ ơ ự   c  th c hi n hành vi b o l c th  ch t cao h n (OR=3,5; 95%CI: 1,4 ­ 8,5), nhóm

ơ ự ạ ự ử ụ ệ ố ộ ơ   ọ h c sinh s  d ng thu c lá có nguy c  th c hi n b o l c xã h i, internet cao h n

ạ (OR=2,6; 95%CI: 1,1­6,2) và (OR=4,9; 95%CI: 1,9 ­ 12,7) nhóm còn l i [29], [28].

ố ượ ữ ề ứ ạ ự ổ Nh ng đ i t ồ ng có hành vi b o l c bao g m nhi u l a tu i khác nhau.

ề ặ ệ ố ớ ứ ế ổ ọ ấ Tuy nhiên v n đ  đ c bi ộ   t nghiêm tr ng đ i v i l a tu i thi u niên. Theo m t

ứ ọ ừ ớ ế ớ ủ ằ ỉ nghiên c u trên h c sinh t l p 7 đ n l p 12 c a Úc đã ch  ra r ng t  l ỉ ệ ẻ ị ắ    tr  b  b t

ị ắ ạ ơ ộ ổ ẻ ả ớ ạ n t gi m đi theo đ  tu i, tr  càng l n thì càng ít b  b t n t h n [39].

ứ ề ằ ỉ ớ ố ượ ự ệ Nhi u nghiên c u ch  ra r ng nam gi i là đ i t ng hay th c hi n hành

ủ ạ ự ạ ự ồ ổ ế ệ ấ ạ ờ ơ vi b o l c đ ng th i cũng là n n nhân c a b o l c xu t hi n ph  bi n h n và có

ứ ữ ộ ọ ơ ớ m c đ  nghiêm tr ng cao h n so v i nhóm n  sinh [48], [37], [35], [41]. Các

ấ ằ ứ ọ ườ ề ơ nghiên c u cho th y r ng các em h c sinh nam th ng tham gia nhi u h n vào

ạ ự ạ ộ ư ẩ ả ổ ứ ự ớ ứ các ho t đ ng b o l c v i các hình th c vũ l c nh   u đ , t ch c đánh nhau

ứ ạ ự ằ ử ụ ư ậ ậ th m chí có s  d ng vũ khí nh  dao, g y… Trong khi hình th c b o l c b ng l ờ   i

ạ ổ ế ở ễ ữ ơ ọ nói l i di n ra ph  bi n các em h c sinh n  h n [29].

ứ ủ ố ượ ớ ọ ở ỹ Nghiên c u c a J.Wang trên đ i t ng h c sinh l p 6­10 ấ    M  cho th y

ở ọ ể ấ ơ ự ạ ự ệ ơ ọ    h c sinh nam có nguy c  th c hi n hành vi b o l c th  ch t cao h n nhóm h c

ữ sinh n  (OR=2,41; 95%CI: 1,91 ­ 3,05) [46].

ả ạ ự ự ứ ễ ạ ị Tác gi ọ    Nguy n Th  Thu Trang khi nghiên c u th c tr ng b o l c h c

ộ ố ế ố ạ ự ở ọ ế ườ ườ đ ng và m t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c sinh tr ng Trung

ấ ự ầ ậ ổ ộ ế ọ h c ph  thông Tr n Phú, qu n Hoàn Ki m, Hà N i cũng cho th y s  liên quan

ớ ớ ạ ự ọ ườ Ở ọ ơ ự ệ ế đ n gi i tính v i b o l c h c đ ng. h c sinh nam có nguy c  th c hi n hành

ạ ự ể ấ ờ ữ ơ ọ vi b o l c th  ch t và l i nói h n h c sinh n  (OR=2,6; 95%CI: 1,4 ­ 5,1 và

OR=2; 95%CI: 1,3 ­ 3,2) [21].

ế ố ố 1.3.2 Y u t ệ  m i quan h .

ế ố (cid:0) Y u t gia đình:

Ả ưở ừ ế ố ẹ ế ộ nh h ng t gia đình và cha m  là y u t chính tác đ ng đ n hành vi

ố ẹ ủ ệ ẻ ạ ự ở ớ ẻ b o l c ỏ i tr . Vi c giám sát và theo dõi l ng l o c a b  m  và cách giáo gi

19

ẽ ẫ ớ ạ ự ư ế ợ ở ụ d c con ch a h p lý s  d n t i b o l c khi tr  thành thanh thi u niên. H  tr ỗ ợ

ề ạ ự ữ ế ẹ ấ ơ ủ c a cha m  cao h n thì con cái ít liên quan đ n nh ng v n đ  b o l c hay h  tr ỗ ợ

ể ả ủ ẹ ệ ượ ủ c a cha m  có th  b o v  chính con cái c a mình tránh xa đ ề ạ   ấ c các v n đ  b o

ứ ế ể ệ ả ấ ự l c [47]. Vi n Nghiên c u Phát tri n TP.HCM báo cáo k t qu  cho th y 9,1%

ẹ ố ố ượ ọ ọ h c sinh s ng trong gia đình có cha m  u ng r u hàng ngày; 33,4% h c sinh

ẹ ặ ườ ườ ố s ng trong gia đình có cha m  ho c ng i thân th ộ ng xuyên cãi l n, đánh nhau

ữ ả ơ ưở ẻ ổ ế ầ ươ ạ là nh ng nguy c  gây  nh h ng đ n tinh th n tr  t n th ự   ng, tâm tr ng b c

ạ ự ữ ễ ặ ấ ộ ị ộ b i, khó ch u, d  có hành đ ng gây h n, hung d  ho c có hành vi b o l c không

ể ượ ki m soát đ c [8].

ố ẹ ỉ ố ấ ư ố Nhà đông con, c u trúc gia đình nh  s ng cùng b  m  hay ch  s ng cùng

ẹ ề ả ả ặ ố ưở ữ ế ố b  ho c m  không s ng cùng c  hai đ u có  nh h ủ   ng đ n nh ng hành vi c a

ậ ợ ẽ ả ố con [13]. S ng trong gia đình có hoàn c nh không thu n l ự   ộ i s  tác đ ng tiêu c c

ứ ủ ể ề ớ t i quá trình hình thành và phát tri n nhân cách c a con cái. Nhi u nghiên c u đã

ẹ ả ằ ỉ ưở ọ ớ ch  ra r ng cha m  ly hôn, ly thân có  nh h ng nghiêm tr ng t i nét tính cách

ẻ ố ở ự ơ ủ c a tr . Đa s  các em tr  nên t ti hay hung hãn h n. Đôi khi các em mu n s ố ử

ẹ ư ộ ứ ự ể ả ớ ụ d ng hình th c này đ  gây s  chú ý v i cha m  nh  m t cách ph n kháng v i s ớ ự

ế ụ ươ ướ ề ấ thi u h t tình yêu th ng. Xu h ng quan tâm thái quá cũng gây ra nhi u v n đ ề

ứ ạ Ở ứ ổ ọ ộ ậ ẳ ị ph c t p. ế   ầ  l a tu i h c sinh các em có nhu c u kh ng đ nh, đ c l p trong quy t

ứ ẽ ự ự ế ắ ấ ọ ậ   ị đ nh thì s  bao b c, nghiêm kh c quá m c s  khi n các em th y áp l c. Vì v y,

ả ưở ấ ớ ủ ế gia đình có  nh h ng r t l n đ n hành vi và nhân cách c a các em [9].

Ở ứ ủ ễ ọ ị ỉ ị ạ ự    nghiên c u c a Nguy n Th  Thu Trang ch  ra nhóm h c sinh b  b o l c

ơ ự ạ ự ệ ể ấ ơ ừ t gia đình có nguy c  th c hi n hành vi b o l c th  ch t cao h n (OR=3,3;

ơ ở ồ ờ ạ 95%CI:   3,0   ­   9,3)   đ ng   th i   cũng   có   nguy   c   tr ơ     thành   n n   nhân   cao   h n

ọ ượ ỗ ợ ấ ừ (OR=2,3; 95%CI: 1,3 ­4,3). H c sinh đ c h  tr  th p t ơ    gia đình có nguy c  là

ạ ự ờ ơ Ở ủ ạ n n nhân c a b o l c l i nói cao h n (OR=1,7; 95%CI: 1,0­2,7) [21]. nghiên

ế ằ ầ ọ ị ỉ ứ ủ c u c a Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên cũng ch  ra r ng h c sinh có gia đình s ử

ạ ự ơ ự ệ ụ d ng b o l c có nguy c  th c hi n hành vi cao (OR=1,4) [6].

20

ế ố ạ (cid:0) Y u t b n bè:

Ả ưở ủ ạ ế ố ứ ồ ọ nh h ng c a b n bè đ ng trang l a là y u t quan tr ng trong hành vi

ớ ẻ ề ưở ớ ẩ ủ ọ ệ ủ c a gi i tr . Đ  tài “ nh Ả h ủ ạ ng c a b n bè t i hành vi l ch chu n c a h c sinh”

ế ọ ộ ị trên 31 h c sinh thi u niên cá bi ệ ạ ườ i tr t t ng THCS Th nh Quang ( Hà N i), đã

ệ ẩ ủ ữ ữ ệ ọ ỉ li t kê nh ng hành vi l ch chu n c a nhóm h c sinh này và ch  ra nh ng nguyên

ế ẫ ả ế ệ ượ ấ ủ ạ nhân d n đ n các hành vi đó. Tác gi ậ  k t lu n, hi n t ng b n bè x u r  rê, lôi

ủ ế ẻ ớ ữ ẫ ộ ữ kéo là m t trong nh ng nguyên nhân khá ch  y u d n tr  t ệ   i nh ng hành vi l ch

ư ở ế ẩ ạ ứ ổ ướ ữ ữ chu n [22]. N u nh nh ng giai đo n l a tu i tr ủ c, vai trò c a nh ng ng ườ   i

ậ ấ ọ ướ ứ thân trong gia đình là quan tr ng b c nh t thì khi b ổ ị c vào l a tu i v  thành niên,

ự ấ ế ể ệ ầ ọ ộ ấ   ậ ọ b c h c trung h c thì s  c u k t bên ngoài xã h i tăng d n mà bi u hi n rõ nh t

ắ ầ ệ ạ ề ệ ạ ố ớ   là vi c đ  cao các m i quan h  b n bè. B t đ u hình thành các nhóm b n v i

ả ạ ở ưở ứ ậ ố ớ cùng s  thích, tính cách và b n bè có  nh h ộ   ng l n, chi ph i nh n th c, thái đ ,

ủ hành vi c a các em [9].

Ở ả ễ ằ ỉ ị ứ ủ  nghiên c u c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang cũng ch  ra r ng nhóm

ạ ự ơ ự ử ụ ự ệ ạ ệ   ọ h c sinh có b n thân s  d ng vũ l c có nguy c  th c hi n hành vi b o l c đi n

ơ ạ ồ ờ ử t cao h n (OR=4,2; 95%CI: 1,6 ­ 11,3) nhóm còn l i, đ ng th i cũng có nguy c ơ

ủ ạ ự ể ấ ạ ự ạ ở tr  thành n n nhân c a b o l c th  ch t (OR = 3,4; 95%CI: 1,6 ­ 7,2), b o l c xã

ạ ự ệ ử ộ h i (OR=3,4; 95%CI: 1,5 ­ 7,7), b o l c đi n t (OR=13,9; 95%CI: 3,7 ­ 46,1)

[21].

ứ ạ ườ ố ồ ậ Nghiên c u t i tr ng THCS Lê Lai ­ qu n 8 ­ thành ph  H  Chí Minh

ạ ử ụ ơ ự ạ ự ệ ằ ọ ỉ cũng ch  ra r ng h c sinh có b n s  d ng b o l c có nguy c  th c hi n hành vi

ơ ả ễ ớ ị cao h n (OR=2,1; 95%CI:1,96 ­ 2,55) [6]. Tác gi Nguy n Th  Hoa v i công trình

ứ ề ả ưở ẻ ị ế ấ nghiên c u v  các  nh h ề ủ ng đ n hành vi có v n đ  c a tr  v  thành niên đã ch ỉ

ở ứ ệ ấ ổ ườ ớ ầ ra l a tu i này các em xu t hi n ý nghĩ “Mình đã là ng i l n”. Nhu c u đ ượ   c

ẳ ị ượ ọ ườ ớ ượ ố ử ẳ ọ kh ng đ nh, đ c tôn tr ng làm ng i l n, đ c đ i x  tôn tr ng và bình đ ng là

ư ư ữ ắ ộ ồ ườ ẹ ẫ ố ấ ớ r t l n, t duy b ng b t, ch a sâu s c nên nh ng ng i làm b , làm m  v n coi

ư ứ ẻ ướ ố ẹ ườ ế ữ các em nh  đ a tr  tr c đó. Vì th  gi a các em và b  m  th ệ   ấ ng xu t hi n

ử ủ ớ ứ ẫ ườ ớ mâu thu n, các em không hài lòng v i  ng x  c a ng i l n. Khi đó các em

21

ườ ế ể ẻ ả ạ th ấ ễ ị ả   ng tìm đ n b n bè đ  chia s . Trong hoàn c nh đó, các em r t d  b   nh

ừ ạ ặ ệ ữ ấ ạ ả ưở ự ưở h ng t b n bè, đ c bi ớ t là b n x u v i nh ng  nh h ng tiêu c c là khó tránh

ỏ ẫ ệ ở ữ ế kh i d n đ n nh ng hành vi sai l ch các em [11].

ế ố ườ ọ ộ (cid:0) Y u t tr ng h c và xã h i:

ế ố ứ ế ả ạ ự ủ ế ộ K t qu  nghiên c u “Các y u t ọ    tác đ ng đ n hành vi b o l c c a h c

ỉ ố ạ ự ở ọ ộ sinh” đã ch  ra các nhân t ế  chính tác đ ng đ n hành vi b o l c h c sinh là

ạ ự ứ ủ ế ị ệ ớ ạ ố ự ch ng ki n b o l c, s  kém tuân th  quy đ nh ở ườ  tr ng, m i quan h  v i b n bè

ủ ạ ự ấ ượ ề ạ ấ ề ườ ọ có v n đ , n n nhân c a b o l c,  n t ng v  tr ộ ớ ạ ự   ng h c, thái đ  v i b o l c

ả ủ ụ ữ ộ ộ và tính nóng n y c a cá nhân. Trình đ  giáo d c cũng là m t trong nh ng y u t ế ố

ạ ự ủ ộ ử ụ ứ ọ ọ ị ườ ơ xác đ nh m c đ  s  d ng b o l c c a h c sinh. H c sinh th ơ   ng ch i trò ch i

ạ ự ạ ự ự ụ ế ơ ộ ấ tr c tuy n b o l c, trình đ  giáo d c th p cũng có hành vi b o l c cao h n và

ổ ế ở ọ ọ ọ ơ ph  bi n ữ  h c sinh nam cao h n h c sinh n  [16]. H c sinh không xem phim

ạ ự ạ ự ơ ở ấ ơ ạ ự b o l c và ch i game b o l c có hành vi b o l c th p h n ơ    nhóm xem và ch i

ế ạ ẫ ộ ộ ạ   (OR=0,59 và OR=6,5) [6]. M ng xã h i cũng là m t nguyên nhân d n đ n b o

ừ ữ ậ ồ ọ ự ọ ườ l c h c đ ả ng. T  nh ng tin đ n, cãi vã, đăng  nh bôi nh  và bình lu n ác ý trên

ế ế ả ả Facebook đã khi n các em đánh nhau ở ườ  tr ệ   ng [32]. K t qu  kh o sát các bi n

ụ ụ ệ ắ ạ ồ ạ ườ pháp kh c ph c tình tr ng BLHĐ g m “Nhóm bi n pháp áp d ng t i nhà tr ng,

ụ ệ ạ ụ ệ ộ nhóm bi n pháp áp d ng t ố   i gia đình và nhóm bi n pháp áp d ng cho xã h i” đ i

ạ ầ ấ ượ ệ ề ấ ơ ớ ọ v i h c sinh t i C n Th  cho th y các bi n pháp đ  xu t đ ồ   c đánh giá là “đ ng

ơ ở ụ ắ ạ ọ ộ ệ   ý”. Đây là c  s  quan tr ng giúp kh c ph c tình tr ng BLHĐ m t cách toàn di n

ế ố ả ưở ế ệ ọ theo các y u t nh h ơ   ng đ n BLHĐ trong h c sinh hi n nay [14]. Các trò ch i

ệ ử ạ ự ạ ự ễ ả ộ đi n t mang tính b o l c hay phim  nh mang n i dung b o l c di n ra th ườ   ng

ễ ẫ ế ạ ớ ườ ệ xuyên cũng d  d n đ n vi c các em “hung b o” v i ng ố   ở i khác, tr  thành đ i

ạ ự ệ ề ế ượ t ạ   ng gây b o l c hay “co mình” mang các b nh v  tâm lý khi n cho các b n

ạ ự ớ ủ ế ườ ậ ị xung quanh gây b o l c v i mình (ch  y u là vì lí do ng i khác). Có nh n đ nh

ạ ự ượ ằ ọ ừ ơ ạ ự ế ả cho r ng, hành vi b o l c đ c h c t phim  nh và trò ch i b o l c: “K t qu ả

ộ ườ ữ ứ ạ ự ơ ơ so sánh gi a m c đ  th ng xuyên xem phim b o l c và ch i trò ch i đi n t ệ ử

ạ ự ữ ọ ọ ấ ạ ự b o l c gi a các nhóm h c sinh cho th y: Nhóm h c sinh gây b o l c và nhóm

22

ủ ạ ự ứ ộ ừ ừ ủ ạ ạ   ạ ọ h c sinh v a là n n nhân v a là th  ph m c a b o l c có m c đ  xem phim b o

ệ ử ườ ơ ơ ơ ự l c và ch i trò ch i đi n t th ọ ng xuyên h n nhóm h c sinh không liên quan

ạ ự ạ ọ ọ ườ ế đ n b o l c và nhóm h c sinh là n n nhân” hay “Khi h c sinh th ng xuyên xem

ạ ự ệ ử ạ ự ẻ ẽ ậ ễ ầ ơ ơ phim b o l c và ch i trò ch i đi n t ạ    b o l c, tr  s  t p nhi m d n hành vi b o

ớ ả ủ ầ ả ườ ẽ ạ ả ấ ự l c, d n vô c m v i c m giác c a ng i khác và c m th y m nh m  khi làm

ườ ạ ự ể ệ ẻ ậ ớ ng ờ   i khác đau đ n, chính vì v y mà tr  càng th  hi n hành vi b o l c ngoài đ i

ườ th ng” [10].

ạ ự ọ ườ ứ ế ẫ Nghiên c u “Nguyên nhân d n đ n b o l c h c đ ng t ạ ườ i tr ng THCS

ố ồ ị ồ ắ ậ Lê Lai, qu n 8, thành ph  H  Chí Minh” do Lê Th  H ng Th m, Tô Gia Kiên

ạ ự ứ ự ệ ấ ố ứ   th c hi n. Qua nghiên c u cho th y các em có hành vi b o l c luôn mu n ch ng

ườ ậ ắ ỗ ỏ t ẹ ủ  mình. Ba m  c a các em th ng la m ng, đánh đ p các em m i khi các em có

ạ ự ụ ự ẹ ệ ạ ộ sai ph m và ba m  có thái đ  xúi gi c các em th c hi n hành vi b o l c khi b ị

ườ ế ạ ị ng i khác xúc ph m, anh ch  thì không quan tâm đúng cách đ n các em. Nhà

ườ ư ổ ứ ượ ươ ồ ố tr ng ch a t ch c đ c ch ấ   ng trình phòng ch ng BLHĐ và không đ ng nh t

ử ủ ạ ườ trong cách x  lý các hành vi sai ph m c a các em, đôi khi nhà tr ng còn dùng

ạ ự ố ớ ầ ặ hành vi b o l c đ i v i các em. Khi g p th y cô, đôi khi các em không chào vì

ộ ố m t s  nguyên nhân nào đó [15].

ả ủ ạ ự ọ ườ ế ỉ ị Tác gi Mai Th  Tuy t ch  ra nguyên nhân c a b o l c h c đ ng chính

ế ự ẻ ừ ầ ự ủ ể ế ỏ là s  buông l ng c a gia đình, thi u s  chia s  t ọ    th y cô giáo có th  khi n h c

ễ ị ừ ố ư ử ủ ố ượ ườ sinh b  tiêm nhi m t i c  x  c a các đ i t l ng bên ngoài nhà tr ự ng, d a vào

ạ ự ạ ả ả nhau thành băng nhóm, n y sinh b o l c, chai s n c m xúc và thoát ly các quy

ủ ạ ự ọ ườ ẩ ủ ộ ừ ả chu n c a xã h i. Nguyên nhân c a b o l c h c đ ng còn t ơ    phim  nh, trò ch i

ậ ừ ườ ớ ề ọ ạ ự b o l c trên internet… và th m chí là t ng i l n trong gia đình. Nhi u h c sinh

ặ ườ ư ử ữ ự ẩ ẹ có cha m  ho c ng i thân có cách c  x  không chu n m c. Chính nh ng thói

ủ ọ ử ằ ứ ữ ầ quen  ng x  h ng ngày c a h  đã vô tình gieo trong đ u các em nh ng suy nghĩ

ố ế ẫ ố ư ử ử không t ệ t, d n đ n vi c các em có l i c  x , hành x  không hay trong và ngoài

ườ ả ể ế ớ ạ ữ ế nhà tr ấ ậ   ng v i b n bè. Ngoài ra cũng ph i k  đ n nh ng thi u sót và b t c p

23

ụ ạ ứ ậ ộ ọ ố ỹ trong giáo d c đ o đ c, pháp lu t, k  năng s ng cho h c sinh [24]. Tác đ ng t ừ

ươ ụ ủ ườ ệ ớ ph ng pháp giáo d c c a nhà tr ạ   ng có ý nghĩa l n trong vi c hình thành đ o

ụ ứ ữ ề ạ ườ ứ ủ ọ đ c c a h c sinh. Bên c nh truy n th  tri th c, nh ng ng ồ   i làm công tác “tr ng

ườ ữ ả ị ị ố ẹ ng i” cũng ph i trang b  cho các em nh ng giá tr  nhân văn t t đ p. Tuy nhiên,

ề ự ệ ế ồ ạ   không có nghĩa chúng ta d n h t trách nhi m v  s  tha hóa trong nhân cách đ o

ườ ộ ế ợ ừ ự ồ ả ứ ủ ọ đ c c a h c sinh trong nhà tr ng. Ph i có s  đ ng b  k t h p t gia đình, nhà

ườ ộ ể ể ị ướ ế ố ữ tr ng và xã h i đ  có th  đ nh h ng cho các em tránh xa nh ng y u t ự    tiêu c c

ộ ố trong cu c s ng.

24

Ứ Ế KHUNG LÝ THUY T NGHIÊN C U

25

ƯƠ Ố ƯỢ ƯƠ Ứ CH NG 2: Đ I T NG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U

ố ượ ứ ể ị 2.1 Đ i t ờ ng, đ a đi m, th i gian nghiên c u

ố ượ ứ 2.1.1 Đ i t ng nghiên c u

ố ớ ọ ớ ớ ớ ườ ươ H c sinh các kh i l p 6, l p 7, l p 8, l p 9 tr ng THCS Tân D ng.

(cid:0) ọ ẩ ự Tiêu chu n l a ch n

ự ứ ệ ữ ọ Nam và n  h c sinh t nguy n tham gia nghiên c u.

(cid:0) ạ ừ ẩ Tiêu chu n lo i tr

ọ ừ ố ứ H c sinh t ch i tham gia nghiên c u.

ứ ặ ọ ờ H c sinh không có m t trong th i gian nghiên c u.

ứ ể ị 2.1.2 Đ a đi m nghiên c u

ườ ơ ở ươ ủ ệ ọ Tr ng Trung h c c  s  Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph ố

ả H i Phòng.

ứ ờ 2.1.3 Th i gian nghiên c u

ứ ượ ế ừ Nghiên c u đ c ti n hành t ế  tháng 11/2016 đ n tháng 06/2017.

ươ ứ 2.2. Ph ng pháp nghiên c u

ế ế ứ 2.2.1 Thi t k  nghiên c u

ứ ả ắ Nghiên c u mô t c t ngang.

ỡ ẫ 2.2.2 C  m u

ỡ ẫ ướ ượ ụ ầ ứ Áp d ng công th c tính c  m u c l ng t ỷ ệ  l ể  qu n th .

n =.

Trong đó:

ỡ ẫ ố n : C  m u t ể i thi u

α α ứ ố ọ ậ ộ = M c ý nghĩa th ng kê. Ch n = 0,05 (đ  tin c y 95%)

α ị ươ ứ ượ Z: Giá tr  thu đ ượ ừ ả c t b ng Z t ị ớ ng  ng v i giá tr đ ọ c ch n

αọ (ch n = 0,05, Z =1,96)

ỉ ệ ủ ả p  =  0,469  là  t   l HS  có hành  vi BLHĐ   ( Theo  kh o sát c a   tác   gi ả

26

ị ở ứ ạ ườ Nguy n ễ ề Th  Thu Trang v  hành vi BLHĐ nghiên c u t i tr ng THPT

ầ ế ộ Tr n Phú, Hoàn Ki m, Hà N i) [21].

ộ ố ừ ượ : Đ  chính xác mong mu n 5% (0,05) t đó tính đ c n = 382

ộ ỷ ệ ừ ố ả ờ ả C ng thêm t ch i tr  l t l i kho ng 5% (19 em).

ậ ỡ ẫ ứ ọ V y c  m u nghiên c u là : n = 382 + 19 = 401 (h c sinh).

ươ ọ ẫ 2.2.3 Ph ng pháp ch n m u

ứ ọ ỡ ẫ ẫ ọ ộ - C  m u nghiên c u h c sinh: Ch n m u toàn b .

- Tr

ườ ươ ớ ọ ớ ng THCS Tân D ng có 13 l p v i 426 h c sinh, trung bình 31­33

ớ ố em/l p chia làm 4 kh i 6, 7, 8, 9. Trong đó:

ố ọ + 106 em h c sinh kh i 6.

ố ọ + 107 em h c sinh kh i 7.

+ 108 h c sinh kh i l p 8.

ố ớ ọ

ố ọ + 105 em h c sinh kh i 9.

ế ố ứ 2.2.4 Bi n s  nghiên c u

ụ ả ự ạ ự ọ ườ ạ ở ọ ườ M c tiêu 1: Mô t th c tr ng b o l c h c đ ng h c sinh tr ọ   ng Trung h c

ố ả ươ ủ ệ ọ ơ ở c  s  Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng năm h c 2016 ­

2017.

Công cụ ạ ế Bi n sế ố Phân lo i bi n

ạ ự ự ệ ỏ ặ   Th c hi n hành vi b o l c theo đ c thu th pậ ấ Ph ng v n

ớ ả ọ ậ ế ố ằ ọ tính (Gi ạ   i, kh i, k t qu  h c t p, h nh Danh m cụ h c sinh b ng

ỏ ộ b  câu h i

ị ạ ự ặ ki m)ể B  b o l c theo đ c tính

ớ ả ọ ậ ế ố (Gi ạ   i, kh i, k t qu  h c t p, h nh Danh m cụ

ki m)ể

ả ứ ụ ạ ự ấ Ph n  ng khi th y các v  b o l c Danh m cụ

ể ả ị ụ ạ ự Đ a đi m x y ra các v  b o l c Danh m cụ

27

ự ọ ạ ự ệ H c sinh th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ

ứ ạ ự Hình th c b o l c Danh m cụ

ọ ạ ự ạ H c sinh là n n nhân b o l c Danh m cụ

ứ ị ạ ự Hình th c b  b o l c Danh m cụ

28

ạ ự ự ệ Th c hi n hành vi b o l c theo nhóm ị Nh  phân

ị ạ ự ở B  b o l c b i nhóm ị Nh  phân ấ ỏ Ph ng v n

ự ệ ằ ọ ạ ự Lý do th c hi n b o l c Danh m cụ h c sinh b ng

ỏ ộ b  câu h i ậ ả ạ ự H u qu  b o l c Danh m cụ

ủ ọ ả ứ ạ Ph n  ng c a h c sinh khi là n n nhân Danh m cụ

ộ ố ế ố ụ ạ ự ọ ườ ế ị M c tiêu 2: Xác đ nh m t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c đ ng ở

ườ ơ ở ươ ủ ệ ọ ọ h c sinh tr ng Trung h c c  s  Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph ố

ả ọ H i Phòng năm h c 2016 ­ 2017.

Công cụ ạ ế Bi n sế ố Phân lo i bi n thu th pậ

ự ả ưở ế ố ớ ế S   nh h ng y u t gi i tính đ n

ự ự ạ ạ ự   ệ  th c tr ng th c hi n hành vi b o l c ị Nh  phân ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ng h c sinh

ự ả ườ đ ưở ố ớ ế S   nh h ở ọ ế ố ng y u t kh i l p đ n

ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c ấ ỏ Ph ng v n

ằ ọ h c sinh b ng ự ả ườ đ ưở S   nh h ở ọ  h c sinh ng  ế ố ọ ự ế ng y u t h c l c đ n

ỏ ộ b  câu h i ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

h c sinh

ự ả ở ọ ế ố ạ ế S   nh h ườ đ ng  ưở ng y u t ể  h nh ki m đ n

ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ở ọ ườ đ ng h c sinh

29

ự ả ưở ế ố ự S   nh h ng y u t s  quan tâm

ự ự ệ ế ạ gia đình đ n th c tr ng th c hi n hành ị Nh  phân ạ ự ọ ườ ạ vi b o l c h c đ ạ   ng/n n nhân b o

ở ọ

ự ọ ườ l c h c đ ưở ự ả ng  ế ố ng y u t h c sinh  gia đình mâu S   nh h

ự ự ệ ế ẫ ạ thu n đ n th c tr ng th c hi n hành vi Danh m cụ ạ ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ạ ự   ng/n n nhân b o l c

h c sinh

ọ ườ h c đ ưở ở ọ ế ố ạ ế ự ả ng  ng y u t b n bè đ n S   nh h

ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c ị Nh  phân ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ự ả ở ọ ế ố ườ S   nh h ườ đ ng  ưở ng y u t h c sinh  nhà tr ế   ng đ n ấ ỏ Ph ng v n ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c ằ ọ ị Nh  phân h c sinh b ng ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c ỏ ộ b  câu h i ng

ự ả ườ đ ưở ế S   nh h ở ọ  h c sinh ế ố ự ả  gi  t ng y u t i quy t

ự ế ẫ ạ ệ   ự mâu thu n đ n th c tr ng th c hi n Danh m cụ ạ ự ọ ườ hành vi b o l c h c đ ạ ng/n n nhân

ở ọ

b o l c h c đ ưở ự ả ạ ự ọ ườ ế ố ng y u t h c sinh ng  ế   ố  hút thu c lá đ n S   nh h

ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

h c sinh

ự ả ườ đ ưở ượ S   nh h ở ọ ng  ế ố ố ng y u t u ng r u bia

ự ệ ạ ạ   ự ế đ n th c tr ng th c hi n hành vi b o Danh m cụ ạ ự ọ ườ l c h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ở ọ ườ đ ng h c sinh

30

ự ả ưở ế ố ố ượ S   nh h ng y u t u ng r u bia

ự ệ ạ ạ   ự ế đ n th c tr ng th c hi n hành vi b o Danh m cụ ạ ự ọ ườ l c h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ự ả ế ườ đ ưở S   nh h ở ọ  h c sinh ng  ế ố ng y u t Internet đ n

ự ự ạ ạ ự   ệ  th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

h c sinh

ự ả ườ đ ưở ở ọ ế ố ơ S   nh h ng  ng y u t ạ    ch i game b o ấ ỏ Ph ng v n ự ự ệ ạ ự ế   l c đ n th c tr ng th c hi n hành vi ằ ọ Danh m cụ h c sinh b ng ạ ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ạ ự   ng/n n nhân b o l c ỏ ộ b  câu h i ở ọ h c sinh

ọ ườ h c đ ưở ự ả ng  ế ố ng y u t ạ    xem phim b o S   nh h

ự ự ệ ạ ự ế   l c đ n th c tr ng th c hi n hành vi Danh m cụ ạ ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ạ ự   ng/n n nhân b o l c

ở ọ

ọ ườ h c đ ưở ự ả ng  ế ố ng y u t h c sinh ế    mang vũ khí đ n S   nh h

ự ự ạ ạ ự   ệ th c tr ng th c hi n hành vi b o l c Danh m cụ ạ ọ ườ h c đ ạ ự ọ   ng/n n nhân b o l c h c

ở ọ ườ đ ng h c sinh

ậ ố ệ ụ ậ ỹ 2.2.5 K  thu t và công c  thu th p s  li u

ỏ ấ ộ ượ ử ụ ể ậ ị ụ ụ ) đ c s  d ng đ  thu th p thông tin đ nh B  câu h i c u trúc (Ph  l c

ố ượ ứ ấ ự ọ ỏ ượ l ng. Hình th c phát v n, đ i t ng t ộ    đ c câu h i và khoanh vào các ý có n i

ươ ỏ ễ ể ữ ử ụ ứ dung t ộ ng  ng. Ngôn ng  s  d ng trong b  câu h i d  hi u, không dùng các

ữ ậ thu t ng  chuyên ngành. Ti n ế  hành thu th pậ  số li uệ  theo t ngừ  l p,ớ  có sự giám sát

ả ả ờ ủ ế ả c aủ  nghiên c uứ  viên để đ mả  b o các em không sao chép k t qu  tr  l i c a nhau

ả ư ả và cũng đ m b o tính riêng t cho các em.

ố ệ ử 2.2.6 X  lý và phân tích s  li u

31

ế ượ ấ ượ ả ọ ủ ầ ề Phi u đi u tra đ ả c sàng l c đ m b o ch t l ng và đ y đ  thông tin

ướ ự ế ị ạ ả ờ ế ầ tr ậ ố ệ c khi nh p s  li u. Th c t có 9 phi u b  lo i do tr  l i sai, không đ y đ ủ

ỉ ọ ợ ệ ề ế ọ ổ ố ế thông tin và 3 h c sinh ngh  h c nên t ng s  phi u đi u tra h p l là 414 phi u.

ố ệ ử ụ ử ệ ề ằ ậ ầ Nh p li u và x  lý s  li u b ng ph n m m SPSS 19.0. S  d ng các test

ố ằ ệ th ng kê: So sánh 2 t ỷ ệ  l % b ng test ự 2χ có s  khác bi t khi p < 0,05; tính OR đ ể

ạ ự ọ ườ ố ị ạ ự ọ ườ ữ tìm ra m i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ ng, b  b o l c h c đ ớ   ng v i

ế ố ả ậ các y u t ; kho ng tin c y CI 95%.

ố ố ế ố 2.3 Sai s  và kh ng ch  sai s

ố ể 2.3.1. Sai s  có th

ậ ố ệ ứ ố ượ Sai s  do thu th p s  li u, thông tin: Thông tin nghiên c u đ ậ   c thu th p

ệ ự ề ụ ế ể ể ầ ộ ộ ỏ qua vi c t đi n vào phi u h i, do đó có th  có th  có m t ph n ph  thu c vào

ủ ố ượ ủ ớ ạ ứ ặ ạ ố tính ch  quan c a đ i t ng nghiên c u ho c do tâm lý e ng i, sai s  nh  l i.

ố ế ố 2.3.2. Kh ng ch  sai s

ế ượ ử ử ề ả ạ ỉ ề Phi u đi u tra đ ợ   c so n th o và cho đi u tra th , ch nh s a cho phù h p

ướ ứ ề tr c khi đi u tra chính th c.

ứ ữ ề ạ ộ Cán b  ộ tham gia nghiên c u là nh ng cán b  thành th o v  chuyên môn

ượ ậ ỹ ề ậ ẩ ấ và đ ự . c t p hu n k  v  cách thu th p các thông tin chính xác và chu n m c

ạ ủ ể ọ ướ ề Ngoài ra đ  tránh tâm lý e ng i c a h c sinh tr ỏ   c khi đi u tra, ph ng

ả ụ ủ ề ộ ề ấ v n, các đi u tra viên gi i thích rõ m c đích và ý nghĩa c a cu c đi u tra.

ạ ứ ứ 2.4 Đ o đ c nghiên c u

ứ ượ ự ủ ệ ầ Nghiên c u đ c s  cho phép c a Ban Giám hi u, các th y cô giáo và s ự

ủ ọ ườ ồ đ ng ý c a h c sinh trong tr ng.

ấ ả ố ượ ứ ề ượ ả T t c  các đ i t ng tham gia nghiên c u đ u đ c gi i thích c  th  v ụ ể ề

ụ ứ ứ ạ ộ m c đích và n i dung nghiên c u. Nghiên c u không gây h i cho  đ i t ố ượ   ng

nghiên c u. ứ

ề ố ượ ọ ứ ượ ậ ả M i   thông  tin  cá   nhân  v   đ i   t ng  nghiên  c u  đ ố   c   b o  m t.   Đ i

ề ừ ố ầ ừ ứ ặ ộ ỏ ượ t ng có quy n t ấ    ch i tham gia nghiên c u ho c yêu c u d ng cu c ph ng v n

32

ấ ứ b t c  lúc nào.

Trong quá trình không có sự có m tặ  c aủ  b tấ  cứ cá nhân nào có th  ể gây áp

ệ ự ượ ự ớ l c t i vi c tham gia t nguy n c a đ i ệ ủ ố  t ng.

33

ƯƠ Ứ Ế CH Ả NG 3: K T QU  NGHIÊN C U

ả ự ạ ự ọ ườ ở ọ ạ ườ 3.1 Mô t th c tr ng hành vi b o l c h c đ ng h c sinh tr ng Trung

ọ ơ ở ố ả ươ ủ ệ ọ   h c c  s  Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng năm h c

2016 ­2017.

ố ượ ặ ứ ể 3.1.1 Đ c đi m chung đ i t ng nghiên c u

ề ố ượ ả ứ B ng 3.: Thông tin chung v  đ i t ng nghiên c u

ặ ố ượ ỷ ệ Đ c tính S  l ng T  l (%)

Nam 216 52,2% Gi iớ

(n = 414) Nữ 198 47,8%

L p 6ớ 100 24,2%

L pớ L p 7ớ 106 25,6%

(n = 414)

L p 8ớ 105 25,4%

L p 9ớ 103 24,9%

Gi iỏ 205 49,5%

Khá 154 37,2% ả ọ ậ ế K t qu  h c t p

(n = 414) 44 10,6% Trung bình

Y uế 11 2,7%

ể ạ T tố 278 67,1% H nh ki m

34

Khá 104 25,1%

Trung bình 26 6,3% (n = 414)

Y uế 6 1,4%

ố ượ ả ứ ấ  B ng 3.1 cho th y trên 414 đ i t ng nghiên c u có 52,2% là nam và ậ  Nh n xét:

ữ ể ạ ố ố ọ ự ừ 47,8% là n . Đa s  các em có h nh ki m t t (67,1%) và h c l c t ở  khá tr  lên.

35

ề ạ ự ọ ườ ự ạ 3.1.2 Th c tr ng chung v  b o l c h c đ ng

ỷ ệ ọ ạ ự ọ ườ Hình 3.: T  l h c sinh có hành vi b o l c h c đ ng.

ậ ừ ứ ấ ọ Nh n xét: Hình 3.1 cho th y 19,3% h c sinh trong nghiên c u đã t ng có hành vi

ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ng.

ứ ạ ự ọ ườ ở ố ả ọ B ng 3.: Phân b  hình th c b o l c h c đ ng các h c sinh có

ạ ự ọ ườ hành vi b o l c h c đ ng

ố ượ ả S  l ng T  lỷ ệ K t quế

Hình th cứ

ạ ự (n = 414) 33 ể ấ B o l c th  ch t (%) 8,0

ạ ự ờ 19 4,6 B o l c l i nói

ạ ự 18 4,3 ộ B o l c xã h i

ạ ự ệ ử 10 2,4 B o l c đi n t

80 19,3 T ngổ

ậ ạ ự ứ ệ ể ấ ả Nh n xét: ấ   ự   B ng 3.2 cho th y hình th c th c hi n hành vi b o l c th  ch t

ứ ạ ự ờ ổ ế ấ ộ (8,0%) là ph  bi n nh t, sau đó là hình th c b o l c l i nói (4,6%), xã h i (4,3%)

ệ ử và đi n t (2,4%).

ả ứ ạ ự ọ ườ ở ố ọ B ng 3. : Phân b  hình th c b o l c h c đ ng các h c sinh là

ạ ự ọ ườ ạ n n nhân b o l c h c đ ng

ả K t quế ố ượ S  l ng T  l ỷ ệ

Hình th cứ ị ạ ự ể ấ B  b o l c th  ch t (n = 414) 32 (%) 7,7

ị ạ ự ờ B  b o l c l i nói 45 10,9

36

ị ạ ự 30 7,2

ộ B  b o l c xã h i ệ ử ị ạ ự 10 2,4

B  b o l c đi n t T ngổ 117 28,2

ậ ị ạ ự ờ ứ ả ổ ế   i nói là ph  bi n Nh n xét: ấ  B ng 3.3 cho chúng ta th y hình th c b  b o l c l

ứ ể ấ ấ ộ ị ạ ự nh t (10,9%), sau đó là hình th c b  b o l c th  ch t (7,7%), xã h i (7,2%) và

ệ ử đi n t (2,4%).

ị ạ ự   ạ Hình 3.: Tình tr ng b  b o l c ự ạ ệ   Hình 3.: Tình tr ng th c hi n

ở b i nhóm. ạ ự ở   hành vi b o l c b i

nhóm.

ủ ế ự ệ ấ ọ ạ ự   : Hình 3.2 và 3.3 cho th y ch  y u h c sinh th c hi n hành vi b o l c ậ Nh n xét

ươ ớ ồ ọ ườ h c đ ng theo nhóm (58,5%) khá t ị ạ ự ở   ạ ng đ ng v i nhóm n n nhân b  b o l c b i

ụ ạ ự ầ ớ ế ả ọ ườ ấ nhóm (52,6%). K t qu  đó cho th y ph n l n các v  b o l c h c đ ng đ ượ   c

ề ườ ộ ạ ự ở tham gia b i nhi u ng ệ i và cùng nhau th c hi n trên m t n n nhân.

ạ ự ủ ọ ự ệ Hình 3.: Lý do th c hi n hành vi b o l c c a h c sinh.

ậ ự ệ ấ ọ Hình 3.4 cho th y 26% h c sinh th c hi n hành vi b o l c h c đ ạ ự ọ ườ   ng Nh n xét:

ể ạ ạ ầ ễ mà không c n lí do, sau đó là các lí do: B n nhìn đ u (24,8%), b n vô l ử ớ   , ch i b i

ự ạ (14,3%), bênh v c b n mình (11,7%), ghen tuông, xích mích t ừ ướ  tr c (12,1%) và

ấ nói x u (11,1%).

37

ụ ạ ự ạ ườ ủ ọ ả ứ ấ Hình 3.: Ph n  ng c a h c sinh khi nhìn th y các v  b o l c t i tr ng.

ậ ấ Hình 3.5 cho th y t ấ ỷ ệ ọ  l ụ ạ    h c sinh can ngăn khi quan sát th y các v  b o Nh n xét:

ữ ế ạ ấ ự l c gi a các b n chi m t ỷ ệ  l cao nh t (39,1%), sau đó là tránh xa (33,7%), báo

ừ ầ ổ ọ th y cô (14,8%), c  vũ (6,7%) và có 5,7% h c sinh đã t ng tham gia.

ể ườ ụ ạ ự ả ị Hình 3.: Đ a đi m th ng x y ra các v  b o l c.

ậ ổ ế ể ấ ấ ị ườ ả ụ ạ   ng x y ra các v  b o Nh n xét: Hình 3.6 cho th y đ a đi m ph  bi n nh t th

ở ườ ế ọ ớ ự l c là ngoài tr ng h c chi m (38,6%), sau đó là trong l p (18,1%), sân tr ườ   ng

ệ ố (16,1%), nhà v  sinh (16%) và cu i cùng là ngoài hành lang (11,2%).

ả ủ ạ ự ọ ườ ậ Hình 3.: H u qu  c a b o l c h c đ ng.

ậ ạ ự ả ủ ậ ấ ọ ườ ế Hình 3.7 cho th y h u qu  c a b o l c h c đ ng chi m t ỷ ệ  l cao Nh n xét:

ế ẳ ấ ọ nh t là khi n các em h c sinh không vui (55,3%), sau đó là căng th ng, lo s ợ

ộ ỷ ệ ậ ọ ế ỏ ị (19%), không t p trung h c hành (12,4%). M t t l nh  khi n các em b  xây xát

ả ế ệ (2,5%), ph i đ n y t ế ườ  tr ệ ng (2,3%) và b nh vi n (1,1%).

ủ ọ ả ứ ủ ạ Hình 3.: Ph n  ng c a h c sinh là n n nhân c a BLHĐ.

ậ ủ ự ạ ấ ọ ọ Hình 3.8 cho th y khi là n n nhân c a BLHĐ thì h c sinh l a ch n im Nh n xét:

ế ự ế ấ ọ ặ l ng, không làm gì chi m t ỷ ệ  l cao nh t (48,2%). Sau đó là l a ch n tìm ki m s ự

ỡ ừ ườ ớ ả ạ ỷ ệ giúp đ  t ng i l n (30,5%) hay tìm cách tr thù l i (12,5%). T  l ỏ ọ    nh  h c

ỏ ọ ự ề ậ ằ ọ ỏ sinh  l a   ch n   b   h c   (3,4%),   van   xin   (3,1%)   hay  th a   thu n   b ng  ti n,   quà

(2,3%).

ạ ự ọ ườ ự ạ ộ ố ặ ủ ọ 3.1.3 Th c tr ng b o l c h c đ ng theo m t s  đ c tính c a h c sinh.

ả ạ ự ọ ườ ự ệ ớ ớ B ng 3. : Th c hi n hành vi b o l c h c đ ng theo gi i và l p.

38

B oạ B oạ B oạ B oạ Đ cặ l cự l cự l cự l cự T ngổ tính thể iờ   l xã đi nệ (n = ch tấ nói h iộ tử 414) SL % SL % SL % SL % SL %

Gi iớ

27 12,5 15 6,9 12 5,6 4 1,9 58 Nam (216) 26,8

ữ 6 3,0 2,0 6 4 3,0 6 3,0 22 11,1 N  (198)

L pớ

ớ 6 6,0 1,0 3 1 3,0 0 0 10 10,0 L p 6 (100)

ớ 13 12,3 3,7 5 4 4,7 3 2,8 25 23,5 L p 7 (106)

ớ 12 11,4 1,9 10 2 9,5 7 7,6 31 29,5 L p 8 (105)

ớ 19 8 11 10,6 7,7 10 9,7 48 L p 9 (103) 18,4 46,6

ậ ố ượ ả ấ ự ệ ọ B ng 3.4 cho th y đ i t ng h c sinh nam (26,8%) th c hi n hành vi Nh n xét:

ỉ ệ ế ớ ố ượ ơ ữ ọ ố ạ ự b o l c chi m t  l cao h n so v i đ i t ng h c sinh n  (11,1%). Kh i 9 có t ỷ

ể ấ ạ ự ề ấ ấ ệ ạ ự l b o l c cao nh t 46,6%, trong đó b o l c th  ch t nhi u nh t (18,4%).

ố ọ ả ạ ự ọ ườ ự ệ B ng 3. Phân b  h c sinh th c hi n hành vi b o l c h c đ ng theo

ọ ự ể ạ h c l c và h nh ki m.

B oạ B oạ B oạ B oạ Đ cặ l cự l cự l cự l cự T ngổ tính thể iờ   l xã đi nệ (n = ch tấ nói h iộ tử 414) SL % SL % SL % SL % SL %

ọ ự H c l c

ỏ 6 2,9 1 0,5 5 2,4 4 2,0 16 7,8 Gi i (205)

39

9,7 10 15 6,5 7 4,5 4 2,6 36 23,3 Khá (154)

10 9,0 6 13,6 2 4 4,5 22 50,0 TB (44) 22,7

ế 2 27,3 1 9,0 0 18,2 3 0 6 Y u (11) 54,5

ể ạ H nh ki m

ố 11 1,4 8 2,9 4 4,0 4 1,4 27 9,7 T t (278)

16 6,7 7 6,7 6 15,4 7 5,8 36 23,3 Khá (154)

4 23,1 3 11,5 1 15,4 6 3,8 14 53,8 TB (26)

ế 2 16,6 0 0 1 1 16,6 4 Y u (6) 33,3 66,7

ậ ả ọ ậ ế ấ ả ọ ỏ B ng 3.5 cho th y h c sinh có k t qu  h c t p gi ạ   i (7,8%), h nh Nh n xét:

ố ỉ ệ ự ạ ự ọ ườ ệ ấ ẳ ể ki m t t (9,7%) có t  l th c hi n hành vi b o l c h c đ ơ ng th p h n h n so

ả ọ ậ ế ể ạ ừ ở ố ớ ọ v i h c sinh có k t qu  h c t p và h nh ki m t khá tr  xu ng, t ỷ ệ  l cao nh t ấ ở

ọ ự ế ế ể ọ ạ   ạ nhóm h c sinh h c l c y u (54,5%), h nh ki m y u (66,7%). Trong đó 4 lo i

ể ấ ạ ự ấ ở ự ệ ọ ạ ự b o l c nhóm h c sinh th c hi n hành vi b o l c th  ch t cao nh t ọ    nhóm h c

ế ể ạ ự l c trung bình (22,7%) và h nh ki m y u (33,3%).

40

ỷ ệ ọ ả ị ạ ự ọ ườ ớ ớ B ng 3.: T  l h c sinh b  b o l c h c đ ng theo gi i và l p

Bị Bị Bị Bị

Đ cặ b oạ b oạ b oạ b oạ

l cự l cự l cự l cự T ngổ tính

(n = thể iờ   l xã đi nệ

ch tấ nói h iộ tử 414)

SL % SL % SL % SL % SL %

Gi iớ

3 31 14,4 26 12,0 22 10,2 1,4 82 Nam (216) 37,9

ữ 7 1 5,0 19 9,6 8 4,0 3,5 35 17,6 N  (198)

L pớ

L p 6ớ 2 9 9,0 8 8,0 11 11,0 2,0 30 30

(100) L p 7ớ 1 3 2,8 21 0,9 31 29,2 6 5,7 19,8

(106) L p 8ớ 0 6 5,7 8 7,6 0 21 20,0 7 6,7

(105) L p 9ớ 7 14 13,6 8 7,8 6,8 35 6 5,8 34,0 (103)

ậ ố ượ ấ ả ạ ọ B ng 3.6 cho th y đ i t ủ   ng h c sinh nam (37,9%) là n n nhân c a Nh n xét:

ỉ ệ ế ớ ố ượ ơ ữ ọ ố ạ ự b o l c chi m t  l cao h n so v i đ i t ng h c sinh n  (17,6%). Kh i 9 có t ỷ

ạ ị ạ ự ị ạ ự ờ ấ ệ ị ạ ự l b  b o l c cao nh t 34%. Trong 4 lo i b  b o l c, b  b o l c l ế   i nói chi m

ấ ở ọ ề nhi u nh t ố  h c sinh kh i 7 (19,8%).

41

ả ị ạ ự ọ ườ ọ ự ể ạ B ng 3. ố ọ  Phân b  h c sinh b  b o l c h c đ ng theo h c l c và h nh ki m

Bị Bị Bị Bị

Đ cặ b oạ b oạ b oạ b oạ

l cự l cự l cự l cự T ngổ tính

(n = thể iờ   l xã đi nệ

ch tấ nói h iộ tử 414)

SL % SL % SL % SL % SL %

ọ ự H c l c

ỏ 10 4,9 15 7,3 19 9,3 4 2,0 48 23,4 Gi i (205)

11 7,2 23 14,9 5 3,2 2 1,3 39 25,3 Khá (154)

10 6 13,6 4 9,1 4 9,1 24 TB (44) 22,7 54,5

ế 1 9,1 1 9,1 2 18,2 0 0 4 36,3 Y u (11)

ể ạ H nh ki m

ố 12 4,3 24 8,6 20 7,2 4 1,4 60 21,5 T t (278)

10 9,7 16 15,4 8 7,7 6 5,8 40 25,9 Khá (154)

10 4 15,4 0 0 0 0 14 TB (26) 38,5 53,8

ế 0 0 1 16,7 2 33,3 0 0 3 50 Y u (6)

ậ ả ọ ậ ế ấ ả ọ ỏ B ng 3.7 cho th y h c sinh có k t qu  h c t p gi ạ   i (23,4%), h nh Nh n xét:

ố ọ ự ạ ấ ẳ ớ ọ ể ki m t t (21,5%) có t ỷ ệ  l ơ  là n n nhân ba  l c th p h n h n so v i nhóm h c sinh

ỷ ệ ạ ở ố ấ ở ừ ọ ự t ể  h c l c khá và h nh ki m khá tr  xu ng. T  l cao nh t ọ   ọ  nhóm h c sinh h c

ể ạ ạ ị ạ   ự l c trung bình (54,5%) và h nh ki m trung bình (53,8%). Trong đó 4 lo i b  b o

ấ ở ể ấ ọ ọ ự ị ạ ự ự l c, nhóm h c sinh b  b o l c th  ch t cao nh t nhóm h c l c trung bình

ể ạ (22,7%) và h nh ki m trung bình (38,5%).

42

43

ộ ố ế ố ị ế 3.2 Xác đ nh m t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c đ ạ ự ọ ườ ở ọ    h c ng

ườ ọ ơ ở ươ ủ ệ sinh tr ng Trung h c c  s  Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph ố

ọ ả H i Phòng năm h c 2016 ­ 2017.

ộ ố ế ố ạ ự ọ ườ ự ế 3.2.1. M t s  y u t ệ  liên quan đ n th c hi n hành vi b o l c h c đ ng.

ạ ự ọ ườ ố ả ủ ọ ớ ữ B ng 3. M i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ ng c a h c sinh v i

ế ố y u t cá nhân

Có Không

Hành  vi BL T ngổ

OR (95% CI)

p

SL % SL %

Y u ế tố liên  quan

Nam 58 26,9 158 73,1 216 Gi iớ < 0,001 2,93 (1,71 ­ 5,02) Nữ 22 11,1 176 88,9 198

8 và 9 46 57,5 161 42,5 206 Kh iố < 0,001 1,38 (1,11 ­ 4,23) 6 và 7 34 42,5 173 57,5 208

Y uế 5 45,5 54,5 11 6 < 0,001 H cọ   l cự 12,31 (4,84 – 20,61) Gi iỏ 13 11,2 192 88,8 205

Y uế 4 66,7 33,3 6 2 < 0,001 H nhạ   ki mể 22,17 (11,34­29,38) T tố 23 8,3 255 91,7 278

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.8 cho th y: Nh n xét:

ơ ự ạ ự ọ ườ ọ ­ Nhóm h c sinh nam có nguy c  th c hành vi b o l c h c đ ấ   ng cao g p

ữ ầ ớ ọ ọ ố 2,93 l n so v i nhóm h c sinh n . Nhóm h c sinh kh i 8 và 9 có nguy c ơ

ự ệ ấ ọ ố ớ ầ th c hi n hành vi này cao g p 1,38 l n so v i nhóm h c sinh kh i 6 và 7.

ự ệ ố ớ S  khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,001.

ả ọ ậ ế ể ế ạ ọ ơ ự   ­ Nhóm h c sinh có k t qu  h c t p và h nh ki m y u có nguy c  th c

ạ ự ệ ấ ầ ọ ế   ầ hi n hành vi b o l c cao g p 12,31 l n và 22,17 l n nhóm h c sinh có k t

44

ỏ ể ạ ố ự ệ ố ả ọ ậ qu  h c t p gi i và h nh ki m t t. S  khác bi ớ   t có ý nghĩa th ng kê v i p

< 0,001.

M i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ

ả ạ ự ọ ườ ữ ố ủ ọ ớ B ng 3.: ng c a h c sinh v i

ế ố y u t gia đình.

Hành  vi BL Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Y u ế tố liên  quan

Có 54 18,9 232 81,1 286 0,733 0,91 (0,54 ­ 1,54) không 26 20,3 102 79,7 128 B  mố ẹ  quan tâm 1  tháng qua

Có 51 30,4 117 69,6 246 <0,001 Gia đình  mâu thu nẫ 3,26 (1,96 ­ 5,42) không 29 11,8 217 88,2 168

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.9 cho th y: Nh n xét:

ạ ự ọ ườ ữ ố ớ ự ­ Không có m i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ ng v i s  quan tâm

ố ẹ ọ ự ệ ủ c a b  m  h c sinh trong 1 tháng qua. S  khác bi t không có ý nghĩa

ố ớ th ng kê v i p > 0,05.

ơ ự ệ ẫ ọ ạ   ­ Nhóm h c sinh có gia đình mâu thu n có nguy c  th c hi n hành vi b o

ự ẫ ầ ấ ớ ự l c cao g p 3,26 l n so v i nhóm gia đình không có mâu thu n. S  khác

ệ ố ớ bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,001.

45

M i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ

ả ạ ự ọ ườ ữ ố ủ ọ ớ B ng 3.: ng c a h c sinh v i

ế ố ạ y u t b n bè.

Hành  vi BL Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Y u ế tố liên  quan

Không 42,4 38 57,6 66 28 <0,001 Yêu thích  b n ạ 4,19 (2,37 ­ 7,41) 52 Có 14,9 296 85,1 348

71 Có 20,3 279 79,7 64 0,247 1,56 (0,73 ­ 3,29) 9 Không 14,1 55 85,9 350

47 Có 32,6 97 67,4 144 <0,001 3,46 (2,09 ­ 5,73) 33 Không 12,3 236 87,7 269 ơ   Ch i thân ộ m t nhóm   b nạ ạ B n thân   ử ụ   s  d ng ạ ự b o l c

57 30,8 128 69,2 185 Tự  mình <0,001 Mâu thu nẫ   ạ b n bè 2,67 (1,44 ­ 4,93) 16 Chia sẻ 14,3 96 85,7 112

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.10 cho th y: Nh n xét:

ơ ự ệ ọ ạ   ạ ­ Nhóm h c sinh không yêu thích b n bè có nguy c  th c hi n hành vi b o

ạ ấ ầ ọ ọ   ự l c cao g p 4,19 l n nhóm h c sinh yêu quý các b n bè mình, nhóm h c

ạ ự ơ ự ử ụ ệ ạ sinh có b n thân s  d ng b o l c có nguy c  th c hi n hành vi này cao

ạ ớ ạ ẫ ọ ấ g p 3,46 nhóm còn l i , nhóm h c sinh khi có mâu thu n v i b n bè t ự

ả ơ ự ế ệ ấ ầ mình gi i quy t có nguy c  th c hi n hành vi này cao g p 2,67 l n nhóm

ẻ ớ ự ạ ệ ọ h c sinh có chia s  v i gia đình và b n bè. S  khác bi ố   t có ý nghĩa th ng

ớ kê v i p < 0,001.

ơ ự ệ ạ ọ ơ ớ ộ ­ Nhóm h c sinh có ch i thân v i m t nhóm b n có nguy c  th c hi n hành

ấ ầ ạ ự ệ ố vi cao g p 1,56 l n nhóm còn l i. S  khác bi t không có ý nghĩa th ng kê

v i ớ

46

p > 0,05.

: M i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ

ả ạ ự ọ ườ ữ ố ủ ọ ớ B ng 3. ng c a h c sinh v i

ọ ế ố ườ y u t tr ng h c.

T ngổ Hành  vi b oạ   l cự

Có Không OR (95% CI) p Y uế   tố liên  quan SL % SL %

Không 35,3 22 34 12 64, 7 0,014 Yêu thích  ngườ tr 2,50 (1,18 ­ 5,30) Có 17,9 312 82,1 380 68

ấ ả Không 35,4 53 82 29

< 0,001 3,01 (1,75 ­ 5,18) C m th y  an toàn khi  ở ườ  tr ng có 15,4 281 332 51 64, 6 84, 6

ừ ế ả ả ấ : T  k t qu  b ng 3.11 cho th y: ậ Nh n xét

ọ ườ ơ ự ệ ọ - Nhóm h c sinh không yêu thích tr ng h c có nguy c  th c hi n hành vi

ầ ấ ọ ườ ọ ạ ự b o l c cao g p 2,5 l n nhóm h c sinh yêu thích tr ng h c mình. S ự

ệ ố ớ khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

ấ ả ọ ơ ự - Nhóm h c sinh không c m th y an toàn khi ở ườ  tr ệ   ng có nguy c  th c hi n

ầ ấ ạ ự ệ hành vi này cao g p 3,01 l n nhóm còn l i. S  khác bi ố   t có ý nghĩa th ng

ớ kê v i p < 0,001.

o

47

M i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ

ả ạ ự ọ ườ ữ ố ủ ọ ớ B ng 3.: ng c a h c sinh v i

ơ ế ố y u t nguy c

Hành  vi BL Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Y u ế  ố t liên  quan

41,2 10 58,8 17 Có 7 0,020 Thu cố   lá 3,11 (1,14 ­ 8,43) Không 18,4 324 81,6 397 73

53,8 12 46,2 26 Có 14 <0,001 R uượ   bia 5,69 (2,51 ­ 12,86) Không 17 322 83 388 66

21,5 267 78,5 340 Có 73 Internet 0,018 2,61 (1,15 ­ 5,94) Không 9,5 67 90,5 74 7

31,8 122 68,2 179 Có 57 <0,001 Game  ạ ự b o l c 4,30 (2,52 ­ 7,33) Không 9,8 212 90,2 235 23

25,1 176 74,9 235 Có 59 <0,001 Phim  ạ ự b o l c 2,52 (1,46 ­ 4,33) Không 11,7 158 88,3 179 21

Có 10,7 75 89,3 84 9 0,44 Mang  vũ khí 0,44 (0,20 ­ 0,91) không 21,5 259 78,5 330 71

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.12 cho th y: Nh n xét:

ơ ự ử ụ ệ ọ ố ­ Nhóm h c sinh có hút thu c, s  d ng internet, có nguy c  th c hi n hành

ạ ự ọ ườ ầ ấ ầ ơ vi b o l c h c đ ng cao h n g p 3,11 l n và 2,61 l n nhóm không dùng.

ự ệ ớ ố S  khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

ử ụ ọ ượ ơ ­ Nhóm h c sinh có s  d ng r ạ   ạ ự u bia, ch i game b o l c, xem phim b o

ạ ự ọ ườ ơ ự ấ ầ ệ ự l c có nguy c  th c hi n hành vi b o l c h c đ ng cao g p 5,69 l n, 4,3

ự ầ ọ ệ ầ l n và 2,52 l n nhóm h c sinh không dùng. S  khác bi ố   t có ý nghĩa th ng

ớ kê v i p < 0,001.

48

ạ ự ọ ườ ữ ố ớ ­ Không có m i liên quan gi a hành vi b o l c h c đ ệ ng v i vi c mang vũ

ự ọ ệ ớ khí đi h c. S  khác bi ố t không có ý nghĩa th ng kê v i p > 0,05.

49

ị ạ ự ọ ườ ữ ố ạ ế ố 3.2.2. M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ng và các y u t .

M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ

ả ị ạ ự ọ ườ ữ ố ạ B ng 3.: ủ ọ ng c a h c sinh

ớ ế ố v i y u t cá nhân.

Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Bị  BLHĐ Y u ế  ố t liên  quan

Nam 81 62,5 216 37,5 135 Gi iớ < 0,001 3,11 (1,94 ­ 4,97) Nữ 32 83,8 198 16,2 166

8 và 9 54 74,1 208 25,9 154 Kh iố < 0,001 0,8 (0,21 ­ 1,36) 6 và 7 59 71,4 206 28,6 147

Y uế 4 63,7 11 36,3 7 ọ ự H c l c < 0,001 2,03 (0,34 ­ 6,93) Gi iỏ 45 21,9 160 78,1 205

Y uế 3 3 50 50 6 < 0,001 H nhạ   ki mể 4,05 (1,61 ­ 8,94) T tố 55 19,7 223 80,3 278

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.13 cho th y: Nh n xét:

ạ ự ạ ọ ơ ọ ườ - Nhóm h c sinh nam có nguy c  là n n nhân b o l c h c đ ấ   ng cao g p

ữ ầ ọ ơ ố ạ   ọ 3,11 l n nhóm h c sinh n , nhóm h c sinh kh i 8 và 9 có nguy c  là n n

ạ ự ủ ự ấ ớ ố ệ ầ nhân c a b o l c cao g p 0,8 l n so v i kh i 6 và 7. S  khác bi t có ý

ố ớ nghĩa th ng kê v i p < 0,001.

ả ọ ậ ủ ế ế ạ ọ ơ - Nhóm h c sinh có k t qu  h c t p y u có nguy c  là n n nhân c a b o ạ

ọ ườ ả ọ ậ ế ầ ấ ự l c h c đ ọ ng cao g p 2,03 l n nhóm h c sinh có k t qu  h c t p gi ỏ   i,

ể ạ ạ ọ ố ơ ủ   ở nhóm h c sinh có h nh ki m khá tr  xu ng có nguy c  là n n nhân c a

ể ạ ầ ấ ọ ố ự ệ ạ ự b o l c cao g p 4,05 l n nhóm h c sinh có h nh ki m t t. S  khác bi t có

ớ ố ý nghĩa th ng kê v i

50

p < 0,001.

51

ả ố ị ạ ự ọ ườ ữ B ng 3. ủ ọ ng c a h c sinh

ạ : M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ớ ế ố v i y u t gia đình

Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Bị  BLHĐ Y u ế  ố t liên  quan

Có 66 23,1 220 76,9 286

0,004 0,52 (0,32 ­ 0,81) 47 36,7 81 63,3 128 B  mố ẹ  quan tâm 1  tháng qua khôn g

Có 68 40,5 100 59,5 168

<0,001 Gia đình  mâu thu nẫ 3,03 (1,94 ­ 4,74) 45 18,2 201 81,7 246 khôn g

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.14 cho th y: Nh n xét:

ị ạ ự ọ ườ ạ ố ữ - Không có m i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ng v i b  m ớ ố ẹ

ự ệ ố ớ quan tâm trong 1 tháng qua. S  khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

ơ ơ ạ ọ - Nhóm h c sinh có gia đình mâu thu n có nguy c  r i vào tình tr ng là n n ạ   ẫ

ạ ự ọ ườ ấ ầ ớ nhân b o l c h c đ ng cao g p 3,03 l n so v i nhóm gia đình không mâu

ẫ ệ ớ ố ự thu n. S  khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,001.

52

ả ố ị ạ ự ọ ườ ữ B ng 3. ủ ọ ng c a h c sinh

ạ : M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ớ ế ố ạ v i y u t b n bè.

Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Bị  BLHĐ Y u ế  ố t liên  quan

28 Không 42,4 38 57,6 66 0,003 Yêu thích  b n ạ 3,28 (1,32 ­ 3,93) 85 Có 24,4 263 75,6 348

19 Có 29,7 45 70,3 64

0,641 0,87 (0,48 ­ 1,56) Không 94 26,9 256 73,1 350

61 Có 42,4 83 57,6 144 < 0,001 3,06 (1,95 ­ 4,8) 52 Không 19,3 217 80,7 269 ơ Ch i thân m tộ   nhóm  b nạ ạ   B n thân ử ụ   s  d ng ạ ự b o l c

71 38,4 114 51,6 185 Tự  mình 0,027 1,78 (1,06 ­ 2,98) Mâu  thu nẫ   ạ b n bè 29 Chia sẻ 25,9 83 74,1 112

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.15 cho th y: Nh n xét:

ơ ơ ạ ọ ạ   ­ Nhóm h c sinh không yêu thích b n bè mình có nguy c  r i vào tình tr ng

ầ ạ ấ ọ ị ạ ự   b  b o l c cao g p 3,28 l n nhóm h c sinh yêu thích b n bè mình; nhóm

ớ ạ ẫ ự ả ế ọ h c sinh khi có mâu thu n v i b n bè t mình gi ơ   i quy t có nguy c  là

ẻ ự ủ ấ ọ ầ ạ n n nhân c a BLHĐ cao g p 1,78 l n nhóm h c sinh có chia s . S  khác

ệ ố ớ bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

ị ạ ự ạ ố ọ ườ ữ ­ Không có m i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ệ   ớ ng v i vi c

ự ạ ơ ớ ộ ệ ố ch i thân v i m t nhóm b n. S  khác bi ớ   t không có ý nghĩa th ng kê v i p

> 0,05.

ạ ự ử ụ ơ ơ ạ ọ ạ   ­ Nhóm h c sinh có b n thân s  d ng b o l c có nguy c  r i vào tình tr ng

ầ ấ ạ ự ệ ị ạ ự b  b o l c cao g p 3,06 l n nhóm còn l i. S  khác bi ố   t có ý nghĩa th ng

53

kê v i ớ

p < 0,001.

54

ả ị ạ ự ọ ườ ố ạ B ng 3. : M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ủ ọ ng c a h c sinh

ọ ữ ớ ế ố ườ v i y u t tr ng h c.

Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Bị  BLHĐ Y u ế  ố t liên  quan

Không 73,5 9 26,5 34 25 <0,001 Yêu thích  ngườ tr 9,21 (4,14 ­ 20,47) 23,2 292 76,8 380 Có 88

ả Không 52,4 39 47,6 82 43 <0,001 4,13 (2,48 ­ 6,85) Có 70 21,1 262 78,9 332 ấ   C m th y an toàn khi  ở ườ  tr ng

ậ ừ ế ả ả ấ ọ T   k t   qu   b ng  3.16  cho  th y:  Nhóm  h c   sinh  không  yêu  thích Nh n  xét:

ườ ủ ầ ấ ạ ọ ơ tr ng h c có nguy c  là n n nhân c a BLHĐ cao g p 9,21 l n nhóm yêu thích

ườ ấ ả ọ ọ tr ng h c mình, nhóm h c sinh không c m th y an toàn khi ở ườ  tr ng có nguy

ấ ầ ạ ạ ự ệ ơ ơ c  r i vào tình tr ng này cao g p 4,13 l n nhóm còn l i. S  khác bi t có ý nghĩa

ớ ố th ng kê v i

p < 0,001.

55

ả ố ị ạ ự ọ ườ ữ B ng 3. ủ ọ ng c a h c sinh

ạ : M i liên quan gi a tình tr ng b  b o l c h c đ ớ ế ố v i y u t ơ  nguy c .

Có Không T ngổ

OR (95% CI) p

SL % SL %

Bị  BLHĐ Y u ế tố  liên  quan

Có 5 29,4 12 70,6 17 0,841 Thu cố   lá 1,11 (0,38 ­ 3,23) Không 108 27,2 289 72,8 397

Có 12 46,2 14 53,8 26 0,026 R uượ   bia 2,43 (1,09 ­ 5,44) Không 26 287 74 388 101

31,5 233 68,5 74 Có 107 Internet <0,001 5,20 (2,19 ­ 12,36) Không 68 91,9 240 8,1 6

33 120 67 235 Có 59 0,024 Game  ạ ự b o l c 1,64 (1,06 ­ 2,54) 23 181 77 179 Không 54

33,2 157 66,8 179 Có 78 0,002 Phim  ạ ự b o l c 2,04 (1,29 ­ 3,23) 19,6 144 80,4 235 Không 35

Có 18 21,4 66 78,6 330 0,176 Mang  vũ khí 0,68 (0,38 ­ 1,19) 95 không 28,8 235 71,2 84

ậ ừ ế ả ả ấ T  k t qu  b ng 3.17 cho ta th y: Nh n xét:

- Nhóm h c sinh có s  d ng thu c lá và mang vũ khí có nguy c  là n n nhân

ử ụ ạ ọ ố ơ

ử ụ ự ầ ấ ầ ủ c a BLHĐ cao g p 1,11 l n và 0,68 l n nhóm không s  d ng. S  khác bi ệ   t

ớ ố không có ý nghĩa th ng kê v i p > 0,05.

- Nhóm h c sinh có s  d ng internet có nguy c  là n n nhân c a BLHĐ cao

ử ụ ủ ạ ọ ơ

ử ụ ế ả ầ ố ớ ấ g p 5,20 l n nhóm không s  d ng. K t qu  có ý nghĩa th ng kê v i p <

0,001.

ạ ự ử ụ ọ ơ ượ ạ ự - Nhóm h c sinh ch i game b o l c, xem phim b o l c, s  d ng r u bia

56

ầ ầ ầ ạ ơ ấ có nguy c  là n n nhân BLHĐ cao g p 1,64 l n, 2,04 l n và 2,43 l n nhóm

ự ệ ớ ố không dùng. S  khác bi t có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

57

ƯƠ Ậ CH NG 4: BÀN LU N

ề ạ ự ọ ườ ở ọ ự ạ ườ 4.1 Th c tr ng v  b o l c h c đ ng h c sinh tr ng Trung h c c  s ọ ơ ở

ố ả ươ ủ ọ ệ Tân D ng, huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng năm h c 2016 –

2017.

ề ạ ự ọ ườ ự ạ 4.1.1 Th c tr ng chung v  b o l c h c đ ng.

ạ ự ữ ề ạ ả ấ ọ ử   Khi nhìn th y b o l c gi a các b n x y ra, h c sinh có nhi u cách x  lý

ả ở ế ự ấ ọ ọ khác nhau. K t qu hình 3.5 cho th y có 39,1% các em h c sinh l a ch n can

ử ự ầ ọ ọ ngăn; 33,7% h c sinh l a ch n cách x  lý báo cáo th y cô hay tránh xa ra (14,8%)

ỷ ệ ơ ộ ố ượ ả ứ ọ ổ ỏ ọ ế chi m t h n 1/4 ph n  ng h c sinh. M t s  l l ng nh  các em ch n c  vũ

ặ ệ ự ạ ạ (6,7%) và tham gia cùng (5,7%); đ c bi ế   ể t khi có b n thân đ  bênh v c b n. K t

ả ủ ế ả ấ ơ ả ự ễ ớ ị qu  này th p h n k t qu  c a tác gi ọ    Nguy n Th  Thu Trang v i 40% l a ch n

ự ế ả ổ ọ ỏ ặ b  m c, không làm gì; 34,9% l a ch n ngăn c n và 21,1% c  vũ [21]. K t qu ả

ớ ế ả ủ ả ị ệ ầ ầ ơ này cũng khác so v i k t qu  c a tác gi Tr n Th  L  Th  khi có g n 41% các

ả ờ ạ ự ứ ế ầ em tr  l i tránh xa khi ch ng ki n b o l c, 26,8% các em báo th y cô giáo, 16,8%

ạ ự ở ự ầ ọ ộ ổ can ngăn và g n 11% l a ch n xem và c  vũ các hành đ ng b o l c ạ    các b n

ệ ề ế ứ ủ ả ả ể ự [18]. Có s  khác bi t v  k t qu  nghiên c u c a tôi và các tác gi trên có th  do

ệ ề ỡ ẫ ổ ủ ố ượ ữ ứ ọ ự s  khác bi ề ứ t v  c  m u, v  l a tu i c a đ i t ng nghiên c u gi a h c sinh

ự ọ ệ ề ị ư ứ ể THCS và h c sinh THPT và s  khác bi t v  đ a đi m nghiên c u cũng nh  tình

ươ ị ủ ữ ả Ở ứ ị hình đ a ph ng gi a nông thôn và thành th  c a H i Phòng. nghiên c u này,

ự ế ọ ọ ố ượ s  l ng các em h c sinh l a ch n can ngăn chi m t ỷ ệ  l cao nh t, ấ lý do m tộ

ợ ị ả ầ ạ ư ả ộ ph n các em s  b  tr ị  thù, b  đánh l i nh ng thái đ  “bàng quan, vô c m” khi

ụ ộ ứ ế ế ậ ộ ổ ch ng ki n các v  l n x n không liên quan đ n mình th m chí còn xem và c  vũ.

ề ườ ừ ệ ụ ầ ả ướ ẻ V  phía nhà tr ng, t vi c qu n lý giáo d c c n h ữ   ng tr  hình thành nh ng

ẩ ầ ấ ế ớ ạ ữ ạ ườ ỉ ph m ch t nhân cách c n thi t, đi đôi v i d y ch  và d y ng i. Không ch  riêng

ụ ở ấ ả ọ ờ môn giáo d c công dân mà t c  các môn h c khác, trong các gi t ạ  ngo i khóa

ệ ế ề ằ ạ ấ ầ ẫ ơ ầ c n g n gũi, h p d n các em h n, thay b ng vi c truy n đ t lý thuy t khô khan

ứ ư ử ứ ụ ạ ệ ữ   ầ c n giáo d c đ o đ c cho các em cũng nh  cách  ng x  trong quan h  gi a

58

ườ ớ ườ ướ ơ ả ữ ề ấ ẫ ố ng i v i ng i, h ỹ ng d n các em v  nh ng k  năng s ng c  b n nh t, k ỹ

ả ứ ạ ở ế ấ ề ườ ọ ườ ế ồ năng gi i quy t v n đ  ph c t p môi tr ng h c đ ng, bi ả t đ ng c m, chia

ớ ọ ườ ẻ s  khó khăn v i m i ng i.

ổ ế ế ể ấ ả ỉ ị ườ ằ K t qu  hình 3.6 đã ch  ra r ng, đ a đi m ph  bi n nh t th ả ng x y ra

ở ườ ọ ớ ụ ạ ự các v  b o l c là ngoài tr ng h c (38,6%), sau đó là trong l p (18,1%), sân

ườ ệ ế tr ố ng (16,1%), nhà v  sinh (16%) và cu i cùng là hành lang (11,2%). K t qu ả

ủ ươ ớ ế ả ủ ồ ả ễ ị này c a chúng tôi cũng t ng đ ng v i k t qu  c a tác gi Nguy n Th  Thu

ả Trang, Kepenekei và Aysun Dogan Ates [21], [31], [39]. Lý gi i cho hi n t ệ ượ   ng

ể ệ ườ ươ ặ ị này có th  là do Ban Giám hi u tr ẽ   ng THCS Tân D ng có quy đ nh ch t ch ,

ọ ườ ự ế ệ ặ ộ ỉ ậ k  lu t nghiêm ng t và có kí cam k t th c hi n n i quy h c đ ầ ớ   ng nên ph n l n

ụ ườ ả ườ ọ các v  BLHĐ th ng x y ra bên ngoài tr ng h c.

ự ế ệ ấ ả ạ ự   ọ K t qu  hình 3.4 cho th y lý do h c sinh th c hi n hành vi b o l c

ể ầ ạ ấ ế chi m t ỷ ệ  l cao nh t 26% là “không c n lý do”, sau đó là b n nhìn đ u 24,8%,

ễ ự ạ ử ớ ấ ạ b n vô l , ch i b i 14,3%, bênh v c b n mình 11,7% và nói x u, ghen tuông, xích

ứ ủ ị ệ ế ả ầ mích t ừ ướ  tr ớ c (12,1%). K t qu  này khác so v i nghiên c u c a Tr n Th  L  Th ơ

ự ự ấ ấ ọ ọ ớ v i 30% h c sinh t n công vũ l c vì ghen tuông, 10% h c sinh t n công vũ l c vì

ậ ầ ầ ạ ấ ầ lý do b n nói x u mình [18]. Vì v y, th y cô giáo cùng gia đình c n g n gũi, quan

ặ ượ ể ệ ơ ế ể tâm các em h n đ  có th  phát hi n và ngăn ch n đ ạ   ơ ẫ c các nguy c  d n đ n b o

ự ọ ườ l c h c đ ng.

ề ậ ả ủ ả ọ ấ   Khi nói v  h u qu  c a BLHĐ, có 55,3% các em h c sinh c m th y

ả ấ ẳ ả ợ không vui khi có BLHĐ x y ra; 19% các em c m th y căng th ng, lo s ; BLHĐ

ể ậ ọ cũng làm cho 12,4% các em HS không th  t p trung h c hành và làm cho 4,1% các

ộ ỷ ệ ả ế ỏ ị ả ỏ ọ em HS ph i b  h c. M t t l nh  các em b  xây xát ph i đ n y t ế ườ  tr ng (2,3%)

ị ầ ế ệ ệ ế ặ ả ỉ ớ   và ch  có 1,1% các em b  b m tím ho c đ n b nh vi n. K t qu  này khác so v i

ứ ủ ơ ớ ị ệ ầ ọ ợ ọ ỏ ọ   nghiên c u c a Tr n Th  L  Th  v i 5,6% h c sinh lo s ; 11,1% h c sinh b  h c,

ở ả ế ọ ị ị ầ b  b m tím, băng bó ệ    nhà; 22,2% h c sinh b  xây xát và 38,9% ph i đ n b nh

59

ệ ậ ả ủ vi n do h u qu  c a BLHĐ [18].

ủ ế ầ ấ ả ọ   ạ K t qu  hình 3.8 cho th y khi là n n nhân c a BLHĐ thì đa ph n h c

ự ự ự ế ặ ọ ọ sinh l a ch n im l ng, không làm gì (48,2%). Sau đó là l a ch n tìm ki m s  giúp

ườ ớ ả ạ ỷ ệ ỏ ọ ỡ ừ đ  t ng i l n (30,5%) hay tìm cách tr  thù l i (12,5%). T  l ự    nh  h c sinh l a

ỏ ọ ề ế ả ậ ằ ọ ỏ ch n b  h c (3,4%), van xin hay th a thu n b ng ti n, quà (3,1%). K t qu  này

ứ ủ ơ ớ ị ệ ầ ớ ự ệ khác so v i nghiên c u c a Tr n Th  L  Th  v i 44% t ả  tìm cách b o v , (34%)

ự ớ ố ẹ ấ ạ ự ỏ ọ ầ ọ ị báo th y cô, 25% tâm s  v i b  m , r t ít em b  h c khi b  đe d a b o l c [18].

ầ ớ ủ ề ạ ặ ọ ỏ Ph n l n các em h c sinh khi là n n nhân c a BLHĐ đ u im l ng, b  qua, t ự

ả ế ơ ế ờ ỡ ừ ườ mình gi i quy t h n là tìm đ n l ự i khuyên, s  giúp đ  t ẹ  cha m  hay ng i thân.

ư ẹ ể ầ ế ư ế ắ Có th  cha m , th y cô ch a bi t cách quan tâm, ch a bi t cách l ng nghe và

ư ậ ớ ườ ả ầ ầ g n gũi v i con em mình. Vì v y, gia đình cũng nh  nhà tr ng c n ph i th t s ậ ự

ắ ắ ư ậ ự ỗ ự ủ ả ắ l ng nghe các em, n m b t tâm t tình c m c a các em, th t s  là ch  d a đáng

ậ ủ ự ể ể ể ờ tin c y c a các em đ  các em có th  tâm s , có th  tìm l ự i khuyên, s  giúp đ  t ỡ ừ

ủ ẹ ầ chính cha m  và th y cô c a mình.

ạ ự ọ ườ ự ề ạ ở ọ ườ 4.1.2 Th c tr ng v  hành vi b o l c h c đ ng h c sinh tr ng Trung

ọ ơ ở ươ h c c  s  Tân D ng.

ạ ự ọ ườ ề ở ọ ườ ươ V  hành vi b o l c h c đ ng h c sinh tr ế   ng THCS Tân D ng, k t

ả ả ỷ ệ ự ệ ấ ả qu  b ng 3.2 và b ng 3.4 cho th y: T  l th c hi n hành vi b o l c h c đ ạ ự ọ ườ   ng

ướ ứ ể ế ầ ờ chung trong vòng 6 tháng tr c th i đi m nghiên c u là 19,3% chi m g n 1/5

ố ọ ỷ ệ ả ủ ấ ơ ả ễ ổ t ng s  h c sinh. T  l ế  này th p h n k t qu  c a tác gi ị  Nguy n Th  Thu Trang

ạ ự ọ ườ ứ ề 46,9% [21]. Nghiên c u này phân tích hành vi b o l c h c đ ng trên nhi u khía

ạ ự ờ ạ ự ể ấ ạ ự ộ ạ c nh khác nhau: B o l c th  ch t, b o l c l ạ ự   i nói, b o l c xã h i và b o l c

ệ ử ả ừ ạ ủ ứ ề ả đi n t . Cách phân lo i này đã tham kh o t nhi u nghiên c u c a tác gi trên

ế ớ ư ở ệ ố ượ ế ọ th  gi i cũng nh Vi t Nam, ti n hành trên đ i t ng h c sinh THCS và THPT

[28], [21], [47].

ạ ượ ệ ạ ự ườ Trong các lo i hành vi BLHĐ đã đ c th c hi n t i tr ng THCS Tân

ươ ướ ể ấ ạ ự ứ ế ể ờ D ng 6 tháng tr c th i đi m nghiên c u, hành vi b o l c th  ch t chi m t ỷ ệ   l

ự ả ấ ả ệ ớ cao nh t (8%) (B ng 3.2­ b ng 3.4). Trong đó có s  khác bi ữ ọ t l n gi a h c sinh

60

ỷ ệ ữ ọ ớ ế ấ ả ơ nam (12,5%) và h c sinh n  (3,0%). T  l này th p h n so v i k t qu  nghiên

ả ự ễ ệ ị ứ ủ c u c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l ạ    h c sinh th c hi n hành vi b o

ể ấ ở ọ ữ ọ ự l c th  ch t là 17,1% trong đó h c sinh nam là 25,7% và h c sinh n  là 9,0%

ứ ủ ớ ế ố ượ ấ ả ơ ọ [21], th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a J.Wang trên đ i t ớ   ng h c sinh l p

ở ỹ ể ấ ạ ự ự ệ ọ 6 ­ 10 M  là 13,3% h c sinh th c hi n hành vi b o l c th  ch t (nam 18,1% và

ứ ủ ế ầ ấ ơ ị ữ n  8,8%), th p h n nghiên c u c a Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên v i t ớ ỷ ệ ọ    h c  l

ể ấ ạ ự ự ự ệ sinh th c hi n hành vi b o l c th  ch t là 13,2% [6]. S  khác bi ệ ề ố ượ t v  đ i t ng,

ứ ề ể ẫ ờ ị ế   ỡ ẫ c  m u, th i gian nghiên c u, v  văn hóa và đ a lý có th  là nguyên nhân d n đ n

ệ ự s  chênh l ch trên.

ị ạ ự ờ ề ả ả ế ả V  hành v  b o l c l ấ   i nói: K t qu  b ng 3.2 và b ng 3.4 cho ta th y

ự ệ ọ ướ ờ 4,6% h c sinh th c hi n hành vi này trong vòng 6 tháng tr ể c th i đi m nghiên

ự ệ ớ ữ ọ ữ ọ ứ c u. Trong đó có s  khác bi t l n gi a h c sinh nam 6,9% và h c sinh n  2,0%.

ỷ ệ ứ ủ ớ ế ả ấ ơ ả ễ T  l này th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a tác gi ị  Nguy n Th  Thu Trang

ạ ự ờ ự ở ọ ớ ỷ ệ ọ v i t  l ệ  h c sinh th c hi n hành vi b o l c l i nói là 41,8% trong đó h c sinh

ả ủ ữ ế ấ ầ ọ ơ nam là 53,95% và h c sinh n  là 30,4% [21], th p h n k t qu  c a Tr n Th ị

ị ắ ử ế ấ ọ ơ Chi n và Tô Gia Kiên là 36,9% h c sinh có b  m ng ch i [6] và cũng th p h n so

ỹ ớ ỷ ệ ọ ủ ứ ả ọ ớ ế v i k t qu  nghiên c u c a J.Wang trên h c sinh M  v i t ự    h c sinh th c l

ạ ự ờ ệ ế ọ hi n hành vi b o l c l ọ   i nói là 37,4% (trong đó h c sinh nam chi m 40,3% và h c

ữ ự ệ ớ ế ả ủ ả ễ ị sinh n  34,7%) [46]. S  khác bi t so v i k t qu  c a tác gi Nguy n Th  Thu

ự ể ệ ề ỡ ẫ ổ ủ ố ượ Trang có th  do s  khác bi ề ứ t v  c  m u, v  l a tu i c a đ i t ứ   ng nghiên c u

ữ ọ ự ệ ề ị ứ ể gi a h c sinh THCS và THPT và s  khác bi t v  đ a đi m nghiên c u cũng nh ư

ạ ươ ị ủ ữ ự ả tình hình đ i ph ng gi a nông thôn và thành th  c a H i Phòng. S  khác bi ệ   t

ả ủ ự ể ệ ề ữ ự ớ ế v i k t qu  c a J.Wang có th  do s  khác bi t v  văn hóa gi a các khu v c, Vi ệ   t

ộ ướ ạ ứ ớ ố ệ ề Nam là m t n ề c Đông Nam Á v i truy n th ng, đ o đ c khác bi ớ   t nhi u so v i

ệ ơ ụ ữ ượ ỳ ọ ả ướ n ỹ ặ c M , đ c bi t n i ph  n  đ ứ c k  v ng ph i có đ c tính “công, dung,

ử ủ ọ ữ ớ ệ ế ạ ắ ạ ngôn, h nh” nên vi c ch  nh o, m ng ch i c a h c sinh nói chung và n  gi i nói

ượ ỳ ọ ơ riêng đ c k  v ng ít h n.

ả ả ự ế ệ ả ấ ọ K t qu  b ng 3.2 và b ng 3.4 cũng cho th y 4,3% h c sinh th c hi n hành

61

ạ ự ộ ướ ứ ể ờ vi b o l c xã h i trong vòng 6 tháng tr c th i đi m nghiên c u. Trong đó t ỷ ệ   l

ỷ ệ ữ ọ ớ ế ấ ơ ọ h c sinh nam là 5,6% và h c sinh n  là 3,0%. T  l này th p h n so v i k t qu ả

ả ệ ễ ị ứ ủ nghiên c u c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l ự  h c sinh th c hi n hành

ạ ự ộ ở ọ ọ vi b o l c xã h i là 25,3% trong đó ữ    h c sinh nam là 30,9% và h c sinh n  là

ự ệ ứ ủ ế ả 19,9%, có s  khác bi ề ạ   t [21]. Tuy nhiên, k t qu  nghiên c u c a J.Wang v  b o

ộ ở ọ ữ ệ ọ ươ ớ ổ ồ ự l c quan h  xã h i h c sinh nam và h c sinh n  khá t ng đ ng v i t ng s ố

ự ữ ự ệ ọ 27,2% h c sinh th c hi n hành vi này (nam 26,8% và n  là 27,5%) [46]. S  khác

ệ ư ậ ự ệ ề ỡ ẫ ổ ủ bi ể t nh  v y có th  do s  khác bi ề ứ t v  c  m u, v  l a tu i c a  đ i t ố ượ   ng

ứ ữ ự ọ ọ ệ ề ị nghiên c u gi a h c sinh THCS và h c sinh THPT và s  khá bi ể   t v  đ a đi m

ứ ư ị ươ ị ủ ữ nghiên c u cũng nh  tình hình đ a ph ả   ng gi a nông thôn và thành th  c a H i

ệ ớ ế ả ủ ự ể ự Phòng. S  khác bi t v i k t qu  c a J.Wang có th  do s  khác bi ệ ề ố   t v  đ i

ỡ ẫ ứ ề ể ẫ ờ ị ượ t ế   ng, c  m u, th i gian nghiên c u, v  văn hóa và đ a lý có th  là lý do d n đ n

ệ ự s  chênh l ch trên.

ạ ự ệ ử ế ả ả ề ấ ả V  hành vi b o l c đi n t : K t qu  b ng 3.2 và b ng 3.4 cho th y 2,4%

ự ệ ướ ứ ể ờ th c hi n hành vi này trong vòng 6 tháng tr c th i đi m nghiên c u. Trong đó t ỷ

ỷ ệ ữ ọ ớ ế ấ ơ ệ ọ l h c sinh nam 1,9% và h c sinh n  3,0%. T  l này th p h n so v i k t qu ả

ả ự ễ ị ủ c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l ạ ự   ệ  h c sinh th c hi n hành vi b o l c

ệ ử ở ọ ữ đi n t là 12,8% trong đó ọ  h c sinh nam là 17,8% và h c sinh n  là 8,0% [21], và

ứ ủ ớ ế ấ ả ơ ọ cũng th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a J.Wang trên h c sinh M  v i t ỹ ớ ỷ ệ l

ạ ự ệ ử ự ệ ọ ọ h c sinh th c hi n hành vi b o l c đi n t ọ    là 8,3% (h c sinh nam 9,7% và h c

ữ sinh n  7,1%) [46].

ị ạ ự ọ ườ ự ề ạ ạ ủ ọ 4.1.3 Th c tr ng v  tình tr ng b  b o l c h c đ ng c a h c sinh tr ườ   ng

THCS Tân D ngươ .

ị ạ ự ọ ườ ề ạ ươ ế V  tình tr ng b  b o l c h c đ ng ở ườ  tr ng THCS Tân D ng, k t qu ả

ỷ ệ ị ạ ự ọ ườ ấ ả ả b ng 3.3 và b ng 3.6 cho th y: T  l b  b o l c h c đ ng chung trong vòng 6

ướ ố ọ ứ ế ể ờ ơ ổ tháng tr c th i đi m nghiên c u là 28,2%, chi m h n 1/4 t ng s  h c sinh. T ỷ

ả ủ ấ ơ ả ễ ị ệ l ế  này th p h n k t qu  c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l h c sinh b ị

ươ ự ư ạ ề ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ng chung là 42,4% [21]. T ng t nh  cách phân lo i v  hành vi

62

ạ ự ủ ể ạ ấ ạ ủ   ạ ự b o l c, cũng chia làm 4 nhóm: N n nhân c a b o l c th  ch t, n n nhân c a

ủ ạ ự ủ ạ ự ệ ử ạ ạ ạ ự ờ b o l c l ộ i nói, n n nhân c a b o l c xã h i và n n nhân c a b o l c đi n t .

ị ạ ự ả ả ề ế ể ấ ả ạ V  tình tr ng b  b o l c th  ch t: K t qu  b ng 3.3 và b ng 3.6 cho

ị ơ ạ ấ ọ ướ ờ th y 7,7% h c sinh b  r i vào tình tr ng này trong vòng 6 tháng tr ể   c th i đi m

ứ ự ệ ữ ọ ọ nghiên c u. Trong đó có s  khác bi t gi a h c sinh nam 14,4% và h c sinh n ữ

ỷ ệ ứ ủ ớ ế ế ả ầ ấ ơ ị 5,0%. T  l này th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a Tr n Th  Chi n và Tô

ấ ơ ả ễ ị Gia Kiên là 11,9% [6], th p h n tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l h c sinh

ể ở ọ ọ ấ ị ạ ự b  b o l c th  ch t là 19,6% trong đó ữ    h c sinh nam là 25,7% và h c sinh n  là

ớ ế ứ ủ ả ấ ơ ố   13,9% [21] và cũng th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a J.Wang trên đ i

ớ ọ ở ỹ ị ạ ự ể ấ ọ ượ t ng h c sinh l p 6 ­ 10 M  là 12,8% h c sinh b  b o l c th  ch t (trong đó ở

ữ ự ọ ọ h c sinh nam là 17,2% và h c sinh n  là 8,7%) [46]. S  khác bi ệ ề ố ượ t v  đ i t ng,

ứ ể ề ẫ ờ ị ế   ỡ ẫ c  m u, th i gian nghiên c u, v  văn hóa và đ a lý có th  là nguyên nhân d n đ n

ệ ự s  chênh l ch trên.

ị ạ ự ờ ề ạ ả ả ế ả V  tình tr ng b  b o l c l ấ   i nói: K t qu  b ng 3.3 và b ng 3.6 cho th y

ị ơ ạ ọ ướ ờ 10,9% h c sinh b  r i vào tình tr ng này trong vòng 6 tháng tr ể   c th i đi m

ứ ự ệ ớ ữ ọ ọ nghiên c u. Trong đó s  khác bi t l n gi a h c sinh nam 12,0% và h c sinh n ữ

ỷ ệ ứ ủ ớ ế ả ấ ơ ả ầ 9,6%. T  l này th p h n so v i k t qu  nghiên c u c a tác gi ế   ị  Tr n Th  Chi n

ấ ọ ọ ơ ị ả ễ ị và Tô Gia Kiên là 10,3% h c sinh b  đe d a [6], th p h n tác gi Nguy n Th  Thu

ị ạ ự ờ ở ọ Trang v i t ớ ỷ ệ ọ  l h c sinh b  b o l c l i nói là 35,2% trong đó h c sinh nam là

ớ ế ữ ấ ả ọ ơ ứ   38,7% và h c sinh n  là 31,8% [21], và cũng th p h n so v i k t qu  nghiên c u

ỹ ớ ỷ ệ ọ ị ạ ự ờ ọ ủ c a J.Wang trên h c sinh M  v i t h c sinh b  b o l c l l i nói là 36,5% (trong

ữ ự ọ ọ đó h c sinh nam là 38,0% và h c sinh n  là 35,2%) [46]. S  khác bi ệ ề ố   t v  đ i

ỡ ẫ ứ ể ề ờ ị ượ t ng, c  m u, th i gian nghiên c u, v  văn hóa và đ a lý có th  là nguyên nhân

ế ự ệ ẫ d n đ n s  chênh l ch trên.

ị ạ ự ả ả ề ả ạ ộ ấ   ế V  tình tr ng b  b o l c xã h i: K t qu  b ng 3.3 và b ng 3.6 cho th y

ị ơ ạ ọ ướ ờ 7,2% h c sinh b  r i vào tình tr ng này trong vòng 6 tháng tr ể c th i đi m nghiên

ỷ ệ ọ ỷ ệ ữ ọ ứ c u. Trong đó t l h c sinh nam là 10,2% và h c sinh n  là 4,0%. T  l ấ    này th p

ứ ủ ớ ế ả ả ễ ị ơ h n so v i k t qu  nghiên c u c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ    l  h c

63

ị ạ ự ữ ộ sinh b  b o l c xã h i là 17,6% trong đó t ỷ ệ ở ọ ơ ở ọ    h c sinh n  cũng cao h n (  h c l

ữ ọ ươ ớ ế ả ồ sinh nam là 17,3% và h c sinh n  là 17,9%) [21]. T ng đ ng v i k t qu  nghiên

ị ạ ự ộ ở ọ ệ ề ạ ứ ủ c u c a J.Wang v  tình tr ng b  b o l c quan h  xã h i ữ  h c sinh n  cũng cao

ị ạ ự ớ ổ ố ọ ọ ộ ọ ơ h n h c sinh nam v i t ng s  h c sinh b  b o l c xã h i 41,0% (trong đó h c sinh

ự ữ ể ề ọ ệ ặ là 36,0% và h c sinh n  là 45,6%) [46]. Đi u này có th  do s  khác bi t đ c tính

ữ ượ ề ế ượ ạ ọ ề ớ v  gi i. N  đ c coi là “chân y u, tay m m” còn nam đ c g i là “phái m nh”

ớ ườ ướ ả ạ ự ể ế ẫ nên nam gi i th ng có xu h ng gi ấ   ằ i quy t mâu thu n b ng b o l c th  ch t

h n.ơ

ị ạ ự ệ ử ề ạ ả ả ế ả V  tình tr ng b  b o l c đi n t ấ   : K t qu  b ng 3.3 và b ng 3.6 cho th y

ị ơ ạ ọ ướ ờ 2.4% h c sinh b  r i vào tình tr ng này trong vòng 6 tháng tr ể c th i đi m nghiên

ỷ ệ ọ ỷ ệ ữ ọ ứ c u. Trong đó, t l h c sinh nam là 1,4% và h c sinh n  là 3,5%. T  l ấ    này th p

ứ ủ ớ ế ả ả ễ ị ơ h n so v i k t qu  nghiên c u c a tác gi Nguy n Th  Thu Trang v i t ớ ỷ ệ ọ    l  h c

ệ ử ọ ọ ị ạ ự sinh b  b o l c đi n t ữ    là 5,9% trong đó h c sinh nam là 8,4% và h c sinh n  là

ứ ủ ả ấ ơ ả ọ ế 3,5% [21], cũng th p h n k t qu  nghiên c u c a tác gi J.Wang trên h c sinh

ỹ ớ ỷ ệ ọ ị ạ ự ệ ử ở ọ M  v i t h c sinh b  b o l c đi n t l là 9,8% (trong đó h c sinh nam là

ứ ạ ự ữ ấ ọ ớ ộ ệ   9,2% và h c sinh n  là 10,3%) [46]. Đây là m t hình th c b o l c m i xu t hi n

ể ủ ớ ự ệ ạ ạ ộ ầ g n đây cùng v i s  phát tri n c a máy tính, đi n tho i và m t lo t các thi ế ị  t b

ự ệ ề ạ ệ ứ ạ ể ể ị truy n tin hi n đ i. S  khác bi t trên có th  do đ a đi m nghiên c u t i xã Tân

ươ ủ ư ể ệ ề ệ ế ề ậ ề   D ng, huy n Th y Nguyên, do ch a có th  có nhi u đi u ki n ti p c n nhi u

ư ọ ể ị ẫ   ớ v i internet nh  h c sinh thành th  nên có th  coi đây chính là nguyên nhân d n

ệ ế ự đ n s  khác bi t.

ộ ố ế ố ế ườ ở ọ 4.2 M t s  y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c ạ ự ọ  đ ng ộ    h c sinh m t

ườ ọ ơ ở ạ ố ả ủ ệ tr ng Trung h c c  s  t i huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng

năm h c ọ

2016 ­ 2017.

ế ố ớ ạ ự ọ ườ 4.2.1 Các y u t liên quan t i hành vi b o l c h c đ ng.

ạ ự ề ự ự ữ ệ ớ V  s  liên quan gi a th c hi n hành vi b o l c chung v i các y u t ế ố    cá

64

ướ ả ả ứ ể ờ ỉ nhân trong vòng 6 tháng tr ế   ế c th i đi m nghiên c u, k t qu  b ng 3.8 ch  ra y u

ơ ự ệ ế ọ ồ ố t liên quan đ n hành vi này g m: Nhóm h c sinh nam có nguy c  th c hi n hành

ữ ầ ấ ớ ọ ố ọ vi này cao g p 2,93 l n so v i nhóm h c sinh n . Nhóm h c sinh kh i 8 và 9 có

ơ ự ệ ấ ầ ố ọ ớ nguy c  th c hi n hành vi này cao g p 1,38 l n so v i nhóm h c sinh kh i 6 và 7.

ả ọ ậ ơ ự ể ệ ế ế ọ ạ Nhóm h c sinh có k t qu  h c t p và h nh ki m y u có nguy c  th c hi n hành

ạ ự ế ấ ầ ớ ọ ả ọ   ầ vi b o l c cao g p 12,31 l n và 22,17 l n so v i nhóm h c sinh có k t qu  h c

ỏ ể ạ ố ế ả ươ ớ ế ả ủ ồ ậ t p gi i và h nh ki m t t. K t qu  này cũng khá t ng đ ng v i k t qu  c a tác

ả ơ ự ễ ệ ớ ọ ị gi Nguy n Th  Thu Trang v i nhóm h c sinh nam có nguy c  th c hi n hành vi

ạ ự ờ ầ ầ ấ ớ ọ ể ấ ạ ự b o l c th  ch t, b o l c l i nói cao g p 2,6 l n và 2,0 l n so v i nhóm h c sinh

ế ớ ứ ớ ố ề ữ n  [21] và cũng gi ng v i nhi u nghiên c u khác trên th  gi i [29], [46], [39].

ứ ủ ế ả ả ị ươ ả ộ K t qu  nghiên c u c a tác gi ễ  Nguy n Th  Ph ằ ng Th o cho r ng trình đ  giáo

ổ ế ở ọ ạ ự ấ ơ ụ d c th p cũng có hành vi b o l c cao h n và ph  bi n ơ    h c sinh nam cao h n

ữ ự ệ ề ự ạ ự ở ớ ệ ọ h c sinh n  [16]. Có s  khác bi t v  th c hi n hành vi b o l c gi i nam và n ữ

ể ở ớ có th  do tính cách và tâm sinh lý hai gi i khác nhau. Nam gi ớ ượ i đ c coi là

ữ ớ ượ ạ ề ệ “phái m nh” trong khi n  gi i đ ế c coi là “chân y u, tay m m”. Vi t Nam là

ộ ướ ứ ạ ớ ố ở ụ ữ ượ m t n ề c Đông Nam Á v i truy n th ng, đ o đ c mà đó ph  n  đ c k ỳ

ứ ế ệ ạ ạ ắ ả ử   ọ v ng ph i có đ c tính “công, dung, ngôn, h nh” nên vi c ch  nh o, m ng ch i

ữ ọ ượ ỳ ọ ơ ủ ọ c a h c sinh nói chung và h c sinh n  nói riêng đ c k  v ng ít h n.

ạ ự ề ự ữ ự ệ ọ ườ V  s  liên quan gi a th c hi n hành vi b o l c h c đ ng v i y u t ớ ế ố

ả ả ế ọ ỉ ượ ố ẹ gia đình: K t qu  b ng 3.9 ch  ra nhóm h c sinh đ c b  m  quan tâm có nguy

ạ ự ệ ầ ọ ấ ơ ự c  th c hi n hành vi b o l c cao g p 0,91 l n nhóm h c sinh không đ ượ ố ẹ  c b  m

ơ ự ệ ẫ ọ quan tâm, nhóm h c sinh có gia đình mâu thu n có nguy c  th c hi n hành vi cao

ẫ ầ ọ ươ ớ ế ồ ấ g p 3,26 l n nhóm h c sinh gia đình không mâu thu n. T ng đ ng v i k t qu ả

ứ ủ ế ầ ọ ị nghiên c u c a Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên là nhóm h c sinh có gia đình mâu

ạ ự ạ ự ơ ự ử ụ ệ ẫ ầ ơ thu n, s  d ng b o l c so nguy c  th c hi n hành vi b o l c cao h n 1,49 l n so

ạ ươ ớ ế ứ ủ ả ồ ớ v i nhóm còn l i [6] và cũng t ng đ ng v i k t qu  nghiên c u c a tác gi ả

ế ố ễ ằ ị ớ ạ ự Nguy n Th  Thu Trang r ng y u t gia đình có liên quan t i hành vi b o l c th ể

ấ ủ ả ệ ượ ứ ủ ả ẻ ch t c a tr  [21]. Lý gi i cho hi n t ng này, nghiên c u c a tác gi ễ    Nguy n

65

ả ằ ố ỉ ị Th  Thùy Dung ch  ra r ng: S ng trong gia đình có hoàn c nh không thu n l ậ ợ ẽ i s

ự ớ ộ ủ ể tác đ ng tiêu c c t i quá trình hình thành và phát tri n nhân cách c a con cái, đa

ở ự ố ử ụ ơ ố s  các em tr  lên t ứ    ti hay hung hãn h n, đôi khi các em mu n s  d ng hình th c

ư ộ ớ ự ụ ự ể ế ẹ ả ớ này đ  gây s  chú ý v i cha m  nh  m t cách ph n kháng v i s  thi u h t tình

ươ ướ ề ấ yêu th ng. Tuy nhiên, xu h ng quan tâm thái quá cũng gây ra nhi u v n đ ề

ứ ạ Ở ứ ổ ọ ầ ự ộ ậ ẳ ị ph c t p. l a tu i h c sinh, các em có nhu c u t kh ng đ nh, đ c l p trong

ế ị ự ự ẽ ế ắ ấ ọ ậ   quy t đ nh thì s  bao b c, nghiêm kh c quá s  khi n các em th y áp l c. Vì v y,

ả ưở ấ ớ ủ ế gia đình có  nh h ng r t l n đ n hành vi và nhân cách c a các em [9]. Gia đình

ộ ế ố ưỡ ạ ự ẻ ạ là m t y u t nuôi d ng và hình thành nhân cách con tr . Tình tr ng b o l c gia

ấ ớ ẽ ộ ủ ẻ đình s  có tác đ ng x u t ằ   ế i hành vi c a tr  em, khi n các em có suy nghĩ r ng

ể ả ộ ế ấ ứ ử ề ặ ộ ạ ự b o l c chính là m t cách đ  gi i quy t v n đ  ho c là m t cách  ng x  bình

ườ ấ ễ ớ ướ th ng v i nhau. Do đó, các em r t d  có xu h ạ   ữ ng sao chép nh ng hành vi b o

ủ ườ ớ ớ ạ ệ ủ ố ườ ự l c đó c a ng i l n vào m i quan h  c a mình v i b n bè trong tr ng.

ả ả ế ấ ạ ọ K t qu  b ng 3.10 cho th y nhóm h c sinh không yêu thích b n bè mình

ạ ự ơ ự ệ ấ ầ ớ ọ có nguy c  th c hi n hành vi b o l c cao g p 4,19 l n so v i nhóm h c sinh yêu

ạ ạ ọ ơ ớ ộ thích b n bè mình, nhóm h c sinh có ch i thân v i m t nhóm b n có nguy c ơ

ự ệ ầ ấ ạ ọ th c hi n hành vi này cao g p 1,56 l n nhóm còn l i, nhóm h c sinh khi có mâu

ẫ ự ả ơ ự ế ệ ớ ạ thu n v i b n bè t mình gi ấ   i quy t có nguy c  th c hi n hành vi này cao g p

ẻ ớ ả ủ ế ạ ầ ầ ọ 2,68 l n nhóm h c sinh có chia s  v i gia đình, b n bè, th y cô. K t qu  c a tác

ả ế ằ ầ ọ ị ỉ gi ạ ử ụ    Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên ch  ra r ng nhóm h c sinh có b n s  d ng

ơ ự ệ ấ ầ ọ ạ ự b o l c có nguy c  th c hi n hành vi này cao g p 2,12 l n nhóm h c sinh không

ạ ử ụ ạ ự ẫ ự ọ ả có b n s  d ng b o l c, nhóm h c sinh khi có mâu thu n t mình gi ế i quy t có

ạ ự ơ ự ệ ầ ơ ọ ẻ ớ   nguy c  th c hi n hành vi b o l c cao h n 1,70 l n nhóm h c sinh chia s  v i

ườ Ở ứ ằ ạ ọ ỉ ng i thân [6]. nghiên c u khác cũng ch  ra r ng nhóm h c sinh có b n thân có

ạ ự ạ ự ơ ự ệ ử ệ ấ ử ụ s  d ng b o l c có nguy c  th c hi n hành vi b o l c đi n t ầ    cao g p 4,2 l n

ạ Ả ưở ế ố ủ ứ ạ ồ nhóm còn l i [21].  nh h ng c a b n bè đ ng trang l a là y u t khá quan

ủ ọ ớ ẻ ả ề ế ạ ậ ị tr ng trong hành vi c a gi i tr . Tác gi ệ    Ph m Th  Huy n Trang k t lu n: Hi n

ấ ủ ủ ế ữ ạ ộ ượ t ẫ   ng b n bè x u r  rê, lôi kéo là m t trong nh ng nguyên nhân khá ch  y u d n

66

ữ ệ ẩ ướ ổ ị ứ ớ t i nh ng hành vi l ch chu n [22]. Khi b c vào l a tu i v  thành niên, thì s ự

ễ ệ ế ề ể ầ ấ ộ ố   liên k t bên ngoài xã h i tăng d n mà bi u hi n rõ nh t là vi c đ  cao các m i

ẻ ắ ầ ạ ở ớ ệ ạ quan h  b n bè. Tr b t đ u hình thành các nhóm b n v i cùng s  thích, tính

ạ ả ưở ứ ủ ậ ộ ố ớ cách và b n bè có  nh h ng l n, chi ph i nh n th c, thái đ , hành vi c a các em

ế ả ả ự ệ ầ ạ ộ [9]. K t qu  này cũng lý gi ạ ự ọ   ự i m t ph n th c tr ng th c hi n hành vi b o l c h c

ầ ớ ự ọ ộ ườ đ ệ   ng theo nhóm trong đó ph n l n là do m t nhóm h c sinh cùng th c hi n

ạ ự ộ ạ hành vi b o l c trên m t n n nhân.

ạ ự ề ự ế ố ữ ự ệ ớ V  s  liên quan gi a th c hi n hành vi b o l c chung v i các y u t nhà

ườ ả ấ ọ ườ ọ tr ng: B ng 3.11 cho th y nhóm h c sinh không yêu thích tr ng h c có nguy

ạ ự ệ ầ ọ ấ ơ ự c  th c hi n hành vi b o l c cao g p 2,50 l n nhóm h c sinh yêu thích tr ườ   ng

ấ ọ ả ọ h c mình, nhóm h c sinh c m th y không an toàn khi ở ườ  tr ơ ự   ng có nguy c  th c

ệ ầ ạ ứ ủ ế ả ấ hi n hành vi này cao g p 3,01 l n nhóm còn l i. K t qu  nghiên c u c a tác gi ả

ễ ị ươ ả ỉ ố ộ Nguy n Th  Ph ng Th o đã ch  ra nhân t ế  chính tác đ ng đ n hành vi b o l c ạ ự ở

ấ ượ ề ườ ự ủ ọ ị ọ h c sinh là  n t ng v  tr ng h c và s  kém tuân th  quy đ nh ở ườ  tr ng [16].

ả ạ ự ọ ườ ủ ế ị ỉ Tác gi Mai Th  Tuy t ch  ra nguyên nhân c a b o l c h c đ ọ   ng chính là h c

ễ ị ừ ố ư ử ủ ố ượ ườ ự sinh b  nhi m t i c  x  c a các đ i t l ng bên ngoài nhà tr ng, d a vào nhau

ạ ự ạ ả ả ẩ   thành băng nhóm, n y sinh b o l c, chai s n c m xúc và thoát ly các quy chu n

ả ể ế ấ ậ ữ ế ộ ạ ứ đ o đ c xã h i. Ngoài ra cũng ph i k  đ n nh ng thi u sót và b t c p trong giáo

ề ạ ặ ưỡ ứ ế ư ọ ụ d c và đào t o n ng v  giáo d ụ ạ   ng, ch a chú tr ng đúng m c đ n giáo d c đ o

ậ ố ộ ọ ỹ ừ ươ ứ đ c, pháp lu t, k  năng s ng cho h c sinh [24]. Tác đ ng t ph ng pháp giáo

ườ ứ ủ ệ ạ ọ ớ ụ ủ d c c a nhà tr ng có ý nghĩa l n trong vi c hình thành đ o đ c c a h c sinh.

ứ ữ ề ạ ườ ồ ườ ụ Bên c nh truy n th  tri th c, nh ng ng i làm công tác “tr ng ng ả   i” cũng ph i

ữ ị ị ố ẹ trang b  cho các em nh ng giá tr  nhân văn t t đ p [9].

ơ ự ấ ả ọ ố ệ   B ng 3.12 cho ta th y nhóm h c sinh hút thu c lá có nguy c  th c hi n

ạ ự ọ ườ ầ ấ ọ ơ hành vi b o l c h c đ ố   ng cao h n g p 3,11 l n nhóm h c sinh không hút thu c

ử ụ ọ ượ ơ ự ệ lá, nhóm h c sinh s  d ng r ấ   u bia có nguy c  th c hi n hành vi này cao g p

ử ụ ầ ọ ượ ử ụ ọ 5,70 l n nhóm h c sinh không s  d ng r u bia, nhóm h c sinh s  d ng internet

ơ ự ệ ầ ọ ử ụ   ấ có nguy c  th c hi n hành vi này cao g p 2,61 l n nhóm h c sinh không s  d ng

67

ạ ự ạ ự ơ ự ệ ơ internet, nhóm ch i game b o l c, xem phim b o l c có nguy c  th c hi n hành

ầ ầ ấ ọ ọ vi này cao g p 4,30 l n và 2,53 l n nhóm h c sinh không dùng, nhóm h c sinh có

ế ườ ơ ự ệ ấ ơ mang vũ khí đ n tr ầ   ng có nguy c  th c hi n hành vi này cao h n g p 0,44 l n

ạ ươ ứ ủ ế ầ ồ ớ ị nhóm còn l i. T ng đ ng v i nghiên c u c a Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên,

ạ ự ạ ự ọ ơ ạ   nhóm h c sinh không xem phim b o l c, không ch i game b o l c có hành vi b o

ứ ủ ử ụ ễ ầ ấ ơ ự l c th p h n (0,59 và 0,6 l n) nhóm có s  d ng [6]. Nghiên c u c a Nguy n Th ị

ử ụ ọ ỉ ượ ơ ự ệ Thu Trang đã ch  ra h c sinh s  d ng r ạ   u bia có nguy c  th c hi n hành vi b o

ử ụ ể ầ ấ ơ ọ ượ ự l c th  ch t cao h n 3,5 l n nhóm h c sinh không s  d ng r ọ   u bia, nhóm h c

ạ ự ạ ự ơ ự ể ấ ệ sinh có mang vũ khí có nguy c  th c hi n hành vi b o l c th  ch t, b o l c xã

ệ ử ầ ầ ơ ạ ạ ự ộ h i, b o l c đi n t ầ  cao h n 4,3 l n, 2,5 l n và 3,1 l n nhóm còn l ọ   i, nhóm h c

ơ ự ạ ự ạ ự ử ụ ố ộ ệ   ệ sinh s  d ng thu c lá có nguy c  th c hi n hành vi b o l c xã h i, b o l c đi n

ầ ầ ơ ạ ậ ộ ử t cao h n 2,6 l n và 4,9 l n nhóm còn l i [21]. Quá trình h i nh p, giao thoa văn

ả ưở ố ả ữ ế ề ố ị hóa làm  nh h ng đ n nh ng giá tr  văn hóa truy n th ng. Trong b i c nh văn

ể ế ể ề ệ ệ ộ ớ ề   hóa – xã h i phát tri n hi n nay, các em có đi u ki n đ  ti p xúc v i các đi u

ậ ợ ể ọ ậ ạ ự ữ ệ ơ ki n thu n l ơ   ả i đ  h c t p, vui ch i. Nh ng c nh b o l c trong phim, trò ch i

ạ ự ề ả ế ạ ộ ạ ự b o l c trên m ng, sách báo mang n i dung b o l c đã vô tình truy n t ọ   i đ n h c

ữ ướ ạ ự ở ế ườ sinh nh ng hành vi khuynh h ng b o l c. Thay vì mang sách v  đ n tr ng,

ử ử ụ ỉ ầ ề ớ ỏ ạ ự   nhi u em đem hung khí vào l p, ch  c n xích mích nh  là có th  s  d ng b o l c

ế ấ ẫ ườ ể ả đ  gi ử ụ i quy t mâu thu n [9]. Khi s  d ng ch t kích thích, các em th ng khó làm

ư ể ủ ả ẫ ớ ủ ch  b n thân cũng nh  ki m soát hành vi c a mình, d n t ớ i xô xát v i nhau [21].

ế ố ớ ị ạ ự ọ ườ ạ 4.2.2 Các y u t liên quan t i trình tr ng b  b o l c h c đ ng.

ướ ứ ể ờ ọ Trong vòng 6 tháng tr c th i đi m nghiên c u, nhóm h c sinh nam có

ị ạ ự ọ ườ ơ ơ ạ ấ ọ nguy c  r i vào tình tr ng b  b o l c h c đ ầ ng cao g p 3,11 l n nhóm h c sinh

ủ ạ ự ầ ạ ấ ọ ố ữ n . Nhóm h c sinh kh i 8 và 9 là n n nhân c a b o l c cao g p 0,80 l n nhóm

ả ọ ậ ế ế ể ạ ố ọ ọ h c sinh kh i 6 và 7. Nhóm h c sinh có k t qu  h c t p và h nh ki m y u có

ủ ạ ự ầ ầ ạ ơ ọ ấ nguy c  là n n nhân c a b o l c cao g p 2,03 l n và 4,05 l n nhóm h c sinh có

ỏ ạ ố ả Ở ừ ọ ọ ự h c l c gi ể t i và h nh ki m t (B ng 3.13) . nhóm h c sinh nam v a có nguy c ơ

ạ ự ạ ự ự ừ ủ ệ ạ ơ th c hi n hành vi b o l c, v a có nguy c  là n n nhân c a b o l c cao h n ơ ở

68

ế ố ể ọ ế ố ề ố ữ nhóm h c sinh n  có th  do y u t tính cách, tâm sinh lý, y u t truy n th ng có

ệ ố ượ ế ầ ậ ự s  khác bi ầ t. Vì v y, th y cô, gia đình c n quan tâm, chú ý đ n đ i t ng các em

ố ượ ơ ư ả ơ ơ ọ h c sinh nam h n vì các em là đ i t ng có nguy c  cao h n nh ng không ph i là

ữ ầ ườ ầ ậ ọ h c sinh n  thì là không c n. Nhà tr ng c n thành l p và duy trì các sân ch i đ ơ ể

ữ ể ể ế ẫ ơ ạ   các em hi u và đoàn k t nhau h n, tránh xa nh ng mâu thu n có th  gây ra b o

ự ọ ườ l c h c đ ng.

ả ả ế ọ ượ ố ẹ ấ K t qu  b ng 3.14 cho th y nhóm h c sinh không đ c b  m  quan tâm

ủ ạ ự ọ ườ ạ ơ ấ ọ có nguy c  là n n nhân c a b o l c h c đ ầ ng cao g p 0,52 l n nhóm h c sinh

ố ẹ ơ ơ ẫ ọ ượ đ c b  m  quan tâm, nhóm h c sinh có gia đình mâu thu n có nguy c  r i vào

ẫ ấ ầ ạ ọ tình tr ng này cao g p 3,03 l n nhóm h c sinh gia đình không có mâu thu n. Nh ư

ể ấ ằ ộ ế ố ả ưở ế ạ ậ v y, có th  th y r ng, gia đình là m t y u t nh h ị ạ   ng đ n tình tr ng b  b o

ứ ủ ế ễ ả ỉ ị ự ở ọ l c ọ    h c sinh. K t qu  nghiên c u c a Nguy n Th  Thu Trang ch  ra nhóm h c

ượ ự ỗ ợ ấ ừ ố ẹ ẫ ơ sinh đ c s  h  tr  th p t ạ    b  m , gia đình có mâu thu n, có nguy c  cao là n n

ủ ạ ự ờ ể ấ Ả ầ ầ ơ ưở nhân c a b o l c l i nói, th  ch t cao h n 1,7 l n và 2,3 l n [21].  nh h ng t ừ

ế ố ẹ ạ ự ở ớ ẻ ộ gia đình và cha m  là y u t ế  chính tác đ ng đ n hành vi b o l c ệ   i tr . Vi c gi

ẻ ủ ố ẹ ư ợ ụ ỏ ẽ ẫ   giám sát và theo dõi l ng l o c a b  m  và cách giáo d c con ch a h p lý s  d n

ỗ ợ ủ ạ ự ẹ ố ơ ế ở ế đ n b o l c khi tr  thành thanh thi u niên. H  tr  c a cha m  t t h n thì con cái

ề ạ ự ỗ ợ ủ ể ả ữ ẹ ế ấ ít liên quan đ n nh ng v n đ  b o l c hay h  tr c a cha m  có th  b o v ệ

ủ ượ ề ạ ự ậ ấ chính con cái c a mình tránh xa đ c các v n đ  b o l c [28]. Vì v y, cha m ẹ

ườ ự ớ ệ ể ể ắ nên th ng xuyên l ng nghe, trò chuy n, tâm s  v i con cái đ  tìm hi u suy nghĩ,

ủ ả ướ ặ tình c m c a các con, không cãi nhau, đánh nhau tr c m t con cái, không s ử

ạ ự ắ ỗ ữ ể ỗ ầ ụ d ng b o l c khi con m c l i mà nên phân tích cho con hi u nh ng l i l m đó và

ờ ề ệ ạ ợ ượ ư đ a ra l i khuyên thích h p cho con. T o đi u ki n cho con đ ơ c vui ch i, thăm

ỡ ườ ế ế ớ ợ ỏ h i ông bà, giúp đ  các tr ng h p khó khăn, ti p xúc v i thanh thi u niên tiêu

ự ầ ọ ể ể ế ờ ồ ụ   bi u trong dòng h  đ  tăng s  g n gũi, quan tâm đ n các em đ ng th i giáo d c

ố ỹ nhân cách và k  năng s ng cho các em.

ả ả ế ấ ạ ọ K t qu  b ng 3.15 cho th y nhóm h c sinh không yêu thích b n bè có

ủ ạ ự ầ ạ ơ ọ ạ   ấ nguy c  là n n nhân c a b o l c cao g p 2,28 l n nhóm h c sinh yêu thích b n

69

ơ ơ ạ ọ ộ ơ ớ bè mình, nhóm h c sinh có ch i thân v i m t nhóm b n có nguy c  r i vào tình

ạ ầ ấ ạ ử ụ ọ tr ng này cao g p 1,15 l n nhóm còn l ạ   ạ i, nhóm h c sinh có b n thân s  d ng b o

ạ ự ơ ơ ấ ầ ạ ạ ự l c có nguy c  r i vào tình tr ng b o l c cao g p 3,08 l n nhóm còn l i, nhóm

ớ ạ ẫ ự ả ế ạ ơ ọ h c sinh khi có mâu thu n v i b n bè t mình gi i quy t có nguy c  là n n nhân

ạ ự ẻ ớ ạ ầ ấ ọ ủ c a b o l c cao g p 1,28 l n nhóm h c sinh có chia s  v i gia đình và b n bè.

ủ ễ ế ả ị ỉ ố K t qu  này cũng gi ng các nghiên c u ứ c a Nguy n Th  Thu Trang ằ    ch  ra r ng

ơ ị ạ ự ể ấ ử ụ ạ ọ ệ   ạ ự nhóm h c sinh có b n thân s  d ng b o l c có nguy c  b  b o l c th  ch t, đi n

ầ ầ ơ ả ễ ớ ị ử t cao h n 3,4 l n và 13,0 l n [21]. Tác gi Nguy n Th  Hoa v i công trình

ứ ề ả ưở ẻ ị ế ấ nghiên c u v  các  nh h ề ủ ng đ n hành vi có v n đ  c a tr  v  thành niên đã ch ỉ

ở ứ ệ ấ ổ ườ ớ ầ ra l a tu i này các em xu t hi n ý nghĩ “Mình đã là ng i l n”. Nhu c u đ ượ   c

ẳ ị ượ ọ ườ ớ ượ ố ử kh ng đ nh, đ c tôn tr ng làm ng i l n, đ ẳ   ọ c đ i x  tôn tr ng và bình đ ng

ớ ư ủ ố ệ ấ ớ r t l n. Tuy nhiên do kinh nghi m s ng c a các em còn non n t, t ộ   ồ  duy b ng b t,

ư ữ ắ ườ ư ứ ẹ ẫ ố ch a sâu s c nên nh ng ng i làm b , làm m  v n coi các em nh  đ a tr  tr ẻ ướ   c

ố ẹ ườ ế ữ ệ ấ đó. Vì th  gi a các em và b  m  th ẫ   ng xu t hi n mâu thu n, các em không hài

ử ủ ớ ứ ườ ớ ườ ự ả lòng v i  ng x  c a ng i l n [11]. Khi đó các em th ng t mình gi ế   i quy t

ế ờ ẫ ơ ỡ ừ ườ các mâu thu n h n là tìm đ n l ự i khuyên, s  giúp đ  t ẹ  cha m  hay ng i thân.

ẹ ầ ắ ầ ậ ầ ớ ơ Vì v y cha m , th y cô c n quan tâm, l ng nghe và g n gũi h n v i con em

mình.

ả ả ế ấ ọ ườ K t qu  b ng 3.16 cho th y nhóm h c sinh không yêu thích tr ọ   ng h c

ủ ấ ầ ạ ơ ọ có nguy c  là n n nhân c a BLHĐ cao g p 9,21 l n nhóm h c sinh yêu thích

ườ ả ấ ọ ọ tr ng h c mình, nhóm h c sinh không c m th y an toàn khi ở ườ  tr ng có nguy

ầ ấ ạ ạ ộ ừ ơ ơ c  r i vào tình tr ng này cao g p 4,23 l n nhóm còn l i. Tác đ ng t ph ươ   ng

ụ ủ ườ ạ ớ pháp giáo d c c a nhà tr ứ ủ   ệ ng có ý nghĩa l n trong vi c hình thành đ o đ c c a

ụ ứ ề ạ ườ ầ ạ ơ ọ h c sinh. Bên c nh truy n th  tri th c, nhà tr ng c n t o sân ch i cho các em

ườ ự ế ạ ườ ọ ậ ạ ể đ  tăng c ữ ng s  đoàn k t gi a các em, t o môi tr ng h c t p lành m nh, thân

ệ ườ ấ ọ ượ ệ ả thi n, giúp các em yêu thích tr ả ng h c, c m th y đ ọ   c b o v  an toàn khi h c

ế ệ ồ ậ ở ườ t p   tr ng. Tuy nhiên, không có nghĩa chúng ta d n h t trách nhi m cho nhà

ườ ộ ế ợ ừ ự ồ ả ườ ộ ể tr ng. Ph i có s  đ ng b  k t h p t gia đình, nhà tr ng và xã h i đ  có th ể

70

ướ ế ố ữ ộ ố ự ị đ nh h ng cho các em tránh xa nh ng y u t tiêu c c trong cu c s ng [9].

ử ụ ả ả ế ấ ọ ượ K t qu  b ng 3.17 cho th y nhóm h c sinh có s  d ng r u bia có nguy

ử ụ ầ ơ ọ ượ ơ ị ạ ự c  b  b o l c cao h n 1,11 l n nhóm h c sinh không s  d ng r ọ   u bia, nhóm h c

ử ụ ấ ầ ơ ọ   ơ ị ạ ự sinh có s  d ng internet có nguy c  b  b o l c cao h n g p 2,43 l n nhóm h c

ạ ự ạ ự ử ụ ọ ơ sinh không s  d ng, nhóm h c sinh có ch i game b o l c, xem phim b o l c có

ơ ị ạ ự ầ ầ ấ ọ nguy c  b  b o l c cao g p 5,20 l n và 1,64 l n nhóm h c sinh không dùng, nhóm

ế ườ ơ ị ạ ự ấ ơ ọ h c sinh có mang vũ khí đ n tr ầ   ng có nguy c  b  b o l c cao h n g p 0,68 l n

ọ ạ ế ẫ ạ ộ ộ nhóm h c sinh còn l ạ ự   i. M ng xã h i cũng là m t nguyên nhân d n đ n b o l c

ườ ừ ữ ậ ồ ọ ọ h c đ ả ng. T  nh ng tin đ n, cãi vã, đăng  nh bôi nh  và bình lu n ác ý trên

ị ổ ươ ệ ử ơ ế Facebook cũng khi n các em b  t n th ng [41]. Các trò ch i đi n t mang tính

ạ ự ễ ả ộ ườ ạ ự b o l c hay phim  nh mang n i dung b o l c di n ra th ễ ẫ   ng xuyên cũng d  d n

ệ ạ ớ ườ ố ượ ở ạ ự ế đ n vi c các em “hung b o” v i ng i khác, tr  thành đ i t ng gây b o l c hay

ệ ề ạ ạ ự   ế “co mình”, mang các b nh v  tâm lý khi n cho các b n xung quanh gây b o l c

ủ ế ườ ằ ậ ị ớ v i mình (ch  y u vì lí do khác ng ạ ự   i). Có nh n đ nh cho r ng, hành vi b o l c

ọ ừ ơ ạ ự ứ ữ ế ả ả ượ đ c  h c  t phim  nh và trò ch i b o l c: “K t qu  so sánh gi a  m c  đ ộ

ườ ạ ự ệ ử ạ ự ơ ơ th ng xuyên xem phim b o l c và ch i trò ch i đi n t ữ    b o l c gi a các nhóm

ạ ự ừ ạ ấ ọ ọ ọ h c sinh cho th y: Nhóm h c sinh gây b o l c và nhóm h c sinh v a là n n nhân,

ủ ạ ự ứ ộ ạ ự ủ ạ ơ ơ ệ   ừ v a là th  ph m c a b o l c có m c đ  xem phim b o l c và ch i trò ch i đi n

ế ố ậ ầ ơ ử ườ t  th ọ ng xuyên h n” [10]. Vì v y, h c sinh c n tránh xa các y u t nguy c  nh ơ ư

ạ ự ố ượ r ơ u bia, thu c lá, mang vũ khí, trò ch i và phim b o l c. Gia đình, nhà tr ườ   ng

ế ố ụ ữ ả ụ ơ ầ c n giáo d c, qu n lý các em tránh xa nh ng y u t nguy c  trên. Giáo d c cho

ể ướ ữ ạ ạ ậ ẫ các em hi u, h ợ   ng d n các em truy c p nh ng trang m ng lành m nh, phù h p

ổ ủ ớ ứ v i l a tu i c a các em.

71

K TẾ  LU NẬ

1. Th c tr ng b o l c h c đ

ạ ự ọ ườ ự ạ ng ở ườ  tr ươ   ọ ơ ở ng Trung h c c  s  Tân D ng,

ủ ọ ệ ố ả huy n Th y Nguyên, thành ph  H i Phòng, năm h c 2016 ­ 2017.

ế ứ ọ ổ ơ ở

ả ươ ố ườ - K t qu  nghiên c u trong t ng s  414 h c sinh tr ớ ạ ự ọ ườ i b o l c h c đ Tân D ng có 47,5% có liên quan t ọ ng Trung h c c  s ng. Trong đó:

ạ ự ọ ườ h c sinh có hành vi b o l c h c đ ạ ự   ng là 19,3%. Hành vi b o l c

+T  l th  ch t chi m t

ỷ ệ ọ ể ấ ế ỷ ệ  l ấ ớ  cao nh t v i 8,0%.

+T  l  h c sinh b  b o l c h c đ ấ ớ cao nh t v i 10,9%.

ị ạ ự ờ ỷ ệ ọ ị ạ ự ọ ườ ng là 28,2%, trong đó b  b o l c l i nói

ố ượ ạ ự ệ

ng h c sinh nam là đ i t ủ ạ ự ọ ườ ữ ớ ự ơ ng th c hi n hành vi b o l c cũng là ớ ọ ề ng nhi u h n so v i h c sinh n  v i 26,8%

-

ọ ố ượ - Đ i t ạ n n nhân c a b o l c h c đ và 37,9%.

ụ ạ ự ự ệ ọ ị

ườ ọ ể   ộ ả 58,5% các v  b o l c x y ra do m t nhóm h c sinh th c hi n. Đ a đi m ổ ế ả x y ra ph  bi n là ngoài tr ng h c 38,6%.

ộ ố ế ố ạ ự ọ ườ ế 2. M t s  y u t liên quan đ n b o l c h c đ ng.

ộ ố ế ố ạ ự ọ ườ ự ế 2.1. M t s  y u t ệ  liên quan đ n th c hi n hành vi b o l c h c đ ng.

- K t qu  nghiên c u cho th y m t s  y u t

ộ ố ế ố ả ứ ế ấ ả ưở ự ế nh h ệ   ng đ n th c hi n

ọ ườ ở ọ ớ ạ ự b o l c h c đ ng h c sinh là: gi i tính (OR=2,93), gia đình có mâu

thu n ẫ

ấ ả ạ (OR= 3,26), không yêu thích b n (OR=4,19), c m th y không an toàn khi ở

ườ ộ ố ế ố ơ ượ tr ng (OR=3,01) và m t s  y u t nguy c  r u bia (OR=5,69), game

ạ ự b o l c (OR=4,3), Internet (OR=2,61).

- Các y u t

ế ố ố ẹ ư ọ ơ    nh : B  m  quan tâm 1 tháng qua, mang vũ khí đi h c, ch i

ự ệ ệ ế ạ ộ ớ ạ   thân v i m t nhóm b n không liên quan đ n vi c th c hi n hành vi b o

ở ọ ự ọ ườ l c h c đ ng h c sinh.

ộ ố ế ố ị ạ ự ọ ườ ế 2.2. M t s  y u t liên quan đ n b  b o l c h c đ ng.

- K t qu  nghiên c u cho th y m t s  y u t

ộ ố ế ố ả ứ ế ấ ả ưở ế ạ nh h ng đ n tình tr ng b ị

ớ ẫ ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ng là: gi i tính (OR=3,11, gia đình mâu thu n (OR=3,03),

72

ạ ự ử ụ ạ ạ không yêu thích b n (OR=3,28), có b n thân s  d ng b o l c (OR=3,06),

ườ ố ế ộ ố không   yêu   thích   tr ng   (OR=9,21),   m t   s   y u   t ơ   nguy   c   Internet

ượ (OR=5,2), r u bia (OR=2,43).

- Các y u t

ế ố ư ớ ơ ố ộ ạ    nh : Mang vũ khí, hút thu c lá, ch i thân v i m t nhóm b n

ị ạ ự ọ ườ ế ạ không có liên quan đ n tình tr ng b  b o l c h c đ ng.

Ế Ị KI N NGH

ệ

ạ

ậ

ệ ng nên t o đi u ki n đ  thành l p và

ề ơ ộ

ầ ậ

ả

ư ng giao l u và gi

duy trì các câu  ả ớ   i to  b t

ố

ể ườ ệ ạ  bè.

ị ố ớ ế ườ 1. Ki n ngh  đ i v i nhà tr ng và giáo viên.

ế

ườ Ban Giám hi u và các th y cô giáo nhà tr ọ ạ ộ ệ ể l c b  văn hoá ngh  thu t cho h c sinh đ  các em có c  h i tăng c ư ủ ữ ố nh ng áp l c v  h c t p cũng nh  c ng c  các m i quan h  b n ọ  sinh.

ự ề ọ ậ ị ố 2. Ki n ngh  đ i gia đình h c

ẽ ặ ả ọ Gia đình h c sinh nên qu n lý ch t ch  các em tránh xa các hành vi nguy

ử ụ ượ ố ơ ư c  nh : mang vũ khí, s  d ng r u bia, thu c lá.

ế ị 3. Ki n ngh  cho h c ọ  sinh.

ự ề ọ ậ ữ ư ọ Khi có nh ng áp l c v  h c t p cũng nh  gia đình, h c sinh nên chia s ẻ

ụ ữ ể ể ờ ớ v i ph  huynh, giáo viên đ  có th  có nh ng l i khuyên phù h p.ợ

Các em h cọ  sinh nên tránh xa các ch tấ  kích thích,gây nghi nệ  nh :ư  r u,ượ

ố bia, thu c lá.

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

Ế Ệ TI NG VI T

1. Tr n Th  Tú Anh (2012),

ầ ị ạ ự ọ ườ ủ ọ "Hành vi b o l c h c đ ng c a h c sinh THCS

ườ ạ ọ ư ạ thành ph  Huố ế ", Khoa tâm lý tr ế ng Đ i h c s  ph m Hu .

2. Phùng Kh c Bình (2009), "H i th o v  gi

ề ả ả ắ ộ ệ ả i pháp nâng cao hi u qu  công tác

ụ ạ ứ ố ố ố ộ ạ giáo d c đ o đ c, l i s ng, phòng ch ng t i ph m, b o l c h c đ ạ ự ọ ườ  ", Bộ ng

GD­ĐT.

3. B  GD­ĐT (2012), "Báo cáo th c tr ng, nguyên nhân và gi

ự ạ ộ ả ụ   ắ i pháp kh c ph c

ạ ọ tình tr ng h c sinh đánh nhau".

4. B  GD­ĐT (2014), "H i th o tr

ả ộ ộ ườ ệ ẳ ọ ng h c an toàn, thân thi n và bình đ ng –

ự ả ổ ứ ạ ệ ớ ở ố ợ T  ch c Plan t i Vi t Nam ph i h p v i S  Giáo ạ Th c tr ng và gi i pháp",

ạ ộ ụ d c và Đào t o Hà N i.

5. B  Y T , T ng c c th ng kê, WHO và các c ng s . (2003

ế ổ ụ ự ộ ố ộ ề ố   ), Đi u tra Qu c

ề ị ệ gia v  v  thành niên và thanh niên Vi t Nam (SAVY).

6. Tr n Th  Chi n và Tô Gia Kiên (2011),

ế ầ ị ế ố ự ạ "Th c tr ng và các y u t liên quan

ạ ự ọ ườ ở ọ ườ ậ ế đ n b o l c h c đ ng h c sinh tr ng THCS Lê Lai, qu n 8, thành ph ố

ồ ọ ồ H  Chí Minh ", Y h c TP. H  Chí Minh , 15, tr 147­153.

7. Ph m Thanh Đàm (2010), "H i th o gi

ả ạ ộ ả ừ ừ i pháp phòng ng a t xa và ngăn

ạ ặ ộ ọ ch n tình tr ng h c sinh đánh nhau ", B  GD­ĐT.

8. Lê Th  Ng c Dung (2009), "

ọ ị ẻ ạ B o hành tr  em trong gia đình và nhà tr ườ ",  ng

ứ ể ệ Vi n nghiên c u và phát tri n TP.HCM.

9. Nguy n   Th   Thùy   Dung   (2012),   "

ễ ị ứ ậ ọ ườ ủ Nh n   th c   c a   h c   sinh   tr ng   THPT

ườ ề ạ ự ề ấ ệ ộ ọ ễ Nguy n Tr ng T  (TP.Vinh – Ngh  An) v  v n đ  b o l c h c đ ườ ",  ng

ườ ạ ọ ọ ộ Tr ng Đ i h c khoa h c xã h i và nhân văn.

10. Nguy n San Hà (2015), "

ễ ạ ự ọ ườ ừ ờ ơ ủ B o l c h c đ ng t ọ    th i gian vui ch i c a h c

ườ ườ sinh, Tr ng THCS Võ Tr ng To n ả ", TP.HCM.

11. Nguy n Th  Hoa (2005), "M t s  đ c đi m tâm lí có nguy c  d n đ n hành

ộ ố ặ ơ ẫ ễ ế ể ị

ậ ủ ạ ẻ ị ứ ệ vi vi ph m pháp lu t c a tr v  thành niên ọ ,    ",  Vi n nghiên c u tâm lý h c

8(77), tr.27­30.

12. Lê C  Linh (2010), “

ự ề ề ấ ươ ạ ự ở Báo cáo chuyên đ  v  ch n th ng và b o l c thanh

ế thi niên Vi t ệ  Nam”.

13. Ph m Th  Bích Ph

ạ ị ượ ưở ủ ủ ẹ ế   ng c a phong cách c a cha m  đ n ng (2012 Ả ), " nh h

ủ ạ ố ẻ ị hành vi không thích nghi c a tr  v  thành niên có r i lo n hành vi ậ ", Lu n văn

ẻ ạ ọ ị ườ Th c sĩ, Ngành: Tâm lí h c lâm sàng tr  em và v  thành niên Tr ạ ọ   ng đ i h c

Giáo d c.ụ

14. Hu nh Văn S n (2015),

ơ ỳ ọ ạ ầ ủ "Đánh giá c a h c sinh t ệ   ơ ề i C n Th  v  các bi n

ạ ắ ọ ố pháp kh c ph c h c đ ụ ọ ườ ", T p chí khoa h c ĐHSP TPHCM ng , s 4(69).

15.

ị ồ ế ẫ ắ ạ ự    Lê Th  H ng Th m và Tô Gia Kiên (2009), "Nguyên nhân d n đ n b o l c

ậ ọ ", Y h c TPHCM ọ ườ h c đ ng t ạ ườ i tr ng THCS Lê Lai – Qu n 8 – TP.HCM , 14,

tr.196­203.

ị ươ ế ố ả ễ 16. Nguy n Th  Ph ng Th o và Cao Hà Thi (2012), "Các y u t ế   ộ  tác đ ng đ n

ạ ự ủ ọ hành vi b o l c c a h c sinh ", Science & Technology Development 15­No.Q1,

tr. 32­47.

17. Hoàng  Bá   Th nh  (2008),   "

ị ạ ự ủ ọ ộ ườ Tác   đ ng  c a  b o  l c   h c   đ ố ớ ứ   ng  đ i  v i  s c

ạ ọ ộ ứ ố ộ ỏ kh eỏ ", Môn xã h i s c kh e, Đ i h c Qu c gia Hà N i.

18. Hoàng Bá Th nhị

ườ ng: M t ộ  v nấ  đề xã h iộ  hi nệ  nay. (2009), "B oạ  l cự  h cọ  đ

ố ế ề ế ả ộ ị ướ Kỷ  y u h i th o qu c t ầ  v  nhu c u, đ nh h ọ   ạ ng, và đào t o tâm lý h c

ườ ạ đ ng t i Vi t ệ  Nam".

ầ ơ ạ ự ự ạ ườ ọ ở ọ ng h c h c sinh ị ệ 19. Tr n Th  L  Th  (2008), "Th c tr ng b o l c trong tr

ườ tr ng THCS Vi tệ  Đ c,ứ  Hà N iộ  năm 2008 và m tộ  số y uế  tố cá nhân và gia

ạ ỹ ế ườ ậ đình  liên  quan",  Lu n văn th c s  Y t ộ  Công c ng, Tr ạ ọ ng Đ i h c Y t ế

20. T ngổ   c cụ   Dân  số  ­  KHHGĐ  (2010),  Đi uề   tra  qu cố   gia  về  Vị  thành  niên  và

ộ Công c ng Hà N i.ộ

ệ ầ Thanh niên Vi t Nam ­ L n th ứ 2.

21. Nguy n Th  Thu Trang (2013),

ễ ị ạ ự ự ạ ọ ườ ng và m t s ộ ố "Th c tr ng b o l c h c đ

ạ ự ở ọ ế ườ ổ ế ố y u t liên quan đ n hành vi b o l c h c sinh tr ọ ng Trung h c ph  thông

ế ậ ầ ộ ậ ạ ế Tr n Phú, qu n Hoàn Ki m, Hà N i năm 2013 ", lu n văn Th c sĩ Y t công

ườ ế ộ ộ c ng, Tr ạ ọ ng đ i h c Y t công c ng.

ạ ị ạ ự ọ ườ ừ ủ B o l c h c đ ng t ọ    góc nhìn c a h c ề 22. Ph m Th  Huy n Trang (2014), "

ụ ạ ậ ộ ườ sinh, giáo viên và ph  huynh ", Lu n văn th c sĩ công tác xã h i, Tr ạ   ng Đ i

ộ ọ ọ h c khoa h c xã h i và nhân văn.

23. Vũ Thị Tranh (2007), "B oạ  l cự  h cọ  đ

ườ ng: Th cự  tr ng,ạ nguyên nhân và gi iả

ườ ạ ọ ạ ọ ụ ố pháp", Tr ng Đ i h c Giáo d c ­ Đ i h c Qu c gia Hà N i.ộ

24. Mai Th  Tuy t (2010), "N

ế ị ề ấ ả ủ ổ ị ữ h ng v n đ  nan gi i c a tu i v  thành niên trong

ụ ả ẻ ệ ộ ộ ươ nhà tr ngườ  ", C c b o v  chăm sóc tr  em, b  lao đ ng – th ng binh và xã

h iộ .

25. R  E  Adam,  W  M  Bukowski  and  C  Bagwell  (2005),  "Stability  of  aggression

Ế TI NG ANH

during early  adolescence  as  moderated  by  reciprocated  friendship  status  and

friend's  aggression International",  Journal of Behavioral Development. 29, p.

26. Mark Anderson et al (2001), "School­associated violent deaths in the United

139­145.

27. P Brennan, S Mednick and R John (1989), "Specialization in violence: evidence

States, 1994­1999", JAMA. 286(21), p. 2695­2702.

28. CDC   (2010),   "Youth   Risk   Behavior   Surveillance   ­   United   States,   2009:

of a criminal subgroup", Criminology. 27, p. 437­453.

Surveillance Summaries", Morbidity and Mortality Weekly Report. 59(5), p. 1­

29. CDC (2012), Understanding school violence.

30. CDC (2013), Understanding school violence.

31. Werner H Hopf, Gunter L Huber and Rudolf H Weib (2008), "Media violence

148.

and youth violence: A 2­year longitudinal study", Journal of Media Psychology.

32. Christopher J. Ferguson, Claudia San Miguel and Richard D. Hartley (2009),

20(3), p. 79­96.

"A multivariate analysis of youth violence and aggression­ The influence of

33. Yasenin   Karaman   Kepenekci   and   Sakir   Cinkir   (2005),   "Bullying   among

family, peers, depression, and media violence", The Journal of Pediatrics.

34.

Turkish high school students", Child Abuse & Neglect. 30(2006), p. 193­204.

Holan Liang, Alan J Flisher and Carl J Lombard (2007), "Bullying, violence,

and risk behavior in South African school students",  Child Abuse & Neglect.

35. National  Center  for  Education  Statistics  (2011),  Crime,  Violence,  Discipline,

31(2007), p. 161­171.

and Safety in U.S. Public Schools: Findings From the School Survey on Crime

36. Sonja Perren et al (2010), "Bullying in school and cyberspace­ Associations

and Safety: 2009–10.

with   depressive   symptoms   in   Swiss   and   Australian   adolescents",  Child   and

37. Queensland   Schools   Alliance   Against   Violence   (2010),  Working   together:

Adolescent Psychiatry and Mental Health. 4(28).

38. K. M. Radliff et al (2012), "Illuminating the relationship between bullying and

Understanding students violence in schools.

substance use among middle and high school youth",  Addict Behav. 37(4), p.

39. Jankauskiene   Rasa   et   al   (2008),   "Association   between   school   bullying   and

569­72.

psychological  factors",  Social  Behavior  and  Personality:  an  international

40. R. Shetgiri, H. Lin and G. Flores (2012), "Identifying children at risk for being

journal. 36(2), p. 1­3.

41. Rashmi Shetgiri, Hua Lin and Glenn Flores (2012), "Identifying children at risk

bullies in the United States", Acad Pediatr. 12(6), p. 509­22.

42. Petros  Skapinakis  et  al  (2011),  "The  association  between  bullying  and  early

for being bullies in the United States", Academic Pediatrics. 12(6), p. 509­522.

stages   of   suicidal   ideation   in   late   adolescents   in   Greece",  BMC   Psychiatry.

43. Shelley  R  Tom  et  al  (2009),  "Correlates  of  victimization  in  Hong  Kong

11(22), p. 1­9.

children's peer groups", Journal of Applied Development Psychology. 31(2010),

44. UNICEF (2005),  Forum about children, violence in children: A complicated

p. 27­37.

45. M Wadsworth (1978), "Deliquency prediction and its uses: The experience of a

public health in Vietnam.

46. J. Wang, R. J. Iannotti and J. W. Luk (2012), "Patterns of adolescent bullying  behaviors: physical, verbal, exclusion, rumor, and cyber", J Sch Psychol. 50(4),  p. 521­ 34.

47. Jing Wang, Ronald J Iannotti and Tonja R Nansel (2009), "School bullying

21­year follow­up study", International Journal of Mental Health. 7, p. 43­62.

among   adolescents   in   the   United   States:   Physical,   Verbal,   Relational,   and

Cyber", Journal of Adolescent Health. 45(2009), p. 368­375.

48. WHO (2002),  World report on violence and health: summary, truy c p ngày

ậ

ạ 05/01/2017, t i trang web

http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/f

ull_en.pdf

49. WHO   (1996),   Violence   –   a   global   public   health   problem,   truy   c p   ngày

ậ

ạ 10/01/2017, t i trang web

http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/c

ha 1.pdf