SỞ GD & ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT NGÔ SĨ LIÊN
(Đề có 01 trang)
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KỲ II
NĂM HỌC: 2023 - 2024
MÔN: NGỮ VĂN 10
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc bài thơ:
Ở bầu thì dáng ắt nên tròn1.
Xấu tốt đều thì rắp khuôn.
Lân cận nhà giàu no bữa cám2;
Bạn bè kẻ trộm phải đau đòn3.
Chơi cùng bầy dại nên bầy dại;
Kết mấy người khôn học nết khôn.
Ở đấng thấp thì nên đấng thấp.
Đen gần mực đỏ gần son.
(Quốc âm thi tập, mục Bảo kính cảnh giới – bài 21-Theo Nguyễn Trãi toàn tập –
UBKH xã hội Việt Nam, Viện sử học, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội 1976, tr.445)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Trong bài thơ, phép đối được tác giả sử dụng trong những cặp câu nào?
Câu 3. Câu thơ: “Đen gần mực đỏ gần son” gợi em liên tưởng đến câu tục ngữ nào?
Câu 4. Em hiểu như thế nào về hai câu thơ sau:
Chơi cùng bầy dại nên bầy dại
Kết mấy người khôn học nết khôn.?
Câu 5. Qua bài thơ, tác giả muốn nhắn nhủ điều gì đến người đọc?
Câu 6. Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ của tác giả trong bài thơ.
Câu 7. Qua bài thơ em thấy Nguyễn Trãi là người như thế nào? (viết khoảng 8-10
dòng).
Câu 8. Từ nội dung bài thơ em hãy rút ra cho bản thân một bài học về lối sống.
II. VIẾT (4,0 điểm)
Hãy viết một bài luận bày tỏ quan điểm của mình về lối sống đẹp.
----------- Hết ----------
1 Theo tục ngữ: “Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài”.
22 và 3 Hai câu này là do câu tục ngữ “ở gần nhà giàu đau răng ăn cốm, ở gần kẻ trộm ốm lưng chịu
đòn”. Chữ “đau răng ăn cốm” là đúng chữ câu tục ngữ. Nhưng kẻ ở gần nhà giàu mà được ăn cốm
nhiều thìcũng lạ. Chúng tôi cho rằng chính là cám nói chệch đi cho hợp với vần trộm ở câu dưới mà
thành cốm… mà ở gần nhà giàu được no bữa cám thì nghĩa mới thông.
3
