SỞ GD - ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT BỐ HẠ
ĐỀ THI GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2023 – 2024
MÔN: NGỮ VĂN 10
Thời gian làm bài: 90 phút
(Không kể thời gian giao đề)
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc bài thơ:
Công danh đã được hợp (1) về nhàn
Lành dữ âu (2) chi thế nghị khen
Ao cạn vớt bèo cấy muống
Đìa thanh (3) phát cỏ ương sen
Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,
Thuyền chở yên hà (4) nặng vạy then.
Bui (5) có một lòng trung lẫn hiếu,
Mài chăng (6) khuyết, nhuộm chăng đen.
(Thuật hứng-bài 24- Nguyễn Trãi, NXB Giáo dục Việt Nam, 2006 )
Chú thích:
(1) Hợp : đáng, nên (2) Âu: lo
(3) Đìa thanh: Đìa là vũng nước ngoài đồng (4) Yên hà : khói sông
Thanh là trong
(5) Bui : chỉ có (6) Chăng : chẳng
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Xác định cách gieo vần trong bài thơ.
Câu 3. Phép đối được sử dụng trong những câu thơ nào?
Câu 4. Chỉ ra những hình ảnh thiên nhiên được miêu tả trong bài thơ và nhận xét về
khung cảnh thiên nhiên ấy.
Câu 5. Hãy chỉ ra những câu thơ có sự cách tân về mặt thể loại và nêu hiệu quả của sự
cách tân ấy.
Câu 6. Nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua bài thơ.
Câu 7. Anh (chị) có đồng tình với quan niệm sống được Nguyễn Trãi nói đến trong
câu thơ “Công danh đã được hợp về nhàn” không? Vì sao?
Câu 8. Từ bài thơ trên, anh (chị) hãy rút ra thông điệp có ý nghĩa với bản thân.
II. VIẾT (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận bàn về lối sống ảo của giới trẻ hiện nay.
SỞ GD - ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT BỐ HẠ
HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA GIỮA HỌC KỲ II
NĂM HỌC 2023 - 2024
MÔN: NGỮ VĂN 10 - THPT
Phầ
n
Câu Nội dung Điểm
IĐỌC HIỂU 6,0
1Thể thơ: Thơ Nôm Đường luật / Thất ngôn bát cú / Thất ngôn xen lục ngôn 0,5
2Xác định cách gieo vần: vần chân 0,5
3Những câu thơ có sử dụng phép đối:
+ Ao cạn vớt bèo cấy muống
Đìa thanh phát cỏ ương sen
+Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,
Thuyền chở yên hà nặng vạy then
0,5
4- Những hình ảnh thiên nhiên được miêu tả trong bài thơ: ao cạn, bèo, muống,
đìa thanh, cỏ, sen, phong nguyệt, yên hà.
- Nhận xét về khung cảnh thiên nhiên:
+Cảnh thiên nhiên thanh bình, quen thuộc nơi làng quê
+ Cảnh thiên nhiên đẹp, huyền ảo, thơ mộng
1,0
5-Những câu thơ có sự cách tân về mặt thể loại: những câu lục ngôn
+ Ao cạn vớt bèo cấy muống
+Đìa thanh phát cỏ ương sen
+Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.
-Hiệu quả:
+ Tạo sự ấn tượng, độc đáo về hình thức
+ Nhấn mạnh vào giá trị nội dung của bài thơ được gửi gắm trong những câu
lục ngôn
+ Thể hiện sự phá cách độc đáo, mới lạ của nhà thơ
1,0
6Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:
- Tâm hồn thanh cao, nhàn nhã với cuộc sống bình dị
- Tình yêu, sự gắn bó, hòa hợp với thiên nhiên
- Tấm lòng yêu nước, thương dân không bao giờ đổi thay
1,0
7HS đưa ra quan điểm của bản thân và lí giải phù hợp.
Gợi ý:
- Đồng tình vì: cả cuộc đời cống hiến, hoàn thành được các mục tiêu của đời
mình rồi thì sau này nên nghỉ ngơi và tận hưởng.
- Không đồng tình vì: những người có tài mặc dù đã có công danh, sự nghiệp
1,0
rồi nhưng hãy tiếp tục cống hiến, góp sức để đất nước ngày càng phát triển.
8Thông điệp:
- Yêu thiên nhiên ,cố gắng làm nhiều việc tốt, rèn luyện đời sống tâm hồn
phong phú
- Yêu nước, nhân ái, làm việc có ích cho xã hội
0,5
II VIẾT 4,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Có đầy đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài
triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Bàn luận về lối sống ảo của giới trẻ hiện
nay
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
0,5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác
lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý:
2,5
* Giải thích:
- Sống ảo là sử dụng mạng xã hội để khoe khoang và tạo những hình ảnh, câu
chuyện không đúng sự thật về bản thân nhằm thu hút sự chú ý và tán dương từ
người khác.
- Là trào lưu phổ biến của giới trẻ hiện nay.
* Thực trang:
- Hiện nay, với sự phát triển của mạng Internet, rất nhiều mạng xã hội ra đời, là
nơi để các bạn trẻ giao lưu như; Facebook, Instagram, Zalo, SnapChat,… thu
hút một lượng lớn các bạn trẻ tham gia.
- Nhiều bạn đăng những tấm hình qua nhiều lần chỉnh sửa đến mức khó nhận
ra để trở thành những cô gái xinh lung linh lên mạng nhằm mục đích khác
nhau.
- Nhiều người đăng tải lên những thứ “phù phiếm” không đúng với cuộc sống
của mình để tỏ ra sang chảnh khiến người khác phải trầm trồ.
- Dành phần lớn quỹ thời gian cho facebook.
- Đắm chìm vào mạng xã hội với các hoạt động: đăng status, khoe ảnh, bình
luận dạo,...
- Lấy việc người khác like, bình luận, chia sẻ ảnh hay bài viết của mình làm
thú vui.
- Có chuyện gì cũng đăng lên facebook.
- Đăng tải, chia sẻ những nội dung nhạy cảm nhằm mục đích câu like, thu hút
sự tò mò, hiếu kì của đám đông.
- Trên mạng xã hội có thể chia sẻ rất cởi mở nhưng trong cuộc sống hiện thực
thì lại thu mình, khép kín.
* Nguyên nhân
- Chủ quan: áp lực tư tưởng cá nhân,muốn thể hiện, khoe khoang bản thân,
khao khát được ngưỡng mộ và ghen tỵ.
- Khách quan: tác động từ xã hội, sự phát triện của công nghệ, mạng xã hội, sự
cạnh tranh và khiêu khích từ người xung quanh, thiếu sự quan tâm của gia
đình, người thân.
* Hậu quả
- Lãng phí thời gian vào những việc vô bổ.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập, công việc
- Gây hiểu lầm và mất niềm tin vào bản thân và cuộc sống.
- Gây sự xa lánh, chê cười khi thực tế không tương xứng với hình ảnh trên
mạng xã hội.
- Gây những tình huống khó xử và đáng tiếc trong các mối quan hệ và tương
tác xã hội.
- Dễ bị kẻ xấu lợi dụng vào việc xấu
- Con người trở nên vô cảm, ích kỉ
- Có thể dẫn đến những suy nghĩ, hành động tiêu cực
* Giải pháp
- Sử dụng mạng xã hội một cách phù hợp, hiệu quả
- Có lối sống lành mạnh, tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, hoạt
động xã hội để có cuộc sống ý nghĩa.
- Học cách yêu bản thân, trân trọng với những gì mình đang có
- Học tập, rèn luyện, chăm sóc bản thân để ngày càng tự tin hơn
- Sống hoà đồng và giành thời gian làm việc có ích.
* Mở rộng
- Không nên sống ảo nhưng cũng không nên sống quá thực tế, đôi chút mơ
mộng sẽ khiến cuộc sống thú vị hơn.
- Phê phán những kẻ lợi dụng những người sống ảo để dẫn dắt họ vào những
việc làm xấu xa.
* Bài học nhận thức và hành động:
- Mỗi người phải tự ý thức để có một cuộc sống lành mạnh
- Sống ảo không xấu nếu biết sử dụng có chừng mực
- Hãy sống thực tế hơn
Hướng dẫn chấm:
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù
hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (2,0 điểm - 2,5 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn
chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (1,0 điểm - 1,75 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không
liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn
chứng không phù hợp (0,25 điểm - 0,75 điểm).
(Học sinh có thể trình bày quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực
đạo đức và pháp luật)
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
0,25
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ, sáng
tạo.
0,5
Tổng cộng (I + II) 10,0