SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT LƯU HOÀNG
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
NĂM HỌC 2020 – 2021
Môn thi: Lịch sử - Lớp: 10
(Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề)
Câu 1: (4 điểm)
Bằng kiến thức về các cuộc phát kiến địa lí thế kỉ thứ XV- XVI, em hãy:
a. Trình bày nguyên nhân, điều kiện dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí.
b. Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí.
Câu 2: (6 điểm)
Qua cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý (1075 - 1077). Em hãy:
a. Trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến.
b. Phân tích những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt. Nguyên
nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý.
Câu 3: (2 điểm)
a. Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời vua Lê Thánh Tông, thông qua sơ đồ hãy phân tích
bộ máy nhà nước đó.
b. Em hãy đánh giá về cuộc cải cách hành chính của vua Lê Thánh Tông?
Câu 4: (3 điểm)
Nền văn hóa nước ta trong các thế kỉ X – XV phát triển như thế nào? Nêu nhận định
chung về nền văn hóa này.
Câu 5: (3 điểm)
Em hãy thống kê các triều đại phong kiến Việt Nam? Trong đó triều đại nào phát triển
nhất? Vì sao?
----------HẾT----------
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm!
Họ và tên thí sinh: ...................................... Số báo danh: ................
Chữ ký giám thị coi thi số 1: Chữ ký giám thị coi thi số 2:
ĐỀ CHÍNH THỨC
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT LƯU HOÀNG
HƯỚNG DẪN CHẤM
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
NĂM HỌC 2020 – 2021
Môn thi: Lịch sử - Lớp: 10
I. Hướng dẫn chung
II. Đáp án và thang điểm
Câu
Đáp án
Điểm
Câu 1
(4điểm)
Bằng kiến thức về các cuộc phát kiến địa lí thế kỉ thứ XV- XVI, em hãy:
a. Trình bày nguyên nhân, điều kiện dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí.
b. Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí.
4,0 đ
- Nguyên nhân:
+ Từ thế kỉ XV, nền kinh tế của Châu Âu phát triển mạnh mẽ. Nhu cầu về
thị trường và nguyên liệu ngày càng tăng
+ Con đường giao lưu từ Trung Á sang Địa Trung Hải đã bị người Ả rập
chiếm, đòi hỏi phải có một con đường mới để sang phương Đông
1,0
- Điều kiện:
+ Các tiến bộ kĩ thuật vào thời điểm đó đã nhiều: hiểu biết về đại dương, trái
đất…
+ Kĩ thuật đóng tàu thuyền đạt trình độ cao, có thể đóng những con tàu có
trọng tải lớn đi biển được nhiều ngày…
1,0
-Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí là:
+ Đem lại hiểu biết mới về Trái Đất, về những con đường mới, dân tộc mới.
+ Thị trường thế giới được mở rộng.
+ Thúc đẩy nhanh chóng sự tan rã của quan hệ phong kiến và sự ra đời của
chủ nghĩa tư bản.
+ Nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ
1,0
1,0
Câu 2
(6điểm)
Qua cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý (1075 - 1077). Em hãy:
a. Trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến.
b. Phân tích những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường
Kiệt. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến
chống Tống thời Lý.
6,0 đ
- Năm 1075, Thái úy Lý Thường Kiệt đã kết hợp lực lượng của quân đội
triều đình với lực lượng dân binh của các tù trưởng dân tộc ít người ở phía
bắc, mở cuộc tập kích lên đất Tống, đánh tan các đạo quân Tống ở đây rồi
rút về nước
- Năm 1077, 30 vạn quân Tống sang xâm lược nước ta, dưới sự lãnh đạo của
Lý Thường Kiệt quân dân ta đã đánh tan quân xâm lược Tống trong trận
quyết chiến trên bờ sông Như Nguyệt. Cuộc kháng chiến hoàn toàn thắng
lợi.
2,0
Lý Thường Kiệt có những cách đánh giặc rất độc đáo như:
- Thực hiện chiến thuật “Tiên phát chế nhân”: Chủ động tiến công địch, đẩy
địch vào thế bị động.
- Lựa chọn và xây dựng phòng tuyến phòng ngự vững chắc trên sông Như
Nguyệt.
- Tiêu diệt thủy quân của địch, không cho thủy quân tiến sâu vào hỗ trợ cánh
quân đường bộ.
- Sử dụng chiến thuật “công tâm”: đánh vào tâm lí của địch, làm cho địch
hoang mang đồng thời khích lệ, động viên tinh thần quân sĩ bằng bài thơ
2,0
ĐÁP ÁN CHÍNH THỨC
thần “Nam quốc sơn hà”
- Chủ động tiến công khi thời cơ đến: nhận thấy quân địch đã suy yếu, hoang
mang Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công quy mô lớn vào trận tuyến của
địch.
- Chủ động kết thúc chiến sự bằng biện pháp mềm dẻo, thương lượng, đề
nghị “giảng hòa” để hạn chế tổn thất.
- Nguyên nhân thắng lợi
+ Tinh thần yêu nước, sự đoàn kết đấu tranh của các dân tộc trong nước, tinh
thần chiến đấu dũng cảm của quân và dân ta.
+ Sự chỉ huy tài giỏi của Lý Thường Kiết, cách đánh giặc độc đáo, sáng tạo.
- Ý nghĩa lịch sử
+ Củng cố, bảo vệ độc lập tự chủ của nước Đại Việt, thể hiện ý chí đấu tranh
chống ngoại xâm của nhân dân ta.
+ Ghi thêm một chiến công oanh liệt trong lịch sử chống ngoại xâm của dân
tộc, để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các cuộc kháng chiến về sau.
2,0
Câu 3
(2điểm)
a. Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời vua Lê Thánh Tông, thông qua sơ đồ
hãy phân tích bộ máy nhà nước đó.
b. Em hãy đánh giá về cuộc cải cách hành chính của vua Lê Thánh
Tông?
2,0 đ
+ Ở Trung ương
+ Ở địa phương:
0,25
0,25
* Phân tích
- Ở trung ương:
+ Chức tể tướng và các chức Đại hành khiểm bị xóa bỏ. Vua trực tiếp quyết
định mọi việc.
+ Bên dưới là sáu bộ. Các cơ quan Ngự sử đài, Hàn lâm viện được duy trì
với quyền hành cao hơn.
-Ở địa phương:
0,5
0,5
+ Cả nước chia thành 13 đạo thừa tuyên. Mỗi đạo có 3 ti trông coi mặt dân
sự, quân sự, an ninh.
+ Dưới đạo là phủ, huyện, châu, xã
* Đánh giá:
- Đây là cuộc cải cách hành chính lớn, toàn diện được tiến hành từ trung
ương đến địa phương
- Cải cách để tăng cường quyền lực của nhà vua. Là sự hoàn chỉnh bộ máy
nhà nước phong kiến tập quyền, đưa chế độ phong kiến Việt Nam đạt tới
đỉnh cao.
0,5
Câu 4:
(3điểm)
Nền văn hóa nước ta trong các thế kỉ X – XV phát triển như thế nào? Nêu
nhận định chung về nền văn hóa này.
3,0
Trong các thế kỉ X – XV, nên văn hóa Thăng Long, phát triển qua các triều
đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ đạt thành tựu trên các lĩnh vực: tôn giáo, tín ngưỡng,
giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật
+ Nho giáo ảnh hưởng sâu sắc đến mọi tầng lớp trong xã hội
+ Thời Lý Trần Phật giáo trở thành quốc giáo thời Lê sơ Nho giáo có địa vị
độc tôn
+ Các công trình nghệ thuật độc đáo như thời Lý Trần có An Nam tứ đại khí
( Tháp Bảo Thiên, chuông Quy Điền, Vạc Phổ Minh, tượng phật chùa
Quỷnh Lâm)
+ Nhiều loại hình nghệ thuật như chèo, tuồn, mứa rối nước…
+ Giáo dục phát triển do chính sách khuyến khích, tuyển chọn quan lại, nhân
tài qua thi cử
+ Văn học chữ Hán, chữ Nôm phát triển
+ KH – KT có nhiều thành tựu về sử học, địa lí, quân sự, chính trị, toán học
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
Nêu nhận định:
-Từ thế kỉ X-XV do đất nước độc lập tự chủ, kinh tế có điều kiện phát triển,
đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân phát triển cao
-Ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc và Chăm pa nhưng văn hóa nước ta
vẫn giữ được đậm bản sắc dân tộc
- Riêng văn hóa Thăng Long thời Lý – Trần đạt nhiều thành tựu rực rỡ là cơ
sở của nền văn minh Đại Việt
Câu 5
(3điểm)
Em hãy thống kê các triều đại phong kiến Việt Nam? Trong đó triều đại
nào phát triển nhất? Vì sao?
3,0
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
*Các triều đại phong kiến Việt Nam
Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lí, Trần, Hồ, Lê sơ, Mạc, Trịnh – Nguyễn, Tây Sơn,
Nguyễn
Triều đại phát triển đỉnh cao: Lê sơ
Vì:
+ Nhà Lê đã xây dựng bộ máy nhà nước hoàn chỉnh nhất với việc tập trung
tuyệt đối quyền lực trong tay nhà vua
+ Luật pháp: Ban hành bộ Quốc triều hình luật quy định phép tắc trong mọi
mối quan hệ của xã hội
+ Kinh tế: Nhà nước ban hành nhiều chính sách tiến bộ nhằm thúc đẩy kinh
tế như quân điền, khai hoang, làm thủy lợi…
+ Văn hóa, giáo dục: Nho giáo được đưa lên vị trí độc tôn, nho học phát
triển thịnh đạt, Quốc tử giám được mở rộng cho con em quan lại được học,
tổ chức nhiều khoa thi so với trước