Điều chế xà phòng theo quá trình nhiệt lạnh
Chuẩn bị nguyên vật liệu
Đ
ầu tiên là chuẩn bị công thức pha chế xà phòng theo ý muốn.
Xà phòng chất lượng tốt phải đ
ạt cân bằng tỷ lệ dầu béo. Dầu
béo ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng xà phòng:
1. Cho xà phòng cứng hơn, bền và sử dụng lâu dài hơn (d
ầu cọ,
mỡ bò, mỡ lợn).
2. Cho xà phòng có nhiều bọt (dầu dừa, dầu thơm hương h
ải ly,
dầu hạt cọ).
3. Xà phòng giữ ẩm, dưỡng da (dầu ôliu, canola, dầu hư
ớng
dương, dầu đậu nành).
4. Dưỡng ẩm tốt (bơ cacao, dầu hạt mỡ (từ cây hạt mỡ), dầu hạnh nhân, cây gai dầu, jojoba).
Các loại dầu khác nhau cho sản phẩm có nhiều tính chất khác nhau.
Xà phòng cơ bản phải có ít nhất 3 loại dầu đầu tiên sau: 30% mỡ, 25% dầu dừa, 45% dầu ôliu để làm
xà phòng có tính cứng, bọt và giữ
ẩm, công thức này cho loại xà phòng tuyệt vời, có tính chất cân bằng
nhất.
Nếu bạn chỉ muốn dùng dầu thực vật, có thể sử dụng công thức sau:
25% dầu cọ
25% dầu dừa
25% dầu ôliu
15% dầu canola
10% dầu hướng dương
Đây là công thức cơ bản tuyệt vời nhất.
Bạn cũng có thể điều chế xà phòng chỉ dùng mỡ lợn, hay dầu ôliu và dầu dừa, hoặc bạn có thể dùng
đến 15 loại dầu béo khác nhau để tạo một thanh xà phòng riêng vừa cứng, bọt, và dưỡng ẩm.
Lưu ý trước khi tiến hành thí nghiệm, bạn nên pha dung dịch kiềm trước b
ởi vì dung dịch cần một
khoảng thời gian để nguội.
Cân dầu béo
Đặt vật dùng chứa dầu béo lên cân, sau đó b
cho cân trở về con số 0 để tiến hành cân dầu, đ
ổ dầu vào ly
chứa từ từ, nếu bạn cho quá nhiều dầu sẽ rất khó bớt dầu ra.
Lưu ý nên cân dầu dạng rắn như bơ ca cao, d
ầu dừa, dầu cọ
hoặc shortening vào hũ chứa; dầu dạng lỏng như d
ầu ôliu, dầu
hướng dương, canola hoặc dầu hương hải ly cần đ
ể riêng vào
các lọ chứa khác nhau.
Nấu dầu béo
Cho dầu béo dạng rắn vào rồi, đặt nồi lên bếp và gia nhi
ệt trung
bình. Cho d
ầu béo tan chảy từ từ và vẫn khuấy nhẹ nhàng. Theo
dõi nhiệt độ, tắt bếp nều dầu lên đến 1100C, tiếp tục khuấy đ
ều
cho đ
ến khi dầu chuyển hết thành dạng dung dịch. Một khi dầu
dạng rắn đã tan chảy hết, cho dầu lỏng vào và sẽ làm nhiệt đ
ộ
dung dịch giảm xuống. Khi cho dung dịch kiềm vào, nhiệt đ
ộ
mong muốn của hỗn hợp dầu béo là khoảng 1000C.
Cho dung dịch kiềm vào hỗn hợp dầu béo
Ở giai đo
ạn này, bạn phải chắc chắn rằng các chất phụ gia, chất
màu, dầu thơm đã sẵn sàng cho thí nghiệm và có đầy đ
ủ các
dụng cụ muỗng, tách đong, muỗng lưỡi dẹp đ
ể khuấy trộn, thanh
khuấy mà bạn sắp sửa dùng đến.
Chu
ẩn bị sẵn trên tay thanh khuấy và từ từ cho dung dịch kiềm
vào h
ỗn hợp dầu béo. Dầu béo sẽ ngay lập tức mù mịt khói, sử
dụng thanh khuấy (không b
ật công tắc nguồn cho thanh chạy)
trộn đều hỗn hợp kiềm với dầu béo.
Trộn đều dung dịch kiềm với dầu béo
Một khi kiềm tiếp xúc với dầu, nó sẽ phản ứng, do đó b
ạn cần
thao tác nhanh. Trong khi khuấy, m
ở công tắc nguồn cho thay
khuấy khởi động trong khoảng 3-5 giây và ti
ếp tục khuấy thêm
m
ột lát nữa, ngay lập tức, bạn sẽ thấy dầu béo liên kết với kiềm.
Nếu khuấy bằng tay, bạn có thể mất khoảng 1 giờ.
Khuấy trộn kết thúc sau quá trình kiểm tra vết hỗn hợp b
ằng
thanh khu
ấy (dùng thanh khuấy cho dung dịch chảy thành dòng,
nếu dòng chảy đều là đ
ạt, nếu dòng chảy ngắt quãng thì phải
tiếp tục khuấy).
Thêm dầu thơm
Khi hỗn hợp hòa tan hoàn toàn, từ từ cho dầu thơm vào trư
ớc
khi hỗn hợp đông cứng lại. Ở giai đoạn này chỉ cần
dùng que
khuấy đều, không cần dùng thanh khuấy.
Ở đây, tác giả dùng hỗn hợp tinh dầu oải hương, dầu th
ơm cây
hoắc hương và tinh dầu cam.
Thêm phụ gia hoặc các chất khác
Bạn có thể thêm hương liệu, cánh hoa, hay dầu giữ ẩm đ
ặc biệt
ở quá trình này. Nếu thêm dầu thơm, hãy dùng que khuấy đ
ể
trộn đều hỗn hợp. Sau đó, nếu muốn thêm chất tạo màu, đ
ảm
bảo là bạn đã khuấy đều hỗn hợp xà phòng với dầu th
ơm và
chất phụ gia.
Trong công thức này, tác giả sử dụng nụ hoa oải h
ương, quá
trình xà phòng hóa s
ẽ làm nụ hoa chuyển màu nâu tạo cho sản
phẩm có cấu trúc đẹp và rất thú vị.
Thêm chất tạo màu
Nếu bạn muốn sản phẩm có độ màu đồng đ
ều, sau khi cho chất
màu, khuấy đ
ều hỗn hợp. Tuy nhiên, nếu muốn sản phẩm nổi
những sợi vân màu xoáy tròn:
1. Cho 1/2 – 1 muỗng canh xà phòng vào tách đựng.
2. Cho chất màu vào ly có chứa sẵn một ít dung dịch xà phòng.
3. Cho từ từ chất màu trong ly vào xà phòng, đ
ể ly cao lên trên
mặt dung dịch và cho vào 1 góc nồi chứa xà phòng.
4. Sau đó dùng 1 thanh khuấy, khuấy tròn chỗ màu trong hỗn hợp, nếu bạn khuấy đ
ều thì màu sản
phẩm sẽ hòa tan đều.
Đổ khuôn
Đến lúc này, xà phòng hơi đ
ặc lại, cho xà phòng vào khuôn
chứa, cho đều hai bên để xà phòng lấp đ
ầy khuôn. Nếu bề mặt
xà phòng không bằng phẳng, dùng thanh khuấy. Vỗ nhẹ t
hành
khuôn để đuổi không khí ra khỏi xà phòng. Đặt khuôn nơi nhi
ệt
độ ấm áp để xà phòng đông cứng lại.
Hỗn hợp xà phòng sẽ bắt đ
ầu nâng nhiệt do quá trình xà phòng
hóa. Tùy thuộc vào nhiệt độ phòng, có thể dùng một cái kh
ăn
bao xung quanh khuôn giữ nhiệt giúp ph
ản ứng xảy ra mạnh mẽ
hơn.
Tách xà phòng ra khỏi khuôn
Sau 24 giờ, xà phòng đông c
ứng và có thể tách ra khỏi khuôn,
đ
ịnh hình mong muốn. Quá trình xà phòng hóa xảy ra trong vài
ngày, do đó, bạn cần lưu trữ xà phòng trong khoảng 4 tuần trư
ớc
khi sử dụng.
Rửa sạch các dụng cụ thiết bị sử dụng cho thí nghiệm lưu ý ch
ất
kiềm trong xà phòng có thể gây viêm bỏng da.
Một số loại xà phòng chế biến theo quá trình nhiệt lạnh:
QT