LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
PHẦN MỞ ĐẦU
LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Bốn trăm triệu năm tồn tại trên trái đất là bốn trăm nhìn năm côn trùng liên tục đấu tranh sinh tồn để đạt dược ngôi vị thống lĩnh về số lượng trong giới động vật như ngày nay.
Côn trùng, hay sâu bọ, là những động vật không xương sống có tên khoa học là lớp Insecta (lớp Côn trùng), là lớp lớn nhất trên Trái Đất và cũng là lớp phân bố rộng rãi nhất trong số các đại diện của ngành Chân khớp (Arthropoda). Côn trùng là nhóm đa dạng nhất trên Trái Đất, với hơn 1 triệu loài đã được mô tả-chiếm hơn một nửa tổng số tất cả các loài sinh vật sống mà con người biết đến với ước lượng về số loài chưa được mô tả lên tới 30 triệu, và do đó có thể đại diện cho hơn 90% các dạng sống khác nhau trên hành tinh. Người ta có thể tìm thấy côn trùng ở gần như tất cả các môi trường sống trên Trái Đất, mặc dù chỉ có một số lượng nhỏ các loài có thể thích nghi được với đời sống ở đại dương, nơi mà giáp xác là nhóm chiếm ưu thế.
Thời trang luôn là sự sáng tạo không ngừng. Có bao nhiêu ý tưởng thời trang đã ra đời, nhưng vẫn chưa bao giờ là đủ. Thời trang, luôn vận động trong sự sáng tạo không ngừng nghỉ, có bao nhiêu ý tưởng thì cũng có bấy nhiêu cách để các nhà thiết kế thể hiện cái tôi riêng của mình. Vượt ra khỏi mô tuýp thông thường, thời trang về với thiên nhiên cây cỏ, thậm chí từ các loài côn trùng như: những cánh bướn, đã trở thành một xu hướng chiếm lĩnh không nhỏ trong vòng quay của thời trang hiện đại những năm gần đây
Cùng với sự phát triển của xã hội, thì hệ sinh thái động thực vật cũng gặp phải những tác động không nhỏ của môi trường ô nhiễm.Muốn nhắn gửi thông điệp bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ các loài sinh vật. Chúng chính là một phần của cuộc sống chúng ta, Cái đẹp kết tinh từ nhiều yếu tố và chúng ta cảm nhận một sự việc ở nhiều góc độ để hướng đến cái đẹp, Với những thiết kế vừa mạnh mẽ nhưng không kém phần nữ tính bộ sưu tập thu đông dựa theo xu hướng thời trang thế giới lấy ý tưởng từ côn trùng mong muốn mang đến cho những bạn gái ở lứa tuổi từ 18 đến 25 có những lựa chọn thích hợp cho những buổi dạ tiệc sang trọng hay trong những dip lễ hội mùa đông để có cái nhìn mới mẽ và lạ mắt về côn trùng đồng thời cũng gióng lên tiếng trống cảnh báo về môi trường sống đang thu hẹp dần diện tích sống của nhìêu loài sinh vật dẫn đến sự diệt vong cho nhiều giống loài 2. Mục đích chọn đề tài -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
Điều tra thực trạng ngành thời trang trong nước ,những sự mới lạ trong thời trang lất ý tưởng từ thiên nhiên môi trường
Tìm hiểu những vấn đề tác động đến sự phát triển của thời trang về thiên nhiên trong những năm gần đây.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
3. khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu:
+ Các nhà thiết kế và các sinnh viên ngàng thiết kế thời trang tham gia trực tiếp vào việc nghiên cứu + Các phương hướng nắm rõ xu hướng thời trang cao cấp hiện nay
Đối tượng nghiên cứu
+ Thực trạng về xu thế thời trang thế giới cũng như trong nước về kiểu dáng cũng như chất liệu + Phát triển những ý tưởng mới để làm cho mốt ngày càng đa dạng hơn
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Có rất nhiều thể loại trang phục nhưng vì điều kiện không cho phép nên em chỉ nghiêng cứu sâu về đầm dạ tiệc trong đó có trang phục ấn tượng . đề tài nghiêng cứu được thực hiện bời những tài liệu trong và ngoài nước, thu thập các bộ sưu tập dựa trên hình dáng rất đẹp và lạ của các loại côn trùng và từ đó khai thác them được phát thaỏ và chọn ra 5 mẫu thực hiện trong đó sẽ chọn ra và thực hiện 3 sản phẩm thật.
5. nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu các xu hướng thời trang hiện nay để đưa ra một số ý tưởng mới nhưng vì điều kiện không cho phép nên tôi chỉ giới hạn đưa ra một số nhiệm vụ cơ bản sau
Hệ thống hóa những lý luận lien quan đến đề tài
Sự đa dạng hóa của thời trang biểu diễn ngày nay gắn liền với sự phát triển của kinh tế
Vai trò của thời trang biểu diễn và ứng dụng của nó trong nước cũng như nước ngoài.
Những lý luận những khái niệm về xu hướng thời trang
Thực trang thời trang nước ta hiện nay
Tính hiệu quả và lợi ích của kinh tế
Còn hạn chế về kiểu dáng và chất liệu
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
Các nhà thiết kế ít có cơ hội để phát triển
Phân tích những nguyên nhân những vấn đề ảnh hưởng đến ngành thời trang hiện nay
Đưa ra những giải pháp , những ý tưởng mới cho thời trang ngày càng đa dạng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
6. phương pháp nghiêng cứu
Phương pháp hồi cứu tài liệu nhằm thu nhập tài liệu làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu
Nội dung bao gồm lịch sử và nguồn gốc loài côn trùng một số hình ảnh lien quan đến đề tài
Phương pháp quan sát nhầm thu nhập them các kiểu dáng mới lạ nâng cao tư duy sáng tạo
7. cấu trúc luận văn
Luận văn gòm những phần
Phần mở đầu: giới thiệu khái quát về đề tài, mục đích nghiêng cứu, nhiệm vụ nghiên cứu…
Phần nghiên cứu gồm 2 chương
Chương 1 : Khái quát về ngành thiết kế thời trang Chương 2 : cơ sở thực tiễn và cảm hứng sáng tác
o Phần kết luận o Tài liệu tham khảo
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
LỜI CAM ĐOAN
Em, Nguyễn Viết Bình mã số sinh viên; 107302003, lớp 07dtt là sinh viên của khoa Mỹ thuật công nghiệp trường đại học kỹ thuật công nghệ TP. HCM xin cam đoan bài khóa luận tốt nghiệp của em do chính em làm và không sao chép các bài khóa luận tốt nghiệp khác dưới mọi hình thức, các số liệu trích dẫn trong đồ án khóa luện tốt nghiệp là trung thực và em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm với lời cam đoan trên
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả học tập và rèn luyện tại trường ĐH Kỹ Thuật Công Nghệ TP.HCM và là qáu trình công tác của bản than tại trường trong 4 năm qua.
Với tình cảm chân thành em xin bày tỏ lòng biết ơn đến quý thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp 07Dtt khóa 2 chuyên nghành thiết kế thời trang, đến ban giám hiệu nhà trường cùng khoa Mỹ Thuật Công Nghiệp đã tạo điều kiện và tận tình giúp đở em trong quá trình học tập để hoàn thành đề tài luận văn này.
Bên cạnh sự dạy dỗ ở trường, luôn sát cánh bên em có gia đình, quý sr dòng Vinh Sơncùng quý ân nhân than nhân . con xin cám ơn mẹ, các anh chị, quý Sr, quý ân nhân, đã luôn hỗ trợ và chia sẻ để con được đi đến ngày hôm nay.
Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn cô Lương Thị Minh Hoa đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù bản than cố gắng nhưng thời gian còn hạn chế nên chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô.
Thành Phố Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2011
Tác giả luận văn
Nguyễn Viết Bình
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………
MỤC LỤC
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
Tên
MỞ ĐẦU
Chương 1: khái quát về ngành thiết kế thời trang
Khái niệm thời trang 1.2 Các đặc tính của thời trang
o 1.2.1 Tính văn hóa và xã hội o 1.2.2 Quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật
1.3 Vai trò của trang phục
Chương 2: Cơ sở thực tiễn và cảm hứng sáng tác
2.1 Nguồn gốc côn trùng và những điều chưa biết 2.2 Những đặc điểm của côn trùng 2.3 Những ứng dụng của côn trùng trong thiết kế mỹ thuật 2.4 xu hướng trang phục thu đông 2011-2012 2.5 cảm xúc sáng tạo
o Lý do chọn đề tài o Phạm vi sáng tác o Tính kinh tế
2.6 Nghiên cứu sáng tác o Bản vẽ phát thảo o Thể hiện chất liệu o Những mẫu may thành phẩm o Thiết kế rập o Sản phẩm thật
PHẦN KẾT LUẬN
PHẦN THAM KHẢO
PHỤ LUC
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Chương 1:KHÁI QUÁT VỀ NGÀNH THIẾT KẾ THỜI TRANG
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 1
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
1.1 Khái niệm thời trang:
Cũng như ăn uống, mặc là một nhu cầu thiết yếu trong đời sống con người. Nó quan hệ đến nhiều lĩnh vực xã hội ,như địa lý, lịch sử, kinh tế, lễ giáo đẳng cấp phong tục tập quán... nhất là ở lĩnh vực văn hoá tinh thần nó thể hiện cụ thể rõ nét về trinh độ và thị hiếu thẩm mỹ của mỗi con người, mỗi dân tộc, mỗi thời đại. Nó là những vật phẩm bảo vệ con người khỏi ảnh hưởng của môi trường tô điểm và làm đẹp thêm con người. Cùng với sự phát triển của khoa hoc kỹ thuật, và các nghành khoa học khác,nghành công nghiệp thời trang cũng phát triển không ngừng tạo thế đứng vững chắc trong xã hội .
Thời trang là một khái niệm áp dụng cho một người thường mặc những bộ trang phục thịnh hành ở một thời điểm nào đó, nhưng khái niệm này lại thường là chỉ tới một sự biểu hiện cá nhân thông qua trang phục. Những từ như "hợp thời trang" hay "không hợp thời trang" là từ dùng để diễn tả một ai đó hợp hay không hợp với trào lưu biểu hiện thịnh hành.
Khái niệm thời trang thường được hiểu theo nghĩa tích cực, dùng để biểu tả vẻ đẹp, sự quyến rũ và phong cách. Đôi khi khái niệm này cũng có nghĩa tiêu cực như để mô tả một trào lưu nhất thời, mang tính kỳ cục.
Những khuynh hướng thời trang
Trang phục ấn tượng
Trang phục theo phong cách truyền thống
Trang phục thiếu nhi
Đồng phục
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 2
Trang phục theo mùa: các bộ sưu tập theo mùa như thời trang Thu Đông,
thời trang
Xuân Hè v.v.
Trang phục dạ hội
Thời trang công sở
Trang phục bảo hộ lao động
Trang phục thể thao
Thời Trang mỹ phẩm
Thời trang áo vẽ
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 3
Trung tâm thời trang
Các trung tâm thời trang lớn trên thế giới hiện nay có thể kể đến London, Milano, Thành phố New York và Paris. Vài thành phổ khác cũng đang nổi lên là trung tâm thời trang mới như Rio, Amsterdam, Antwerp, Los Angeles, Roma, Tokyo, Thượng Hải, Hồng Kông. Hay những thương hiệu mỹ phẩm như AmiHouse, v.v...
Ở góc độ nào đi chăng nữa, nếu không phải xuất phát từ nghệ thuật thì thời trang vẫn chỉ là những chuyện marketing ôm trong mình những món đầu tư lớn. Để đối mặt với những khoản đầu tư bắt buộc đó, một số người đã định nghĩa rằng thời trang như là một khaí niệm. Tính thời gian hay đúng hơn là sự thông minh của khái niệm đó đối với những nhu cầu của thị trường thời trang có thể biện chứng cho một sự đầu tư nào đó. Thông thường khái niệm được xây dựng dựa trên một sự phân tích thị trường, Mà qua đó có thể đánh giá tính khả thi của một khái niệm. Cũng dựa trên nguyên tắc đó, những loại sản phẩm cho những loại khách hàng khác nhau cũng được xây dựng và từ đó đã cho ra đời những thương hiệu nổi tiếng thế giới như prada, dolce & gabbana, gucci, louis vuitton, zara, calvin klein mà đó chỉ là một vài thí dụ. Vậy thật sự thời trang là một khaí niệm hay là được dựa trên một khái niệm? Rất nhiều thương hiệu thời trang đã tham khảo đến những bản sắc riêng, rất cá nhân nhưng lại chưa thật sự thể hiện tài năng. Không phải tất cả những khaí niệm được nghiên cứu bởi giám ốc nghệ thuật (art director) hay giám ốc khaí niệm (concept director) đều được công nhận là tài năng. Vậy có nhất thiết thời trang phải thật sự mang tính nghệ thuật hay nó phải dựa trên một khái niệm cứng nhắc, được dựa trên một chiến lược hình ảnh đã được chuẩn bị một cách thông minh từ trước? Thật khó trả lời. Có một điều rõ ràng rằng nền công nghiệp đông đúc với mọi trình độ sẽ làm cho những khuynh hướng cá nhân mờ nhạt, không tài năng sẽ bị nuốt chửng bởi guồng quay thương mại khổng lồ.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 4
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
1.2 Khái niệm thời trang: 1.2.1. Tính văn hóa và xã hội: Việc chăm sóc vẻ bề ngoài của con người rất cần thiết nó thể hiện được con người, khẳng định con người, tạo sự hài hòa cho cuộc sống con người, giúp nhận định được nét riêng và vị trí của con người trong xã hội như 1 sự thổ lộ và giới thiệu về bản than Đứng ở góc độ văn hóa tin thần, còn có ý nghĩa về ý thức chính trị về đạo đức con người về quan niệm thẩm mỹ… sự tự khẳng định mình thong qua trang phục, chúng ta cần xác định xã hội ta con nhiều khó khăn thiếu thốn nhưng không nhất thiết phải chờ đến khi thật giàu có sung túc mới quan tâm đến vần đề trang phục vì trang phục trong chừng mực nhất định còn là phương tiện rất đắc lực của các quan điểm tư tưởng các ý đồ chính trị không chỉ thuộc sở thích hay thị hiếu của cá nhân mà đây là cả một vấn đề văn hóa một vần đề xã hội . Cacmac cho rằng nó dễ cảm nhận cái đẹp một cách tinh tế phải là một biểu hiện bên ngoài của 1 nội dung bên trong mang đầy đủ những chuẩn mực lành mạnh, hài hòa, thanh lich, thực tiễn ….. 1.2.2 quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật -Trang phục là cách ăn mặc bao gồm quần áo, vật dụng đi kèm và trang sức. Là vẻ bề ngoài của con người VD: có người ăn mặc gọn gàng, có người lôi thôi, có người cầu kì, có người đon giản -VH ko đồng nghĩa với trình độ học vấn mà là khả năng ứng xử với cộng đồng hợp với những quy tắc và chuẩn mực đạo đức nói chung của xã hội VD: người có VH luôn cư xử đúng mực, tôn rtrọng mình và tôn trọng mọi người dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, người vô VH là người sẵn sàng chà đạp lên những chuẩn mực đạo đức ko phù hợp với quy định của xã hội 2.Mối quan hệ giữa trang phục và VH -Trang phục sẽ thể hiện trinh độ VH hoặc cho thấy người đó có VH ko. -Vì trang phục là tiếng nói thầm lặng thể hiện người đó là ai, có tính cách gì, trình độ thẩm mĩ như thế nào 3.Chúng ta phải làm gì? -Ăn mặc phù hợp với môi trg, hoàn cảnh, lứa tủi. Kết bài tương tự mở bài. Đây là một số hướng dẫn cụ thể hơn: Trang phục truyền thống và hiện đại là một vấn đề văn hóa đa dạng và phức tạp. Đa dạng ở chỗ mỗi dân tộc trong 54 dân tộc đều có cách thức, kiểu dáng, chất
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 5
liệu trang phục riêng; trong từng hệ thống trang phục ấy lại bao gồm nhiều loại: quần, áo, váy, mũ, khăn, nón, giày, dép, guốc... thậm chí cả đồ trang sức; trang phục ngày thường khác ngày tết, ngày hội, trang phục cưới khác tang phục, lễ phục khác thường phục... Phức tạp là bởi trang phục không phải hình thành và biến động chỉ trong bản thân hệ thống nội tại của nó mà còn gắn bó với hàng loạt bộ phận khác nhau của đời sống văn hóa xã hội: điều kiện hình thành, phong tục tập quán, thị hiếu, thói quen, nghề nghiệp, tuổi tác... của từng đối tượng hay nhóm đối tượng cư dân. Nghĩa là, đề cập tới trang phục theo chiều tuyến tính, lịch đại (thời gian: quá khứ - hiện tại - tương lai) hay theo lát cắt đồng đại, chúng ta đều bắt gặp sự phong phú, đa dạng, phức tạp này. Tuy nhiên, trong hệ vấn đề về trang phục ấy, chúng tôi xin phép chỉ quan tâm tới một vấn đề nhỏ: quan hệ giữa trang phục (dù truyền thống hay cách tân) với thị hiếu thẩm mỹ của con người với tư cách chủ thể. Hẹp hơn nữa, bài viết đề cập chủ yếu tới một số khía cạnh xung quanh mốt trang phục, mốt thời trang và tất nhiên, từ góc độ lý luận. Cách hiểu về trang phục, chúng tôi đã trình bày ở trên. Tạm coi đó bao gồm tất cả những phục sức mà con người có thể khoác, đeo, gắn... lên cơ thể mình với nhiều mục đích: che thân, chống rét, chống nắng, làm đẹp, khẳng định nguồn gốc.v.v... Thị hiếu thẩm mỹ về trang phục có thể được hiểu như một năng lực sẵn có của con người thể hiện sự ưa thích, lựa chọn, khả năng cảm thụ và thực hành cái đẹp thông qua trang phục (và một biểu hiện rất được chú ý của nó là thời trang). Do vậy, có thể nói, ngay từ buổi bình minh của loài người, trang phục, ngoài những tiện ích như chúng tôi đã đề cập, đã luôn gắn bó và bộc lộ thị hiếu thẩm mỹ. Quần, áo, khố bằng lá, vỏ cây thời tiền sử và vải vóc, nhung, lụa... hiện thời, muốn tồn tại được trong đời sống, rõ ràng phải được con người ưa thích, chọn lựa và đáp ứng được nhu cầu đa dạng khác nhau, trong đó có nhu cầu làm đẹp ngày càng cao, ngày càng hoàn thiện của con người. Tuy nhiên, cần chú ý một điều rất quan trọng là: thị hiếu thẩm mỹ cá nhân, đành rằng rất quan trọng, song sự tồn tại trang phục, với tính xã hội của nó, không hẳn phụ thuộc thẩm mỹ cá nhân mà là thẩm mỹ số đông, thẩm mỹ nhóm, cộng đồng. Hay nói khác đi sự ưa thích, lựa chọn mang tính cộng đồng, thậm chí mang tính quốc gia sẽ khẳng định tầm mức và tư cách xã hội của trang phục. Để có được phục trang
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 6
ổn định một cách tương đối (như cái chúng ta thường gọi là trang phục người Việt, trang phục người Chăm, Khơme, Tày, Thái.v.v...), con người phải trải qua một quá trình dài lâu lựa chọn, lặp đi lặp lại những trang phục đó từ một vài sản phẩm lưu hành trong đời sống tộc người và dân tộc để từ những lựa chọn cá nhân đẩy thành lựa chọn cộng đồng. Do đó, mốt thời trang (vốn mang đậm tính cá nhân) dần trở thành thị thiếu thời trang của cả cộng đồng, được cộng đồng chấp nhận, ưa thích, bảo lưu, cải biến cho ngày càng phù hợp, ngày càng hoàn thiện. Như vậy, bỏ qua rất nhiều điều kiện xã hội, dân tộc, văn hóa ... trong quá trình hình thành thị hiếu thẩm mỹ trang phục tộc người cũng như dân tộc, chúng tôi đi vào sự chuyển biến từ mốt thời trang đến thị hiếu dân tộc về trang phục, một yếu tố quan trọng thể hiện quá trình xã hội hóa trang phục của con người, một hiện tượng được quan tâm hiện nay. Mốt trang phục có nội hàm ngữ nghĩa khá rộng. Thứ nhất, có thể hiểu nó như phương thức thực hành thẩm mỹ, xã hội, tư duy con người thông qua trang phục. Thứ hai, nó hàm nghĩa thời thượng, tức sự ưa chuộng, đánh giá sáng tạo, thể hiện trang phục (mặc gì, phối hợp các trang phục ra sao, sự sưu tập các trang phục cổ của các đối tượng khác nhau như vua chúa, quý tộc, những người nổi tiếng...) của số đông trong xã hội. Thứ ba, nó mang ý nghĩa thời trang, tức quá trình hưởng thụ, sáng tạo, thể hiện trang phục được ưa chuộng và phổ biến trong từng thời kỳ, mang đậm tính cá thể và tính nhóm xã hội, linh hoạt và năng động. Hiểu một cách đầy đủ, mốt không chỉ là phần nổi, là hiện tượng thời trang nhất thời như ta từng thấy mà còn bao hàm cả phần chìm, tức những gì thể hiện phương thức thẩm mỹ trang phục cũng như hàng loạt điều kiện kinh tế, văn hóa xã hội chi phối nó trong không gian và thời gian. Như vậy, phía sau hiện tượng mốt thời trang là cả một quá trình hình thành, vận động, biến đổi của trang phục theo quy luật của cuộc sống xã hội và quy luật phát triển của bản thân trang phục từ truyền thống đến hiện đại. Trang phục hay hiện tượng nổi của nó - mốt trang phục, do đó, phải được tìm hiểu qua hàng loạt yếu tố nội hàm và ngoại diên liên quan. Chẳng hạn: truyền thống văn hóa, môi trường thẩm mỹ, quan niệm đạo đức, mức sống, đặc điểm tâm sinh lý, quá trình giao lưu và tiếp biến, tính ổn định tương đối, tính thời đoạn, đặc trưng chu kỳ, khả năng truyền lan, sự hài hòa giữa cá nhân và xã hội
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 7
... Chúng tôi xin điểm qua một số yếu tố tác động đến trang phục, như là một hiện tượng xã hội. Trước hết là những tác động ngoại tại, mang tính xã hội của truyền thống dân tộc, của hệ thống kinh tế văn hóa, của đạo đức, môi trường, tâm sinh lý, giới tính, nghề nghiệp của chủ thể trang phục (cá nhân, nhóm xã hội, cộng đồng). - Yếu tố truyền thống về trang phục nói riêng và văn hóa nói chung là yếu tố quan trọng. Chẳng hạn, việc những người nông dân Bắc Bộ mặc bộ quần áo nâu sồng, rộng rãi hay váy, yếm, đi dép cỏ, guốc mộc.... không chỉ là điều ngẫu nhiên. Việc “cấm quần không đáy” làm xuất hiện hiện tượng đàn bà (thời Minh Mệnh) ra đường phải mặc quần cũng là hiện tượng tất yếu (dù bị ép buộc). Rồi ngày xưa, trang phục được quy định tương đối rõ ràng: Long bào của vua, phẩm phục của quan, nhung phục của binh, lễ phục, thường phục của dân... Đó là chưa kể đến sự đa dạng của hiếu phục, hỉ phục, trang phục ngày lễ, ngày hội... Có thể nói, dù tiến bộ hay không tiến bộ, song những yếu tố truyền thống ấy tác động, chi phối không nhỏ tới quan điểm phục trang và cách thể hiện trang phục trong đời sống con người. Mốt thời trang là hiện tượng biểu hiện sự phá bỏ và đổi mới trang phục mạnh mẽ, song, dù thế, nó không thể thoát ly truyền thống, mà trái lại, phải dựa vững chắc trên cơ sở truyền thống nếu muốn được chấp nhận, định hình trong xã hội. Và để trở thành một phương thức, một biểu trưng, thì trang phục hiện thời phải đáp ứng được chí ít hai điều kiện: 1, phù hợp với nhu cầu và thị hiếu thẩm mỹ hiện đại và 2, phù hợp với quan niệm, tiêu chuẩn về trang phục của truyền thống dân tộc. - Yếu tố chính trị - kinh tế - xã hội là cơ sở cốt yếu để đảm bảo cho mốt trang phục cũng như thị hiếu trang phục hình thành, vận động, biến đổi và thích ứng cuộc sống. Chính xác hơn, trang phục phải phù hợp định hướng giá trị của xã hội, nhóm xã hội theo những tiêu chuẩn chính trị, kinh tế, đạo đức, thẩm mỹ, chuẩn mực xã hội.... Cho đến nay ở ta chưa có một thể chế hóa mang tính nhà nước về trang phục, song, rõ ràng sự ảnh hưởng của truyền thống trang phục và dư luận xã hội cũng đã đảm bảo một định hướng khá rõ ràng về phương thức trang phục có tính xã hội. - Yếu tố văn hóa và một số yếu tố khác của chủ thể biểu hiện trang phục (trình độ văn hóa, hình thể, tâm sinh lý, nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi...) của cá nhân hay nhóm xã hội là những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến trang phục. Trong
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 8
thực tiễn đa dạng, phong phú của chủ thể trang phục cũng như kiểu dáng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
1.3Vai trò của trang phục
“Quần áo vừa che đậy, vừa bóc trần con người” (Miguel de Cervantes y Saavedra – 1547- 1616) Việc chăm sóc vẻ bề ngoài của một con người có thể được so sánh với việc trang trí một cửa hàng bách hóa. Cửa hàng với các gian hàng cũ kỹ, lộn xộn sẽ khó mà làm cho mọi người quan tâm, còn những cửa hàng mà chủ nhân biết bày biện đẹp mắt với phong cách tinh tế sẽ hút khách hàng như một thỏi nam châm. Tương tự như thế, vẻ bề ngoài của một doanh nhân có thể gây được ấn tượng tốt, nhưng cũng có thể làm đối tác nghi ngại. Áo quần trong trường hợp này có vai trò như một lời hứa, một sự đảm bảo về những gì có thể chờ đợi ở người mặc nó. Bàn về vấn đề ăn mặc này, chúng ta cần lưu ý rằng bộ quần áo của doanh nhân phải đáp ứng được ít nhất 3 chức năng: giới thiệu, điều tiết, thông tin. - Chức năng giới thiệu được hiểu rằng trang phục sẽ giới thiệu người mặc với cả thế giới xung quanh, đúng hơn là bạn sẽ tự bộc lộ bản thân thông qua trang phục đang mặc trên người. - Chức năng điều tiết nghĩa là quần áo sẽ ảnh hưởng (thậm chí có thể làm thay đổi) sự liên hệ tương hỗ giữa các thành viên của hoạt động kinh doanh. Ví dụ, khi người phụ nữ đến công sở với chiếc áo trắng và váy ngắn (mà không phải đồng phục như quy định), cô ta có thể khiến cho một vài nam đồng nghiệp tỏ ý theo đuổi, chứ không tạo ra mối quan hệ công tác đơn thuần. - Chức năng thông tin thể hiện ở việc bộ quần áo có thể chuyển tải các thông tin rất khác nhau về người đang mặc, kể cả những thông tin không nên tiết lộ. Trước hết, đó là thông tin về việc người này là ai, anh ta muốn biểu lộ tính cách bản thân như thế nào, anh ta nghĩ thế nào về sức thu hút của mình…Ngoài ra, trang phục còn hé mở thông tin về nguồn gốc, thẩm mỹ, thói quen, tâm trạng,
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 9
thu nhập của người mặc nó. Nhiều nghiên cứu cho thấy, hầu như mọi người đều có thể thông qua quần áo mà xác định vị trí xã hội của một ai đó, cũng như phán đoán khá chính xác về nghề nghiệp anh ta đang làm. Ngay cả trẻ em cũng sử dụng dấu hiệu này một cách thành thạo. Khi bạn đưa cho các em nhỏ những bức anh chụp các bộ váy áo phụ nữ, các em đã chỉ ra chính xác tầng lớp xã hội của người phụ nữ có thể sẽ mặc nó, cũng như một số đặc điểm tính cách của họ nữa. Vậy trong trang phục, điều gì chứa đựng lượng thông tin nhiều hơn cả? Điều gì cần được chú ý trước tiên trong việc lựa chọn trang phục cho một doanh nhân? Đa số các nhà nghiên cứu đều có chung quan điểm rằng 3 dấu hiệu sau đây sẽ tiết lộ thông tin về vị trí xã hội của một doanh nhân: giá trị, kiểu dáng, màu sắc. Giá trị: Thông thường, giá trị bộ quần áo bạn đang mặc càng cao, thì vị trí của bạn cũng cao tương xứng trong mắt người đối diện. Người ta tính giá trị dựa trên chất liệu, tần số xuất hiện (độ hiếm) của kiểu dáng và mối liên hệ với thời trang (tính hợp mốt) của trang phục. Kiểu dáng: Kiểu được coi là chỉ dành cho giới thượng lưu là hơi ôm vào thân và nhấn mạnh các góc, còn kiểu dành cho “thường dân” sẽ có nhiều đường cong hơn. Một số trang phục dưới đây cũng không được xếp vào nhóm cao cấp, ví dụ áo khoác có tay kiểu raglan, áo len, quần vải mềm hay quần áo jeans nói chung… Màu sắc: Dấu hiệu của VIP là trang phục ít màu sắc và gam màu đen – trắng luôn được coi là sang trọng, tuy nhiên màu xám tro và tất cả các sắc độ của màu xanh dương đậm cũng được chấp nhận. Nếu có sọc, đường sọc phải nhỏ, mảnh và không quá tương phản với màu nền nhằm tránh thu hút sự chú ý không cần thiết. Như thế, khi chọn trang phục dành cho các hoạt động kinh doanh, bạn nên quan tâm đến những dấu hiệu nói trên và lưu ý đến những điều mà chúng sẽ truyền tải đến đối tượng giao tiếp của bạn. Khái niệm “lối phục sức theo phong cách kinh doanh”
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 10
Có 3 sai lầm trong cách ăn mặc mà bạn, với tư cách là doanh nhân, không bao giờ được phép bỏ qua. Đó là: chạy theo thời trang một cách quá nhiệt tình, tự đề cao sự hấp dẫn của bản thân, cho phép nguồn gốc xuất thân ảnh hưởng đến phong cách ăn mặc. Đây chính là những lực đẩy gián tiếp đưa bạn đến với thất bại trong việc tạo lập các mối quan hệ kinh doanh. Trang phục theo phong cách kinh doanh ở nam giới bao gồm áo quần và đồ trang sức đi kèm nhằm giúp cho người mặc toát lên vẻ thanh lịch, trang nhã, chuyên nghiệp, có uy tín, tự tin, đứng đắn, đáng tin cậy. Trang phục dành cho nữ doanh nhân chính là khả năng biểu lộ bản thân như một đối tác phù hợp, xứng đáng. Vì thế, nếu phụ nữ ăn mặc theo phong cách này, những người tiếp nhận sẽ có thể “gán” cho cô ta những phẩm chất như nghiêm nghị, thông minh, hay phê phán, siêng năng, có óc tổ chức… Nữ doanh nhân sẽ khó khăn hơn nam giới trong việc tạo cho mình một lối phục sức theo phong cách kinh doanh, bởi vì các chi tiết và phụ trang đi kèm của phụ nữ luôn đa dạng hơn. Ngoài ra, vẫn còn một số quy định bất thành văn dành riêng cho nữ doanh nhân trong vấn đề ăn mặc. Trước tiên, bạn cần nhớ rằng nữ doanh nhân sẽ phải tuân theo một trong 3 phong cách trang phục sau đây: cổ điển, Channel và phong cách của riêng mình. Những kiểu ăn mặc phá cách như kiểu lãng mạn, đồng quê, thể thao, biến tấu hay “kiểu đi trước thời đại” đều không thể đồng hành với hình ảnh nữ doanh nhân. Màu sắc tranh phục cũng là một vấn đề khá phức tạp và tinh tế, bởi vì bạn cần làm sao để màu sắc đó thể hiện được tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, sự nghiêm túc nhưng vẫn phải đầy nữ tính. Như trên đã nói, những màu đen – trắng – xám sẽ có tác dụng nâng cao vị trí của nữ doanh nhân trong mắt người đối diện. Các màu có thể được xem xét như một cách tạo sự đa dạng là xanh dương, màu ô- liu, nâu, các gam màu nhạt, màu trung gian, các màu gợi sắc thiên nhiên (cát, đá, nước, cỏ cây…). Những màu chói và rực rỡ đều không phù hợp. Vậy bao nhiêu màu có thể kết hợp trên một bộ trang phục của nữ doanh nhân? Câu trả lời là không quá 3 màu. Nếu nhiều hơn, cô ta sẽ trông giống như bó hoa
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 11
ngày Tết và có thể làm những người xung quanh hoa mắt. Đôi khi bạn nghe thấy ai đó nói: “Cô ta/anh ta ăn mặc thật có phong cách”, nhưng bạn có biết điều này có nghĩa là gì không? Đó là cô ta/anh ta biết tạo cho mình hình ảnh riêng mà không bị phân tách ra thành các chi tiết riêng của quần áo hay phụ kiện đang mang trên người. “Có phong cách” trong kinh doanh tức là hòa hợp được các “dữ liệu” sẵn có của bản thân (tính cách, khả năng…) với bộ áo quần công sở. Khi được hỏi làm thế nào để được coi là ăn mặc đẹp, nhà thiết kế thời trang lừng danh thế giới Pier Cardin đã trả lời: “Người được coi là ăn mặc đẹp là người biết ăn mặc phù hợp, hài hòa với chính mình và với mọi người xung quanh”. Đúng vậy, trang phục không chỉ tiết lộ thông tin về người mặc nó, mà còn gián tiếp biểu lộ mối quan hệ của anh ta với mọi người xung quanh. Bởi vì chúng ta sống giữa mọi người, nên ấn tượng về chúng ta bao giờ cũng tồn tại, cho dù chúng ta có muốn hay không. Vẫn biết rằng "Quần áo không làm nên thầy tu" và bộ quần áo bạn đang mặc cũng không biến bạn trở thành một doanh nhân thành đạt, nhưng nếu bạn là một doanh nhân thực thụ, bạn hãy chú ý ăn mặc sao cho trang phục có thể thúc đẩy thành công, nâng cao địa vị xã hội và tạo nên hình ảnh một đối tác đáng tin cậy.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 12
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Chương 2:CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ CẢM HỨNG SÁNG TÁC
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 13
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
2.1 NGUỒN GỐC CỦA CÔN TRÙNG - NHỮNG ĐIỀU CHƯA BIẾT
Khoảng ba tỷ năm về trước, trong những vùng nước cạn của đại dương bao la, vùng nước ấm được Mặt trời sưởi nóng - sự sống đã hình thành ! Vào buổỉ bình minh của sự sống, trên hành tinh chúng ta chưa có con người đã đành nhưng nhiều loài động, thực vật cũng chưa hình thành. Sự sống tồn tại chủ yếu trong các đại dương và trong các dòng sông, vào thời bấy giờ cái gọi là “ sinh giới ” chúng ta có thể tính trên đầu ngón tay chỉ có ít các sinh thể bậc thấp như tảo, nấm và có thể cả địa y nữa. Theo dòng thời gian một số loài tảo nhờ sóng biển đã “ đổ bộ ” lên các lục địa và sống sổt được. Từ đó đã xuất hiện những thực vật và động vật ở cạn đầu tiên. Loài côn trùng đầu tiên trên hành tinh chúng ta đã xuất hiện cách đây khoảng 250 triệu năm. Ước tính đó có cơ sở khoa học vững chắc. Nhiều hoá thạch tổ tiên của những loài cây cỏ và động vật khác nhau đã được tìm thấy, trong đó có côn trùng và đã được in hình lên các mẫu đất, đá chôn kín trong lòng đất. Ngày nay, chúng đã được các nhà cổ sinh học phát hiện. Thiên nhiên đã không phũ phàng mà xoá sạch những gì do mình tạo ra. Ngay từ buổi bình minh của sự sống, toàn bộ giới trên trái đất này đều có 2 đặc tính tuyệt vời đó là Biến dị và Di truyền. Chúng tồn tại, hoạt động, phát triển dưới sự kiểm soát chặt chẽ của chọn lọc tự nhiên. Sự chọn lọc tự nhiên đã nuôi dưỡng, chăm sóc “ vườn ươm ” của mình với vô vàn loài sinh vật, nhưng rồi cuối cùng chỉ có những loài có tính thích nghi cao nhất mới tồn tại được. Theo Dacuyn đã nói sự chọn lọc tự nhiên “ Từng ngày, từng giờ vẫn theo dõi từ những biến đổi hết sức nhỏ nhặt, loại bỏ đi những cái xấu, cái thô thiển, giữ lại những cái tốt đẹp, lao động kiên trì nhẫn nại và không chút ồn ào cho sự hoàn thiện của cơ thể sống ” Học thuyết tiến hoá của Dacuyn đã mở đường cho các nhà cổ sinh học xắp xếp thứ bậc cho những sưu tập hoá thạch vô cùng hỗn độn và bí ẩn theo một trật tự lôgic và xác định được tổ tiên họ hàng của nhiều loài sinh vật hiện đang sống và đã chết trên trái đất này .
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 14
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Vậy tổ tiên của loài côn trùng là loài động vật nào ? Có một điểm chung mà tất cả các nhà khoa học đều thống nhất là tổ tiên của côn trùng thuộc ngành chân đốt Arthopoda. Nhưng chính xác tổ tiên của côn trùng thuộc ngành chân đốt nào vẫn còn là một điều bí ẩn. Có nhiều ý kiến cho rằng Trùng ba lá là tổ tiên của côn trùng bởi vì côn trùng và trùng ba lá có cấu tạo cơ thể khá giống nhau, chúng đầu có 1 đôi râu, một đôi mắt kép và 3 mắt đơn. Tuy nhiên giả thuyết này đã không lý giải được mối quan hệ giữa côn trùng không cánh nguyên thuỷ và côn trùng có cán. Một số giả thuyết khác cho rằng côn trùng và loài đa túc có chung một ông tổ là Protaptera (Là loài côn trùng nguyên sinh giả thuyết có cơ thể gồm đầu, ngực ba đốt và 6 đốt bụng; ngực có các nếp da giống như mầm cánh và các đốt bụng còn có các phần phụ chuyển động. Trong quá trình tiến hoá từ loài này đã phân ra thành 2 hướng:
Lỗ sinh dục ở phần trước cơ thể phát triển thành đa túc,
Lỗ sinh dục nằm ở phần sau cơ thể phát triển thành côn trùng.
Thuyết này nhìn chung có cơ sở hơn nhưng cũng không thể phản ánh được qui luật phân đốt dị hình ở động vật chân đốt Arthopoda. Rõ ràng đây vẫn là vấn đề lập luận khao học. Bởi lẽ, tất cả các vật tìm được hoặc thấy được vẫn còn là ngẫu nhiên, cho nên việc xác định giống, dòng, tổ tiên chỉ có thể thực hiện được khi có đầy đủ dẫn liệu về côn trùng nguyên sinh và thế hệ con cháu của chúng. Những mẫu hoá thạch còn giữ được từng phần hoặc cả cơ thể nguyên vẹn đã cho phép kết luận rằng: Côn trùng là một trong những cư dân sống trên cạn cổ nhất trên trái đất. Vào buổi sơ khai đã có nhiều chuồn chuồn, gián, ve sầu, cánh gân và một số loài khác nữa. Những di lưu tổ tiên xưa kia của côn trùng cổ đại đã in hình kín đáo trong vực thẳm của thời gian ở những thế kỷ trước. Hình dạng của những bậc “tiền bối” này tuy ít nhiều có những khác so với bậc hậu sinh thời hiện đại. Thế nhưng, những đặc điểm cấu tạo chủ yếu thì lại không khác gì với côn trùng ngày nay. Một khoảng thời gian dài đằng đẵng 250 triệu năm đã qua đi vậy mà côn trùng vẫn giữ được hầu như nguyên vẹn những đặc điểm cấu tạo của tổ tiên chúng. Đó cũng là một điều kỳ lạ trong thế giới côn trùng. Hơn thế nữa những đặc điểm gần như “ cố định ” ấy làm cho chúng ta hiểu rằng khi nào chúng đã hiện diện trên hành tinh này. Cấu tạo cơ thể của côn trùng là một bộ máy khá hoàn chỉnh và cực kỳ phức tạp và được chia ra các phần cơ bản gồm: đầu, ngực, bụng và chân, mắt kép, đôi râu. Tuy có kích thước nhỏ bé nhưng râu của côn trùng có thể so sánh với các cột Antten của một đài thông tin cỡ lớn hiện nay. Sau đầu phần cổ nhỏ và mảnh rồi tiếp đến là phần ngực lớn hơn gồm ba đốt mang ba đôi chân kiểu bò Mỗi một chân của côn trùng gồm các phần chính như háng, khớp chuyển, đùi, ống, bàn chân. Cũng vì những đốt chân như vậy côn trùng còn có tên gọi là động vật chân đốt Arthopoda. Ngoài ra ngực và bụng của
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 15
côn trùng cũng gồm một số đốt các đốt này lồng vào nhau. Nhờ có cấu tạo như vậy mà bụng côn trùng có thể co dãn, thay đổi thể tích. Cơ thể côn trùng được bao bọc bởi một lớp vỏ cứng giống như sừng và được gọi là kittin và hầu như tất cả các loài côn trùng là đều là những động vật phân tích, chúng cũng có những cơ quan và những phần phụ sinh dục phát triển ở mức khá hoàn chỉnh. Côn trùng cũng có một hệ thần kinh có chức năng không thua kém gì so với các loài động vật khác. Hệ thần kinh của chúng giống như một chiếc thang giây gồm 2 sợi giây màu trắng luồn theo mặt bụng nối với các hạch thần kinh , tận cùng là hạch não trong đầu. Hạch não có vai trò tương tự như não con người hay khỉ và các động vật khác. Từ hạch thần kinh có nhiều dây màu trắng nhỏ phân nhánh đến khắp nơi cơ thể được gọi là nhánh thần kinh. Hệ cơ cũng rất phức tạp, phân bố ở khắp cơ thể và thực hiện việc chuyển động của cơ thể chúng.Chặng đường phát triển của côn trùng khá dài. Nếu so sánh với con người thì chúng ta chỉ bằng 1/15.000 lịch sử phát triển của chúng. Có khoảng 1 triệu loài côn trùng trên thế giới đã được các nhà phân loại định danh, đặt tên khoa học nhung trong tổng số côn trùng còn lại khoảng hơn 100.000 loài mà chúng ta vẫn còn chưa biết gì về chúng. Thực tế cho thấy một loài được coi là “ mới ” đối với khoa học chỉ là loài “ mới ” đối với chúng ta mà thôi vì côn trùng đã tồn tại trên hành tinh của chúng ta từ lâu rồi.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
2.2 NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA CÔN TRÙNG
Có khoảng 5.000 loài chuồn chuồn; 2.000 loài bọ ngựa; 20.000 loài châu chấu; 17.000 loài bướm; 120.000 loài hai cánh; 82.000 loài cánh nửa; 350.000 loài cánh cứng và khoảng 110.000 loài cánh màng. Côn trùng thực sự (mà được phân loại vào lớp côn trùng) có các đặc điểm sau: thứ nhất, cơ thể của một thành trùng (cá thể trưởng thành của loài) phải phân thành 3 phần tất cả: đầu, ngực và bụng. Thứ hai, thành trùng phải có tất cả ba đôi chân được gắn vào các đốt ngực, hai đôi râu (ăngten) trên đầu, và phần bụng được phân chia thành nhiều đốt (≤11 đốt). Phần lớn (không phải tất cả) côn trùng trưởng thành đều có cánh. Khoa học nghiên cứu về côn trùng được gọi là côn trùng học (entomology).
Hình thái và phát triển
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 16
Mô hình giải phẫu côn trùng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
A- Đầu B- Ngực (Thorax) C- Bụng (Abdomen)
1. Râu (antenna) 2. Mắt đơn dưới (lower ocelli) 3. Mắt đơn trên (upper ocelli) 4. Mắt kép (compound eye) 5. Não bộ (brain) 6. Ngực trước (prothorax) 7. Động mạch lưng (dorsal artery) 8. Các ống khí (tracheal tubes) 9. Ngực giữa (mesothorax) 10. Ngực sau (metathorax) 11. Cánh trước (first wing) 12. Cánh sau (second wing) 13. Ruột giữa (dạ dày) (mid-gut, stomach)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
14. Tim (heart) 15. Buồng trứng (ovary) 16. Ruột sau (hind-gut) 17. Hậu môn (anus) 18. Âm đạo (vagina) 19. Chuỗi hạch thần kinh bụng (nerve chord) 20. Ống Malpighian 21. Gối (pillow) 22. Vuốt (claws) 23. Cổ chân (tarsus) 24. Ống chân (tibia) 25. Xương đùi (femur) 26. Đốt chuyển (trochanter) 27. Ruột trước (fore-gut) 28. Hạch thần kinh ngực (thoracic ganglion) 29. Khớp háng (coxa) 30. Tuyến nước bọt (salivary gland) 31. Hạch thần kinh dưới hầu (subesophageal ganglion) 32. Các phần phụ miệng (mouthparts)
Kích thước côn trùng dao động khoảng từ trên dưới 1 mm tới khoảng 180 mm về chiều dài. Côn trùng có cơ thể phân đốt và được bảo vệ bởi một bộ xương ngoài, một lớp cứng được cấu tạo chủ yếu bởi kitin. Cơ thể được chia thành đầu, ngực và bụng. Trên đầu có một cặp râu là cơ quan cảm giác, một cặp mắt kép và 2 mắt đơn (ở giai đoạn sâu non có thể là 6 mắt đơn) và một miệng. Ngực có 6 chân (mỗi đốt một cặp chân) và 2-4 cánh (ở các loài có cánh). Bụng có cơ quan bài tiết và cơ quan sinh sản. Côn trùng có một hệ tiêu hoá hoàn chỉnh, gồm một ống liên tục từ miệng tới hậu môn, khác với nhiều loài động vật chân khớp đơn giản khác có hệ tiêu hoá chưa hoàn chỉnh. Cơ quan bài tiết gồm các ống Manphigi (Malpighian), với chức năng thải các chất thải chứa nitơ, ruột sau làm nhiệm vụ điều hoà áp suất thẩm thấu, đoạn cuối ruột sau có khả năng tái hấp thu nước cùng với muối Natri và Kali. Vì vậy, côn trùng thường không bài tiết nước ra cùng với phân, thực tế thì chúng cho phép dự trữ nước trong cơ thể. Quá trình tái hấp thu này giúp chúng có thể chịu đựng được với điều kiện môi trường khô và nóng.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 18
Hầu hết côn trùng có hai cặp cánh liên kết với đốt ngực 2 và 3. Côn trùng là động vật không xương sống duy nhất đã tiến hoá theo hướng bay lượn và chính điều này đóng một vai trò quan trọng trong sự thành công của chúng. Các côn trùng có cánh, và những côn trùng không cánh thứ sinh đã tạo nên nhóm có cánh (Pterygota). Cơ chế bay của côn trùng cho đến nay vẫn chưa được tìm hiểu một cách đầy đủ, người ta cho rằng nó phụ thuộc rất lớn vào khối không khí nhiễu loạn do cánh tạo ra. Ở những côn trùng nguyên thuỷ lại dựa chủ yếu vào tác động của hệ cơ lên cánh và cấu trúc của cánh. Ở những bộ tiến hoá hơn như Neoptera, cánh thường gập lại trên lưng khi chúng nghỉ ngơi. Ở những côn trùng này, cánh được hoạt động bởi các cơ bay gián tiếp mà giúp cánh vận động bằng cách ép mạnh lên thành ngực. Những cơ này có thể co lại khi bị căng ra mà không cần sự điều khiển của hệ thần kinh, điều này cho phép chúng tạo ra tần số co dãn cơ tương đối cao.
Côn trùng sử dụng cơ quan hô hấp khí quản để vận chuyển ôxy vào trong cơ thể. Các ống khí này mở ra ở bề mặt cơ thể và được gọi là lỗ thở (mỗi đốt có 1 đôi lỗ thở ở 2 bên), từ đây không khí được dẫn vào hệ thống khí quản. Không khí đi vào các mô thông qua các nhánh khí quản. Vòng tuần hoàn của côn trùng, cũng như tất cả các chân khớp khác là một hệ hở. Tim bơm dịch huyết vào động mạch qua xoang tim.
Côn trùng nở từ trứng, trải qua nhiều lần lột xác trước khi đạt tới kích thước trưởng thành của loài. Cách sinh trưởng này là bắt buộc vì chúng có bộ xương cứng bên ngoài, được cấu tạo chủ yếu bởi kitin (chitin). Lột xác là quá trình mà con vật thoát khỏi lớp xương ngoài cũ để tăng lên về kích thước, sau đó hình thành nên bộ xương ngoài mới, vì lớp xương ngoài bằng kitin hoặc đá vôi của các loài chân khớp không thể tăng lên về kích cỡ, trong khi cơ thể của chúng luôn luôn lớn lên cho tới lúc trưởng thành. Ở hầu hết các loài côn trùng, giai đoạn trẻ được gọi là thiếu trùng (nymph). Thiếu trùng có thể có cấu tạo tương tự như Thành trùng như ở châu chấu (mặc dù cánh vẫn chưa chỉ phát triển đầy đủ cho đến giai đoạn trưởng thành). Đây là những côn trùng biến thái không hoàn toàn. Ở những côn trùng biến thái hoàn toàn (hầu hết côn trùng), trứng nở thành dạng ấu trùng, có dạng giống như giun đất, gọi là giai đoạn sâu non. Ấu trùng phát triển và cuối cùng biến thái thành nhộng (pupa - một giai đoạn được bao bọc trong kén) ở một số loài. Ở trạng thái kén, chúng trải qua những thay đổi đáng kể về hình dạng và cuối cùng chui ra khỏi kén như một con trưởng thành hay còn gọi là hoá vũ. Bướm là một ví dụ tiêu biểu cho bọn côn trùng có biến thái hoàn toàn.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 19
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Ấu trùng của một loài bọ cánh cứng sống trong lòng đất (bộ Cánh cứng Coleoptera, biến thái hoàn toàn). Trên mỗi đốt thân có nhiều Lỗ thở màu nâu.
Một mảnh xác lột đã từng là bộ xương ngoài cấu tạo bởi kitin của loài bọ ngựa (thuộc bộ Mantidae), bị lột bỏ khi cơ thể lớn lên về kích cỡ.
Tập tính
Nhiều loài côn trùng có các cơ quan cảm giác rất tinh tế. Trong một số trường hợp, các giác quan của chúng nhạy cảm hơn con người rất nhiều. Ví dụ, ong có thể nhìn được trong phổ bức xạ cực tím để tìm kiếm nơi hút mật là những bông hoa có bức xạ này để "dẫn đường" cho ong. Bướm đực có cái "mũi chuyên hóa" là đôi ăng ten (ở bướm ngày ăng ten có chóp tròn ở đầu mút và ở ngài (bướm đêm) lại có dạng lông vũ hoặc không có đầu mút tròn) có thể ngửi thấy pheromon của bướm cái từ khoảng cách vài km.
Các côn trùng có tập tính xã hội như kiến hay ong, chúng sống cùng nhau trong một tập đoàn lớn và được tổ chức rất tốt. Các cá thể trong tập đoàn tương đối giống nhau về bộ gen (do trinh sản) nên người ta có thể coi cả tập đoàn như một
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 20
"siêu cơ thể". Đứng đầu một thị tộc côn trùng như vậy là con chúa-con cái duy nhất có khả năng sinh sản, và chỉ đảm nhiệm chức vụ này trong bầy và là mẹ của mọi con côn trùng khác trong thị tộc, bao gồm những con thợ là những con cái không có khả năng sinh sản, thực hiện mọi nhiệm vụ của tổ, từ kiếm thức ăn, vệ sinh tổ và vệ sinh con chúa, chăm sóc ấu trùng... Con chúa điều khiển lũ con của mình bằng pheromon, và cứ vào mỗi mùa sinh sản mới, chúng lại cho ra đời một lứa con chúa là hậu duệ của mình, khi trưởng thành những con này sẽ bay đi để tạo nên một thị tộc riêng, những đàn kiến cánh bay vào nhà bạn chính là hình ảnh minh họa rõ nét của chúng. Còn những con thợ thì được sinh ra hằng ngày với tốc độ chóng mặt. Còn những con đực chỉ đóng vai trò sinh sản.
Một tập tính quan trọng của côn trùng là một vài loài và ở một số giai đoạn biến thái chúng có thời kỳ ngủ đông (hibernate) và thời kỳ đình dục (diapause).
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Giác quan của côn trùng
Một trong những lí do giúp côn trùng không ngừng tồn tại, tiến hóa và phát triển trong suốt hàng trăm triệu năm qua, thích ứng với mọi môi trường sống trên cạn chính là một hệ thống giác quan cực kì nhanh nhạy và chính xác mà tạo hóa trang bị cho chúng, được sử dụng trong mọi hoạt động di chuyển, tìm kiếm thức ăn, trốn tránh kẻ thù và sinh sản.
Nhặng xanh (thuộc bộ Diptera, những vũ công thiện nghệ trong thế giới côn trùng
Kiến có thị giác kém hơn, thích ứng với đời sống dưới lòng đất tối tăm, không bay lượn, giao tiếp bằng các mùi hóa học.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 21
Chuồn chuồn ngô với một cái đầu... toàn mắt.
Con ngài này có ăngten hình lông vũ. Ngài đực dùng ăngten để tìm kiếm bạn tình.
Chuồn chuồn (thuộc bộ Odonata có đôi mắt kép gồm hàng chục ngàn thấu kính bao phủ khắp đầu, giúp chúng có tầm nhìn rộng để phát hiện con mồi và địch thủ.
Thị giác của côn trùng thuộc hàng tốt nhất trong thế giới động vật. Và chúng lại có tới hai loại mắt: mắt kép và mắt đơn. Mỗi mắt kép của côn trùng được tạo nên bởi hàng trăm, hàng nghìn thấu kính nhỏ (là một tế bào thị giác) có kích thước hiển vi, mỗi thấu kính lại tiếp nhận một hình ảnh giống hệt nhau, điều đó có nghĩa là nếu bạn đứng trước một con ruồi, thì trong mắt nó, hình ảnh của khuôn mặt bạn sẽ được nhân lên hàng nghìn lần để hiển thị trên cũng ngần ấy thấu kính tí hon. Trong khi đó, mỗi mắt đơn chỉ được cấu tạo bởi một thấu kính như vậy, và chỉ có tác dụng cảm nhận sáng tối mà thôi.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 22
Một số côn trùng có cả mắt đơn và mắt kép, trong khi những côn trùng khác chỉ có mắt đơn. Đặc biệt, mắt của côn trùng không chỉ nằm trên đầu. Các nhà khoa học đã thử bịt kín đầu của một con côn trùng, nhưng nó vẫn cảm nhận được vùng có ánh sáng nhờ những tế bào thị giác nằm rải rác trên cơ thể.
Không phải côn trùng nào cũng có thị giác tốt như nhau: Những côn trùng có lối sống săn mồi và ham thích bay lượn vào ban ngày như chuồn chuồn, ruồi, bọ ngựa, ong, bướm và bọ cánh cứng thường có thị giác rất tốt, bằng chứng là đôi mắt của chúng gần như bao trùm một nửa hay toàn bộ cái đầu. Những côn trùng khác ưa tối và hoạt động vào ban đêm (như gián), có cuộc sống chật chội dưới những hào sâu trong lòng đất (như kiến và mối thì có thị giác kém hơn rất nhiều. Bù lại, con gián có đôi ăngten dài có vai trò xúc giác (chạm vào các vật thể xung quanh như chiếc gậy dò đường của người mù), vai trò khứu giác giúp chúng tìm ra chiếc bánh ngọt của bạn và có những lông xúc giác cực nhạy nhô ra từ đằng sau bụng có thể cảm nhận mọi rung động nhỏ nhất của không khí và mặt đất xung quanh giúp chúng biến mất ngay khi con người xuất hiện trong bếp. Mối là hậu duệ tiến hóa của gián, phần lớn chúng đều mù, và một số loài kiến, kẻ thù truyền kiếp của chúng cũng vậy. Nhưng chúng có hệ thống khứu giác hết sức ưu việt và một tập thể trinh sản được tổ chức một cách thông minh, giúp cả tập đoàn kiến thống nhất như một cơ thể trong mọi hoạt động sống thường ngày.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Ngụy trang và tự vệ
Bốn trăm triệu năm tồn tại trên trái đất cũng là bốn trăm nghìn năm côn trùng liên tục đấu tranh sinh tồn để đạt được ngôi vị thống lĩnh về số lượng trong giới động vật như ngày nay. Khi mà tác động của môi trường ngày càng thu nhỏ kích thước của côn trùng trong quá trình tiến hoá thì mỗi động vật yếu ớt và bé nhỏ ấy phải tự trang bị cho mình một thứ vũ khí bí mật để tồn tại trước các loài săn mồi, tạo nên một thế giới sinh vật vô cùng phong phú về các phương pháp lẩn trốn và ngụy trang.
Ngụy trang: Bằng màu sắc và hình dáng của cơ thể, chúng thường ngụy trang thành các vật thể của môi trường sống. Ví dụ: Cành cây, lá khô,...
Giả trang: Côn trùng thường giả trang thành các con có độc để đe dọa đối phương.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 23
Một vẻ ngoài xấu xí nhưng rất khó phát hiện
Chú châu chấu với màu áo của bùn và địa y
bám chặt trên mỏm đá đồi
Một chiếc lá khô hoàn hảo
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Vai trò của côn trùng với môi trường và đời sống con người
Một con châu chấu ở giai đọan thiếu trùng, đại diện cho loài côn trùng biến thái không hoàn toàn. Ở giai đoạn này, hình dáng bên ngoài của thiếu trùng đã gần như giống hệt thành trùng, nhưng kích cỡ nhỏ hơn, và cánh ngắn chưa phát triển hoàn toàn. Chúng cần trải qua nhiều lần lột xác nữa để trưởng thành và tham gia sinh sản.
Chỉ có 0,1% các loài côn trùng là đi ngược lại lợi ích của con người. Nhiều côn trùng được coi là những con vật có hại với loài người vì
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
chúng truyền bệnh (ruồi, muỗi), phá hủy các công trình (mối), hay làm hỏng các sản phẩm lương thực (mọt). Các nhà côn trùng học đã đưa ra nhiều biện pháp để kiểm soát chúng mà phổ biến nhất là thuốc trừ sâu. Tuy nhiên, ngày nay các phương pháp kiểm soát bằng sinh học (methods of biocontrol) đang ngày càng được dùng phổ biến hơn.
Mặc dù các côn trùng có hại thường nhận được nhiều sự quan tâm hơn, bên cạnh đó vẫn có nhiều loài có lợi cho môi trường và con người. Một số loài thụ phấn cho các loài thực vật có hoa (ví dụ ong, bướm, kiến...). Sự giao phấn (pollination) là sự trao đổi (hạt phấn) giữa các thực vật có hoa để sinh sản. Các loài côn trùng khi lấy mật và phấn hoa đã vô tình tiến hành giao phấn. Ngày nay, một loạt các vấn đề về môi trường đã làm giảm các quần thể "nhà giao phấn" (pollinator) này. Số lượng các loài côn trùng được nuôi với mục đích làm vật trung gian quản lý việc thụ phấn cho thực vật đang trong thời ký phát triển thịnh vượng.
Một số côn trùng cũng sinh ra những chất rất hữu ích như mật, sáp, tơ. Ong mật đã được con người nuôi từ hàng ngàn năm nay để lây mật. Tơ tằm đã có ảnh hưởng rất lớn tới lịch sử loài người, các mối quan hệ thương mại được thiết lập trên con đường vận chuyển tơ lụa giữa Trung Quốc và phần còn lại của thế giới. Ấu trùng maggot được sử dụng để chữa trị vết thương, ngăn chặn sự hoại tử do chúng ăn các phần chết thối. Phương pháp điều trị hiện đại này đã được sử dụng ở một vài bệnh viện trên thế giới.
Nhiều nơi trên thế giới, côn trùng được sử dụng làm thức ăn cho con người (entomophagy) trong khi nó lại là đồ kiêng kị với vùng khác. Thực ra đây cũng là một nguồn protein trong dinh dưỡng của loài người. Người ta không thể ước tính được có bao nhiêu loài côn trùng đã nằm trong thực đơn của con người nhưng nó đã có mặt trong rất nhiều thức ăn, đặc biệt trong ngũ cốc. Hầu hết chúng ta không nhận ra rằng các luật bảo vệ thực phẩm ở nhiều nước không ngăn cản việc có mặt của côn trùng trong thức ăn.
Nhiều côn trùng, đặc biệt là các loài cánh cứng là những bọn ăn xác thối, chúng ăn các xác động vật chết, các cây bị gãy mục, trả lại môi trường các dạng hữu ích cho các sinh vật khác sử dụng. Ai Cập cổ đại đã sùng bái coi những con bọ cánh cứng như bọ hung là thần linh, bên cạnh nhiều động vật linh thiêng khác của họ như cá sấu, hà mã, cá trê, chim ưng... Điều này bắt nguồn từ một sự quan sát gắn với truyền thuyết: những con bọ hung Ai Cập sử dụng phân động vật làm thức ăn cho những con non của nó. Mà với một số lượng bọ hung đông đúc hoàn toàn sống dựa vào những bãi phân thì đối với chúng, thứ thức ăn bốc mùi này quả thật quý như vàng, và vì thế mà tranh chấp xảy ra. Chúng phải tìm cách lăn cục phân đi càng nhanh càng tốt khỏi đống phân và tìm một nơi chôn "kho báu" để giữ cho nó không bị cướp lại bởi những bà mẹ côn trùng khác. Chúng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 25
sử dụng hai chân sau để lăn phân-điều này đồng nghĩa với việc phải lộn ngược thân mình trong tư thế trồng cây chuối, mà như vậy thì không tiện cho việc quan sát đường đi cho lắm. Bởi vậy, những con bọ hung sử dụng hướng di chuyển của Mặt Trời, tức là từ Đông sang Tây làm la bàn định vị, những ông chủ kim tự tháp nhìn thấy các viên phân tròn dịch chuyển theo hướng di chuyển của Mặt Trời, rồi lại biến mất xuống lòng đất (bọ hung chôn phân trước khi đẻ trứng lên đó) đã ví những hình tượng không lấy gì làm vệ sinh lắm ấy với thần Mặt Trời, thần linh tối cao của họ. Và để trả ơn cho công lao dọn vệ sinh của con bọ hung, người Ai Cập đã trao cho chúng cái chức danh "người dẫn đường cho thần Mặt Trời".
Một con bọ rùa ở giai đọan trưởng thành, đại diện cho loài côn trùng biến thái hoàn toàn. Cả thành trùng lẫn ấu trùng bọ rùa đều ăn rệp vừng, và là thiên địch tự nhiên có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát số lượng rệp hại cây.
Hầu hết chúng ta đều không ý thức được rằng, lợi ích lớn nhất của côn trùng chính là loài ăn côn trùng (insectivores). Nhiều loài côn trùng như châu chấu có thể sinh sản nhanh đến nỗi mà chúng có thể bao phủ Trái Đất chỉ trong một mùa sinh sản. Tuy nhiên có hàng trăm loài côn trùng khác ăn trứng của châu chấu, một số khác thì ăn cả những con trưởng thành. Vai trò này trong sinh thái thường được cho là của các loài chim, nhưng chính côn trùng, mặc dù không thực sự quyến rũ như những loài lông vũ kia mới chính là những con vật có vai trò quan trọng hơn. Với bất kỳ loài côn trùng có hại nào, như con người thường gọi, thì cũng có một loài ong bắp cày là vật ký sinh hay là thiên địch của chúng và giữ một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các loài có hại đó.
Sự quan tâm của với việc kiểm soát dịch hại bằng thuốc trừ sâu có thể có tác dụng phản lại, thực tế thì chúng ta đã không nhận ra rằng chính côn trùng đã tự kiểm soát lẫn nhau và cả các quần thể có hại. Vì vậy, kiểm soát bằng thuốc độc thậm chí có thể dẫn đến sự bùng phát một loạt dịch hại nào đó.
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Phân loại
Phân lớp: Apterygota (Không cánh)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Các bộ
o Archaeognatha (Hàm nguyên thủy) o Thysanura (Đuôi tơ, Ba đuôi, Anh vĩ) o Monura - (Độc vĩ, Một đuôi) tuyệt chủng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Phân lớp: Pterygota (Có cánh)
Các bộ
o Ephemeroptera (Phù du) o Odonata (Chuồn chuồn) o Diaphanopteroidea - tuyệt chủng o Palaeodictyoptera - tuyệt chủng o Megasecoptera - tuyệt chủng o Archodonata - tuyệt chủng o Siêu bộ: Neoptera (Cánh mới) o Các bộ
Isoptera (Bộ Đẳng cánh-Cánh Đều: Mối)
Blattodea (Gián) Mantodea (Bọ ngựa) Dermaptera (Cánh da) Plecoptera (Cánh úp) Orthoptera (Cánh thẳng: Châu chấu, cào cào, muỗm, dế) Phasmatodea (Bọ que) Embioptera (Cánh lợp, bọ chân dệt) Zoraptera (Rận đất) Grylloblattodea Mantophasmatodea (gladiators)
o Siêu bộ: Exopterygota (Cánh ngoài) o Các bộ
Psocoptera (Rệp sáp, Mọt) Thysanoptera (Cánh viền, Bọ trĩ) Phthiraptera (Rận, chấy) Hemiptera (Cánh nửa) o Siêu bộ: Endopterygota (Cánh trong) o Các bộ
Raphidioptera (snakeflies) Megaloptera (Cánh rộng) Neuroptera (Cánh gân: Tảo linh) Coleoptera (Cánh cứng: Bọ rùa, Bọ hung) Strepsiptera (Cánh vuốt) Mecoptera (Cánh dài) Siphonaptera (Cánh ống: Bọ chét) Diptera (Cánh đôi-Hai cánh: Ruồi, Muỗi)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 27
Trichoptera (Cánh lông) Lepidoptera (Cánh vẩy, cánh phấn: bướm, ngài, nhậy) Hymenoptera (Cánh màng: Ong, kiến) Miomoptera - tuyệt chủng Protodiptera (Hai cánh nguyên thủy) tuyệt chủng
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Hóa thạch và tiến hóa
Các mối quan hệ của các nhóm côn trùng vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù người ta vẫn cho rằng côn trùng cùng nhóm với nhiều chân (millipedes & centipedes). Các bằng chứng đã cho thấy côn trùng có mối quan hệ với giáp xác. Hóa thạch côn trùng được tìm thấy trong suốt kỷ Cacbon, khoảng 350 triệu năm trước. Các dạng đó bao gồm một vài bộ hiện nay đã tuyệt chủng và có nhiều loài lớn hơn các loài côn trùng đang sống hiện nay. Có rất ít những dữ liệu sơ khai về các côn trùng bay vì các côn trùng có cánh sớm nhất đã có khả năng bay. Ngày nay người ta cho rằng cánh là do các mang biến đổi cao độ mà thành và một vài côn trùng có một cặp cánh nhỏ gắn vào đốt ngực thứ nhất và như vậy nó sẽ có tổng số 3 cặp cánh.
Kỷ Permi, cách đây 270 triệu năm, đã chứng kiến sự phát triển thịnh vượng của các nhóm côn trùng; nhiều nhóm đã tuyệt chủng cùng trong sự kiện tuyệt chủng ở kỳ Permi - Trias, sự tuyệt chủng lớn nhất trong lịch sử trái đất. Các loài cánh màng thích nghi thành công nhất ở kỷ Creta nhưng phát triển đa dạng ở đại Tân Sinh.
Nhiều loài côn trùng ngày nay đã phát triển từ đại Tân Sinh. Trong thời kỳ này chúng ta tìm thấy các côn trùng được bảo vệ trong hổ phách, một điều kiện hoàn hảo và dễ dàng trong việc so sánh với các loài hiện nay. Khoa học nghiên cứu hoá thạch côn trùng được gọi là paleoentomology.
Quan hệ với con người
Nhiều loài côn trùng được coi là loài gây hại của con người. Côn trùng được coi là loài gây hại bao gồm những loài ký sinh (muỗi, chí, rệp), truyền bệnh (muỗi, ruồi), gây thiệt hại (mối) hoặc phá hoại hàng hoá nông nghiệp (cào cào, mọt ngũ cốc). Nhiều nhà côn trùng học đã tiến hành nhiều hình thức kiểm soát dịch hại như nghiên cứu cho các công ty để sản xuất thuốc trừ sâu, nhưng ngày càng kiểm soát dịch hại dựa vào phương pháp sinh học như dùng thiên địch. Phương pháp sinh học sử dụng một trong những sinh vật để giảm mật độ dân số sinh vật khác (các loài vật gây hại) và được xem là một yếu tố quan trọng của quản lý dịch hại tổng hợp.[5][6]
Mặc dù nhiều nỗ lực to lớn để kiểm soát côn trùng, những cách thức mà con người áp dụng có thể gây chết các thiên địch. Việc sự dụng bừa bãi các chất độc
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 28
có thể giết nhiều loài trong hệ sinh thái, gồm cả những loài ăn côn trùng như chim, chuột và nhiều loài khác. Một ví dụ điển hình là việc sử dụng DDT đã gây hại cho các dộng vật hoang dã và giết nhiều thiên địch.[7][8]
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Tài liệu tham khảo
Charles A. Triplehorn and Norman F. Johnson, Borror and DeLong's Introduction to the Study of Insects, 7th edition (Thomas Brooks/Cole, 2005) - a classic textbook in North America
"Something in the insect seems to be alien to the habits, morals, and psychology of this world, as if it had come from some other planet: more monstrous, more energetic, more insensate, more atrocious, more infernal than our own." —Maurice Maeterlinck (1862-1949)
2.3 Những ứng dụng của côn trùng trong thiết kế mỹ thuật
2.3.1 Ứng dụng trong nội thất
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 29
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 30
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 31
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
2.3.1 Ứng dụng trong thời trang
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 32
Jean Paul Gaultier
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 33
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 34
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 35
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 36
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 37
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 38
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
2.4 xu hướng thời trang thu đông 2011-2012
Bảng màu xu hướng thu đông 2011
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 39
Phillip Lim
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 40
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
2.5 Cảm xúc sáng tạo
2.5.1 .lý do chọn đề tài:
Thời trang luôn là sự sáng tạo không ngừng. Có bao nhiêu ý tưởng thời trang đã ra đời, nhưng vẫn chưa bao giờ là đủ. Thời trang, luôn vận động trong sự sáng tạo không ngừng nghỉ, có bao nhiêu ý tưởng thì cũng có bấy nhiêu cách để các nhà thiết kế thể hiện cái tôi riêng của mình. Vượt ra khỏi mô tuýp thông thường, thời trang về với thiên nhiên cây cỏ, thậm chí từ các loài côn trùng như: những cánh bướn, đã trở thành một xu hướng chiếm lĩnh không nhỏ trong vòng quay của thời trang hiện đại những năm gần đây
Cùng với sự phát triển của xã hội, thì hệ sinh thái động thực vật cũng gặp phải những tác động không nhỏ của môi trường ô nhiễm.Muốn nhắn gửi thông điệp bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ các loài sinh vật. Chúng chính là một phần của cuộc sống chúng ta, Cái đẹp kết tinh từ nhiều yếu tố và chúng ta cảm nhận một sự việc ở nhiều góc độ để hướng đến cái đẹp, Với những thiết kế vừa mạnh mẽ nhưng không kém phần nữ tính bộ sưu tập thu đông dựa theo xu hướng thời trang thế giới lấy ý tưởng từ côn trùng mong muốn mang đến cho những bạn gái ở lứa tuổi từ 18 đến 25 có những lựa chọn thích hợp cho những buổi dạ tiệc sang trọng hay trong những dip lễ hội mùa đông để có cái nhìn mới mẽ và lạ mắt về côn trùng đồng thời cũng gióng lên tiếng trống cảnh báo về môi trường sống đang thu hẹp dần diện tích sống của nhìêu loài sinh vật dẫn đến sự diệt vong cho nhiều giống loài 2.5.2 Phạm vi sáng tác
Dòng cảm xúc xoay quanh hình dáng đôi mắt của những chú ruồi mang đến một cảm giác vừa manh mẽ vừa độc đáo lạ mắt
Sử dụng chất liệu chủ yếu là đa dạng lưới với nhiều loại khác nhau nhiều lớp ấm áp, màu đen là màu chủ đạo của bộ sưu tập kết hợp với những chất liệu mới lạ như plastic, lưới cước là điểm nhấn cho trang phục sự mạnh mẽ năng động nhung không kém phần sang trọng
Cảm xúc thể hiện qua từng bộ trang phục đó là những kiểu dáng của những chiếc áo khoác với phần cổ cách điệu phồng cao,cùng chiếc đầm ngắn phom 3D tròn vui nhộn được cách điệu từ chiếc đầu của chú ruồi với đôi mắt tròn xoe…
2.5.3 Tính kinh tế
Thiết kế làm tăng giá trị thời trang làm cho trang phục hấp dẫn người tiêu dung, chính vấn đề đó, khi tôi muốn đưa bst ra thị trường phải thể hiện nét mới lạ độc
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 41
đáo, về ý tưởng đối tượng tôi nhắm đến là giới nghệ sĩ trong làng showbiz việt để các bạn trẻ cảm thấy tự tin khi khóac vào người những bộ trang phục thể hiện cá tính nghệ sĩ của bản thân, khi thiết kế tôi đã tính toán kỹ những chi phí chất liệu và những dịch vụ đi kèm nhằm nâng cao thương mại đồng thời duy trì được niềm đam mê của bản thân bằng cách tham gia cac cuộc thi và chụp hình những thiết kế của mình đưa lên những trang điện tử nhằm đưa sản phẩm đến gần với khách hàng hơn.
Em chọn hình ảnh con ruồi để làm nguồn cảm hứng sáng tác
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 42
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 43
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 44
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 45
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 46
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 47
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 48
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 49
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 50
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 51
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 52
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 53
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 54
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 55
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 56
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 57
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 58
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 59
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 60
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 61
Bảng chất liệu và phụ liệu của bộ sưu tập
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 62
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 63
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 64
PHẦN KẾT LUẬN
“Chân - thiện - mỹ” là những tiêu chí thiết yếu hướng tới ở bất kỳ xã hội văn minh nào điều đó cho thấy “mỹ” - cái đẹp đã trở nên quan trọng thế nào đối với thời trang nói riêng và cuộc sống nói chung . không có thước đo chính xác nào để đo lường cái đẹp thời trang phát triển không ngừng vì thế ngày càng có nhiều nhãn hang thời trang mới nhanh chóng ra đời và như thế mang theo 1 xu hướng mới , chính đều đó đã tạo nên sự phong phú trong thế giới thời trang vốn đa dạng
Đặc thù của ngành thiết kế và kinh doanh thời trang vốn năng động nhạy bén, thật ra đặc thù đó xuất phát từ nhu cầu của thị trườngluôn đòi hỏi sự sáng tạo và mới lạ thiết kế làm tăng giá trị làm cho thời t rang hấp dẫn người tiêu dung do đó 1 bộ sưu tập được ưa chuộng phải thể hiện dược nét mới lạ độc đáo về mặt ý tưởng sử dụng những chất liệu mới như vậy bộ sưu tập đánh dấu những dấu ấn và phong cách rieng của mỗi nhà tạo mốt
Với ý tưởng “côn trùng” được áp dụng trong mảng trang phục biểu diễn làm phong phú them cho thị trường thời trang và cũng là bước khởi đầu tr6n con đường thời trang mà tôi đã chọn. trong thời gian thực hiện bst này được sự góp ý động viên của các thầy cô đã giúp em hoàn thành đề tài này . một lần nữa xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến quý thầy cô và sẽ không tránh những sai sót, em mong nhận được sự góp ý chân thành nhất
Em xin chân thành cảm ơn!
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 65
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
Tài liệu tham khảo
Style.com
24h.com
Vietmot.com
vi.wikipedia.org
fashiontrendersetter.com
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 66
LUẬN ÁN TỐT NGHIỆP GVHD LƯƠNG THỊ MINH HOA
PHỤ LỤC
Một số hình ảnh thu thập
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ SVTH NGUYỄN VIẾT BÌNH 67
