1
UBND TỈNH QUẢNG NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA NGỮ VĂN VÀ CÔNG TÁC XÃ HỘI
----------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài: HÀNH TRÌNH ĐI TÌM BẢN NGÃ
TRONG BIÊN NIÊN KÝ CHIM VẶN DÂY CÓT
CỦA HARUKI MURAKAMI
Sinh viên thực hiện
LÊ NGUYỄN I PHA
MSSV: 2113010338
CHUYÊN NGÀNH: SƯ PHẠM NGỮ VĂN
KHÓA: 2013 – 2017
Cán bộ hướng dẫn
ThS. NGUYỄN THỊ THANH THẢO
MSCB:
Quảng Nam, tháng 5 năm 2017
2
LỜI CÁM ƠN
Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với sự hỗ trợ,
giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của mọi người xung quanh.
Trong suốt bốn năm học tập, nghiên cứu khoa học ở ngôi trường Đại học Quảng
Nam, em đã học được những bài học kinh nghiệm quý báu của các thầy cô trong
nhà trường, nhất là các thầy cô ở khoa Ngữ văn – CTXH. Và khóa luận tốt
nghiệp này chính là thành quả của em sau những năm tháng miệt mài tiếp thu và
tích lũy kiến thức trên ghế giảng đường Đại học.
Với lòng biết ơn chân thành thành nhất, em xin được gửi lời cảm ơn đến
cô giáo ThS. Nguyễn Thị Thanh Thảo đã rất tận tâm, nhiệt tình giúp đỡ em hoàn
thành khóa luận này. Những kinh nghiệm quý báu được cô truyền đạt đã giúp em
thêm vững vàng về chuyên môn và phương pháp trong quá trình thực hiện đề tài
khóa luận này.
Em cũng xin gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến gia đình, bạn bè và các thầy
cô trong khoa Ngữ văn – CTXH đã tạo điều kiện, động viên, giúp đỡ em trong
suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp này.
Cuối cùng, em xin chúc các thầy cô trong khoa Ngữ văn – CTXH luôn dồi
dào sức khỏe, hạnh phúc và luôn nhiệt huyết với nghề để tiếp tục thực hiện sứ
mệnh cao cả là truyền đạt kiến thức cho thế hệ trẻ mai sau.
Trân trọng.
Sinh viên thực hiện
Lê Nguyễn I Pha
3
Phần 1. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nói đến Nhật Bản, chúng ta thường liên tưởng đến một trong những đất
nước có nền kinh tế phát triển, hưng thịnh bậc nhất ở Châu Á và là một xứ sở có
những nét đẹp tinh tế của truyền thống văn hóa lâu đời như: nghệ thuật trà đạo
“hòa, kính, thanh, tịch”, nghệ thuật cắm hoa … Đồng thời, Nhật Bản còn được
biết đến là “đất nước mặt trời mọc” hay “xứ sở hoa anh đào” cùng với ngọn núi
Phú Sĩ hùng vĩ quanh năm phủ đầy tuyết trắng. Ngoài ra, Nhật Bản còn có nền
văn học phát triển rực rỡ với nhiều khuynh hướng, trường phái phong phú và đạt
được nhiều thành tựu to lớn. Đặc biệt, với hai giải Nobel Văn học của hai nhà
văn Yasunari Kawabata (1968) và Oe Kenzaburo (1994) đã khẳng định được vị
trí của văn học Nhật Bản trong nền văn chương thế giới.
Haruki Murakami được coi là một hiện tượng của văn học Nhật Bản thế kỉ
XXI. Với một lối viết điêu luyện, “thách đố”, vừa thực vừa huyền ảo, Murakami
đã tạo nên những tác phẩm gây nhiều tò mò, hứng thú cho người đọc. Mỗi tác
phẩm của ông giống như một mê cung đầy chiều sâu, đầy bí ẩn và mênh mang
nỗi buồn. Chính vì vậy, sau khi gấp trang sách rồi nó vẫn để lại nhiều dư âm, ám
ảnh trong tâm thức độc giả. Trong số các tiểu thuyết đã xuất bản và tạo được
tiếng vang trong lòng độc giả, cùng với tiểu thuyết “Rừng Na Uy” thì “Biên niên
ký chim vặn dây cót” được đánh giá là cuốn tiểu thuyết xuất sắc và đầy dụng
công nhất của Murakami “Mê hoặc… Nỗ lực hết mình của Murakami để đưa tất
cả những vấn đề của xã hội hiện đại Nhật Bản vào trong một chỉnh thể kiến trúc
ngôn ngữ duy nhất” [15;720].
Với “Biên niên ký chim vặn dây cót”, Haruki Murakami đã chạm đến cõi
sâu thẳm nhất trong tâm hồn con người. Ông đã viết về những trăn trở của con
người thời hiện đại trong việc đi tìm bản ngã đích thực của mình. Qua cuốn tiểu
thuyết, Murakami đã thâm nhập vào những cõi sâu thẳm nhất của bản ngã con
người giữa thời đại tư bản chủ nghĩa với sự phát triển đỉnh cao về mặt kinh tế,
khoa học kĩ thuật; nhưng đằng sau đó là sự giả trá, là cái ác hoành hành, chi phối
cả thể xác lẫn tâm hồn con người. Chính vì vậy, các nhân vật trong “Biên niên ký
chim vặn dây cót” luôn ở trong trạng thái giằng xé, day dứt và mải miết đi tìm
4
bản ngã đích thực trong biển cả đa ngã của thời đại. Tất cả được nhà văn tài tình,
khéo léo tái hiện trong chuyến hành trình đi tìm bản ngã mang đậm nỗi hoài cảm
của con người thế kỉ XXI nhằm truy tìm ý nghĩa đích thực của cuộc sống. Đó
cũng chính là chiều sâu tư tưởng, là sự dụng tâm lớn lao cho nghệ thuật của nhà
văn Haruki Murakami.
Là một sinh viên đang học chuyên ngành Ngữ văn, tôi dành nhiều đam mê
đối với văn học nước ngoài, nhất là văn học Nhật Bản. Đồng thời, bản thân cũng
rất yêu thích tác phẩm “Biên niên ký chim vặn dây cót” của Haruki Murakami.
Trong tiểu thuyết này, tôi đặc biệt bị hấp dẫn bởi hành trình đi tìm bản ngã của
các nhân vật mà bậc thầy ngôn ngữ Haruki Murakami đã sử dụng để thâm nhập,
lý giải và phân tích tâm lí con người thời hiện đại. Bên cạnh đó, nghiên cứu đề tài
“Hành trình đi tìm bản ngã trong tiểu thuyết “Biên niên ký chim vặn dây cót”
của Haruki Murakami” sẽ giúp người đọc có cái nhìn tổng quan hơn về bản
ngã, tâm lí của con người trong xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài “Hành trình đi tìm bản ngã trong tiểu thuyết “Biên niên
ký chim vặn dây cót” của Haruki Murakami” nhằm mục đích lý giải, phân tích
hành trình đi tìm bản ngã của nhân vật thể hiện trong tác phẩm này. Đồng thời,
chỉ ra những sáng tạo đặc sắc về nghệ thuật được Murakami vận dụng trong tác
phẩm.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Với đề tài này, chúng tôi tập trung nghiên cứu đối tượng cụ thể là hành
trình đi tìm bản ngã của nhân vật trong tiểu thuyết “Biên niên ký chim vặn dây
cót” được biểu hiện dưới những góc nhìn khác nhau. Đồng thời, soi chiếu dưới
một số khía cạnh thi pháp học.
5
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, chúng tôi xác định phạm vi khảo sát tập trung vào
tiểu thuyết “Biên niên ký chim vặn dây cót” (2012) của Haruki Murakami, Trần
Tiễn Cao Đăng (dịch), NXB Hội nhà văn với các vấn đề có liên quan sau:
- Hành trình đi tìm bản ngã trong “Biên niên ký chim vặn dây cót”.
- Không gian, thời gian – phương thức thể hiện hành trình đi tìm bản ngã
trong “Biên niên ký chim vặn dây cót”.
Ngoài ra, để làm rõ đề tài, chúng tôi còn tham khảo một số tác phẩm khác
của Haruki Murakami như: “Nhảy, nhảy, nhảy” (2012) (Nguyễn Vân Anh (dịch),
NXB Hội nhà văn), “Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời” (2015) (Cao Việt
Dũng (dịch), NXB Hội nhà văn), “Rừng Na Uy” (2008) (Trịnh Lữ (dịch), NXB
Hội nhà văn), “Xứ sở diệu kỳ tàn bạo và chốn tận cùng thế giới” (2014) (Lê
Quang (dịch), NXB Hội nhà văn), “Kafka bên bờ biển” (2015) (Dương Tường
(dịch), NXB Hội nhà văn) để có thể dễ dàng đối sánh và có cái nhìn tổng quan,
lôgic hơn về vấn đề đang được tìm hiểu, nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện khóa luận này, chúng tôi đã sử dụng các phương
pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp tổng hợp: Vận dụng phương pháp này để tổng hợp các tài
liệu, các công trình nghiên cứu có liên quan đến tác phẩm và vấn đề được nghiên
cứu.
- Phương pháp phân tích: Vận dụng phương pháp này để lý giải, cắt nghĩa
tác phẩm khi nghiên cứu yếu tố đi tìm bản ngã.
- Phương pháp hệ thống: Vận dụng phương pháp này để hệ thống hóa, sắp
xếp các nội dung nghiên cứu theo một chỉnh thể khoa học.
- Phương pháp so sánh: Trong khóa luận này, chúng tôi tiến hành so sánh
các vấn đề trong tác phẩm được nghiên cứu với các tác phẩm khác của Murakami
nhằm chỉ ra những nét tương đồng và dị biệt giữa các tác phẩm để đưa ra những
nhận định chân xác, có căn cứ.
- Phương pháp kí hiệu học: Vận dụng phương pháp này để phân tích, đánh
giá ý nghĩa các biểu tượng trong tác phẩm.