1
PHẦN MỞ ĐẦU
❖ Lý do chọn đề tài:
Thể thao ngoại khóa là hoạt động thể dục thể thao (TDTT) tự nguyện là
chính, diễn ra theo hình thức tổ chức có người hướng dẫn hoặc tự tập, thường được
tiến hành ngoài giờ học nội khóa, phù hợp với sở thích, giới tính, lứa tuổi và sức
khỏe của học sinh. Thể thao ngoại khóa còn là môi trường thuận lợi, đầy tiềm năng
để phát hiện và bồi dưỡng nhân tài thể thao cho trường, tỉnh và quốc gia. Trong bối
cảnh hội nhập toàn cầu như hiện nay, thể thao ngoại khóa càng có ý nghĩa tích cực
về mặt cộng đồng, hướng thế hệ trẻ vào các sinh hoạt thể thao lành mạnh, tránh xa
tệ nạn xã hội.
Theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục
và đào tạo“ đã được hội nghị trung ương 8 (khóa XI) thông qua; Mở rộng và nâng
cao chất lượng hoạt động TDTT quần chúng là một trong những nhiệm vụ và giải
pháp đầu tiên mà Nghị quyết 8-NQ/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, tạo
bước phát triển mạnh mẽ về thể dục, thể thao đến năm 2020" đã đưa ra nhằm:
“Nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ
vĩ đại, vận động và thu hút đông đảo nhân dân tham gia tập luyện thể dục, thể thao,
tạo điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng các hình thức tổ chức tập luyện thể dục
thể thao ở cơ sở...." [2].
Cùng với giờ học giáo dục thể chất (GDTC) nội khóa, thể thao ngoại khóa có
vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe, thể lực, giáo dục phẩm chất ý chí,
nhân cách cho học sinh. Thể thao ngoại khóa còn là môi trường thuận lợi, đầy tiềm
năng để phát hiện và bồi dưỡng nhân tài thể thao cho quốc gia. Trong bối cảnh toàn
ngành đang tiến hành đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo theo tinh thần nghị quyết
29-NQ/TW [2] và nghị quyết 8-NQ/TW [3] về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng,
tạo bước phát triển mạnh mẽ về thể dục, thể thao đến năm 2020 như hiện nay. Xây
dựng các loại hình câu lạc bộ thể dục, thể thao trường học; khuyến khích học sinh
dành thời gian từ 2 – 3 giờ/tuần để tham gia hoạt động thể thao ngoại khóa trong
các câu lạc bộ, các lớp năng khiếu thể thao. Củng cố và phát triển hệ thống thi đấu
thể dục, thể thao giải trí thích hợp với các nhà trường [57].
2
Quyết định Số: 06/2013/NQ-HĐND Về quy hoạch phát triển sự nghiệp thể
dục thể thao tỉnh Tây Ninh đến năm 2020 là quy hoạch phát triển sự nghiệp thể dục
thể thao tỉnh Tây Ninh đến năm 2020 là cơ sở xây dựng và phát triển nền thể dục
thể thao tỉnh nhà, nhằm nâng cao sức khỏe, tầm vóc con người Tây Ninh phát triển
toàn diện về trí tuệ và thể chất, nâng cao vị thế, thành tích thể thao của tỉnh ở khu
vực, trong nước và quốc tế, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước [30].
Để hoạt động thể thao ngoại khóa được tổ chức có hiệu quả, ngoài nhiều việc
phải làm như đẩy mạnh công tác tuyên truyền về lợi ích của tập luyện, chú trọng
đầu tư về cơ sở vật chất TDTT, tăng cường sự chỉ đạo của lãnh đạo trường, các bộ
môn GDTC…thì vấn đề quan trọng đặc biệt cần quan tâm là phải có nội dung và
hình thức phù hợp nhằm lôi cuốn được đông đảo học sinh tham gia. Vấn đề này
được ít người nghiên cứu, đặc biệt tại tỉnh Tây Ninh, chưa có công trình nghiên cứu
nào.
Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, ngành Giáo dục - Đào tạo thiết kế
chương trình học tập theo hướng tăng cường tính chủ động của người học. Chủ
trương giảm tải (bằng cách cắt bớt hoặc chuyển sang đọc thêm một số bài học) được
áp dụng 3 năm gần đây, dù không thể nói là đã hiệu quả nhưng cũng không thể phủ
nhận là trong chừng mực nào đó nó không gây áp lực lên thầy và trò. Song song đó,
ngành giáo dục cũng lưu ý gắn hoạt động dạy học với các hoạt động ngoại khoá để
góp phần hình thành các kỹ năng sống tích cực cho học sinh.
Tổ chức các hoạt động ngoại khoá cho học sinh còn phải kể đến vai trò của
các tổ bộ môn, đặc biệt là trong việc hình thành các câu lạc bộ, đội, nhóm. Nhiều
trường học có đội, nhóm văn nghệ nhưng ít có đội, nhóm, câu lạc bộ chuyên về hoạt
động khám phá, chia sẻ tri thức, hoạt động thể dục thể thao. Nếu các câu lạc bộ này
được hình thành học sinh sẽ có cơ hội để gặp gỡ, sinh hoạt, trao đổi kiến thức…
thay vì chạy theo những trò vui vô bổ, hay sa đà vào những thứ tệ nạn đang đe doạ
chốn học đường.
Do đó với chương trình hoạt động thể dục thể thao ngoại khóa cho học sinh
THCS tỉnh Tây Ninh phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tiễn cơ sở vật chất, đội
ngũ giáo viên của nhà trường là một đòi hỏi cấp thiết và có ý nghĩa rất quan trọng
3
trong giai đoạn hiện nay. Với tầm quan trọng trên, bản thân là giáo viên thể dục nồng
cốt ở tỉnh Tây Ninh, với mong muốn góp một phần công sức của mình nâng cao
hiệu quả hoạt động TDTT trong các trường THCS cho tỉnh nhà tôi chọn hướng
nghiên cứu với đề tài:
“Đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa cho học
sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh”.
❖ Mục đích nghiên cứu:
Nhằm đánh giá thực trạng qua đó đổi mới nội dung và hình thức hoạt động
thể thao ngoại khóa cho học sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh. Qua kết quả
nghiên cứu nhằm dể làm tài liệu tham khảo cho các chuyên gia, nhà chuyên môn;
góp phần nâng cao chất lượng công tác giáo dục thể chất và hoạt động thể thao
trong nhà trường tại tỉnh Tây Ninh.
❖ Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
Mục tiêu 1: Đánh giá thực trạng nội dung và hình thức hoạt động thể thao
ngoại khóa của học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
- Xác định các tiêu chí đánh giá nội dung và hình thức hoạt động thể thao
ngoại khóa cho học sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh.
- Thực trạng nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa cho học
sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
- Thực trạng các điều kiện đảm bảo thực hiện nội dung và hình thức hoạt
động thể thao ngoại khóa cho học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh (cơ sở
vật chất, đội ngũ, chương trình ...).
- Thực trạng thể chất học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
Mục tiêu 2: Đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa
cho học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
- Cơ sở pháp lý đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa
cho học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
- Cơ sở thực tiễn đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại
khóa cho học sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh.
- Nguyên tắt đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa
cho học sinh một số trường THCS Tỉnh Tây Ninh.
4
- Đổi mới nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa cho học sinh
một số trường THCS tỉnh Tây Ninh.
- Phỏng vấn các chuyên gia, nhà chuyên môn, giáo viên, học sinh.
Mục tiêu 3: Đánh giá hiệu quả nội dung và hình thức hoạt động thể thao
ngoại khóa đổi mới cho học sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh.
- Xây dựng chương trình, kế hoạch thực nghiệm
- Tiến hành thực nghiệm và đánh giá hiệu quả nội dung và hình thức hoạt
động thể thao ngoại khóa cho học sinh một số trường THCS tỉnh Tây Ninh.
❖ Giả thuyết nghiên cứu:
Nội dung và hình thức hoạt động thể thao ngoại khóa cho học sinh một số
trường THCS tỉnh Tây Ninh được đổi mới cho phù hợp với điều kiện thực tiễn của
nhà trường và xã hội hóa kết hợp sử dụng cơ sở vật chất, sân bãi tại các CLB, Trung
tâm TDTT sẽ có tác dụng tốt giúp HS có nhiều lựa chọn khi tham gia hoạt động thể
thao ngoại khóa; qua đó phát triển thể lực, nâng cao sức khỏe góp phần giáo dục
toàn diện đức, trí, thể, mỹ cho học sinh.
5
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN
1.1. QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VỀ GIÁO DỤC THỂ CHẤT
VÀ THỂ DỤC THỂ THAO TRƯỜNG HỌC
Thể dục thể thao trong nhà trường bao gồm hoạt động GDTC bắt buộc và
hoạt động TDTT tự nguyện của HS, SV trong trường học các cấp thuộc hệ thống
giáo dục quốc dân, là bộ phận cơ bản và quan trọng của nền TDTT nước ta.
Hiến pháp Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 1992 tại Điều 41 đã quy
định: "Nhà nước và xã hội phát triển nền thể dục, thể thao dân tộc, khoa học và
nhân dân. Nhà nước thống nhất quản lý sự nghiệp phát triển thể dục, thể thao; quy
định chế độ GDTC bắt buộc trong trường học; khuyến khích và giúp đỡ phát triển
các hình thức tổ chức thể dục, thể thao tự nguyện của nhân dân, tạo các điều kiện
cần thiết để không ngừng mở rộng các hoạt động thể dục, thể thao quần chúng, chú
trong hoạt động thể thao chuyên nghiệp, bồi dưỡng các tài năng thể thao” [47];
Trong Hiến pháp Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam sửa đổi năm 2013 tại Điều 37
đã quy định: "Thanh niên được Nhà nước, gia đình và xã hội tạo điều kiện học tập,
lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng đạo đức, truyền thống dân tộc,
ý thức công dân; đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc" [48].
Các Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, XI, XII của Đảng đã
xác định những quan điểm cơ bản và chủ trương lớn trong công tác TDTT của thời
kỳ đổi mới. Chăm sóc sức khỏe, tăng cường thể chất của nhân dân luôn được coi là
một nhiệm vụ quan trọng của Đảng và Nhà nước ta. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc đòi hỏi nhân dân ta phải có sức khỏe dồi dào, thể chất cường 8 tráng, tinh
thần phấn khởi. Vận động TDTT là một biện pháp hiệu quả để tăng cường lực
lượng sản xuất và lực lượng quốc phòng của nước nhà. Đó chính là những quan
điểm của Đảng ta về phát triển sự nghiệp TDTT ở Việt Nam. [6], [7], [8]. Chăm sóc
sức khỏe, tăng cường thể chất của nhân dân được coi là nhiệm vụ quan trọng của
Đảng và Chính Phủ. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc đòi hỏi nhân dân phải có
đủ sức khỏe, thể chất cường tráng. Nghị Quyết 08-NQ/TW ngày 01 tháng 12 năm
2011 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng tạo bước phát triển mạnh mẽ về TDTT